ပကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်

၁. ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မူအထူအယိာ်န့ၣ်​ ကကဲဘျုးလၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ ပှၤလၢအကနၣ်​ အကလုၢ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ကန့ၢ်ဘၣ်​ “တၢ်မူအထူအယိာ်.” (ရိမ့ၤ ၆:၂၃) အဃိ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ တခါအံၤန့ၣ်​ ပအဲၣ်အီၤကဒိၣ်ထီၣ်. ဆိကမိၣ်ကွၢ်မီၤ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ အဲၣ်ပှၤဒိၣ်မးအဃိ ဒ်သိးပတလီၤဖးဒီးအီၤ နီတဘျီတဂ့ၤအဂီၢ် အအၢၣ်လီၤပှၤလၢ အကဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်မူအထူအယိာ်.

၂. ကစၢ်ယွၤ အၢၣ်လီၤပှၤလၢ ခါဆူညါ ပကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်န့ၣ်​ မၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.

^၂ ကစၢ်ယွၤ အၢၣ်လီၤပှၤလၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်န့ၣ်​ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကလဲၤခီဖျိ တၢ်မၤကွၢ် လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ. ပဒုၣ်ပဒါ မ့ၢ်တဲပျံၤပှၤလၢ အကမၤသံပှၤနာ်က့ ပတပျံၤတၢ်ဘၣ်​ ဒီးပကသးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤဒံး. ပသ့ၣ်ညါလၢ ပမ့ၢ်သးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ ပမ့ၢ်သံနာ်က့ အကမၤသမူထီၣ်က့ၤပှၤ ဒီးပအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်. (ယိၤဟၣ်​ ၅:၂၈, ၂၉; ၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၅၅-၅၈; ဧ့ၤဘြံၤ ၂:၁၅) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်လဲၣ်. ပကကွၢ်သကီး တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤ.

ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ အိၣ်မူဝဲ လီၤထူလီၤယိာ်

၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်မူအထူအယိာ်သ့လဲၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၂:၁၂, ၂၄, ၂၇)

^၃ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ အကဲတၢ်မူအဂံၢ်ခီၣ်ထံး ဒီးအအိၣ်မူ လီၤထူလီၤယိာ် အဃိ ပသ့ၣ်ညါလၢ အဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်မူအထူအယိာ်သ့. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၆:၉) လံာ်စီဆှံတနီၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ အိၣ်ဝဲလီၤထူလီၤယိာ် ဒီးအကဆဲးအိၣ်ဝဲ လီၤထူလီၤယိာ်ဒံး. စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၀:၂ တဲဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ ‘အိၣ်ပာ်စၢၤ အစိၤစိၤအဃၣ်ဃၣ်​ ဒီးအကအိၣ်ဒံး အစိၤစိၤအဃၣ်ဃၣ်.’ စံးထီၣ်ပတြၢၤ အဆၢဒိၣ်​ ၁၀၂ စ့ၢ်ကီးတဲဝဲကၠဲန့ၣ်. (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၂:၁၂, ၂၄, ၂၇.) တကးဒံးဘၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ ဝံဃဘးကူာ် တဲဝဲလၢ “အိ ယဟိဝၤယွၤဧၢ, နအိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ် တမ့ၢ်ဧီၤ. နမ့ၢ်ယကစၢ်ယွၤ လၢအစီဆှံတဂၤ ဒီးနတသံ နီတဘျီဘၣ်.”—ဃဘးကူာ် ၁:၁၂.

၄. ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ဝဲလီၤထူလီၤယိာ်န့ၣ်​ ပမ့ၢ်တနၢ်ပၢၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်နာ်က့ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတလိၣ်​ ဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဘၣ်လဲၣ်.

