တၢ်ဂ့ၢ်လၢလံာ်အကတၢၢ်

၁ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်

ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဆိကမိၣ်​ ဒီးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ် တခါဂ့ၤတခါဂ့ၤအဂီၢ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ မၤစၢၤပှၤသ့ဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ် ဒီးမၤတၢ်လၢအဘၣ်ကသ့အဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးပတၢ်အိၣ်သးတနီၤန့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤမ့ၢ်တပာ်လီၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်​ သနာ်က့ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲမၤစၢၤပှၤသ့ဝဲလီၤ.

▸ တၢ်မၤလိ ၁, လံာ်အဆၢ ၈

၂ တၢ်ဒိကနၣ်

တၢ်ဒိကနၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်န့ၣ်​ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ပမၤတၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤမၢပမၤတဖၣ်​ လၢတၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပကဒိကနၣ်အကလုၢ် မ့ၢ်လၢပအဲၣ်အီၤအဃိလီၤ. (၁ ယိၤဟၣ်​ ၅:၃) ပမ့ၢ်အဲၣ်ကစၢ်ယွၤ ဒီးနာ်အီၤန့ၣ်​ ပကမၤထွဲအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ တၢ်ခဲလၢာ်အပူၤလီၤ. ဒီးမ့ၢ်ကီလၢပဂီၢ်သနာ်က့ ပကဒိကနၣ်ယွၤအကလုၢ်ထီဘိလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိပှၤဒ်သိး ပတၢ်အိၣ်မူကပှဲၤဒီးတၢ်သးခု လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ တကးဒံးဘၣ်​ အဝဲအၢၣ်လီၤပှၤလၢ ခါဆူညါန့ၣ်ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတဖၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပမ့ၢ်ဒိကနၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်န့ၣ်​ ကဲဘျုးလၢပဂီၢ်လီၤ.—ယၡါယၤ ၄၈:၁၇.

▸ တၢ်မၤလိ ၁, လံာ်အဆၢ ၁၀

၃ တၢ်သဘျ့

ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်သဘျ့အဃိ ပဆၢတဲာ်တၢ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်သ့ဝဲလီၤ. အဝဲတတ့လီၤပှၤဒ်သိးဒီး စဲးယိၣ်ဘၣ်. (၅ မိၤၡ့ ၃၀:၁၉; ယိၤၡူ ၂၄:၁၅) ပသူပတၢ်သဘျ့အံၤ ဒ်သိး ပကဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အဘၣ်န့ၣ်သ့ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ပမ့ၢ်တပလီၢ်ပသးန့ၣ်​ ပတၢ်ဆၢတဲာ်ကကမၣ်ဝဲလီၤ. ပအိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့အဃိ မ့ၢ်ပကတီဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပအဲၣ်အီၤအနီၢ်ကီၢ်ဧါ, တမၤဘၣ်ဧါန့ၣ်​ ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်လီၤ.

▸ တၢ်မၤလိ ၁, လံာ်အဆၢ ၁၂

၄ တၢ်ဘျၢတဖၣ်

ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢအဂ့ၤအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤပာ်လီၤန့ၢ်ပှၤ တၢ်ဘျၢတဖၣ်လီၤ. အဝဲပာ်လီၤဝဲတၢ်ဘျၢ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်, ဒီးဒ်သိးပတၢ်အိၣ်မူကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ် တၢ်ဘျၢတဖၣ်အံၤ မၤစၢၤပှၤကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလီၤ. (ကတိၤဒိ ၆:၁၆-၁၉; ၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉-၁၁) တၢ်ဘျၢတဖၣ်အံၤ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကနၢ်ပၢၢ်တၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤထံၣ်ဝဲလၢအဂ့ၤ ဒီးတၢ်လၢအဝဲထံၣ်ဝဲလၢ အတဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ မၤစၢၤစ့ၢ်ကီးပှၤလၢ ပကပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ, ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အဂ့ၤကတၢၢ် ဒီးရ့ဒီးပှၤဂၤလၢ တၢ်သးကညီၤအပူၤအဂီၢ်လီၤ. ပှၤတၢ်ချၢတဖၣ်​ အလုၢ်လၢ်ဒံးယံာ်ဒံးအၢထီၣ်သနာ်က့ မ့မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဘျၢတဖၣ်​ လၢဘၣ်ဃးဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးန့ၣ်​ တဆီတလဲဝဲဘၣ်. (၅ မိၤၡ့ ၃၂:၄-၆; မၤလကံ ၃:၆) ပမ့ၢ်မၤထွဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘျၢတဖၣ်န့ၣ်​ ကဒီသဒၢပှၤဒ်သိး ပကအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ ဒီးပသးသုတဘၣ်ဒိတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ.

▸ တၢ်မၤလိ ၁, လံာ်အဆၢ ၁၇

၅ သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်

ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤ ပဝဲခဲလၢာ်လၢ သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လီၤ. ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ်​ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါနီၤဖး တၢ်ဂ့ၤဒီးတၢ်အၢအဂီၢ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၂:၁၄, ၁၅) ဒ်သိးပသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤကသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်သိၣ်လိအီၤ ဒ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢတဖၣ်အိၣ်ဝဲအသိးလီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ ပတၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ်​ ကမၤသးခုကစၢ်ယွၤအသးန့ၣ်လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၃:၁၆) တချုးလၢ ပဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အကမၣ်ဒံးဘၣ်အခါ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဆိပှၤသ့ဝဲလီၤ. ဒီးခီဖျိလၢ ပအိၣ်ဒီးသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်အဃိ ပမ့ၢ်မၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်တမံၤမံၤန့ၣ်​ ပကသးအုးဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မ့ၢ်တမၤတၢ်ဂ့ၤဂ့ၤလၢၤဘၣ်န့ၣ်​ ပလိၣ်ဘၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးပကဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤအီၤအဂီၢ်လီၤ. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢအဂ့ၤန့ၣ်​ ပကသူၣ်မံသးမုာ်ဒီး ပကပာ်ကဲလီၤပနီၢ်ကစၢ်အသးလီၤ.

▸ တၢ်မၤလိ ၂, လံာ်အဆၢ ၃

၆ တၢ်ပျံၤယွၤ

တၢ်ပျံၤယွၤန့ၣ်​ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ပအဲၣ်ကစၢ်ယွၤဒီးပာ်ကဲအီၤ တုၤဒၣ်လဲာ် ပတအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်လၢ ကမၤသးအုးအီၤ နီတမံၤဘၣ်. တၢ်ပျံၤယွၤန့ၣ်​ မၤစၢၤပှၤလၢပကမၤတၢ်ဂ့ၤ ဒီးဟးဆှဲးတၢ်အၢအဂီၢ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၁:၁၀) တၢ်ပျံၤယွၤန့ၣ်​ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကဒိကနၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ကတိၤ ကိးထံၣ်ဒဲး လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ မ့ၢ်လၢပပာ်ကဲကစၢ်ယွၤဒိၣ်မးအဃိ ပမၤထွဲဒ် ပအၢၣ်လီၤအီၤအသိးလီၤ. တၢ်ပျံၤယွၤန့ၣ်​ ကဲဘျုးလၢပတၢ်ဆိကမိၣ်ကကဆှီ, ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးပှၤဂၤကဂ့ၤဝဲ ဒီးပကဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ်​ လၢတနံၤဘၣ်တနံၤအဂီၢ်လီၤ.

▸ တၢ်မၤလိ ၂, လံာ်အဆၢ ၉

၇ တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး

တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ်​ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ပသးအုးဒိၣ်မး ခီဖျိလၢပမၤတၢ်ကမၣ်​ တမံၤမံၤအဃိလီၤ. ပှၤလၢအအဲၣ်ကစၢ်ယွၤန့ၣ်​ ဖဲအဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အမၤတၢ်တမံၤမံၤလၢ အထီဒါလိာ်အသးဒီး ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီအခါန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်အသးအုးဒိၣ်မးလီၤ. ပမ့ၢ်မၤတၢ်ကမၣ်တမံၤမံၤန့ၣ်​ ပကြၢးဃ့ကညး ယဟိဝၤယွၤလၢ ကပျၢ်ကွံာ်ပတၢ်ကမၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ပှ့ၤက့ၤအဃိလီၤ. (မးသဲ ၂၆:၂၈; ၁ ယိၤဟၣ်​ ၂:၁, ၂) ပမ့ၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤပသးနီၢ်ကီၢ် ဒီးပမ့ၢ်တမၤတၢ်အၢလၢၤဘၣ်န့ၣ်​ ပနာ်သ့လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကပျၢ်ကွံာ်ပတၢ်ကမၣ်လီၤ. အဃိ ပတလိၣ်တူၢ်ဘၣ်လၢ ပတၢ်ကမၣ်အိၣ်ဒံးလၢၤဘၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၃:၁၀-၁၄; ၁ ယိၤဟၣ်​ ၁:၉; ၃:၁၉-၂၂) ပမ့ၢ်မၤကမၣ်တၢ်န့ၣ်​ ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိ, ဆီတလဲက့ၤပတၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ်​ ဒီးအိၣ်မူက့ၤဒ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢအိၣ်ဝဲအသိးလီၤ.

