Egaununo 5
Ukareli walye a tambura Karunga?
1. Yisinke ga here kudiva mukadi goMusamaliya kuhamena ukareli?
KAPI ya ku tetura rumwe: ‘Ukareli walye a tambura Karunga?’ Mukadi gumwe kwa kere nepuro eli lya wizire momagano gendi apa ga uyungire naJesus Kristusa pepi noNdundu zaGelisimu moSamaliya. Age kwa pakere sinka pomalisigo gopokatji koukareli woVasamaliya nou woVajuda pokutanta asi: “Ozinyakurwetu ngava kanderere kondundu ezi, nye one kutanta asi, moJerusarema yimo mevega lyokukanderera.” (Johanesa 4:20) Jesus ga tantererere mukadi goMusamaliya asi maukareli nagenye Karunga kugatambura ndi? Ndi age ga mu tantererere asi pwa hepa sininke sokulikarera mokuhafesa Karunga?
2. Ngapi omu ga limbwilire Jesus mukadi goMusamaliya?
2 Elimbururo lyaJesus lyokutetura kwa kere ngesi: “Ngasi wiza siruwo, esi ngomu dira kukanderera Tate kondundu ezi ndi moJerusarema.” (Johanesa 4:21) Vasamaliya va tjilire Jehova nokukarera vakarunga peke poNdundu zaGelisimu. (2 Vahompa 17:33) Ngesi Jesus Kristusa yiyo ga tente asi kapisi lyoolyo evega ndi Jerusarema ngali kara mulyo moukareli wousili.
KUKARERA MOMPEPO NOMOUSILI
3. (a) Morwasinke Vasamaliya kapi va divire nawa-nawa Karunga? (b) Ngapi omu va vhulire Vajuda nava wopeke kulironga va dive Karunga?
3 Jesus ga tanterere simpe mukadi goMusamaliya asi: “One Vasamaliya kutongamena eyi mwa dira kudiva, nye ose Vajuda kutongamena eyi twa diva, yeeyi ezoworo kwa tunda moVajuda.” (Johanesa 4:22) Vasamaliya kwa kere nomaukarelikarunga goyimpempa ntani awo kwa tambwire tupu nobuke ntano dopomuhowo doBibeli asi yido ga retesa po Karunga—ano edi yido da divikwire mo merugururo lyavene asi Nobukentano doVasamaliya. Yipo nye, awo kapi va divire nawa-nawa Karunga. Nye koVajuda kwa va huguvarera kediwo lyoMatjangwa. (Varoma 3:1, 2) Matjangwa kwa ga geve koVajuda wokuhuguvara ntani vamwe wopeke owo va here kupurakena kweyi va hepere mokulironga va dive Karunga.
4. Mokukwama Jesus, yisinke va hepere Vajuda noVasamaliya kurugana nsene ngano va here asi ukareli wawo a u tambure Karunga?
4 Jesus ga yi likidire nawa-nawa asi navenye Vajuda noVasamaliya va hepa kurundurura nkedi zawo zoukareli mokuninka asi va hafese Karunga. Age ga tente asi: “Nye siruwo ngasi wiza, nasene nare sina wiza, apa ngava kanderere vakandereli wosili Tate moMpepo nomousili, yeeyi vakandereli vangoso yiwo va hara oTate. Karunga Mpepo, ano wokumukanderera ava kanderere moMpepo nomousili.” (Johanesa 4:23, 24) Ose twa hepa kukanderera Karunga ‘mompepo,’ tayi tu tumangeda kupitira momutjima gwa zura epuro neharo. Kuvhura kukanderera Karunga ‘mousili’ kupitira mokulironga Nonkango dendi, Bibeli, nokumukanderera mokuliza kumwe nousili wendi ou ga horora. Nove ono litura mo mokuyirugana eyi ndi?
5. (a) Yisinke yina kutanta “ukareli?” (b) Yisinke natu rugana nsene tuna hara asi ukareli wetu Karunga a u tambure?
5 Jesus ga yi likidire asi Karunga kwa hara ukareli wousili. Eyi kwa kulikida asi pwa kara marupe goukareli aga a dili kutambura Jehova. Kukarera Karunga kutanta asi kumupa efumadeko lyenene nokugava sirugana sokupongoka kwendi. Ngano wa here kulikida efumadeko komupangeli gononkondo, ngano wa litulire mo nawa-nawa mokumuruganena nokurugana yokumuhafesa. Ntani nye natu hara asi tatu hafesa Karunga sili. Twa hepa kukara mousili asi ukareli wetu wa sika mo moyihepwa yaKarunga, si vhure mokutanta tupu asi: ‘Ukarelikarunga wange wa gwana nge.’
