Aw Yu Go Kia fɔ Yu Famili?

1. Wetin mek i nɔ izi fɔ kia fɔ di famili tide?

DI Baybul se, di “tin dɛn na di wɔl de chenj.” (Fɔs Lɛta Fɔ Kɔrint 7:​31, NW) Na lɛk 1,900 ia dɔn pas we dɛn rayt dɛn wɔd dɛn de, ɛn na so i rili de bi tide. Tin dɛn dɔn chenj, mɔ we i kam to di we aw famili fɔ de. Tin dɛn we bɔku pipul dɛn bin gri wit trade trade, dɔn bi tin dɛn we pipul dɛn nɔ kin gri wit naw. Dis dɔn mek fɔ kia fɔ di famili gud gud wan nɔ kin izi. Bɔt if famili dɛn du wetin di Baybul se, dat go ɛp dɛn fɔ go bifo pan ɔl we i nɔ izi.

MANEJ WETIN UNA GƐT

2. Us prɔblɛm dɛn famili kin gɛt we i kam pan mɔni biznɛs?

² Tide bɔku pipul dɛn nɔ want fɔ liv simpul layf wit dɛn famili. We biznɛsman dɛn kin mek bɔku fayn tin dɛn ɛn advatayz dɛn, bɔku mama ɛn papa dɛn kin spɛn mɔ tɛm fɔ wok so dat dɛn go ebul fɔ gɛt mɔni fɔ bay dɛn tin dɛn ya. Bɔku ɔda pipul dɛn kin wok tranga wan jɔs fɔ gɛt tin fɔ it. Dɛn kin spɛn mɔ tɛm fɔ wok pas aw dɛn bin de wok trade, sɔm kin ivin wok tu say dɛn jɔs fɔ pe fɔ tin dɛn we dɛn nid. Bikɔs fɔ gɛt wok na prɔblɛm we de ɔlsay, ɔda pipul dɛn kin gladi we dɛn gɛt wok. Na tru se famili layf nɔ izi, bɔt di advays dɛn we de na di Baybul go ɛp famili dɛn fɔ bia wit dɛn prɔblɛm.

3. Wetin na di advays we apɔsul Pɔl bin gi? Aw dat go ɛp wi fɔ kia fɔ wi famili fayn?

³ Di apɔsul Pɔl bin gɛt prɔblɛm dɛn we i kam pan mɔni biznɛs. Di we aw i bin sɔlv dɛn prɔblɛm dɛn de, mek i lan wan fayn lɛsin we i bin ɛksplen insay wan lɛta we i bin rayt to in padi Timoti. Pɔl bin rayt se: “Wi nɔ briŋ natin kam na dis wɔl, wi nɔ go kɛr natin go. If wi gɛt it fɔ it ɛn klos fɔ wɛr nɔmɔ, wi fɔ satisfay.” (Fɔs Lɛta To Timoti 6:​7, 8) Bɔt nɔto tin fɔ it ɛn klos fɔ wɛr nɔmɔ di famili nid. Di famili nid say fɔ de. Di pikin dɛn nid fɔ go skul. Ɛn mɔni fɔ de fɔ wɛlbɔdi biznɛs ɛn fɔ ɔda tin dɛn. Pan ɔl dat, wi go stil nid fɔ du wetin Pɔl bin se. If wi tray fɔ gɛt wetin wi nid ɛn nɔ put ɔl wi atɛnshɔn pan wetin wi want, layf nɔ go tranga fɔ wi.

4, 5. Aw fɔ tink ɛn plan go ɛp una fɔ kia fɔ di famili?

⁴ Wan ɔda advays we go ɛp wi de na wan pan Jizɔs in parebul dɛn we i bin pul. I bin se: “Uswan pan una go want bil os, we nɔ go sidɔm tink if di kɔpɔ we in gɛt go du fɔ bil di os?” (Lyuk 14:​28) Jizɔs bin de tɔk bɔt aw wi fɔ plan wisɛf fɔ di bambay. Wi bin dɔn lan insay chapta 2 bɔt aw wetin Jizɔs bin tɔk go ɛp man ɛn uman we de wach dɛnsɛf fɔ mared. Ɛn afta dɛn dɔn mared, i go ɛp dɛn fɔ kia fɔ dɛn famili. Fɔ tink bɔt di bambay min se dɛn fɔ rayt di tin dɛn we dɛn nid, ɛn plan fayn wan aw dɛn go yuz di mɔni we dɛn gɛt. Dat go mek di famili ebul kɔntrol aw dɛn de spɛn mɔni, dɛn go ebul fɔ kip mɔni fɔ yuz fɔ pe fɔ impɔtant tin dɛn we dɛn nid fɔ di de ɔ fɔ di wik, ɛn dɛn nɔ go spɛn pas wetin dɛn gɛt.