▸ တၢ်မၤလိ ၂, လံာ်အဆၢ ၁၈

၈ တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်ပှၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ

ဖဲပှၤတဂၤ မၤတၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်အခါ အဝဲမ့ၢ်တပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး ဒီးမ့ၢ်တအဲၣ်ဒိးလူၤပိာ်ထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်​ အဝဲကဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိတသ့လၢၤဘၣ်. ပှၤကဘၣ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤလီၤ. ဖဲပှၤတဂၤ ဘၣ်တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤအခါ ပတရ့ဒီးအီၤ ဒီးပတတဲတၢ်ဒီးအီၤလၢၤဘၣ်. (၁ ကရံၣ်သူး ၅:၁၁; ၂ ယိၤဟၣ်​ ၉-၁၁) တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ် ပှၤလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ်​ ကဲထီၣ်တၢ်ဒီသဒၢလၢ ယဟိဝၤယွၤအမံၤဒီး ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၅:၆) တကးဒံးဘၣ်​ တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်ပှၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ်​ မ့ၢ်တၢ်သိၣ်ဃီၣ်တခါလၢ အကမၤစၢၤ ပှၤတဂၤအံၤလၢ အဝဲကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးဒ်သိး အဝဲဟဲက့ၤဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်ကသ့အဂီၢ်လီၤ.—လူၤကၣ်​ ၁၅:၁၇.

▸ တၢ်မၤလိ ၃, လံာ်အဆၢ ၁၉

၉ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်, တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးတၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤ

ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ပှၤဒီး အဲၣ်ဒိးမၤစၢၤပှၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲဟ့ၣ်လီၤပှၤ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်, တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးတၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤ ခီဖျိလၢ လံာ်စီဆှံဒီး ပှၤလၢအအဲၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ ပမ့ၢ်ပှၤတလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ ပလိၣ်ဘၣ်​ တၢ်မၤစၢၤသပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. (ယံးရမံယၤ ၁၇:၉) ယဟိဝၤယွၤသူပှၤဂၤလၢ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤအဃိ ပမ့ၢ်ဒိကနၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်ပာ်ကဲအပူၤန့ၣ်​ မ့ၢ်ဒၣ်ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပပာ်ကဲယဟိဝၤယွၤ ဒီးသးအိၣ်ဒိကနၣ်အကလုၢ်န့ၣ်လီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၇.

▸ တၢ်မၤလိ ၄, လံာ်အဆၢ ၂

၁၀ တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသး ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး

ခီဖျိလၢ ပမ့ၢ်ပှၤတလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ ညီဝဲလၢပကအဲၣ်လီၤထဲပသး ဒီးပာ်ထီၣ်ထီပသးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပကအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ထိၣ်သတြီၤလီၤပသးဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ ပသ့ၣ်ညါလၢ ပတမ့ၢ်တၢ်နီတမံၤဘၣ်, ဒီးကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသးအဂီၢ်လီၤ. (ယိၤဘး ၃၈:၁-၄) အဂၤတမံၤန့ၣ်​ လၢပကဆိကမိၣ်လီၤထဲ ပနီၢ်ကစၢ်အဘျုးအလီၢ် ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ်​ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးစ့ၢ်ကီးလီၤ. ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီအသးန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်လၢ အဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပှၤအဂၤတဖၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်သမံသမိးလီၤအသး တီတီလိၤလိၤ ဒီးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဒ်အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအိၣ်ဝဲအသိး အတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် အိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်မၤကမၣ်တၢ်ဘၣ်ဆၣ်​ တကီဝဲလၢ ကအၢၣ်လီၤအတၢ်ကမၣ်, ကဃ့ဝံသးစူၤပှၤဂၤ ဒီးကတူၢ်လိာ် ပှၤဂၤအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. ပှၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ်​ သန့ၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်​ ဒီးမၤထွဲအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလီၤ.—၁ ပ့းတရူး ၅:၅.

▸ တၢ်မၤလိ ၄, လံာ်အဆၢ ၄

၁၁ ပှၤလၢအိၣ်ဒီး တၢ်စိတၢ်ကမီၤ

ပှၤတနီၤအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ် ဒီးပာ်လီၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်လၢ ပဖီခိၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ တ့လီၤတၢ်ခဲလၢာ်အဃိ အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢအိၣ်ဒီး တၢ်စိတၢ်ကမီၤဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤလီၤ. ထီဘိန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ အတၢ်စိတၢ်ကမီၤဒ်သိး ကကဲဘျုးလၢပှၤဂၤအဂီၢ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတနီၤတၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဒ်သိးကအံးထွဲကွၢ်ထွဲပှၤအဂီၢ်လီၤ. အဒိ မိၢ်ပၢ်, တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ဒီးပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ်​ အိၣ်ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပကဒိကနၣ်အဝဲသ့ၣ်အကလုၢ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၃:၁-၅; ၁ တံၤမသ့း ၅:၁၇) ဘၣ်ဆၣ်​ ဖဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်​ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ထီဒါလိာ်အသးဒီး ကစၢ်ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီအခါန့ၣ်​ ပကဘၣ်ဒိကနၣ်​ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်လီၤ. (မၤတၢ် ၅:၂၉) ပမ့ၢ်ဒိကနၣ်​ ပှၤလၢယဟိဝၤယွၤသူဝဲတဖၣ်အံၤ အကလုၢ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဒၣ်ပပာ်ဖျါန့ၢ် ယဟိဝၤယွၤလၢ ပပာ်ကဲအီၤန့ၣ်လီၤ.

▸ တၢ်မၤလိ ၄, လံာ်အဆၢ ၇

၁၂ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်

တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိအါမးလီၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤ သူအဝဲသ့ၣ်လၢ ကအံးထွဲကွၢ်ထွဲဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (၅ မိၤၡ့ ၁:၁၃; မၤတၢ် ၂၀:၂၈) ပိာ်ခွါတဖၣ်အံၤ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးယဟိဝၤယွၤ ကဆူၣ်ဝဲထီဘိအဂီၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ အဝဲသ့ၣ်မၤစၢၤပှၤလၢ ပကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤဃူဃူဖိးဖိးန့ၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၄:၃၃, ၄၀) ဒ်သိးသးစီဆှံ ကပာ်ထီၣ်ပှၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်အလီၢ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ ဒီးအလုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး ကဘၣ်တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးဒ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိးလီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၃:၁-၇; တံတူး ၁:၅-၉; ၁ ပ့းတရူး ၅:၂, ၃) မ့ၢ်လၢပနာ်ဒီးဆီၣ်ထွဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ကရၢကရိအဃိ ပဒိကနၣ်​ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်အကလုၢ် လၢတၢ်သးခုအပူၤလီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၃၈:၆; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၁၇.

▸ တၢ်မၤလိ ၄, လံာ်အဆၢ ၈

၁၃ ဟံၣ်ခိၣ်

ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤမိၢ်ပၢ် မူဒါလၢ ကအံးထွဲကွၢ်ထွဲအဝဲသ့ၣ်အဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးလံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ ဝၤန့ၣ်မ့ၢ်ဟံၣ်ခိၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ပၢ်မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်​ မိၢ်ဘၣ်ကဲထီၣ်ဟံၣ်ခိၣ်လီၤ. ဟံၣ်ခိၣ်အိၣ်ဒီးမူဒါလၢ ကလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ, ဒီးကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်​ တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ် ဒီးတၢ်ကူတၢ်သိးန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလၢ ဟံၣ်ခိၣ်ကဘၣ်တီခိၣ်ရိၤမဲ အဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဒိ အဝဲကဘၣ်မၤစၢၤအဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ ကထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ထီဘိ, ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးမၤလိလံာ်စီဆှံ ဒ်သိးသိးန့ၣ်လီၤ. ဒီးဟံၣ်ခိၣ်န့ၣ်​ ကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢး ကွၢ်လိမၤဒိးယ့ၣ်ၡူးခရံာ် ခီဖျိလၢ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသးလီၤ. အဝဲတပၢဆူၣ်​ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ မ့တမ့ၢ် ရ့အဝဲသ့ၣ်​ ဆူၣ်ဆူၣ်ကိၤကိၤဘၣ်. ခီဖျိလၢ အဝဲမၤဒ်အံၤအဃိ အဟံၣ်ဖိဃီဖိကိးဂၤဒဲး တူၢ်ဘၣ်တၢ်ကဟုကယာ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ ဘူးထီၣ်ဝဲလီၤ.

