Emoneko lyewa

EMONEKO lyoge kugava umbangi wokukuhamena. Jehova kumona eyi ya kara momutjima, nye vantu “kumona eyi aga mono meho.” (1 Sam. 16:7) Nsene ono zere ntani ono dwara nawa, vapeke kuvhura ngava gazare asi ove kwa lifumadeka nyamoge, ntani ngayi va tumangeda mokukupurakena. Nsene ngo dwara nawa ngayi gava hena efano lyewa kombunga ezi wa hamena ntani ngayi kundama mutaro govapurakeni woge kuhamena Karunga ogu o karere.

Nompango edi no ruganesa. Bibeli kapi za tulisa po noveta dononzi kuhamena emoneko lyewa. Nye azo kwa gava nompango edi nadi tu vatera mokutura po matokoro gomawa. Yomulyo po kuna kara ‘kurugana nayinye mokufumadekesa ko Karunga.’ (1 Kol. 10:31) Nompango musinke da hamena mo kuhamena emoneko lyetu?

Sopomuhowo, Bibeli kutukorangeda tu kare tuna kuhuka parutu ntani noyidwara yetu. MoVeta ezi ga geve koVaisraeli womouye wanare, Jehova kwa va pere noveta kuhamena ukuhuki. Pasihonena, apa vapristeli ngava rugana yirugana yawo, va hepere kulikuhwa nokukuhwa yidwara yawo poyiruwo eyi va tura po. (Lev. 16:4, 24, 26, 28) Vakriste kapi va kara moVeta zaMosesa, nye nompango edi da kara mo simpe mulyo. (Joh. 13:10; Ehor. 19:8) Unene po nsene tatu zi komavango goukereli ndi kuna kulihameka moyirugana yokuzuvhisa, marutu getu nomunku gwetu ntani noyikoverero yetu ya hepa kuzera yipo tu dire kupundukisa wopeke. Owo ava gava yiuyungwa ndi ava lihameke momalikido mombungakriste va hepa kutura po sihonena sosiwa moyuma eyi. Kukara nosinka kuhamena emoneko lyetu kulikida asi twa kara nefumadeko kwaJehova nokombunga zendi.

Sauvali, Bibeli kututumangeda tu dware yokuliza nonkareso zongwa. Mupositoli Paurusa kwa korangedere vakadi woVakriste asi ‘ava dware eyi yokuliza nonkareso zongwa, walye ava litakere yikoka ndi asi va litjapere ngorodo noyiranda ndi va dware yikoverero yondiro. Yirugana yoyiwa yiyo ayi wapeke vakadi ava ava gava undipo asi kwa tjira Karunga.’ (1 Tim. 2:9, 10) Nkareso zongwa kwa kara hena nomulyo kondwareso nomaliwapaiko govagara.

Muntu ogu ga kara nonkareso zongwa kwa kara nosinka mokudira kupundukisa wopeke ntani mokudira kuliretera mwene mfumwa. Kwa kwatera mo hena kukara nonondunge dokuhangura uwa koudona. Muntu ogu ga kara noyikara yangesi kulikida ehetakano eli ali tundu mokufumadeka nompango daKarunga. Kulikida yikara eyi kutuvatera tu dware monkedi zongwa nokunyokera po kudwara kulindjambaika ndi mokulimonekesa. (1 Joh. 2:16) Tuna hara kuruganesa nompango edi yi kare asi kevango lyoukareli tuna kara ndi kuna kulihameka moyirugana yokuzuvhisa ndi kuna kulihameka moyiviyauka yapeke. Nampili yidwara yetu yankenye ezuva nayo ya hepa kulikida nkareso zongwa ntani zokuwapera. Kosure ndi koyirugana yetu, kuvhura tu kare nonompito dokugavera umbangi. Nampili ngomu atu dwara mwapeke pokuza komapongo nokoyigongi, yidwara yetu simpe ya hepa kuzera ntani yi wapere.