^၄ စီၤအလံဟူၤ တဲဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤန့ၣ်​ “ပဒွးကွၢ် အနံၣ်အလါ တဘၣ်ဘၣ်.” (ယိၤဘး ၃၆:၂၆) ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤအိၣ်ဝဲ “အထူအယိာ်” န့ၣ်ပှၤအါဂၤ နၢ်ပၢၢ်ဘၣ်ဝဲကီ. နၤမီၤ နနၢ်ပၢၢ်ဘၣ်ကီကၠ့ၤဧါ. (ယၡါယၤ ၄၀:၂၈) တၢ်ဂ့ၢ်တခါလၢ ပမ့ၢ်တနၢ်ပၢၢ်အီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်န့ၣ်​ ပတဲလၢ တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤ အတဘၣ်ဘၣ်ဒု တသ့ဘၣ်. အဒိ မုၢ်အတၢ်ကပီၤ မၤတၢ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ ပမ့ၢ်တနၢ်ပၢၢ်အီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်နာ်က့ ပသ့ၣ်ညါလၢ မုၢ်တၢ်ကပီၤန့ၣ်​ အိၣ်ဝဲနီၢ်ကီၢ်. ဒ်န့ၣ်အသိး ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ဝဲလီၤထူလီၤယိာ် ဒီးကဆဲးအိၣ်ဝဲ လီၤထူလီၤယိာ်ဒံးန့ၣ်​ ပမ့ၢ်တနၢ်ပၢၢ်အီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်နာ်က့ ပသ့ၣ်ညါလၢ အအိၣ်ဝဲနီၢ်ကီၢ်. တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်န့ၣ်​ ပမ့ၢ်သ့ၣ်ညါ အဂ့ၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တသ့ၣ်ညါအဂ့ၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ အအိၣ်ဝဲထီဘိလီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၁:၃၃-၃၆) တချုးလၢ ကစၢ်ယွၤတ့လီၤ မူခိၣ်ဟီၣ်ခိၣ်, မုၢ်, လါဒီးဆၣ်တဖၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်​ အဝဲအိၣ်ပာ်စၢၤဃဲးဃဲးလံ. တကးဒံးဘၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ အကဲ “ပှၤတဂၤလၢ အတ့လီၤဟီၣ်ခိၣ်လၢ အစိကမီၤ” ဒီးအအိၣ်ပာ်စၢၤ တချုးလၢအ “ထုးသလၣ်ထီၣ်​ မူခိၣ်” လံ. (ယံးရမံယၤ ၅၁:၁၅; မၤတၢ် ၁၇:၂၄) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်လဲၣ်န့ၣ်​ ပကကွၢ်သကီး တၢ်ဂ့ၢ်လၢအဂၤတခါ.

ယဟိဝၤယွၤ တ့လီၤပှၤလၢ ပကအိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ်

၅. ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သးဝဲလၢ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ်​ ကအိၣ်မူဘၣ်​ ယံာ်ထဲလဲၣ်.

^၅ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သးဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ် အဃိ အတ့လီၤပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ ကအိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ်. နာ်က့ တၢ်သးသမူအဂၤန့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤ တတ့လီၤဝဲလၢ ကအိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ်ဘၣ်. အဃိန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ် စီၤအၤဒၣ်လၢ “မ့မ့ၢ် သ့ၣ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၤဒီးတၢ်အၢ အသၣ်န့ၣ်​ နတဘၣ်​ အီၣ်အီၤတဂ့ၤ, မုၢ်တနံၤဖဲ နအီၣ်အီၤန့ၣ်​ နကသံ သပှၢ်ကတၢၢ်.” (၁ မိၤၡ့ ၂:၁၇) နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ်​ မ့ၢ်ကနၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ကလုၢ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ တသံဘၣ်. လီၤဂာ်လၢ အခါမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ကပျဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ကအီၣ်​ သ့ၣ်တၢ်မူအသၣ်. အဃိ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်အီၣ်ဘၣ်​ “သ့ၣ်တၢ်မူ” အသၣ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်က “မူဝဲလီၤထူလီၤယိာ်.”b—၁ မိၤၡ့ ၃:၂၂.