▸ တၢ်မၤလိ ၄, လံာ်အဆၢ ၁၂

၁၄ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်

ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ပိာ်ခွါစှၤဂၤတကရူၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ကအိၣ်မူဘၣ်လၢ မူခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးကစၢ်ယွၤသူအဝဲသ့ၣ်​ ဒ်သိးကဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ် အတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်လၢ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်​ အတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဒီး အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၁၅:၂) မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတကရူၢ်လၢ အကဲဝဲ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်န့ၣ်​ တီခိၣ်ရိၤမဲ, ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးဒီသဒၢဝဲကစၢ်ယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အံၤ ဆၢတဲာ်တၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်​ သန့ၤအသးလၢ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ ဒီးသးစီဆှံန့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ ပိာ်ခွါတကရူၢ်အံၤလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤလၢ သးစီဆှံန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်အကုၢ်အပှၤလၢ အကလုၢ်တီ, ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့” န့ၣ်လီၤ.—မးသဲ ၂၄:၄၅-၄၇.

▸ တၢ်မၤလိ ၄, လံာ်အဆၢ ၁၅

၁၅ တၢ်ဖၢၣ်ခိၣ်

တဘျီတခီၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ ဘၣ်တၢ်မၢလီၤအီၤလၢ ကဖီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အမူဒါတခါလၢ ညီနုၢ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်​ ဖီၣ်ဝဲမူဒါတခါအံၤအခါ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အပာ်ကဲယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤသ့ခီဖျိလၢ အဝဲဖၢၣ်အခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲကဘၣ်ဖၢၣ်အခိၣ်လၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်အဂၤ အိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. အဒိ ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ သိၣ်လိပှၤဂၤလံာ်စီဆှံအခါ အဝၤ မ့တမ့ၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဒိးဘျၢထံဝံၤတဂၤ မ့ၢ်အိၣ်ဒီးအီၤန့ၣ်​ အဝဲကဘၣ်ဖၢၣ်အခိၣ်လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၁၁:၁၁-၁၅.

▸ တၢ်မၤလိ ၄, လံာ်အဆၢ ၁၇

၁၆ တၢ်အိၣ်ဘၢၣ်စၢၤ

ပမ့ၢ်အိၣ်လၢတၢ်အိၣ်ဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်​ ပတအိၣ်ဃူ ဒီးပတဆီၣ်ထွဲထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် နီတကပၤဘၣ်. (ယိၤဟၣ်​ ၁၇:၁၆) ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်​ ဆီၣ်ထွဲဝဲယွၤအဘီအမုၢ်လီၤ. ဒ်ယ့ၣ်ၡူးအသိး ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပတမၤဘၣ်ထွဲလိာ်ပသးဒီး ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်.

ယဟိဝၤယွၤ မၤလိာ်ပှၤလၢ ‘ပကဘၣ်​ ပာ်ပသးလၢပှၤအခိၣ်, ပှၤအိၣ်ဒီးအစိအကမီၤတဖၣ်​ အဖီလာ်’ န့ၣ်လီၤ. (တံတူး ၃:၁, ၂; ရိမ့ၤ ၁၃:၁-၇) ဘၣ်ဆၣ်​ ကစၢ်ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ တဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ပတဘၣ်မၤသံပှၤဂၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ခရံာ်ဖိတဖၣ်​ အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ်​ တဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ကလဲၤဒုးတၢ်ဘၣ်. လၢထံကီၢ်တနီၤနီၤအပူၤ ပဒိၣ်ပာ်လီၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ပှၤလၢတအဲၣ်ဒိးကဲသုးန့ၣ်​ မၤဝဲတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ ကမျၢၢ်အဂီၢ် (civilian work) သ့ဝဲလီၤ. ခရံာ်ဖိတဂၤ ကမၤဝဲဧါ, တမၤဘၣ်ဧါန့ၣ်​ အဝဲကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်ဒ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအီၤအသိးလီၤ.

ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ် ပတၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်အဃိ ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ထဲအီၤတဂၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ပာ်ကဲဘၣ်ဆၣ်​ ပတယူးယီၣ်နီၣ်တယၢ်ဘၣ်​ ဒီးပတသးဝံၣ်​ ဒီကလုာ်တၢ်သးဝံၣ်​ (national anthem) စ့ၢ်ကီးဘၣ်. (ယၡါယၤ ၄၃:၁၁; ဒၤနံးယ့လး ၃:၁-၃၀; ၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၁၄) ပဝဲဒၣ်အံၤ ပဆီၣ်ထွဲယွၤအဘီအမုၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲပှၤကဃုထၢထီၣ်​ ထံကီၢ်ပဒိၣ်ပပှၢ်အခါ ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်​ ဆၢတဲာ်လီၤအနီၢ်ကစၢ်အသးလၢ တဟ့ၣ်တၢ်ဖးဘၣ်.—မးသဲ ၂၂:၂၁; ယိၤဟၣ်​ ၁၅:၁၉; ၁၈:၃၆.

▸ တၢ်မၤလိ ၅, လံာ်အဆၢ ၂

၁၇ ဟီၣ်ခိၣ်အသး

ဟီၣ်ခိၣ်အံၤ ဆီၣ်ထွဲဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဒ်သိး ကအိၣ်ဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပှၤအါဂၤ တအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ, တကွၢ်လိအီၤဘၣ်​ ဒီးတကနၣ်ဃုာ် အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး မုၣ်ကီၤလံၢ်အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ်လီၤ. (၁ ယိၤဟၣ်​ ၅:၁၉) တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒီး တၢ်အိၣ်ထီၣ်အိၣ်လီၤလၢ အလီၤဂာ်ဒီး မုၣ်ကီၤလံၢ်အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီးအတၢ်အိၣ်ထီၣ်အိၣ်လီၤန့ၣ်​ လံာ်စီဆှံကိးဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အသးလီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၂:၂) ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်​ ပလီၢ်အသးဒ်သိး ဟီၣ်ခိၣ်အသးအံၤ သုတလုၢ်ဘၢအဝဲသ့ၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၆:၁၀-၁၈) လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပအဲၣ်တၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဝဲတဖၣ်​ ဒီးပဂုာ်ကျဲးစၢးကွၢ်လိမၤဒိး အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလီၤ.

▸ တၢ်မၤလိ ၅, လံာ်အဆၢ ၇

၁၈ ပှၤလၢအထီဒါ ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်

ပှၤတနီၤန့ၣ်​ တတူၢ်လိာ်လံာ်စီဆှံ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်ထီဒါက့ၤ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးခရံာ်လၢအမ့ၢ် ယွၤအဘီအမုၢ်အစီၤပၤန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ဂုာ်ကျဲးစၢးကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ပှၤဂၤလၢ ကမၤသကိးတၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၁:၂၅) အဝဲသ့ၣ်​ အဲၣ်ဒိးဒုးအိၣ်ထီၣ်​ တၢ်သးဒ့ဒီလၢ ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤတဖၣ်အသးပူၤလီၤ. ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ်အကျါတနီၤန့ၣ်​ ကဲထီၣ်ဝဲပှၤလၢအထီဒါက့ၤ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဒီး မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပှၤတနီၤမၤဝဲဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. (၂ သ့းစၤလနံ ၂:၃) ပှၤလၢအတီဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ တမၤဘၣ်ဃးအသးဒီး ပှၤလၢအထီဒါက့ၤ ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်နီတစဲးဘၣ်. ပသးမ့ၢ်အိၣ်တစဲးဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤဂၤမ့ၢ်မၢဆူၣ်ပှၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပတဖးလံာ်လဲၢ်, ကွၢ်တၢ်ဂီၤမူ မ့တမ့ၢ် ကနၣ်ဃုာ်တၢ်အဂၤတဖၣ်လၢ အပာ်ဖျါထီၣ်​ ပှၤလၢအထီဒါ ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်တဖၣ်အံၤ အတၢ်ထံၣ်ဘၣ်.

▸ တၢ်မၤလိ ၅, လံာ်အဆၢ ၉

၁၉ တၢ်မၤပူၤဖျဲး

လၢညါန့ၣ်​ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်​ ဘၣ်မၤထွဲဝဲ စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဃ့ပျၢ်ကွံာ် အတၢ်ဒဲးဘးလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ဟဲစိာ်ဝဲကိၣ်, သိ ဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိဆူ တၢ်လုၢ်ဟံၣ်ဒ်သိး ကလုၢ်ထီၣ်တၢ်အဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်​ ဘၣ်မၤဝဲဒ်အံၤအဃိ ကဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်ပျၢ်ကွံာ် အံၣ်စရ့လးဒီတကလုာ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ တဂၤစုာ်စုာ်အတၢ်ကမၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ်​ ဖဲယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးသမူဒ်သိး ပတၢ်ကမၣ်ကပျၢ်အဂီၢ် ဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤတလိၣ်လုၢ်ထီၣ်တၢ်လၢ တၢ်မၤပူၤဖျဲး တၢ်ဒဲးဘးအဂီၢ်လၢၤဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးသမူ ဒ်တၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်လၢ အလၢအပှဲၤထဲ “တဘျီ” ဧိၤလီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၁, ၄, ၁၀.

