LUBAKUSU SAMU NA DIKANDA | DIKWELA
Kento na bakala lenda vanda kwandi yinzo mosi tekila ba kwelana?
Samu na bantu mingi, kuvanda yinzo mosi tekila makwela ke ve mambu ya yimbi. Ba ya nkaka ke kanisaka ti ni kusala mutindu yina muntu ke sadisa bawu na kuzabana mbote-mbote, mpe ti ni yawu ke sala ti ba vanda na makwela ya mbote. Kasi, kuvanda yinzo mosi tekila makwela ke kwandi ya tsyeleka dikanisi ya mbote?
Na disolo yayi, beto ke tala:
Kuvanda yinzo mosi tekila makwela ke sadisa kwandi beno na kubongama samu na makwela?
Kuvanda yinzo mosi tekila makwela ke sadisa kwandi beno na kubumba mbongo?
Kuvanda yinzo mosi tekila makwela ke sala kwandi ti kento to bakala bika kukwela muntu ya yimbi?
Ya ke kwandi na faso ya nkaka ya kusala yina me lutila mbote?
Yinki Biblia ke zonzaka?
Biblia ke longaka ti kuvukisa nzutu tekila makwela ke mambu ya yimbi. Na kifwani, ya ke zonzaka: “Beno kusala ve kinsuza.” (1 Batesalonika 4:3; 1 Bakorinto 6:18) Mambu yayi ke na tadilaka mpe kento na bakala yina ke vandaka yinzo mosi, ata ti ba ke na dikanisi ya kukwelana.a Misiku ya Biblia ke bumbaka beto na bamambu mingi ya mpasi yina ke kuminaka ba yina ke vandaka yinzo mosi tekila makwela mutindu, kuzwa kivumu na muntu yina beno ke ve ya kukwelana.
Ni Nzambi muntu salaka makwela. Na manima ya kusala yawu, yandi zonzaka: ‘Bakala ke bika tata ya yandi mpe mama ya yandi mpe yandi ke kangama na kento ya yandi, na yawu ba ke kuma musuni mosi.’ (Kubanda 2:24) Ntangu kento na bakala ke bakaka mukanu ya kukwelana, ni yina ke faso ya mbote ya kuvanda na luzingu ya nsayi mpe ya luzolo na kati ya dikanda.
Kuvanda yinzo mosi tekila makwela ke sadisa kwandi beno na kubongama samu na makwela?
Bantu mingi ke zonzaka ti ni faso yina. Ba ke kanisaka ti samu na kuzabana mbote-mbote, ya me bonga kuvanda yinzo mosi samu na kukabula bisalu ya yinzo to kutala bifu ya bampangi konso kilumbu. Kasi, mambu yina ke mfunu samu na kuvanda na luzingu ya nsayi na kati ya dikwela, ni kuvanda ya kukangama na mpangi.
Wapi mutindu kento na bakala yina ke na bongamaka samu na makwela lenda sala samu na kulongoka kuvanda ya kukangama na mpangi na ntangu ya mpasi to ya mbote? Ya ke ve ni kuvanda ntete yinzo mosi tekila makwela muntu ke sadisa bawu na kubongama. Samu ti ata ti ba vanda yinzo mosi, ba lenda kabuka na ntangu nyonso yina ba ke na talaka ti bamambu ke na simbaka ve. Kasi kima yina ke nataka kilengi na makwela, ni na ntangu bantu zole yina me kwelana me baka mukanu ya kuvanda ya kukangama na mpangi mpe ke na salaka bangolo na kuyidika kintwadi bamambu nyonso yina ba ke na kutanaka na yawu.
Mambu ya kusimba: Na kisika ya kubongama samu na makwela, kusoola kuvanda yinzo mosi tekila makwela lenda nata kento na bakala na kukabuka
Dilongi ya Biblia: “Samu ti konso muntu ke kuzwa bambuma ya bima yina yandi me kunda.”—Bagalate 6:7
Kuvanda yinzo mosi tekila makwela ke sadisa kwandi beno na kubumba mbongo?
Ya ba nkaka lenda zonza ti ni faso yina. Na États-Unis, bantu mingi yina soolaka kuvanda yinzo mosi tekila makwela zonzaka ti ba bakaka mukanu yayi samu ya sadisa bawu na kubumba mbongo. Kasi na manima ya kulutisa mwa ntangu na kuvandaka yinzo mosi tekila makwela, mingi na kati ya bawu vanda lenda ve kukwela samu ti ba lendaka ve na kubumba mbongo.