၆-၇. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဘၣ်သးသံဘၣ်လဲၣ်. (ခ) ခါဆူညါ ဖဲနအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်ခါန့ၣ်​ နဘၣ်သးမၤမနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤ.)

^၆ ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိတနီၤ တဲဝဲလၢ ပခိၣ်နူာ်န့ၣ်​ အပာ်ဃာ်တၢ်ဂ့ၢ် တြီၢ်ဒီဒူၣ်. ပမ့ၢ်တသံဘၣ်န့ၣ်​ ပခိၣ်နူာ်ပာ်ဃာ်တၢ်ဂ့ၢ် န့ၢ်ဒံးမၢ်မၢ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤ ဖၣ်လီၤကမၢကမၣ်ညါ. အဒိ ဖဲ ၂၀၁၀ န့ၣ်မဲးကစံတဘ့ၣ်​ (Scientific American Mind) ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပခိၣ်နူာ် ပာ်ဃာ် တၢ်ဂ့ၢ်တြီၢ်ဝဲ ၂.၅ ကကွဲၢ် ကံကဘးညါ (gigabytes). ပခိၣ်နူာ်ပာ်ဃာ် တၢ်ဂ့ၢ် တြီၢ်ထဲလဲၣ်န့ၣ်​ လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ပကွၢ်တၢ်ဂီၤမူ ယံာ်ဝဲ အနၣ်ရံၣ်​ သၢကကွဲၢ် (အနံၣ်​ ၃၀၀ ဘျဲၣ်). ဒီးလီၤဂာ်လၢ ပခိၣ်နူာ်န့ၣ်​ အပာ်ဃာ် တၢ်ဂ့ၢ်ကတြီၢ်ဒံးဒီဒူၣ်ညါ. အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပခိၣ်နူာ်န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ တ့လီၤဝဲ ဒ်သိးဒီး အပာ်ဃာ် တၢ်ဂ့ၢ် ကန့ၢ်အါန့ၢ် အနံၣ်​ ၇၀, ၈၀ ဒံး.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၀:၁၀.

^၇ လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ “တ့လီၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်​ ကအဲၣ်ဒိးအိၣ်မူ လီၤထူလီၤယိာ်” အဃိ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ တဘၣ်သးသံ နီတဂၤဘၣ်. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၃:၁၁) တကးဒံးဘၣ်​ တၢ်သံန့ၣ်​ ပထံၣ်အီၤ ဒ်သိးဒီး ပဒုၣ်ဒါ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၂၆) အဒိ ပမ့ၢ်ဆိးက့ နးတချုးန့ၣ်​ ပကရီမၤဘျါပသး. ခီဖျိလၢ ပတဘၣ်သးသံဘၣ်အဃိ ညီနုၢ် ပလဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီး ကသံၣ်သရၣ်ဘျီ အီကသံၣ်​ ဒ်သိးပကကိညၢ်က့ၤ. ဒီးပဟံၣ်ဖိဃီဖိ မ့တမ့ၢ် ပသကီးတဂၤဂၤ မ့ၢ်သံသဒၣ်ကွံာ်ပှၤန့ၣ်​ ပသးကဘၣ်ဒိ ဖၣ်ယံာ်ညါ. (ယိၤဟၣ်​ ၁၁:၃၂, ၃၃) ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ် အိၣ်ဝဲလၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်အဃိ အတ့လီၤပှၤ ဒ်သိးဒီး ပကဘၣ်သးအိၣ်မူ လီၤထူလီၤယိာ်. ဒီးပသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ်တခါအံၤ တဆီတလဲဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲကၠဲန့ၣ်လဲၣ်. ပကတဲသကီး တၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲလၢညါ ဒီးတၢ်လၢ အမၤဝဲခဲအံၤ.

ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ် တဆီတလဲဘၣ်

၈. ဘၣ်မနုၤဃိ ပနာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤ အတၢ်တိာ်ပာ်လဲၣ်. (ယၡါယၤ ၅၅:၁၁)

^၈ နီၢ်အံၣ်အု ဒီးစီၤအၤဒၣ်​ မၤတၢ်ဒဲးဘး အဃိ အဖိအလံၤ ဘၣ်သံပိာ်အခံနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ တဆီတလဲ အတၢ်တိာ်ပာ်ဘၣ်. (ဖး ယၡါယၤ ၅၅:၁၁.) ယဟိဝၤယွၤ တိာ်ပာ်ဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အသးတီတဖၣ်န့ၣ်​ ကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်ဒံး. အဃိ ပမ့ၢ်ဆိမိၣ်ထံတၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ တဲဝဲဒီးမၤဝဲန့ၣ်​ ပကသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤ အတၢ်တိာ်ပာ်.

၉. ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤပှၤ မနုၤလဲၣ်. (ဒၤနံးယ့လး ၁၂:၂, ၁၃)

^၉ ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ အကမၤသမူထီၣ်က့ၤ ပှၤသံ ဒီးကဟ့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်. (မၤတၢ် ၂၄:၁၅; တံတူး ၁:၁, ၂) စီၤယိၤဘး သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ ဘၣ်သးမၤသမူထီၣ်က့ၤ ပှၤသံတဖၣ်​ သပှၢ်တၢၢ်. (ယိၤဘး ၁၄:၁၄, ၁၅) ဝံဒၤနံးယ့လးနာ်က့ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤသံတဖၣ်​ ကဂဲၤဆၢထၢၣ်​ သမူထီၣ်က့ၤ ဒီးကန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၇:၂၉; ဖး ဒၤနံးယ့လး ၁၂:၂, ၁၃.) ပှၤယူဒၤဖိလၢ ယ့ၣ်ၡူးအစိၤစ့ၢ်ကီး သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤလၢအသးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်​ “တၢ်မူအထူအယိာ်.” (လူၤကၣ်​ ၁၀:၂၅; ၁၈:၁၈) ယ့ၣ်ၡူးနာ်က့ အတဲဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤတခါအံၤန့ၣ်​ တဘျုးဘျီညါ ဒီးအသံဝံၤဘျီ ယဟိဝၤယွၤ မၤသမူထီၣ်က့ၤအီၤ.—မးသဲ ၁၉:၂၉; ၂၂:၃၁, ၃၂; လူၤကၣ်​ ၁၈:၃၀; ယိၤဟၣ်​ ၁၁:၂၅.

၁၀. တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ လၢညါန့ၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤ.)

^၁၀ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤသးသမူ တကးဒံးဘၣ်​ အအိၣ်ဒီး အစိကမီၤလၢ ကမၤသမူထီၣ်က့ၤ ပှၤသံ. အဒိ လၢဝ့ၢ်စၤရဖၤသးန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ဝဲ ဝံအ့ၤလံယၤ တၢ်စိကမီၤ လၢကမၤသမူထီၣ်က့ၤ မုၣ်ကမဲတဂၤ အဖိခွါ. (၁ စီၤပၤ ၁၇:၂၁-၂၃) လၢခံ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤ ဝံအလံၤၡါ လၢကမၤသမူထီၣ်က့ၤ ပှၤၡူန့ၣ်မုၣ်​ အဖိခွါ. (၂ စီၤပၤ ၄:၁၈-၂၀, ၃၄-၃၇) တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ ခံခါအံၤ ဒီးတၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ လၢအဂၤန့ၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ဒီးတၢ်စိကမီၤလၢ ကမၤသမူထီၣ်က့ၤပှၤသံ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အခါ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်အီၤ တၢ်စိကမီၤလၢ ကမၤသမူထီၣ်ပှၤသံစ့ၢ်ကီး. (ယိၤဟၣ်​ ၁၁:၂၃-၂၅, ၄၃, ၄၄) ခဲအံၤန့ၣ်​ ယ့ၣ်ၡူး အိၣ်လၢမူခိၣ်​ ဒီးယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်အီၤ “ကယဲၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤ လၢမူခိၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ်.” အဃိ တၢ်အၢၣ်လီၤ လၢအမ့ၢ် “ပှၤကိးဂၤဒဲးလၢ တၢ်သွၣ်ခိၣ်တဖၣ်အပူၤ” ကသမူထီၣ်က့ၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ ကန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်န့ၣ်​ ယ့ၣ်ၡူးမၤလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲသ့.—မးသဲ ၂၈:၁၈; ယိၤဟၣ်​ ၅:၂၅-၂၉.