▸ တၢ်မၤလိ ၇, လံာ်အဆၢ ၆

၂၀ တၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ

ပမ့ၢ်ကွၢ်စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်အခွဲးလၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်​ ကအီၣ်ဝဲဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအညၣ်လီၤ. ဒီးကစၢ်ယွၤမၤလိာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကလုၢ်ထီၣ်​ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. (၃ မိၤၡ့ ၁:၅, ၆) ဘၣ်ဆၣ်​ ယဟိဝၤယွၤတဟ့ၣ်အခွဲးလၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်​ ကမၤအၢမၤနးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ နီတဘျီဘၣ်. (ကတိၤဒိ ၁၂:၁၀) စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အိၣ်ဒီးတၢ်မၤလိာ်တဖၣ်လၢ အဒီသဒၢဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်​ ဒ်သိးပှၤသုတမၤအၢမၤနးအီၤတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ဒီးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ ဘၣ်တၢ်မၤလိာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကကွၢ်ထွဲဝဲ အဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်​ ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.—၅ မိၤၡ့ ၂၂:၆, ၇.

▸ တၢ်မၤလိ ၇, လံာ်အဆၢ ၆

၂၁ တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိတဖၣ်​ ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲ

တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီ ဆံးဆံးဖိတဖၣ်​ (Blood fractions) န့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ တၢ်သွံၣ်အဂံၢ်ခိၣ်သ့ၣ်​ (main parts) လွံၢ်မံၤလၢအမ့ၢ် သွံၣ်ဂီၤဖျၢၣ်, သွံၣ်ဝါဖျၢၣ်, သွံၣ်ထံဆှံဒီးဖျ့ၣ်လဲး (platelets) အကျါန့ၣ်လီၤ.a

တၢ်သွီနုာ်တၢ်သွံၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်သွံၣ်အဂံၢ်ခိၣ်သ့ၣ်လွံၢ်မံၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ခရံာ်ဖိတဖၣ်​ တတူၢ်လိာ်ဝဲဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ကြၢးတူၢ်လိာ် တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိတဖၣ်ဧါ. လံာ်စီဆှံ တပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ခရံာ်ဖိတဂၤစုာ်စုာ် ကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်လၢအနီၢ်ကစၢ် ဒ်အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအီၤအသိးလီၤ.

ခရံာ်ဖိတနီၤနီၤန့ၣ်​ မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤပာ်လီၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်​ ကဘၣ်လူလီၤကွံာ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအသွံၣ်လၢ “ဟီၣ်ခိၣ်” လိၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်တအဲၣ်ဒိးတူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိ နီတခါဘၣ်.—၅ မိၤၡ့ ၁၂:၂၂-၂၄.

မ့မ့ၢ်ပှၤအဂၤတနီၤန့ၣ်​ အတၢ်ဆၢတဲာ်တဒ်သိးဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီ ဆံးဆံးဖိတဖၣ်အံၤ ပှၤမ့ၢ်ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ တၢ်သွံၣ်ကျါသနာ်က့ တၢ်တပာ်ပနီၣ်အီၤဒ် သးသမူအသိးလၢၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟ့ၣ်အီၤအခွဲးလၢ ကတူၢ်လိာ် တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိတနီၤလီၤ.

ဖဲပကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိတဖၣ်အခါ ပကြၢးဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤလီၤ.

• ယမ့ၢ်တတူၢ်လိာ် တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိ နီတခါဘၣ်န့ၣ်​ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ယတတူၢ်လိာ်ကသံၣ်ကသီတနီၤလၢ ပှၤသူအီၤဒ်သိးကတြီဆၢ တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ မ့တမ့ၢ် မၤပတုာ်ဝဲသွံၣ်လၢ အယွၤလီၤန့ၣ်​ မ့ၢ်ယသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်လံဧါ.

• ဘၣ်မနုၤအဃိ ယတတူၢ်လိာ် တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိတခါအံၤလဲၣ်​ မ့တမ့ၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ယတူၢ်လိာ်အီၤလဲၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ယတဲနၢ်ပၢၢ် ယကသံၣ်သရၣ်ကသ့ဧါ.

တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲ. ဒ်ပမ့ၢ်ခရံာ်ဖိအသိး ပတဟ့ၣ်မၤဘူၣ်လီၤပသွံၣ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်ဘၣ်​ ဒီးပတပာ်ဖှိၣ်ဃာ်ပနီၢ်ကစၢ်အသွံၣ်လၢ တၢ်ကသွီနုာ်က့ၤအီၤအဂီၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲလၢ ပှၤသူက့ၤအနီၢ်ကစၢ်အသွံၣ်န့ၣ်​ အိၣ်ဒံးတနီၤလီၤ. ဖဲခရံာ်ဖိတဖၣ်​ ကဘၣ်ဖှဲး (ခွဲ) အသးမ့ၢ်ဂ့ၤ မၤကွၢ်အသးမ့ၢ်ဂ့ၤ မ့တမ့ၢ် ကကူစါယါဘျါအသးအခါမ့ၢ်ဂ့ၤ အဝဲသ့ၣ်ကပျဲဝဲလၢ ပှၤကသူအသွံၣ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဒၣ်အနီၢ်ကစၢ်အတၢ်ဆၢတဲာ်လီၤ. ဖဲပှၤမၤတၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲတဖၣ်အံၤအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ပှၤဆါတဂၤအသွံၣ်​ ကဘၣ်တၢ်ထုးထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ အမိၢ်ပှၢ်အပူၤတစိၢ်တလီၢ်န့ၣ်လီၤ.—ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အံၤအဂီၢ် ကွၢ် The Watchtower, October 15, 2000, pages 30-31.

အဒိ ဖဲကသံၣ်သရၣ်​ ကစးထီၣ်ဖှဲးပှၤဆါတဂၤအခါန့ၣ်​ အဝဲကအဲၣ်ဒိးဒုးဟးထီၣ်ဆိ ပှၤဆါတဂၤအသွံၣ်ဆူ တၢ်သွံၣ်အထၢၣ်တဖၣ်အပူၤ ဝံၤဒီးသွီနုာ်ဝဲ ကသံၣ်ထံတခါဆူ ပှၤဆါတဂၤအံၤအနီၢ်ခိမိၢ်ပှၢ်အပူၤ ဒ်သိးအသွံၣ်လၢ အအိၣ်တ့ၢ်ဝဲတဖၣ်​ ကအါထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. လၢခံ ဖဲကသံၣ်သရၣ်​ ဖှဲးပှၤဆါတဂၤအံၤအခါ မ့တမ့ၢ် ဖဲကသံၣ်သရၣ်ဖှဲးအီၤဝံၤအလီၢ်ခံ ကဒုးယွၤလီၤက့ၤ တၢ်သွံၣ်လၢ အဘၣ်တၢ်ဒုးဟးထီၣ်တ့ၢ်အီၤတဖၣ်​ ဆူအနီၢ်ခိမိၢ်ပှၢ်အပူၤလီၤ. တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲအံၤ ပှၤကိးဝဲလၢ ဟံမိၤဒလူၡၢၤ (hemodilution) န့ၣ်လီၤ.

မ့မ့ၢ် တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲလၢ အမ့ၢ် စဲ(လ်) စဲလဘ့း (cell salvage) န့ၣ်​ ဖဲကသံၣ်သရၣ်​ ဖှဲးပှၤဆါအခါ ကဟံးန့ၢ်ဝဲတၢ်သွံၣ်ဖဲဖှဲးဝဲအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၤဒီး တၢ်သွံၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်တၢ်မၤကဆှီထီၣ်က့ၤအီၤဒီး ဖၢနုာ်ကဒါက့ၤဝဲလၢ ပှၤဆါတဂၤအံၤအနီၢ်ခိမိၢ်ပှၢ်အပူၤ ဖဲကသံၣ်သရၣ်​ ဖှဲးဒံးပှၤဆါတဂၤအံၤ မ့တမ့ၢ် ဖဲကသံၣ်သရၣ်​ ဖှဲးအီၤဝံၤအလီၢ်ခံလီၤ.

ဘၣ်ဆၣ်ကသံၣ်သရၣ်​ တဂၤဒီးတဂၤမၤဝဲ အကျိၤအကျဲတဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တချုးလၢနတူၢ်လိာ် ကသံၣ်ကသီ, တၢ်မၤကွၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ကူစါယါဘျါ အကျိၤအကျဲတမံၤမံၤအခါ ပှၤကသူက့ၤနနီၢ်ကစၢ်အသွံၣ်​ ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ နကဘၣ်ဃုသ့ၣ်ညါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ.

တချုးဖဲနဆၢတဲာ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲလၢ ကသူက့ၤနနီၢ်ကစၢ်အသွံၣ်အခါ သံကွၢ်လီၤနသးဒ်အံၤလီၤ.