⁵ Insay sɔm kɔntri dɛn we pipul dɛn go trɔs mɔni, dɛn kin aks dɛn fɔ pe pas wetin dɛn dɔn trɔs, bɔt if una bin dɔn plan aw fɔ yuz una mɔni dat go ɛp una nɔ fɔ trɔs mɔni fɔ bay tin dɛn we una nɔ rili nid. (Prɔvabs 22:​7) We una plan aw fɔ yuz una mɔni fayn, dat go ɛp una bak nɔ fɔ jɔs bay ɛnitin we una si ɔ ɛnitin we una nɔ bin dɔn plan fɔ bay, ɛn dat go ɛp una bak fɔ tink bɔt aw dis go afɛkt di famili. Dɔn fɔ plan wetin una nid go mek am klia fɔ se if wan pɔsin jɔs bisin bɔt insɛf nɔmɔ bay we i de west mɔni pan gambul, smok, ɛn fɔ drink pasmak, i go mek di famili gɛt mɔni prɔblɛm ɛn i nɔ de fala di advays dɛn we di Baybul gi.—Prɔvabs 23:​20, 21, 29-35; Lɛta Fɔ Rom 6:​19; Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 5:​3-5.

6. Wetin di Baybul tɔk we go ɛp pipul dɛn we po?

⁶ Wetin di wan dɛn we po go du? Dɛn go gladi fɔ no se i nɔ go te igen po nɔ go de ɔlsay na di wɔl. Insay di nyu wɔl, Jiova go pul po ɛn ɔda bad tin we de mek mɔtalman sɔfa. (Sam 72:​1, 12-16) As tru Kristian dɛn de wet fɔ da tɛm de pan ɔl we dɛn po, dɛn nɔ de fil lɛk se ɔltin dɔn dɔn bikɔs dɛn biliv wetin Jiova dɔn prɔmis we i se: “A nɔ go lɛf yu, a go de wit yu ɔltɛm fɔ ɛp yu.” So pɔsin we biliv da prɔmis de nɔ go fred fɔ tɔk se: “Na Gɔd de ɛp mi ɔltɛm, natin nɔ go mek a fred.” (Di Ibru Pipul Dɛn 13:​5, 6) Insay dis tɛm we tin tranga, Jiova dɔn yuz bɔku we dɛn fɔ sɔpɔt di wan dɛn we de wɔship am fɔ du wetin di Baybul se ɛn fɔ put di Kiŋdɔm fɔs na dɛn layf. (Matyu 6:​33) Bɔku pan dɛn go ebul tɔk se dis na tru ɛn dɛn go tɔk wetin di apɔsul Pɔl bin tɔk we i se: “Tɛm de we mi an kin dray, tɛm de we ɔltin kin oba fɔ mi. Bɔt a dɔn no wan sikrit, dat na fɔ satisfay ɔltɛm, wɛn a gɛt plɛnti tin fɔ it ɔ wɛn a nɔ gɛt natin fɔ it, wɛn a gɛt mɔni ɔ wɛn a nɔ gɛt. A ebul du ɔltin bikɔs Krays de mek a ebul.”—Lɛta Fɔ Filipay 4:​12, 13.

UNA ƐP UNASƐF FƆ WOK

7. Us advays Jizɔs bin gi we go ɛp fɔ mek di famili go bifo?

⁷ We Jizɔs bin de dɔn in prichin wok na di wɔl, i bin se: “Yu fɔ lɛk yu kɔmpin mɔtalman lɛkɛ aw yu lɛk yusɛf.” (Matyu 22:​39) We famili dɛn du wetin Jizɔs bin tɔk, i go ɛp fɔ mek di famili go bifo. Udat na di neba dɛn we rili lɛk wi ɛn we de nia wi? Nɔto di wan dɛn we de na wi famili, dat na wi man ɔ wi wɛf, wi mama ɛn papa, ɛn wi pikin dɛn? Aw di wan dɛn na di famili go sho se dɛn lɛk dɛnsɛf?