၁၁. ခီဖျိလၢ တၢ်ပှ့ၤက့ၤအဃိ ပန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၁ ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤပျဲဝဲ အဖိခွါလၢအအဲၣ်ဝဲဒိၣ်မးတဂၤန့ၣ်​ ဘၣ်တူၢ်တၢ် ဒီးသံဝဲနးမးလဲၣ်. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သံကွၢ်တဖျၢၣ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢန့ၣ်​ ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ “ကစၢ်ယွၤအဲၣ်​ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ဒိၣ်မးတုၤလၢ အဟ့ၣ်လီၤကွံာ်ဝဲ အဖိခွါနီၢ်နီၢ် ထဲတဂၤဧိၤ ဒ်သိး ပှၤလၢ အစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤအီၤန့ၣ်​ အသုတတုၤလၢ တၢ်ဟးဂီၤတဂ့ၤ ဒီးကန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်မူအထူအယိာ် ကိးဂၤဒဲးအဂီၢ်လီၤ.” (ယိၤဟၣ်​ ၃:၁၆) ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤအဖိခွါ အသးသမူလၢ ကပှ့ၤက့ၤပှၤလၢ တၢ်ဒဲးဘးအဃိ ပအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်. (မးသဲ ၂၀:၂၈) ကစၢ်ယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤတခါအံၤ အရ့ဒိၣ်ထဲလဲၣ်န့ၣ်​ တၢ်မၢဖိပီလူးတဲဝဲလၢ “ဒ်တၢ်သံ ဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ခီဖျိလၢ ပိာ်ခွါတဂၤအဃိအသိးန့ၣ်​ တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်​ သမူထီၣ်က့ၤလၢ တၢ်သံစ့ၢ်ကီး ဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲခီဖျိလၢ ပိာ်ခွါတဂၤအဃိလီၤ. ဒ်ပှၤခဲလၢာ် သံလၢစီၤအၤဒၣ်​ အဃိအသိး ပှၤခဲလၢာ် ကဘၣ်​ တၢ်မၤသမူထီၣ်က့ၤအီၤလၢ ခရံာ်အဃိလီၤ.”—၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၂၁, ၂၂.

၁၂. ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤထီၣ်​ အတၢ်တိာ်ပာ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၂ ယ့ၣ်ၡူး သိၣ်လိအပျဲၢ်အဘီၣ်လၢ ကဃ့ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအဘီမုၢ် ကဟဲ ဒီးကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး ကလၢပှဲၤထီၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ. (မးသဲ ၆:၉, ၁၀) ကစၢ်ယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ် အကျါတခါန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်​ ကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ. ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤထီၣ်​ အတၢ်တိာ်ပာ် တခါအံၤအဂီၢ် အပာ်ထီၣ်ဝဲ အဖိခွါလၢစီၤပၤ ဒ်သိးကပၢဝဲ အဘီမုၢ်. တကးဒံးဘၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အဂၤ ၁၄၄,၀၀၀ လၢကမၤသကီးတၢ်ဒီး ယ့ၣ်ၡူး ဒ်သိးကမၤလၢပှဲၤထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး.—လီၣ်ဖျါ ၅:၉, ၁၀.