• ပှၤမ့ၢ်ဒုးဟးထီၣ်​ ယသွံၣ်တနီၤလၢယမိၢ်ပှၢ်အပူၤ ဒီးယသွံၣ်အတၢ်လဲၤတရံး မ့ၢ်လဲၤပတုာ်ဝဲတစိၢ်ဖိန့ၣ်​ မ့ၢ်ယသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကပျဲယၤလၢ ယကထံၣ်လၢတၢ်သွံၣ်အံၤ ဘၣ်ဃးဒီးယၤဒံးဧါ မ့တမ့ၢ် ကြၢးလၢအဘၣ်တၢ် လူလီၤအီၤလၢ “ဟီၣ်ခိၣ်” အလိၤဧါ.—၅ မိၤၡ့ ၁၂:၂၃, ၂၄.

• ဖဲပှၤဖှဲးယၤအခါ ပှၤမ့ၢ်ထုးထီၣ်ယသွံၣ်ဒီး ကျဲၣ်ကျီအီၤဒီးကသံၣ်, ဝံၤဖၢနုာ်က့ၤလၢယမိၢ်ပှၢ်ပူၤ (မ့တမ့ၢ် လၢယမိၢ်ပှၢ်အလိၤ) န့ၣ်မ့ၢ်အကမၤတံာ်တာ် ယသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်ဧါ.

• ယမ့ၢ်တတူၢ်လိာ် တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲလၢ တၢ်သူက့ၤယနီၢ်ကစၢ်အသွံၣ်​ နီတခါဘၣ်န့ၣ်​ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ယတတူၢ်လိာ်လၢ ပှၤကမၤကွၢ်ယသွံၣ်, တၢ်မၤကဆှီသွံၣ်လၢစဲး (hemodialysis) ဒီးစဲးလၢအမၤတၢ်လၢသးဒီးပသိၣ်အလီၢ် လၢအမ့ၢ် heart-lung bypass machine န့ၣ်မ့ၢ်ယနၢ်ပၢၢ်လံဧါ.

တချုးလၢ ပဆၢတဲာ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိတဖၣ်​ ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲလၢ တၢ်သူက့ၤပနီၢ်ကစၢ်အသွံၣ်အခါ ပကဘၣ်ဃ့ယဟိဝၤယွၤလၢ ကဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ကူၣ်သ့ ဒီးပကဘၣ်ဃုသ့ၣ်ညါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. (ယၤကိာ် ၁:၅, ၆) ပမၤဒ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ် ဒ်ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤအသိးလီၤ. ပတကြၢးသံကွၢ်ပှၤဂၤလၢ နမ့ၢ်အိၣ်ဘၣ်လၢယလီၢ် နကဆၢတဲာ်တၢ်ဒ်လဲၣ်, ဒီးပှၤဂၤတဖၣ်​ တကြၢးမၢပမၤထွဲ ဒ်အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ထံၣ်​ အိၣ်ဝဲအသိးစ့ၢ်ကီးဘၣ်.—ရိမ့ၤ ၁၄:၁၂; ကလၤတံ ၆:၅.

▸ တၢ်မၤလိ ၇, လံာ်အဆၢ ၁၁

၂၂ လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အကဆှီ

လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အကဆှီန့ၣ်​ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲလၢ ပလုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး ဒီးတၢ်လၢပမၤအီၤတဖၣ်န့ၣ်​ ကဘၣ်ကဆှီလၢ ယွၤအမဲာ်ညါလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသး ဘၣ်ဃးဒီးပတၢ်ဆိကမိၣ်, ပတၢ်စံးတၢ်ကတိၤဒီး ပတၢ်မၤလီၤ. ယဟိဝၤယွၤမၤလိာ်ပှၤလၢ ပကဟးဆှဲး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အတကဆှီဘၣ်ဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ ကိးကလုာ်ဒဲးန့ၣ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၁:၁၀; ၃:၁) တချုးလၢပထံၣ်ဘၣ်​ တၢ်လ့ပစီအခါ ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဆိပာ်စၢၤပသးလၢ ပကမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ အစီအဆှံတဖၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ဒ်သိးပကပာ်လီၤပသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ပကဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ် တၢ်လ့ပစီဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ ဒီးဒ်သိးပတၢ်ဆိကမိၣ်​ ကစီဆှံထီဘိအဂီၢ် ပကဘၣ်ဃ့ယွၤအတၢ်မၤစၢၤ တလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉, ၁၀, ၁၈; အ့းဖ့းစူး ၅:၅.

▸ တၢ်မၤလိ ၈, လံာ်အဆၢ ၁၁

၂၃ မၤကမၣ်တၢ်လၢ တအိၣ်ဒီးတၢ်မဲာ်ဆှးဒီး တၢ်တကဆှီဘၣ်

တၢ်မၤကမၣ်တၢ်လၢ အတအိၣ်ဒီးတၢ်မဲာ်ဆှးန့ၣ်​ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပှၤမၤတၢ်ကမၣ်​ လၢအဒိၣ်တမံၤ ခီဖျိလၢတၢ်ကတိၤ မ့တမ့ၢ် လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးဘၣ်ဆၣ်​ အဝဲတမဲာ်ဆှးဝဲဘၣ်. ပှၤလၢအမၤဝဲဒ်အံၤတဖၣ်န့ၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်တပာ်ကဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီဘၣ်. မ့မ့ၢ်တၢ်တကဆှီဘၣ်န့ၣ်​ ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဒဲးဘးလၢ ပှၤမၤဝဲအါမံၤလီၤ. ပှၤမ့ၢ်မၤတၢ်ကမၣ်လၢ တအိၣ်ဒီးတၢ်မဲာ်ဆှးန့ၣ်​ တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤသ့ဝဲလီၤ. ဒီးပှၤမ့ၢ်မၤတၢ်တကဆှီဘၣ်လၢ အဒိၣ်အမုၢ်န့ၣ်​ တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤသ့ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ.—ကလၤတံ ၅:၁၉-၂၁; အ့းဖ့းစူး ၄:၁၉; ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဂီၢ် ကွၢ်လၢ “Questions From Readers” in The Watchtower of July 15, 2006 တက့ၢ်.

▸ တၢ်မၤလိ ၉, လံာ်အဆၢ ၇; တၢ်မၤလိ ၁၂, လံာ်အဆၢ ၁၀

၂၄ တၢ်ဖူးလဲး နီၢ်ကစၢ်မုၣ်ခွါက့ၢ်ဂီၤ

ယဟိဝၤယွၤ တိာ်ပာ်ဝဲလၢတၢ်မံဃုာ်န့ၣ်​ ကမ့ၢ်ကျဲလၢအကဆှီတဘိလၢ နီၢ်ဒီမါဝၤကပာ်ဖျါထီၣ်​ အတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ဖဲပှၤတဂၤဂၤ ဖူးလဲးအနီၢ်ကစၢ်မုၣ်ခွါက့ၢ်ဂီၤလၢ တၢ်သးကတၢအပူၤန့ၣ်​ အဝဲမၤတၢ်လၢ အတကဆှီဘၣ်တခါလီၤ. ဒီးလုၢ်လၢ်အံၤ မၤဘၣ်ဒိအတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤသ့ဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ လုၢ်လၢ်တခါအံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်သးကတၢလၢ အတကြၢးတဘၣ်လၢ အတဟဲကဲထီၣ်အသးညီနုၢ်ဒီးပှၤဂၤတဖၣ်​ ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်အတၢ်ထံၣ်လၢ အကမၣ်လၢတၢ်မံဃုာ်အဖီခိၣ်​ သ့ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. (ကလီးစဲ ၃:၅) မ့ၢ်ကီလၢနဂီၢ်လၢ နကပာ်ပတုာ်လုၢ်လၢ်လၢ အတကဆှီဘၣ်တခါအံၤသနာ်က့ တဘၣ်ဟ့ၣ်အၡူတဂ့ၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၈၆:၅; ၁ ယိၤဟၣ်​ ၃:၂၀) ဃ့ထုကဖၣ်ဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်​ လၢနသးဒီဖျၢၣ်​ ဒီးဃ့ကညးအီၤ ဒ်သိးကမၤစၢၤနၤအဂီၢ်တက့ၢ်. ဟးဆှဲးတၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့ လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ်​ တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အတကဆှီဘၣ်တဖၣ်တက့ၢ်. တဲသကိးတၢ်ဒီး နမိၢ်, နပၢ် မ့တမ့ၢ် တံၤသကိးတဂၤလၢအဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ လၢအပာ်ကဲယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်တက့ၢ်. (ကတိၤဒိ ၁:၈, ၉; ၁ သ့းစၤလနံ ၅:၁၄; တံတူး ၂:၃-၅) နမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးအိၣ်ဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အကဆှီထီဘိန့ၣ်​ နနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲဒီး ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤနတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးန့ၣ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၁:၁၇; ယၡါယၤ ၁:၁၈.