Kuvanda yinzo mosi tekila makwela ke nataka bampasi mingi. Kasi, mingi-mingi na kento. Na kifwani, kana ba me mwangana, mingi-mingi ni bakento muntu ke bikanaka na kiyeko ya kukipe bana yina ba me buta.
Mambu ya kusimba: Kuvanda yinzo mosi tekila makwela lenda talana mambu ya mbote kasi bampasi yina ya ke nataka me lutila mingi.
Dilongi ya Biblia: ‘Munu,Yehova, munu kele Nzambi ya nge, Muntu yina ke na longaka nge samu na bambote ya nge mosi.’—Izayi 48:17.
Kuvanda yinzo mosi tekila makwela ke sala kwandi ti kento to bakala bika kukwela muntu ya yimbi?
Ya ba nkaka lenda zonza ti ni faso yina. Kasi buku mosi (Fighting for Your Marriage) ke zonzaka: “Ya lenda kuma mpasi mingi na bantu zole yina ke vandaka yinzo mosi tekila makwela na kukabuka.” Samu na yinki? Bantu ya nkaka yina ke vandaka yinzo mosi tekila makwela lenda vanda na bamfuka to na kibulu mosi yina ba ke yundulaka kintwadi, to kento lenda kuzwa kivumu yina ba vanda kanisa ve. Bantu ya mayela ke talaka ti, kana bantu ke vandaka kaka kintwadi ata ti ba ke ve ya kubonga, ya ke kaka samu ba me mesana to ba ke ve na ngolo ya kusala bansobolo.b Buku yango (Fighting for Your Marriage) ke bwelaka: “Bantu zole yina zola baka kwandi mukanu ya kukabuka, ke kwelanaka kaka samu ti ba ke na talaka ve mambu ya nkaka yina ba lenda sala.”
Mambu ya kusimba: Kuvanda yinzo mosi tekila makwela lenda sadisa ve nge na kusoola muntu ya mbote. Kasi mutindu boloko, ya lenda kuma mpasi na nge na kubasika kuna.
Dilongi ya Biblia: ‘Muntu ya mayela ke talaka mambu ya yimbi mpe ke bumbanaka, kasi bantu yina me kondwa mayela ke kwendaka kaka na mantwala mpe ba ke kutanaka na bampasi.’—Bingana 22:3.
Ya ke kwandi na faso ya nkaka ya kusala yina me lutila mbote?
Nge lenda soola kuvanda na dikwela ya mbote mpe kukima bampasi yina lenda kumina nge kana nge vanda na muntu yinzo mosi tekila makwela. Wapi mutindu nge lenda sala yawu? Ni na kusadilaka malongi yina Biblia ke pesaka na yina me tadila makwela. Baka ntangu samu na kuzaba mbote-mbote muntu yina nge ke na sosaka kukwela tekila beno vanda yinzo mosi mutindu kento na bakala. Na ntangu nge ke na soolaka muntu yina nge ke kwela, kuzimbana ve ti mambu ya kulutila mfunu ke ve kitoko ya muntu, kasi sosa muntu yina ke na faso ya kutadila bamambu mutindu mosi na nge mpe yina ke kwikilaka na mambu mosi na nge.
Biblia ke pesaka malongi yina lenda sadisa nge na kuvanda na dikwela ya mbote.c Na kifwani, malongi yina ya ke pesaka lenda sadisa nge na . . .
kuvanda ya kukwikama
kuvanda na bifu yina lenda sadisa nge na kuvanda kento to bakala ya mbote
kubwa ve na mutambu ya kukanga meso ntangu beno ke zabanaka samu na makwela
Samu na kusadisa nge na kuzaba dyaka mingi, tala kitini “Dikwela & Dikanda” na jw.org.
Dilongi ya Biblia: “Masonoko nyonso ke ya kusonama na lubakusu ya mpeve ya Nzambi, ya ke mfunu samu na kulonga.”—2 Timote 3:16.
b Ya me katuka na disolo “Sliding Versus Deciding: Inertia and the Premarital Cohabitation Effect,” ya Scott M. Stanley, Galena Kline Rhoades, mpe Howard J. Markman, yina basikaka na mukanda Family Relations.
c Na babwala ya nkaka, ni bibuti muntu ke sadisaka bana ya bawu na kusoola muntu yina ba ke kwela. Kana ya kele mutindu yina, Biblia lenda sadisa bawu na kuzaba bifu ya mbote yina ba lenda sosa.