၁၃. ခဲအံၤ ယဟိဝၤယွၤ မၤမနုၤလဲၣ်​ ဒီးပဝဲစ့ၢ်ကီး ပဘၣ်မၤမနုၤလဲၣ်.

^၁၃ ခဲအံၤ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်ဝဲ “ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ်” ဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်​ ဒ်သိးဒီး ကကဲထီၣ်ဘၣ်​ ကစၢ်ယွၤအဘီမုၢ် အထံဖိကီၢ်ဖိ. (လီၣ်ဖျါ ၇:၉, ၁၀; ယၤကိာ် ၂:၈) ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ခီဖျိလၢ တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး ဒီးတၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဃိ ပှၤအါတက့ၢ်န့ၣ်​ သးဟ့လိာ်သး ဒီးလီၤမုၢ်လီၤဖး. မ့မ့ၢ် “ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ်” န့ၣ်အဝဲသ့ၣ်​ ကျဲးစၢး မၤလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲ တၢ်သးဟ့လိာ်သး ဒီးတၢ်လီၤမုၢ်လီၤဖး. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်​ မၤဝဲကၠဲန့ၣ်အဃိ လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး အဝဲသ့ၣ်​ ပိာ်က့ၤအနးလၢ ထဲၣ်ကနၣ်. (မံကၤ ၄:၃) ပမ့ၢ်ကွၢ် တၢ်ဒုးမ့ၢ်ကဲထီၣ်န့ၣ်​ ပှၤသံဒီဒူၣ်ညါ. အဃိ “ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ်” န့ၣ်တမၤဘၣ်ဃးအသးဒီး တၢ်ဒုးဘၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ သိၣ်လိပှၤဂၤ ကစၢ်ယွၤအမ့ၢ်အတီအဂ့ၢ် ဒီးကစၢ်ယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ် ဒ်သိး ပှၤကန့ၢ်ဘၣ်​ “တၢ်မူနီၢ်ကီၢ်.” (၁ တံၤမသ့း ၆:၁၉) မ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ဆီၣ်ထွဲ ကစၢ်ယွၤအဘီမုၢ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ကျိၣ်စ့တအိၣ်အါအါဘၣ်​ ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အဟံၣ်ဖိဃီဖိတနီၤနီၤ ကထီဒါအဝဲသ့ၣ်. နာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ မၤလၢပှဲၤဝဲ တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ်. (မးသဲ ၆:၂၅, ၃၀-၃၃; လူၤကၣ်​ ၁၈:၂၉, ၃၀) တၢ်အုၣ်သးတဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအဘီမုၢ်န့ၣ်​ အကဲဝဲ တၢ်နီၢ်ကီၢ် ဒီးဘီမုၢ်အံၤ ကမၤလၢပှဲၤထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်တိာ်ပာ်.

တၢ်အိၣ်မူ လၢခါဆူညါန့ၣ်​ မုာ်ဒိၣ်မး

၁၄-၁၅. ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ အကမၤဟးဂီၤကွံာ် တၢ်သံလီၤထူလီၤယိာ်န့ၣ်​ ကလၢပှဲၤထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၄ ခဲအံၤန့ၣ်​ ယ့ၣ်ၡူးကဲစီၤပၤ လၢမူခိၣ်​ ဒီးအကမၤလၢပှဲၤဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤခဲလၢာ်. (၂ ကရံၣ်သူး ၁:၂၀) စးထီၣ်လၢ ၁၉၁၄ န့ၣ်ယ့ၣ်ၡူးမၤနၢၤဝဲ အဒုၣ်အဒါလံ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၀:၁, ၂) တယံာ်လၢၤဘၣ်​ ယ့ၣ်ၡူး ဒီးပှၤလၢအပၢတၢ်ဒီးအီၤန့ၣ်​ ကမၤနၢၤကွံာ်အဒုၣ်အဒါ ဒီးကမၤဟးဂီၤကွံာ် ပှၤအၢပှၤသီခဲလၢာ်.—လီၣ်ဖျါ ၆:၂.