▸ တၢ်မၤလိ ၉, လံာ်အဆၢ ၉

၂၅ တၢ်ဟံးမါဟံးဝၤ အါန့ၢ်ဒံးတဂၤ

ပှၤတနီၤ ဟံးမါဟံးဝၤအါန့ၢ်ဒံးတဂၤလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ တိာ်ပာ်ဝဲလၢ ပှၤမ့ၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီန့ၣ်​ ကဘၣ်မ့ၢ်ပိာ်မုၣ်တဂၤဒီး ပိာ်ခွါတဂၤန့ၣ်လီၤ. လၢအခီၣ်ထံးန့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤတတိာ်ပာ်ဝဲလၢ ပှၤကဟံးမါဟံးဝၤ အါန့ၢ်ဒံးတဂၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ လၢပျၢၤ လၢကီၢ်အံၣ်စရ့လးအပူၤန့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤပိာ်ခွါတဖၣ်​ ကဟံးန့ၢ်အမါ အါန့ၢ်ဒံးတဂၤလီၤ. မ့မ့ၢ် မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ တဟ့ၣ်အခွဲးလၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်​ ကဟံးမါဟံးဝၤ အါန့ၢ်ဒံးတဂၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပိာ်ခွါန့ၣ်​ ဟံးအမါသ့ထဲတဂၤ ဒီးပိာ်မုၣ်စ့ၢ်ကီး ဟံးအဝၤသ့ထဲတဂၤလီၤ.—မးသဲ ၁၉:၉; ၁ တံၤမသ့း ၃:၂.

▸ တၢ်မၤလိ ၁၀, လံာ်အဆၢ ၁၂

၂၆ တၢ်မၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီဒီး တၢ်အိၣ်လီၤဖး

ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ နီၢ်ဒီမါဝၤတဖၣ်​ ကအိၣ်ဒ်သိးသိး တစိၤသးလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၂:၂၄; မၤလကံ ၂:၁၅, ၁၆; မးသဲ ၁၉:၃-၆; ၁ ကရံၣ်သူး ၇:၃၉) ဒီးအဝဲဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤကမၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ ထဲဒၣ်လၢ တၢ်အဲၣ်ဘၢမါအဲၣ်ဘၢဝၤအဃိလီၤ. တၢ်မ့ၢ်ဟဲကဲထီၣ်အသးဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်အခွဲးလၢ သးသမူတံၤသကိးလၢ အတမၤကမၣ်တၢ်တဂၤ ကဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ မ့ၢ်အဝဲအဲၣ်ဒိး မၤကတၢၢ်ကွံာ် အတၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီဧါန့ၣ်လီၤ.—မးသဲ ၁၉:၉.

တဘျီတခီၣ်​ ခရံာ်ဖိတဂၤ အသးသမူတံၤသကိး မ့ၢ်တမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ သနာ်က့ အဝဲကဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ ကအိၣ်လီၤဖး ဒီးအသးသမူတံၤသကိးလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၇:၁၁) ခရံာ်ဖိတနီၤ ဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ ကအိၣ်လီၤဖးဒီး အသးသမူတံၤသကိးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်လၢလာ်တဖၣ်အံၤ အဃိလီၤ.

• ပှၤတဂၤတအဲၣ်ဒိး လုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အဟံၣ်ဖိဃီဖိနီတစဲးဘၣ်. အဒိ ဝၤတဂၤ တအဲၣ်ဒိးလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ နီၢ်ခိတခီအဃိ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ အကျိၣ်စ့ မ့တမ့ၢ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီတအိၣ်ဘၣ်.—၁ တံၤမသ့း ၅:၈.

• ပှၤတဂၤမၤဒၢၣ်မၤဆါ အသးသမူတံၤသကိး နးနးကလဲာ်. အဒိ ပှၤတဂၤမၤဒၢၣ်မၤဆါ အသးသမူတံၤသကိး တုၤဒၣ်လဲာ်တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်အိၣ်ထီၣ်လၢ အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီး လၢအသးသမူအဂီၢ်လီၤ.—ကလၤတံ ၅:၁၉-၂၁.

• ပှၤတဂၤကဲထီၣ်​ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်ဖးဒိၣ်​ လၢအသးသမူတံၤသကိးအနီၢ်သးအဂီၢ်. အဒိ ဝၤ မ့တမ့ၢ် မါ မ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးတြီ အသးသမူတံၤသကိး တုၤဒၣ်လဲာ် အဝဲဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤတန့ၢ်လၢၤဘၣ်.—မၤတၢ် ၅:၂၉.

▸ တၢ်မၤလိ ၁၁, လံာ်အဆၢ ၁၉

၂၇ တၢ်စံးပတြၢၤဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ

ပဝဲခဲလၢာ် ပလိၣ်ဘၣ်​ တၢ်စံးပတြၢၤဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၂:၂၅; ၁၆:၂၄) ပဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဒီး မၤမုာ်ထီၣ်လိာ်ပသး တဂၤဒီးတဂၤသ့ခီဖျိလၢ ပကတိၤတၢ်လၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဒီးတၢ်သးကညီၤအပူၤလီၤ. ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်​ မ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် သနာ်က့ ပမ့ၢ်တဲတၢ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်မုာ်မုာ်န့ၣ်​ ကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်​ ဒ်သိးအတူၢ်တၢ်ကန့ၢ် ဒီးဆဲးမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤကကဲအဂီၢ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၂:၁၈; ဖံလံးပံၤ ၂:၁-၄) ပှၤတဂၤအသးဂံၢ်ဘါ မ့ၢ်လီၤစၢ်န့ၣ်​ ပကြၢးဒိကနၣ်အီၤလၢ တၢ်ပာ်ကဲအပူၤ ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢးနၢ်ပၢၢ် အတၢ်တူၢ်ဘၣ်တဖၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ ပကဘၣ်တဲတၢ်ဒ်လဲၣ်​ ဒီးပမၤစၢၤအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ ပကသ့ၣ်ညါလီၤ. (ယၤကိာ် ၁:၁၉) ပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ နကသ့ၣ်ညါ နဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်ဂ့ၤဂ့ၤ ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါအဝဲသ့ၣ်​ အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဂီၢ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ လၢခံနမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်​ ဒ်သိးကဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်အသး ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ လၢတၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤခဲလၢာ် အကစၢ်အအိၣ်ကသ့ဝဲလီၤ.—၂ ကရံၣ်သူး ၁:၃, ၄; ၁ သ့းစၤလနံ ၅:၁၁.

▸ တၢ်မၤလိ ၁၂, လံာ်အဆၢ ၁၆

၂၈ တၢ်ဖျီ

ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဖျီအဂ့ၢ်န့ၣ်​ လံာ်စီဆှံ တပာ်လီၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. ဒီးလၢတၢ်လီၢ် တတီၤဘၣ်တတီၤန့ၣ်​ လုၢ်လၢ်ဒီး ပဒိၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ တဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ်. (၁ မိၤၡ့ ၂၄:၆၇; မးသဲ ၁:၂၄; ၂၅:၁၀; လူၤကၣ်​ ၁၄:၈) ဖဲပှၤဖျီသးအခါ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်တခါန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲနီၢ်ဒီမါဝၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအမဲာ်ညါလီၤ. ပှၤအါဂၤန့ၣ်​ ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဖျီသးအခါ အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ အဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီး အတံၤသကိးလၢ အဘူးဒီးအီၤတဖၣ်​ ကဟဲဝဲလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ ဃုထၢဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤ လၢကဟ့ၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢအဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ လံာ်စီဆှံန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဖျီဝံၤအခါ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်​ ကမၤတၢ်ဖျီအမူးဒ်လဲၣ်တခါလဲၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဒၣ်အနီၢ်ကစၢ် အတၢ်ဃုထၢလီၤ. (လူၤကၣ်​ ၁၄:၂၈; ယိၤဟၣ်​ ၂:၁-၁၁) အဝဲသ့ၣ်​ မ့ၢ်ရဲၣ်ကျဲၤအတၢ်ဖျီ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤသနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်​ ကဘၣ်ပလီၢ်အသးဒ်သိး အတၢ်ဖျီန့ၣ်​ ကမၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၂:၁၈-၂၄; မးသဲ ၁၉:၅, ၆) ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်​ ဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ်ကသ့အဂီၢ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လီၤ. (၁ ယိၤဟၣ်​ ၂:၁၆, ၁၇) ဖဲအဝဲသ့ၣ်​ မၤဝဲတၢ်ဖျီအမူး အဆၢကတီၢ် အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဒုးအီ ပှၤတမှံၤလၢသံးန့ၣ်​ ကဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဒ်သိးပှၤကကွၢ်ထွဲမူးအံၤ ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်အဂီၢ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၂၀:၁; အ့းဖ့းစူး ၅:၁၈) တကးဒံးဘၣ်​ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်အဲၣ်ဒိး အိးထီၣ်တၢ်သးဝံၣ်​ မ့တမ့ၢ် တၢ်အဂၤလၢ တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအဂီၢ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ကြၢးပလီၢ်အသးဒ်သိး တၢ်ခဲလၢာ်ကကဲထီၣ်​ တၢ်လၤကပီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​ တကြၢးဆိကမိၣ်ထဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢဘၣ်ဃးဒီး အတၢ်ဖျီအမုၢ်နံၤမုၢ်သီဘၣ်. တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲအဝဲသ့ၣ်ခံဂၤ အတၢ်ရ့လိာ်သး ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ကစၢ်ယွၤလီၤ.—ကတိၤဒိ ၁၈:၂၂; ဒ်သိးနကထံၣ်န့ၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢအဂၤအဂီၢ် ကွၢ်လၢ The Watchtower of October 15, 2006, pages 18-22, 23-27 and 28-31 တက့ၢ်.