KUSIKISA MO MPANGO ZATATE
6, 7. Morwasinke ga dilire kutambura Jesus vamwe ava va tente asi nawo varongwa vendi?
6 Tu zeni tu rese Mateusa 7:21-23 tu tare nsene kuvhura tu dimburure etwaromo lyenene eli lya kuheteka asi nsene maukareli nagenye Karunga kugatambura. Jesus ga tente asi: “Kapisi nkenye ogu a tantere nge asi, ‘Hompa, Hompa’, yige nga za moUntungi weguru. Ano nye ogu nga za mo, googu a sikisa mo mpango zaTate gemeguru. Mezuva olyo wovanzi ngava tantera nge asi, ‘Hompa, Hompa, nani kapisi medina lyoge ngatu porofetere, yiyo ngatu tjidire mo nompepo donondona oku tatu ruganene yitetu medina lyoge?’ Makura ame ntani ngani va dukwira asi, ‘Ame one ha na kara, ni mu dive. Ligoreni nge mu ze kwi, one ava omu vatuka Veta!’”
7 Moukareli wousili hepero kumudimburura Jesus Kristusa asi yige Hompa. Nye yimwe ya pira mo moukareli wovantu wovanzi owo ava tanga asi awo varongwa vaJesus. Age ga tente asi vamwe kwa “ruganene yitetu” ngwendi everuro lyoyitetu. Nampili ngoso, ngava nyoka kurugana eyi ga va tantererere Jesus asi mulyo unene. Awo kapi va “sikisa mo mpango [zaGuhwe].” Nsene tuna hara kuhafesa Karunga, twa hepa kulironga mpango zaGuhwe nokuzisikisa mo.
EDIWO LYENE-LYENE—EGAMENO
8. Yisinke ya hepwa po mokusikisa mo mpango zaKarunga, ntani etaro musinke lyepuko eli natu vhura kunyoka?
8 Mokusikisa mo mpango zaKarunga tayi hepa ediwo lyene-lyene lyaJehova Karunga naJesus Kristusa. Ediwo lyangoso kutwara komwenyo gwanarunye. Yeeyi ose natuvenye tuna hara ngatu ka gwane ediwo lyene-nene lyokutundilira moNonkango daKarunga, Bibeli. Vamwe kutanta asi kapi sina kara hepero tu kare nosinka nsene tu karera nomutjima nagunye nokurugana nomupampi moukareli wetu. Vamwe kutanta asi: ‘Mokudiva koge yoyinunu, yimo mo kundindira ko koge yoyinunu.’ Nye Bibeli kwa kutukorangeda asi tu gwederere ko kediwo lyetu kuhamena Karunga noyitambo yendi.—Vaefeso 4:13; Vafilipi 1:9; Vakorosi 1:9.
9. Ngapi omu ali tu gamene ediwo lyene-lyene, ntani morwasinke twa hepera egameno lina?
9 Ediwo lyangoso egameno kokunyateka ukareli wetu. Mupositoli Paurusa ga uyungire ko kuhamena sisitwa simwe sopampepo sa likisaukilire asi age “muengeli gouzera.” (2 Vakolinte 11:14) Omu ngesi esi sisitwa sopampepo—Satana—kukambadara kutupukisa tu rugane yininke eyi ayi lirwanesa kumwe nompango zaKarunga. Yisitwa yimwe yopampepo eyi ayi lipakerere kumwe naSatana, kuyipika hena ukarelikarunga wovantu, morwa Paurusa kwa tente asi: “Vapagani ava ava zamba kovakarunga woyimpempa, kapisi kwaKarunga ava zamba, konompepo donondona.” (1 Vakolinte 10:20) Wovanzi ngava gazara asi awo kukarera pononkedi douhunga, nampili moomu ngava pili kurugana eyi ga here Karunga. Awo kwa va pukisire va rugane ukareli wokunyata woyimpempa. Konyima natu ka lironga yoyinzi kuhamena Satana nonompepo donondona, nye nonkore edi daKarunga da yipika nawa-nawa ukareli wovantu.