^၁၅ ဖဲယ့ၣ်ၡူးပၢတၢ် အနံၣ်တကထိ အဆၢကတီၢ်န့ၣ်​ အကမၤသမူထီၣ်က့ၤ ပှၤသံ. ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အကနၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ် ကီးဂၤဒဲးန့ၣ်​ ယ့ၣ်ၡူး ကမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်လၢ ကကဲထီၣ်ပှၤလၢပှၤပှဲၤ. ဒီးဖဲတၢ်မၤကွၢ် အလီၢ်ခံကတၢၢ်တဘျီ ဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ပနီၣ်ဝဲလၢ အကဲပှၤတီပှၤလိၤန့ၣ်​ “ကန့ၢ်သါဘၣ်​ ဟီၣ်ခိၣ်​ ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ ကအိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ လီၤထူလီၤယိာ်.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၇:၁၀, ၁၁, ၂၉) တကးဒံးဘၣ်​ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ “တၢ်သံန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲဒုၣ်ဒါလၢ အကဘၣ်တၢ် မၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤ အလီၢ်ခံကတၢၢ်” အဃိ ပသးခုညါ.—၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၂၆.

၁၆. တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပသးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဒီးမၤအတၢ်မၤန့ၣ်​ မ့ၢ်လၢမနုၤအဃိလဲၣ်.

^၁၆ တၢ်မၤလိတခါအံၤ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်န့ၣ်​ အကဲဝဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ ဒီးအကကဲထီၣ်သးနီၢ်ကီၢ်. ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဆၢကတီၢ်လၢ အကီခဲအဃိ တၢ်မုၢ်လၢ်တခါအံၤ ကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးဒီး ပကသးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤထီဘိ. နာ်က့ ပသးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ တမ့ၢ်ထဲလၢ ပဘၣ်သး အိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ် အဃိဘၣ်. တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပသးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ မ့ၢ်လၢ ပအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူး လၢပသးဒီဖျၢၣ်​ ဒီးပဘၣ်သးမၤသးခု အဝဲသ့ၣ်သး. (၂ ကရံၣ်သူး ၅:၁၄, ၁၅) တၢ်အဲၣ်တခါအံၤ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကကွၢ်လိ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူး ဒီးပကတဲဘၣ်ပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်မုၢ်လၢ်. (ရိမ့ၤ ၁၀:၁၃-၁၅) ခဲအံၤ ပမၤလိထီၣ်ပသး ဒ်သိးဒီး ပကကဲထီၣ်​ ပှၤလၢအဟ့ၣ်တၢ်ညီ ဒီးတအဲၣ်လီၤထဲသးဘၣ်အဃိ ပကကဲဘၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ အသကီး လီၤထူလီၤယိာ်.—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၁၆.

၁၇. ပကဘၣ်​ ပာ်လီၤသးလၢ ပကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. (မးသဲ ၇:၁၃, ၁၄)

^၁၇ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်. အဃိ မ့ၢ်ပကပၣ်ဃုာ်လၢ ပှၤလၢကန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်မူအထူအယိာ် အကျါဧါ. ခဲအံၤန့ၣ်​ ပကဘၣ်​ ပာ်လီၤသးလၢ ပကဆဲးအိၣ်လၢ ကျဲလၢအကဆှၢပှၤဆူတၢ်မူ. (ဖး မးသဲ ၇:၁၃, ၁၄.) ခါဆူညါ ပမ့ၢ်အိၣ်မူဘၣ်​ လီၤထူလီၤယိာ်န့ၣ်​ ပတၢ်အိၣ်မူ ကမၤသးဒ်လဲၣ်. ပကတဲသကီး တၢ်သံကွၢ်တဖျၢၣ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢ လၢတၢ်မၤလိလၢခံတခါ.