▸ တၢ်မၤလိ ၁၃, လံာ်အဆၢ ၁၈

၂၉ တၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အဂ့ၤကတၢၢ်

ပအဲၣ်ဒိးလၢ ပတၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ်​ ကဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ်လီၤ. အဒိ ဖဲပှၤမၤမူးပွဲအဆၢကတီၢ် ခရံာ်ဖိတဂၤ အသးသမူတံၤသကိးလၢ အတမ့ၢ်ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဂၤ မ့ၢ်မၢအီၤလၢ ကလဲၤအီၣ်သကိးအီသကိးတၢ်ဒီး အဘူးအတံၢ်တဖၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်အဝဲကမၤဝဲဒ်လဲၣ်. နသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မ့ၢ်ဟ့ၣ်နၤအခွဲးလၢ နကလဲၤန့ၣ်​ နတဲသကိးဆိဒီး နသးသမူတံၤသကိးသ့ဝဲလီၤ. အဒိ နကအဲၣ်ဒိးတဲနၢ်ပၢၢ် နသးသမူတံၤသကိးလၢ ဖဲပှၤအီၣ်သကိးတၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ် မၤလုၢ်လၢ်တဖၣ်လၢ အဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်န့ၣ်​ နတမၤဘၣ်. ဒီးနကြၢးဆိကမိၣ်ထံလၢ နမ့ၢ်လဲၤ အီၣ်သကိးအီသကိးတၢ်န့ၣ်​ မ့ၢ်အကကဲထီၣ်တၢ်လီၤဃံၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်ဧါန့ၣ်လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၈:၉; ၁၀:၂၃, ၂၄.

မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်​ ဖဲပှၤမၤမူးပွဲအဆၢကတီၢ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ နတၢ်မၤခိၣ်​ ကအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်အါထီၣ်နၤစ့ (bonus) န့ၣ်လီၤ. ပတဲလၢ ပတကြၢးတူၢ်လိာ်စ့အံၤသ့ဧါ. ပတဲဒ်န့ၣ်​ တသ့ဘၣ်. နကတူၢ်လိာ်ဧါ, တတူၢ်လိာ်ဧါန့ၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ကဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ နတၢ်မၤခိၣ်အတၢ်ပညိၣ်အဖီခိၣ်လီၤ. အဒိ မ့ၢ်အဝဲဆိကမိၣ်လၢ ခီဖျိနတူၢ်လိာ်စ့အံၤအဃိ မ့ၢ်ဒၣ်နပၣ်ဃုာ်လၢ မူးပွဲအပူၤဧါ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်​ ထဲဒၣ်အဝဲ အဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်အဖီခိၣ်ဧါ. နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤ ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ်​ ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤဒ်သိး နဆၢတဲာ်တၢ်ကဘၣ်အဂီၢ်လီၤ.

အဂၤတမံၤန့ၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ပှၤတဂၤကဟ့ၣ်နၤတၢ်ဟ့ၣ်ဖဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါမူးပွဲ အဆၢကတီၢ်ဒီး ကတဲနၤလၢ “ယသ့ၣ်ညါလၢ နတမၤမူးပွဲအံၤဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်​ ယအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်နၤ တၢ်ဟ့ၣ်အံၤလီၤ.” ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ မ့ၢ်လၢအသးဂ့ၤ အဃိအဝဲအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်နၤ တၢ်ဟ့ၣ်တမံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အဝဲအဲၣ်ဒိးမၤကွၢ်နၤ မ့တမ့ၢ် လ့ပစီနၤလၢ နကပၣ်ဃုာ်လၢ မူးပွဲအံၤအပူၤလီၤ. ဖဲနဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤဝံၤအလီၢ်ခံ မ့ၢ်နကတူၢ်လိာ်တၢ်ဟ့ၣ်အံၤဧါ, တတူၢ်လိာ်ဧါန့ၣ်​ နကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ နနီၢ်ကစၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ လၢပတၢ်ဆၢတဲာ်ခဲလၢာ်အပူၤ ပအဲၣ်ဒိးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤဒီး ပအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဒီး သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢ အကဆှီလီၤ.—မၤတၢ် ၂၃:၁.

▸ တၢ်မၤလိ ၁၃, လံာ်အဆၢ ၂၂

၃၀ တၢ်ဖံးတၢ်မၤဒီး တၢ်မူးတၢ်ရၢ်

အါတက့ၢ်န့ၣ်​ ပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ ပတၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်လၢ အဆိအချ့ဒီး လၢတၢ်ဃူတၢ်ဖိးအပူၤန့ၣ်​ တကဲထီၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဖးဒိၣ်လၢၤဘၣ်. (မးသဲ ၅:၂၃-၂၆) ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပဝဲခရံာ်ဖိခဲလၢာ်အဂီၢ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲလၢ ပကမၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤဒီး လၢပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကအိၣ်ဒီး တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.—ယိၤဟၣ်​ ၁၃:၃၄, ၃၅; ၁ ကရံၣ်သူး ၁၃:၄, ၅.

၁ ကရံၣ်သူး ၆:၁-၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်မၢဖိပီလူး အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ ခရံာ်ဖိကဒဲကဒဲ မ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဖံးတၢ်မၤအဂ့ၢ်သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်တကြၢး တီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ဆူ စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အရူဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်​ မ့ၢ်မၤဝဲဒ်အံၤန့ၣ်​ မၤဘၣ်ဒိယဟိဝၤယွၤ ဒီးပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်​ အမံၤဂ့ၤသၣ်ဂ့ၤ သ့ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ခရံာ်ဖိတဖၣ်​ ကြၢးဂုာ်ကျဲးစၢး မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ အတၢ်ဂ့ၢ်ဒ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ အိၣ်ဝဲအသိးလီၤ. တဘျီတခီၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်လၢ အဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်​ ဒ်သိးဒီးတၢ်တဲဟးဂီၤပှၤဂ့ၢ် မ့တမ့ၢ် ပှၤသူတၢ်လီတၢ်ဝ့ၤ ဒ်သိးကမၤန့ၢ် တၢ်ဖိတၢ်လံၤအဂီၢ်န့ၣ်​ ကဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. ဒ်သိးခရံာ်ဖိတဖၣ်​ မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်တဖၣ်အံၤ ကသ့အဂီၢ် မးသဲ ၁၈:၁၅-၁၇ န့ၣ်တဲဝဲလၢ ပကဘၣ်ခါထီၣ်ခီၣ်ခါ သၢဆီန့ၣ်လီၤ. တၢ, နကြၢးဂုာ်ကျဲးစၢး မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ နတၢ်ကီတၢ်ခဲအံၤ ဒီးနဒီပုၢ်ဝဲၢ်ထဲ ခံဂၤဧိၤလီၤ. တၢတဆီ မ့ၢ်တကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်န့ၣ်​ ခံ, ဖဲနလဲၤတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဒီးနဒီပုၢ်ဝဲၢ်အခါ နကြၢးကိးဃုာ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိလၢ အဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ တဂၤခံဂၤလီၤ. ဝံၤဒီးသၢ, အလီၢ်မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ်​ နလဲၤတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်ကီအံၤ ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်​ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်​ ကကျဲၤဘၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲအဂီၢ်သ့ဝဲလီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ကမၤစၢၤ ပှၤခံခီယၢ်ပၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်​ ကမၤထွဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဂီၢ်လီၤ. ဒီးကမၤစၢၤစ့ၢ်ကီးအဝဲသ့ၣ်လၢ ကမၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်ကီအံၤ ဒ်သိးပှၤခံခီယၢ်ပၤ ကအိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးက့ၤအဂီၢ်လီၤ. ပှၤတဂၤဂၤ မ့ၢ်တအဲၣ်ဒိးလူၤပိာ်ထွဲ လံာ်စီဆှံ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်​ ကဘၣ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤလီၤ.