Yimo, natuvenye kapi atu dwara yokulifana. Kapi ava tu ndindire tu dware yokulifana nava wopeke. Vantu kwa hara yininke yokulisiga-siga, ntani eyi kapi ya kara epuko. Nye twa hepa kuruganesa nkenye apa mapukururo gomoBibeli.

Mupositoli Peturusa kwa yi likida asi eyi ya kara nomulyo gomunene kupitakana malitakero gonohuki ntani noyidwara kuna kara ndwareso ezi azi horora “muntu gomonda.” (1 Pet. 3:3, 4) Apa nomutjima detu adi zura eharo nehafo nombili nonkenda ntani nepuro lyokupama, eyi ngayi kara yidwara yetu yopampepo eyi ayi fumadekesa ko Karunga.

Sautatu, Bibeli kuna kutukorangeda tu konakone nsene asi emoneko lyetu kuna wapere. Mwa-1 Timoteusa 2:9 kwa tumbura mo kuhamena “yidwara yoyiwa.” Nampili ngomu mupositoli Paurusa ga tambesere epukururo eli kovakadi, nye mpango zokulifana kurugana kovagara. Yininke eyi vana wapaike nawa ayo kukara yina zere ntani mompompa. Yi kare asi twa kara noyidwara yoyinzi ndi hawe, nose kuvhura tu moneke nawa.

Ruha rumwe rwemoneko lyetu oru ava howo kudimburura vapeke kuna kara nohuki detu. Da hepa kukara dina zere ntani nokuwapa nawa. Nompo domomukunda noupingwa kukundama omu vantu ava wapaike nohuki dawo. Apa Paurusa ga geve mapukururo kuhamena kuwapaika nohuki aga ga kara mo-1 Vakolinte 11:14, 15, ga tulire megano yininke eyi. Nsene mugara a wapeka nohuki dendi a moneke ngwendi mukadi ndi mukadi a wapeke nohuki dendi a moneke ngwendi mugara, eyi kwa lilimba nonompango doBibeli.—Deut. 22:5.

Komugara, kumoneka nawa kuvhura kukwatere mo kulikurura nonzwedu. Monomukunda omu ava tara nonzwedu dekeguru asi efumadeko, nkenye ogu a kara nado ga hepa kudikurura nawa.

Saune, emoneko lyetu lya ha likida nkareso zouzuni. Mupositoli Johanesa kwa tu rondora asi: “Walye omu hara uzuni, ndi asi mu pake nomutjima deni moyininke eyi ya kara mouzuni.” (1 Joh. 2:15-17) Uzuni ou kwa zura madowo gomadona. Gamwe aga ga tumbwire Johanesa kuna kara edowo lyorutu nedowo lyemona. Matjangwa kwa tumbura hena mpepo zourwanesi ndi kudira kulimburukwa koupangeli. (Yis. 17:11; Efe. 2:2) Madowo nononkareso edi kudilikida monkedi omu ava dwara vantu. Ngoyitundwamo, emoneko lyawo kuvhura li dire kuwapera, ndi lyokukorangeda ruhonda, ndi lyokulimonekesa, ndi lyokudwara yidwara yokunyata ndi kudwara umbondo. Ngovakareli vaJehova, ose kunyokera po ndwareso nomaliwapaiko aga aga likida nkareso zouzuni.

Mevango lyokuhonena uzuni, ya wapa kwetu mokutemwinina sihonena sosiwa sondwareso nomaliwapaiko govagara novakadi womombungakriste ava va kura pampepo! Vadinkantugara ava vana hara kukara vauyungi wovawa, kuvhura va konakone ndwareso zava ava gava yiuyungwa. Natuvenye kuvhura tu lirongere ko kosihonena sava va lihameka noulimburukwi mosirugana sokuzuvhisa nomvhura dononzi.—1 Tim. 4:12; 1 Pet. 5:2, 3.