8. Aw di wan dɛn we de insay di famili go sho se dɛn lɛk dɛnsɛf?

⁸ Wan we, na we ɔlman na di famili ɛp fɔ du dɛn wok. Di pikin dɛn fɔ lan se we dɛn yuz sɔntin, dɛn fɔ put am bak na di say we dɛn tek am, ilɛk na klos ɔ tin dɛn fɔ ple ple wit. I kin tek tɛm fɔ prɛd di bed fayn ɛni mɔnin, bɔt dat kin ɛp we una de kia fɔ di os. Na tru se, sɔm af-af tin dɛn kin skata skata we una nɔ go ebul fɔ avɔyd, bɔt ɔlman fɔ wok togɛda fɔ mek di os nit, ɛn fɔ klin di ples ɛn di tin dɛn we dɛn yuz fɔ it. Ɔlman na di famili kin fil bad if pɔsin de we lezi, pɔsin we tink se i dɔn big fɔ wok, ɔ pɔsin we de vɛks we dɛn sɛn am fɔ du sɔntin. (Prɔvabs 26:​14-16) Bɔt, we yu gladi ɛn rɛdi ɔltɛm fɔ du sɔntin, dis de mek gladi at de na di famili. Di Baybul se: “Gɔd lɛk pɔsin we gladi fɔ gi wetin i de gi.”—Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 9:​7.

9, 10. (a) Us wok we uman kin du na os? Wetin go mek i nɔ mɔna am? (b) Wetin dɛn tɔk bɔt aw ɔlman fɔ si wok na os?

⁹ We una lɛk ɛn tink bɔt unasɛf dat go ɛp fɔ mek siriɔs prɔblɛm nɔ de na di os. Na mama dɛn mɔ kin kia fɔ di tin dɛn we de bi na di os. Na dɛn kin kia fɔ di pikin dɛn, klin di os, bruk, go makit, ɛn kuk fɔ di famili. Insay sɔm kɔntri dɛn, uman dɛn kin wok na fam, avɛst ɛn sɛl di tin dɛn, ɔ dɛn kin du ɔda tin dɛn fɔ ɛp wit di mɔni biznɛs na di famili. Ivin kɔntri dɛn we tin lɛk dis nɔ bin de bi, tin dɔn so tranga dat bɔku mareduman dɛn dɔn go fɛn ɔda wok fɔ du. I fit fɔ mek dɛn tɛl plɛnti tɛnki to wɛf ɛn mama dɛn we de du ɔl dɛn kayn wok dɛn de. I fiba di “gud wɛf” we di Baybul tɔk bɔt, bikɔs i de yuz ɔl in tɛm fɔ wok. I “nɔ de miks pan aydulnɛs.” (Prɔvabs 31:​10, 27) Dis nɔ min se na di uman nɔmɔ fɔ wok na di os. Yu tink se afta di man ɛn di uman dɔn kɔmɔt wok ol de, na di wɛf nɔmɔ fɔ du ɔl di ɔda wok dɛn na di os we di man ɛn di ɔda wan dɛn na di famili sidɔm de blo? Nɔ, nɔto so i fɔ bi. (Luk Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 8:​13, 14.) Fɔ ɛgzampul, if di mama de rɛdi fɔ kuk, i go gladi if di ɔda wan dɛn na di famili ɛp fɔ du ɔda tin dɛn lɛk fɔ gɛt wata, mek faya, was-was di tin dɛn we dɛn de yuz fɔ kuk, go makit, ɛn klin rawnd di os. Dat go mek ɔlman jɔyn an fɔ du di os wok.—Luk Lɛta Fɔ Galeshya 6:​2.

¹⁰ Sɔm pipul dɛn go se: “Di kɔntri we a de, man dɛn nɔ fɔ du tin dɛn lɛk dat.” Na tru, bɔt i go fayn fɔ tink siriɔs wan bɔt dis! We Jiova bin mek famili, i nɔ bin se sɔm wok dɛn de we na uman nɔmɔ fɔ du. Wan tɛm bin de, Jiova bin sɛn sɔm spɛshal mɛsenja dɛn to Ebraam. We dɛn kam, Ebraam bin ɛp fɔ pripia di it ɛn fɔ sav di wan dɛn we kam fɛn am. (Jɛnɛsis 18:​1-8) Di Baybul advays se: “Man fɔ lɛk in wɛf lɛkɛ aw i lɛk in yon bɔdi.” (Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 5:​28) If di man dɔn wok ol de, i dɔn taya ɛn i want fɔ blo smɔl, yu nɔ tink se na di sem we bak di wɛf de fil, sɔntɛm in kin taya pas di man sɛf? (Pita In Fɔs Lɛta 3:​7) Yu nɔ tink se i go fayn fɔ mek di man ɛp fɔ du tin dɛn na di os?—Lɛta Fɔ Filipay 2:​3, 4.