ဘၣ်ဆၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တနီၤနီၤန့ၣ်​ ဒ်သိးပကမၤကတၢၢ်ကွံာ်အီၤ ဒ်ပဒိၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်​ ပကဘၣ်တီၣ်ထီၣ်အီၤဆူ စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အရူန့ၣ်လီၤ. အဒိ ပှၤကမၤန့ၢ်လံာ်လီၤဖးမ့ၢ်ဂ့ၤ, ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကကွၢ်ထွဲဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်နီၤလီၤက့ၤကျိၣ်စ့ဆူ ဒီမါဝၤလၢအလီၤဖးမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်န့ၢ်ဘၣ်​ အံၡၢၤရဲး (insurance) အစ့အီၣ်လိးမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်ဖၢနုာ်မံၤလၢ ပှၤဟ့ၣ်လိၢ်တၢ်တဖၣ်အစရီပူၤ ဖဲပှၤလိးက့ၤဒ့ၣ်ကမၢ်တန့ၢ်လၢၤဘၣ်အခါမ့ၢ်ဂ့ၤ ဒီးတၢ်ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤ တၢ်ကွဲးပာ်တၢ်န့ၢ်သါမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. တဘျီတခီၣ်​ ဒ်သိးကမၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်​ ကျဲအဂၤတအိၣ်ဘၣ်, ကဘၣ်ထီၣ်လၢစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အရူန့ၣ်လီၤ. ခရံာ်ဖိတဂၤ မ့ၢ်ထီၣ်စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အရူ ဒ်သိးကမၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ ဘျ့ဘျ့ဆှီဆှီအဂီၢ်န့ၣ်​ တမ့ၢ်လၢ အထီဒါလိာ်အသးဒီး စီၤပီလူးအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်ဘၣ်.

တၢ်ကမၣ်​ ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်ဒ်သိးဒီး တၢ်မၤတရီတပါ, တၢ်ထိတၢ်တီၢ်တၢ်, တၢ်မၤသံမၤဝီ မ့တမ့ၢ် တၢ်တမျာ်တၢ် မ့ၢ်ကဲထီၣ်အသး, ဒီးခရံာ်ဖိတဂၤမ့ၢ်တီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤဆူ ပဒိၣ်ပပှၢ်အအိၣ်န့ၣ်​ တမ့ၢ်လၢ အဝဲထီဒါလိာ်အသးဒီး စီၤပီလူးအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဘၣ်.

▸ တၢ်မၤလိ ၁၄, လံာ်အဆၢ ၁၄

၃၁ မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်လီတၢ်ဝ့ၤ

စးထီၣ်လၢ နီၢ်အံၣ်အုဒီးစီၤအၤဒၣ်​ အိၣ်လၢဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်အလီၢ် တုၤလၢပစိၤခဲအံၤန့ၣ်​ မုၣ်ကီၤလံၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး လီန့ၢ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၃:၁-၆; လီၣ်ဖျါ ၁၂:၉) မုၣ်ကီၤလံၢ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲမၤဘံဘူပတၢ်ဆိကမိၣ်​ မ့ၢ်န့ၢ်န့ၣ်​ အဝဲကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ပှၤလၢ ပကမၤတၢ်အၢတၢ်သီသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၄:၄; ယၤကိာ် ၁:၁၄, ၁၅) ဒီးအဝဲသူဝဲ ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်, တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ, ပနံာ်တၢ်ကၤ, တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ်, တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ်​ ဒ်သိးကဒုးဆိကမိၣ်ပှၤလၢ လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အတဂ့ၤဘၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်တၢ်လၢပတူၢ်လိာ်အီၤသ့လီၤ.—ယိၤဟၣ်​ ၁၄:၃၀; ၁ ယိၤဟၣ်​ ၅:၁၉.

မုၣ်ကီၤလံၢ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲကလီန့ၢ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ်​ အတၢ်ဆၢကတီၢ် တအိၣ်အါအါလၢၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢးလၢအဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိးကလီန့ၢ် ပှၤခဲလၢာ်အဂီၢ်လီၤ. လီၤဆီဒၣ်တၢ် အဝဲအဲၣ်ဒိးလီန့ၢ် ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၂:၁၂) ပမ့ၢ်တပလီၢ်ပသးန့ၣ်​ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ပတၢ်ထံၣ်လၢအကမၣ်​ ကယီကယီသ့ဝဲလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၁၂) အဒိ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပတၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ ကဂၢၢ်ကျၢၤဝဲထီဘိလီၤ. (မးသဲ ၁၉:၅, ၆, ၉) ဘၣ်ဆၣ်​ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤအါဂၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီန့ၣ်​ မ့ၢ်တၢ်တစိၢ်တလီၢ်ဒီး ပှၤမၤကတၢၢ်ကွံာ်အီၤ ညီညီဖိသ့ဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ်​ တၢ်ဂီၤမူအါတက့ၢ်န့ၣ်​ ဆီၣ်ထွဲဝဲတၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ်အံၤလီၤ. အဃိ တဘၣ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အကမၣ်တဖၣ်အံၤ ကနုာ်လီၤလၢနသးပူၤတဂ့ၤ.

အဂၤတမံၤန့ၣ်​ မုၣ်ကီၤလံၢ်သူဝဲ တၢ်လီတၢ်ဝ့ၤဒ်သိး ပကပာ်ထီၣ်ထီပသး ဒီးပကအဲၣ်ဒိးမၤဖဲပသးအဂီၢ်လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၃:၄) ပမ့ၢ်တပလီၢ်ပသးန့ၣ်​ ပတၢ်ပာ်ကဲ ပှၤလၢယဟိဝၤယွၤပာ်လီၤဝဲ လၢကတီခိၣ်ရိၤမဲပှၤန့ၣ်​ လီၤမၢ်ကွံာ်သ့ဝဲလီၤ. အဒိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်​ ကဟ့ၣ်ကူၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤသနာ်က့ အဝဲကအဲၣ်ဒိးမၤက့ၣ်အနၢ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၅) မ့တမ့ၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ ကစးထီၣ်ထံၣ်ကမၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ လၢအဘၣ်ဃးဒီး ဟံၣ်ခိၣ်အသနၢၣ်န့ၣ်လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၁၁:၃.

ပကဘၣ်ပာ်လီၤပသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ပတဟ့ၣ်အခွဲးလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ကမၤဘံဘူ ပတၢ်ဆိကမိၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပအဲၣ်ဒိးကွၢ်လိမၤဒိး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒီး “သးအိၣ်တၢ်လၢထး” ထီဘိန့ၣ်လီၤ.—ကလီးစဲ ၃:၂; ၂ ကရံၣ်သူး ၂:၁၁.

▸ တၢ်မၤလိ ၁၆, လံာ်အဆၢ ၉

၃၂ တၢ်ကူစါယါဘျါ

ပဝဲခဲလၢာ် ပအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့လီၤ. ဒီးပအိၣ်မ့ၢ်တဆူၣ်ဘၣ်န့ၣ်​ ပအဲၣ်ဒိးလၢ ပတၢ်ဆါ ကဘျါက့ၤဝဲလီၤ. (ယၡါယၤ ၃၈:၂၁; မၢ်ကူး ၅:၂၅, ၂၆; လူၤကၣ်​ ၁၀:၃၄) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ကသံၣ်သရၣ်ဒီး ပှၤဂၤတဖၣ်​ အိၣ်ဒီးကသံၣ်ကသီအါမး ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲ အိၣ်ဝဲအကလုာ်ကလုာ်လီၤ. ဖဲပကဃုထၢ တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲအဆၢကတီၢ် အရ့ဒိၣ်လၢ ပကလူၤပိာ်ထွဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလီၤ. ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်လၢ ထဲယွၤအဘီအမုၢ်န့ၣ်​ ကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် ပတၢ်ဆါခဲလၢာ်လီၤ. ပတအဲၣ်ဒိး သးစၢၢ်ဆၢပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တုၤလၢ ပသးတဆူၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအဂီၢ်လၢၤဘၣ်.—ယၡါယၤ ၃၃:၂၄; ၁ တံၤမသ့း ၄:၁၆.

တၢ်ကူစါယါဘျါ အကျိၤအကျဲတခါဂ့ၤတခါဂ့ၤ မ့ၢ်ဖျါလၢ အသူဝဲတၢ်ဝံတၢ်နါ အစိအကမီၤန့ၣ်​ ပကဘၣ်ဟးဆှဲးအီၤလီၤ. (၅ မိၤၡ့ ၁၈:၁၀-၁၂; ယၡါယၤ ၁:၁၃) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တချုးလၢ ပတူၢ်လိာ်ကသံၣ်ကသီ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကူစါယါဘျါ အကျိၤအကျဲတမံၤမံၤန့ၣ်​ ပကဘၣ်ဃုသ့ၣ်ညါအီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၄:၁၅) မုၣ်ကီၤလံၢ် အဲၣ်ဒိးကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ပှၤလၢ ပကမၤဘၣ်ထွဲလိာ်ပသးဒီး တၢ်ဝံတၢ်နါ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ်​ ပတကြၢးသးပ့ၤနီၣ်​ နီတဘျီဘၣ်. ပမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်ကူစါယါဘျါ အကျိၤအကျဲတခါဂ့ၤ တခါဂ့ၤ ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်ဝံတၢ်နါ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ ကျဲတဘိဘိန့ၣ်​ ပကြၢးဟးဆှဲးအီၤလီၤ. —၁ ပ့းတရူး ၅:၈.

▸ တၢ်မၤလိ ၁၆, လံာ်အဆၢ ၁၈