10. Yisinke no rugana nsene gumwe ta tura uhungu momema goge gokunwa mowina, ano yisinke lina kututumangeda ediwo lyene-lyene lyoNonkango daKarunga eyi natu rugana?
10 Nsene ngano ono diva asi gumwe ana tura uhungu momema goge gokunwa, no twikira ngorooro kunwa mo ndi? Ndi ngano no rugana po nawa-nawa pausimbu yuma mokugwana runone roruwa romema gokukuhuka. Yimo, ediwo lyene-lyene lyoNonkango daKarunga kututumangeda mokudimburura ukarelikarunga wousili nokunyoka yokupira kukuhuka eyi ayi ninkisa ukareli a u pire kuutambura Karunga.
ERONGO—NOMPANGERA DOSINTU
11. Yisinke ya kere ko epuko koukareli woVajuda wovanzi?
11 Apa ga kere Jesus pevhu, Vajuda wovanzi kapi ngava rugana mokuliza kumwe nediwo lyene-lyene lyaKarunga. Awo mwangesi yipo va zumbanesere siruwo sokugwana evango lyokukuhuka kosipara saJehova. Paurusa ga tjangere kombinga zawo: “Ame tani gava undipo wokuvahamena asi, awo kukondjera Karunga, nye kukondja kwawo kapi kwa paka nondunge.” (Varoma 10:2) Awo kwa tokwere vene asi ngapi omu nava karera Karunga mevango lyokupurakena eyi nga tanta.
12. Yisinke ya yipikire ukareli woVaisraeli, ntani yisinke ya tundire mo?
12 Vaisraeli pomuhoverera va sikisire mo ukarelikarunga wokukuhuka ou ga geve Karunga, nye wa ya yipire megwanekero kumwe nomarongo nomagano govantu. (Jeremiya 8:8, 9; Marakiya 2:8, 9; Rukasa 11:52) Nampili moomu vampitisili woukarelikarunga woVajuda, Vafalisayi, kwa gazarere asi ukareli wawo kwaKarunga kuutambura, Jesus kwa va tantererere asi: “Jesaya nani ga hungika yombinga zeni, vambudi one, apa ga pumbire moomu va tjanga asi: ‘Mbunga ezi kufumadekesa nge konomurungu, nye nomutjima dawo ure name da kara. Mawoko-woko ava fumadeke nge, erongo lyawo, nompangera dosintu.’”—Marukusa 7:6, 7.
13. Ngapi nampo omu natu rugana eyi ngava rugana Vafalisayi?
13 Hepero asi tu rugane eyi va rugene Vafalisayi? Eyi kuvhura yi horoke nsene tatu kwama nompo domaruganenokarunga edi va geve kwetu mevango lyokukona-kona asi yisinke ga tente Karunga kuhamena ukareli. Paurusa ga rondwere ko kosiponga esi sosinene pokutjanga asi: “Mpepo kutanta nawa-nawa asi, momazuva gopouhura vamwe ngava zumba epuro, makura tava pura yonompepo doyimpempa, va kwame marongo gonompepo donondona.” (1 Timoteusa 4:1) Kapi tayi gwaneke tupu kutambura asi ukareli wetu kuhafesa Karunga. Ngwendi mukadi gwina goMusamaliya ga gwanekerere naJesus, nampo nose twa kara nonkedi zoukareli ezi twa pinga kovakurona vetu. Nye twa hepa kukara nawa-nawa mousili asi ose kuna kurugana yininke eyi ya za Karunga komutjima.
VANGARARA KWEYI YOKURWANESA KARUNGA
14, 15. Morwasinke natu takamesera nampili tu kare nediwo lyompango zaKarunga?
14 Nsene ose kapi tuna kutakamesa, kuvhura tu rugane sininke esi a dili kutambura Karunga. Ngosihonena, mupositoli Johanesa kwa liganderere konompadi domuengeli a “mu tongamene.” Nye muengeli ta mu rondora: “Nokanunu si o yi rugane! Name si ni mukereli gwaKarunga mukweni nogu govakweni ava vana kwaterere koundipo waJesus. Tongamena Karunga!” (Ehororo 19:10) Kuvhura ono yi mono asi ngapi omu ya kara nomulyo yokutara nawa asi ukareli woge wa ha gwanekera nankenye rupe roukarelikarunga wovakarunga woyimpempa?—1 Vakolinte 10:14.