11. Aw Jizɔs sɛt fayn ɛgzampul fɔ ɔlman na di famili?

¹¹ Jizɔs sɛt fayn ɛgzampul we i kam pan fɔ du wetin Gɔd want ɛn fɔ mek in padi dɛn gɛt gladi at. Pan ɔl we i nɔ bin mared, Jizɔs na gud ɛgzampul fɔ maredman dɛn, mareduman dɛn, ɛn pikin dɛn. I bin se, i “nɔ kam fɔ mek mɔtalman bi in savant, bɔt i kam fɔ bi dɛn savant.” (Matyu 20:​28) Gladi at go de na di famili if ɔlman tray fɔ falamakata Jizɔs!

WETIN MEK I RILI IMPƆTANT FƆ KLIN?

12. Wetin Jiova want lɛ di wan dɛn we de sav am du?

¹² Ɔda advays bak we de na di Baybul we go ɛp una fɔ kia fɔ di os de na Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 7:​1, we se: “Lɛ wi nɔ du ɛnitin we go mek wi bɔdi ɔ wi spirit nɔ klin.” Jiova go bi padi to di wan dɛn we de du wetin i want, bikɔs i want in padi dɛn fɔ wɔship am klin we. (Jems 1:​27) Ɛn dɛn famili go gɛt blɛsin.

13. Wetin mek i rili impɔtant fɔ klin?

¹³ Fɔ ɛgzampul, di Baybul prɔmis wi se tɛm go kam we nɔbɔdi nɔ go sik igen. Di Baybul se da tɛm de, “nɔbɔdi . . . nɔ go se ‘A nɔ wɛl.’” (Ayzaya 33:​24; Rɛvɛleshɔn 21:​4, 5) Bɔt fɔ naw, famili gɛt fɔ bia wit di sik dɛn we kin mit dɛn. Ivin Pɔl ɛn Timoti bin de sik. (Lɛta Fɔ Galeshya 4:​13; Fɔs Lɛta To Timoti 5:​23) Masta sabi buk man dɛn pan wɛlbɔdi biznɛs se wi go ebul avɔyd sɔm sik dɛn. Famili dɛn we gɛt sɛns go avɔyd sɔm pan dɛn sik ya if dɛn kia fɔ dɛn bɔdi fayn ɛn wɔship Gɔd di klin we. Lɛ wi tɔk bɔt aw dis pɔsibul.—Luk Prɔvabs 22:​3.

14. We wi liv klin layf, aw dat go protɛkt di famili frɔm sik?

¹⁴ Klin wɔship min fɔ liv klin layf. Di Baybul ɛnkɔrej pipul dɛn fɔ liv klin layf ɛn i kɔndɛm ɔl di wan dɛn we de du mami ɛn dadi biznɛs di we aw Gɔd nɔ want. Di Baybul se: “Pipul we [de] liv bad layf,  . . . dɛn wan we de lɛf dɛn wɛf ɔ man go kip ɔda man ɔ uman, dɛn man we de kip dɛn kɔmpin man,  . . . nɔ go go na di say we Gɔd de rul.” (Fɔs Lɛta Fɔ Kɔrint 6:​9, 10) I impɔtant fɔ lɛ Kristian dɛn obe dis lɔ mɔ we dɛn de na dis wɔl we bɔku pipul dɛn nɔ de liv klin layf. If dɛn du dat, dɛn go mek Gɔd gladi ɛn dɛn go ɛp fɔ protɛkt dɛn famili frɔm sik dɛn we pɔsin kin gɛt we i du mami ɛn dadi biznɛs; sik dɛn lɛk AIDS, sifilis, gɔnɔria, ɛn klamidia.—Prɔvabs 7:​10-23.