Sautano, mokutokora eyi yoyiwa po, twa hepa kudiworoka asi “naKristusa si kapi ga lipakerere mwene mbili.” (Rom. 15:3) Sinka saJesus sosinene po kwa kere sokurugana mpango zaKarunga. Jesus ga tulire hena muhowo yihepwa yava wopeke kupitakana yamwene. Kuhamena ndwareso nomaliwapaiko gamwe, yisinke twa hepa kurugana nsene nayi reta silimbikiso kovantu womomukunda omu atu kerere? Kutemwinina mpepo zoulinunupiki ezi ga likidire Kristusa kuvhura kutuvatera mokutokora nawa. Mupositoli Paurusa kwa uyungire mpango ezi asi: “Ose kapi tuna kutura sipundukiso monzira zomuntu.” (2 Kol. 6:3) Morwa konda zangoso ose kuvhura tu nyokere po eliwapaiko lyongandi lyonohuki ndi yidwara eyi nayi pundukisa vantu ava tuna hara kuudisira.

Rusikameso. Emoneko lyewa kwa kwatera mo hena kusikama nawa. Yimo, natuvenye kapi atu sikama monkedi zokulifana, ntani kapisi hepero kuyirugana. Nampili ngoso, kuliza noBibeli, kugenda ndi kusikama kuvyukilira kulikida mfumwa nomukumo. (Lev. 26:13) Nampili ngoso, morwa kurugana nomvhura dononzi yirugana yokunyongama-nyongama ndi morwa ukurupe ndi unkundi, munazinyetu gumwe kuvhura a dire kusikama kuvyukilira ndi kuvhura a hepe kuzegamena kosuma yipo a korere ko. Nye kwava wokuvhura kuyirugana, kusikama kuvyukilira pokuuyunga nava wopeke kuna kara nkedi zongwa mokulikida nkareso zelituromo. Mokulifana, nampili ngomu ya dira kukara epuko komuuyungi mokukwata mawoko gendi positafura somuuyungi poyiruwo yimwe, nye nayi ka kundama vapurakeni momuwa nsene muuyungi a dira kuzegamena kositafura somuuyungi.

Yiruganeso yokuzera. Nampili ngomu emoneko lyetu lya hepa kukara lyewa ntani lyokuwapera, yiruganeso yetu yomoyirugana yokuzuvhisa nayo ya hepa kuzera ntani yi wapere.

Konakona Bibeli zoge. Ayo kapi ya kara ureru kwanatuvenye mokugwana Bibeli zompe nsene zetu zina tavauka. Nampili ngoso, yi kare asi siruwo sokusika kupi twa kara noBibeli zetu, nye za hepa kumoneka asi kwa zi pakera nawa mbili.

Yimo, pwa kara nonkedi dononzi omu no rongera ndjato zoge zomoyirugana yokuzuvhisa, nye za hepa kuwapa. Wa mona rumwe mapepa kuna kugwa moBibeli apa muzuvhisi ga here kuresera mwenya embo etjangwa ndi nampo apa munazinyetugara ga geve siuyungwa mombungakriste ndi? Ya ku donganesere, ndi ngapi? Nsene asi mapepa aga wa tura moBibeli kuna kara ntundiliro zedonganeso, kutura yipepa oyo kevango nalyopeke ngayi ku vatera mokuwapaika yiruganeso yoge monaruwa. Diworoka hena asi monompo dimwe, kutura Bibeli ndi yimbapiratjangwa yoBibeli pevhu, kuvhura kuyitara asi ediro efumadeko.

Emoneko lyewa lya hepa kukara nomulyo kwetu. Ayo hena kukundama omu ava tu tara wopeke. Nye yomulyo po, ose kukara nosinka sondwareso zetu morwa tuna hara “va fumbure mwanayinye erongo lyaKarunga, Muzowoli gwetu.”—Tit. 2:10.