15 Apa va varekere Vakriste vamwe kuruganesa maruganesokarunga aga ga dilire kuhafesa Karunga, Paurusa yipo ga pulire asi: “Yinke hena nomu tengwira konompepo da hana nonkondo ado da hana mutompo, edi ngomu ruganene nare, mu kare vapika vado? One kukoneka mazuva nomakwedi noyiruwo nomalima! Ame kutjira mwarweni, asi mpamwe eyi na mu ruganena kapi ya mu kwafa yuma!” (Vagarata 4:8-11) Vantu vena va gwene ediwo lyaKarunga, nye konyima tava ya pempuka komaruganesokarunga nokudana mazuva gokupongoka eyi nga dili kutambura Jehova. Moomu ga yi tente Paurusa, tu “kambadare kulironga eyi ya za Hompa komutjima.”—Vaefeso 5:10.
16. Ngapi moJohanesa 17:16 na-1 Peturusa 4:3 vana kutuvatera kutokora asi nsene mazuva gepwizumuko nonompo Karunga kuyihafera?
16 Twa hepa kukara mousili asi tu nyoke kudana mazuva gepwizumuko goukerelikarunga nonompo dimwe dapeke edi da dira kuliza nomagano gaKarunga. (1 Vatesaronika 5:21) Ngosihonena, Jesus ga uyungire yovasikuli vendi asi: “Awo kapisi wouzuni, moomu na dira kukara ame gouzuni.” (Johanesa 17:16) Ukarelikarunga woge nawo wa kundama koyipito nokomazuva gepwizumuko oyo ayi teza po magano gepirombinga koyirugana youzuni ou? Ndi walye vahameni womoukarelikarunga woge poyiruwo yimwe kulihameka monompo nomoyipito omu ava litura vantu ukaro wawo ngwendi moomu ga yi tjenge mupositoli Peturusa? Age kwa tjangere asi: “Yeeyi eyi ngomu rugana nare yosipagani ngano ya gwana nye. One kwa kere moruhonda nomomadowo nomounkorwe nomomakurulya nomonombunga dokunwa oku tomu kerere vakarunga woyimpempa momudona.”—1 Peturusa 4:3.
17. Morwasinke natu nyokera nkenye simwe esi asi monekesa mpepo zouzuni?
17 Mupositoli Johanesa ga yi zeresere asi twa hepa kunyoka maruganeso nagenye aga ga tu kundurukida aga aga monekesa mpepo zouzuni woudinikarunga. Johanesa kwa tjenge asi: “Walye omu hara uzuni, ndi asi mu pake nomutjima deni moyininke eyi ya kara mouzuni. Muntu ntene a hara uzuni, eharo lyaGuhwe mwendi mutupu. Nayinye eyi ya kara mouzuni, ngwendi edowo lyorutu nedowo lyomeho nomalitumbadekero gemona, kapi ayi tundu kwaGuhyetu, mouzuni ayi tundu. Uzuni ngau zonauka po kumwe nomadowo gawo nagenye, nye ogu a sikisa mo mpango zaKarunga, nga kara dogoro narunye.” (1 Johanesa 2:15-17) Wa yi dimburura asi ava ava “sikisa mo mpango zaKarunga” ngava kara narunye? Yimo, nsene tu sikisa mo mpango zaKarunga nokunyoka yiruganeso eyi ayi monekesa mpepo zouzuni ou, kuvhura tu kare nehuguvaro lyoku ka paruka narunye!
KUSIKISA MO NOMPANGERA DOKUZERUKA DAKARUNGA
18. Mapuko musinke va kere nago Vakolinte vamwe kuhamena nkareso, ntani yisinke twa hepa kulirongera ko kweyi?
18 Karunga kwa hara vakareli vendi ava ava paruka mokuliza nonompangera dendi dokukuhuka dazeruka. Vamwe ava va kere moKolinte zopomuhowo kwa gazarere epuko asi Karunga nga lididimikira mukaro gokunyata. Kuvhura tu yi mone asi ngapi omu va kere mepuko pokuresa 1 Vakolinte 6:9, 10. Nsene tuna hara kuruganena Karunga pomukaro ogu a tambura, twa hepa kumuhafesa mononkango detu nomoyirugana yetu. Rupe roukareli woge yiro runa kukutumangeda mokuyirugana eyi ndi?—Mateusa 15:8; 23:1-3.