15. Gi wan ɛgzampul we de sho se dɔti kin mek pɔsin sik.

¹⁵ We ‘wi du ɔltin we go mek wi bɔdi ɔ wi spirit klin’ dat go ɛp fɔ protɛkt di famili frɔm ɔda kayn sik dɛn. Na dɔti kin mek pipul dɛn gɛt bɔku sik dɛn. Wan ɛgzampul na di wan dɛn we de smok. Di smok nɔ de jɔs dɔti dɛn klos, di briz we wi de blo, ɛn dɛn lɔngs, bɔt i de mek pipul dɛn sik. Bɔku bɔku pipul dɛn de day ɛni ia bikɔs dɛn de smok. Tink bɔt dis; ɛni ia bɔku bɔku pipul dɛn nɔ bin fɔ de sik ɛn day tɛm we dɛn nɔ fɔ day if dɛn bin avɔyd dis abit ‘we de mek dɛn bɔdi dɔti’!

16, 17. (a) Us lɔ Jiova bin gi di Izrɛlayt dɛn we bin protɛkt dɛn frɔm sɔm sik dɛn? (b) Aw famili dɛn go fala di advays we de na Ditarɔnɔmi 23:​12, 13?

¹⁶ Tink bɔt dis ɔda ɛgzampul. Lɛk 3,500 ia dɔn pas we Gɔd gi di Izrɛlayt dɛn di Lɔ fɔ ɔganayz di we aw dɛn de wɔship ɛn ɔltin we dɛn de du. Da Lɔ de bin ɛp fɔ protɛkt di Izrɛlayt dɛn frɔm sik bay we i bin tɔk bɔt wetin dɛn fɔ du we go ɛp fɔ klin dɛn eria ɛn dɛn bɔdi. Wan pan dɛn lɔ ya bin se if dɛn want fɔ tɔylɛt, dɛn fɔ go fa frɔm di kamp, dig ol, ɛn kɔba am fayn we dɛn dɔn so dat di eria usay pipul dɛn de nɔ go dɔti. (Ditarɔnɔmi 23:​12, 13) Da lɔ stil impɔtant to wi tide. Ivin tide, pipul dɛn de sik ɛn day bikɔs dɛn nɔ de fala wetin dis lɔ se.a

¹⁷ If di famili want fɔ fala dis lɔ we Gɔd bin gi di Izrɛlayt dɛn, dɛn fɔ mek shɔ se dɛn klin di tɔylɛt ɛn di say fɔ was ɛn yuz tin dɛn we go kil di smɔl smɔl tumbu dɛn we de gi sik. Dɛn fɔ du dis ilɛksɛf di tɔylɛt ɛn di say fɔ was de na do. If dɛn nɔ de klin di tɔylɛt ɛn kɔba am, flay dɛn go sidɔm de ɛn kam wit smɔl smɔl tumbu dɛn we de gi sik insay di os ɛn di flay dɛn go sidɔm pan di tin dɛn fɔ it! Dɔn, pikin dɛn ɛn big pipul dɛn fɔ was dɛn an we dɛn kɔmɔt na tɔylɛt. If dɛn nɔ du dat, di smɔl smɔl tumbu dɛn we de gi sik go lɛf na dɛn an. Wan Frɛnch dɔktɔ bin tɔk se fɔ was an “na wan pan di bɛst we dɛn we go ɛp wi nɔ fɔ gɛt sik dɛn we de ambɔg di bɛlɛ, sik dɛn we go ambɔg di we aw wi de blo, ɛn sik dɛn we kin kɔmɔt na pɔsin in bɔdi.”

18, 19. Us advays dɛn de bɔt aw fɔ kia fɔ wi os, ilɛksɛf wi de na eria we pipul dɛn po?

¹⁸ Na tru se i nɔ kin izi fɔ mek ples klin usay po pipul dɛn de. Wan pɔsin we no mɔ bɔt dɛn kayn ples dɛn de bin tɔk se: “Di kayn we aw di ples kin ɔt kin mek i nɔ izi fɔ mek di ples klin. Dɔst kin de ɔlsay na di os. . . . Di kayn we aw pipul dɛn de bɔku na tɔŋ dɛn ɛn ivin na sɔm vilej dɛn, de mek mɔ sik dɛn de kam. Tɔylɛt dɛn we nɔ kɔba, dɔti bɔks dɛn we dɔn ay wit dɔti, dɔti tɔylɛt dɛn we de na eria dɛn, arata dɛn we de mek sik prɛd, kakroch, ɛn flay dɛn kin de ɔlsay.”