19. Ngapi omu ayi kundama ukareli wousili eruganeso lyetu kwava wopeke?
19 Eruganeso lyetu kovantu wopeke lya hepa kulikida hena nompangera daKarunga. Jesus Kristusa kuna kutukorangeda asi nkenye eyi twa harera vantu asi ava yi tu ninke, nose atu yi va ninke, morwa tayi kara ruha roukarelikarunga wousili. (Mateusa 7:12) Tara hena eyi ga tente kuhamena eharo lyosiumumbya asi: “Nsene mu lihara-hara, yipo ngava divira vantu asi one sili varongwa vange.” (Johanesa 13:35) Varongwa vaJesus va hepa kulihara-hara nokuruganena vapuli vakwawo nava wopeke uwa.—Vagarata 6:10.
UKARELI WOMUTJIMA NAGUNYE
20, 21. (a) Ukareli musinke ga hepa Karunga? (b) Morwasinke Jehova ga nyokererere ukareli woVaisraeli mosiruwo saMarakiya?
20 Momutjima goge ono hara nampo kukarera Karunga ponkedi ezi a tambura. Nsene yimo, wa hepa kukara norutareso rwaJehova kuhamena ukareli. Murongwa Jakopo ga yi zeresere asi ngapi omu a yi tara Karunga nomulyo, kapisi yetu. Jakopo kwa tente asi: “Ukerelikarunga wa zera awo wa hana kavadi kosipara saKarunga Guhyetu, wou: kukatarera po nonsigwe novafisavaya vawo moudigu wawo oku to likerere u dire kukunyateka uzuni.” (Jakopo 1:27) Nenyeneno mokuhafesa Karunga, nkenye gumwe gwetu ga hepa kukona-kona ukareli wendi mokukara mousili asi kapi wa linyateka kumwe nomaruganeso goudinikarunga ndi asi ose tu nyoke kurugana yininke eyi a mono age asi mulyo.—Jakopo 1:26.
21 Ukareli womutjima nagunye wokukuhuka yiwo welike a hafere Jehova. (Mateusa 22:37; Vakorosi 3:23) Muhoko goVaisraeli apa va geve kwaKarunga yoyisesu kupita eyi ya hepere po, age kwa tente asi: “Muna gomugara kufumadeka guhwe, ano mukareli kufumadeka hekurwendi. Ame nyame guhyeni—yinke nye eyi omu nyokere kufumadeka nge?” Awo kwa rwanesere Karunga pokuzamba yikorama yokutwika neyi yokuvera neyi yokuremana, yiyo ga nyokere yirugana youkereli yangosina. (Marakiya 1:6-8) Jehova kwa kara nomulyo koukareli wokukuhuka unene, kapi a tambura yoyisesu kugusa ko kumukarera gelike.—Exodus 20:5, NW; Yisewe 3:9; Ehororo 4:11.
22. Nsene tuna hara asi Karunga a tambure ukareli wetu, yisinke natu nyoka, ntani yisinke natu rugana?
22 Mukadi goMusamaliya ogu ga uyungire naJesus ga yi haferere mokukarera Karunga ponkedi ezi ga pulisira. Nsene yilyo enyeneno lyetu, ngatu nyoka marongo nomaruganeso nagenye gokunyata. (2 Vakolinte 6:14-18) Ose ngatu litura mo mokugwana ediwo lyene-lyene lyaKarunga nokurugana nompango dendi. Ose ngatu kakatera unene koyihepwa yendi youkareli ou a tambura. (1 Timoteusa 2:3, 4) Nombangi daJehova awo kukondjera mokurugana ngoso, awo kuna kukukorangeda nomutjima nagunye mokukarera Karunga kumwe nawo ‘mompepo nomousili.’ (Johanesa 4:24) Jesus kwa tente asi: “Yeeyi vakandereli vangoso yiwo va hara oTate.” (Johanesa 4:23) Twa yi huguvara asi nove gumwe gwawo. Ngwendi mukadi goMusamaliya, pwa hana esinganyeko ono hara mwenyo gwanarunye. (Johanesa 4:13-15) Nye to yi mono asi vantu kuna kukurupa tava fu. Egaununo lyokukwama ko tali ka faturura ko asi morwasinke.
KONA-KONA EDIWO LYOGE
Mokukwama Johanesa 4:23, 24, ukareli musinke a tambura Karunga?
Ngapi natu vhura kuyikoneka asi nsene nompo dimwe noyipito yimwe kuhafesa Karunga?
Yihepwa musinke yimwe eyi ava tambura koukareli wousili?
[Full-page picture on page 44]