¹⁹ I nɔ kin izi fɔ mek di ples klin if tin dɛn lɛk dat de apin. Bɔt i stil impɔtant fɔ lɛ yu tray fɔ du am. Sop, wata, ɛn smɔl wok bɛtɛ pas fɔ bay mɛrɛsin ɔ fɔ pe mɔni fɔ wɛlbɔdi biznɛs na ɔspitul. If yu de na dɛn kayn ples dɛn de, tray tranga wan fɔ mek yu os ɛn kɔmpawnd klin ɛn nɔ lɛf animal tɔylɛt dɛn arawnd de. If bifo yu os kin pɔtɔpɔtɔ renin sizin tɛm, i go bɛtɛ lɛ yu put smɔl smɔl ston dɛn de so dat insay yu os nɔ go pɔtɔpɔtɔ. If pɔsin wɛr sus ɔ sandal, yu nɔ tink se i go bɛtɛ lɛ i pul am bifo i kam insay yu os? Dɔn yu fɔ mek shɔ se dɔti nɔ de na di say usay una de gɛt wata. Ripɔt dɔn sho se na lɛk tu milyɔn pipul dɛn de day insay wan ia bikɔs dɛn gɛt sik dɛn we pɔsin kin gɛt frɔm dɔti wata, ɛn bikɔs dɛn nɔ de kia fɔ di say we dɛn de.

20. Udat-ɛn-udat fɔ ɛp fɔ klin di os?

²⁰ Na mama, papa, pikin dɛn, ɛn di wan dɛn we de kam fɛn wi, fɔ ɛp fɔ klin di os. Wan mama we de na Kenya we gɛt et pikin dɛn bin tɔk se: “Ɔlman dɔn no wetin fɔ du fɔ mek di os klin.” Os we klin ɛn nit de briŋ prez to di wan ol famili. Wan Spanish parebul se: “Nɔto bikɔs yu po mek yu fɔ dɔti.” Fɔ klin na impɔtant tin we go mek di famili gɛt wɛlbɔdi ilɛksɛf una de na big big os, ajɔynin, una de na os usay bɛtɛ nɔ de, ɔ una de na panbɔdi.

TƐNKI KIN MEK ƆDA PIPUL DƐN FIL FAYN

21. Frɔm wetin Prɔvabs 31:​28 se, wetin go ɛp fɔ mek famili gɛt gladi at?

²¹ We di Baybul buk we nem Prɔvabs bin de tɔk bɔt gud wɛf, i bin tɔk se: “In pikin dɛn de tɔk gud bɔt am ɔltɛm ɛn na so in man sɛf de prez am.” (Prɔvabs 31:​28) Ustɛm las yu tɛl tɛnki to pɔsin we de na yu famili? Wi ɔl kin gladi we dɛn tɛl wi tɛnki. Di uman kin fil fayn we i no se in man kin gladi fɔ di wok we i de du fɔ kia fɔ di famili ɛn we i no se ɔltɛm in man valyu am. (Prɔvabs 15:​23; 25:​11) I fayn bak fɔ lɛ di wɛf sɛf tɛl in man tɛnki fɔ di wok we i de du na di os ɛn na in wokples. Pikin dɛnsɛf kin du wɛl we dɛn mama ɛn papa prez dɛn fɔ di gud tin dɛn we dɛn de du na os, na skul, ɔ na di kɔngrigeshɔn. Ɛn pɔsin kin fil fayn we yu prez am fɔ di gud tin dɛn we i de du! Yu nɔ de pe ɛnitin fɔ se: “Tɛnki.” Na smɔl tin, bɔt dat go mek di famili gɛt wanwɔd.

22. Wetin ɔlman nid fɔ du fɔ mek di famili gɛt “gud fawndeshɔn”? Aw dis go pɔsibul?

²² Bɔku rizin dɛn de we mek i nɔ izi fɔ kia fɔ di os. Bɔt stil, wi go ebul fɔ kia fɔ di os. Wan parebul we de na di Baybul se: “Na sɛns pɔsin de yuz fɔ bil os, na sɛns i de yuz fɔ le gud fawndeshɔn.” (Prɔvabs 24:​3) Sɛns ɛn fɔ tink bifo yu du sɔntin, go mek di famili tray fɔ lan wetin Gɔd want ɛn du wetin dɛn de lan. Ɔlman fɔ jɔyn an fɔ mek gladi at go de na di famili!