Aweyi Tulenda Songela E Nkenda?
“Mbula twavang’owu wambote kwa wantu awonso, musungula kw’esi kilukwikilu.”—NGALATIA 6:10.
1, 2. E kingana kia Nsamaria wasonga e nkenda adieyi kitulongele?
EKOLO kamokenanga yo Yesu, ngang’a Nsiku wanyuvula vo: “Nani i nkw’ame?” Muna kumvana e mvutu, Yesu wantela e kingana eki: ‘Vakedi muntu okulumukini tuka kuna Yerusaleme yakuna Yeriko; wele kusuka vana vena mivi; bamvuzumwini mvwatu, bantevele, bele kwau, bansisidi wafw’e kiambu. Kuna susi ngang’okulumukìni muna nzila yayina: umwene, ovengokele vana diak’esambu. Diau adimosi Nlevi mpe, olueke vana fulu, umwene, ovengokele vana diak’esambu. Kansi Nsamaria, wau kakangalanga, olueke vana kena; umwene umfwidi nkenda, wizidi, okangidi ndwadi zandi, oyitidi zo mazi ye vinyo; umfongese vana kiandi bulu, untwese muna lombo, unyelesenge. Oku leka mene-mene, ovaikisi mpanza zole, ovene zo kwa nkwa lombo, oku vo, toma kunyelesa; konso eki okumfutila diaka, vava nkwiz’avutuka ikuvutwila kio.’ I bosi, o Yesu wanyuvula: “Awana au etatu, nani wakala nkw’andi a ndiona wayisuka vana vena mivi?” O ngang’a nsiku wavutula vo: ‘Ndiona wansonga nkenda.’—Luka 10:25, 29-37a.
2 E mpila in’o Nsamaria kasadisila muntu ona wa wandwa kwa mivi, yisonganga e nkenda zakieleka! E nkenda, zafila Nsamaria mu sadisa muntu ndioyo. Vana ntandu, Nsamaria kazaya muntu ndioyo ko. O nkwa nkenda keswaswanisanga wantu mu kuma kia zula, dibundu yovo fu ya kisi nsi ko. Vava kamana ta e kingana kia Nsamaria oyu wasonga e nkenda, Yesu wavovesa ngang’a nsiku vo: “Wenda vanga diau adimosi.” (Luka 10:37b) Tufwete lemvokela elongi diadi yo sia e ngolo za fwilanga akaka e nkenda. Mu nkia mpila? Aweyi tulenda kadila akwa nkenda muna zingu kia lumbu ke lumbu?
“Ovo Mbunzi . . . Win’e Nkonga”
3, 4. Ekuma tufwete sila e sungididi kia songanga e nkenda muna nkutakani a Kikristu?
3 Paulu wa ntumwa wavova vo: “Konso ntangwa tuvwidi, mbula twavang’owu wambote kwa wantu awonso, musungula kw’esi kilukwikilu.” (Ngalatia 6:10) Yambula twabadika una tulenda wokesela e fu kia nkenda kw’esi kilukwikilu.
4 Muna lukisa Akristu akieleka kimana basonganga e nkenda kwa muntu yo nkw’andi, Yakobo wa nlongoki wasoneka vo: “E mfundiswa ikondwa nkenda kwa ndion’olembi songa nkenda.” (Yakobo 2:13) E tini yakaka ya nkanda wau wavumunwinwa isonganga una tulenda songela akaka e nkenda. Kasikil’owu, muna Yakobo 1:27 tutanganga vo: ‘O unkwikizi wavelela, yo kondwa nsafu, vana vena Nzambi w’Es’eto, i wau wuwu, sadisa ansona y’ana bafwilwa akala muna mpasi zau, yo kulùnda mu mambu ma nza.’ Muna Yakobo 2:15, 16 tutanganga vo: “Ovo mbunzi, ovo nsanga win’e nkonga, yo kondw’o madia ma kiau lumbu kina; ovo muntu vovo nwin’ovova vo, wendela kuna luvuvamu, wayangalala yo yukuta; wau nulembele kubavana ina benen’e nzala muna nitu; o mfunu nki?”
5, 6. Aweyi tulenda wokesela mavangu mankenda kuna kw’ampangi muna nkutakani?
5 Vwa akaka o mfunu yo sadisa awana bena mu mpasi, i sinsu kizayilwanga e nsambila aludi. Muna kuma kia nsambil’eto, ke tufwilanga kaka wantu e nkenda ko muna kubavovesa e mvovo mia ngemba, kadi e mvovo miankatu ke milendi kubasadisa ko. Kansi, e nkenda zikutufilanga mu sadisa awana bena mu mpasi. (1 Yoane 3:17, 18) Lambila mbevo, sadisa mpangi wa nunu muna salu ya nzo, kunata ku lukutakanu avo dilendakana yo lembi kang’o ntima mu sadisa awana bena mu mpasi, i maka muna mavangu mankenda tufwete songanga.—Nsiku 15:7-10.
6 Kana una vo diamfunu mu sadisa ampangi zeto z’Akristu muna nitu, kansi okubasadisa muna mwanda kusundidi o mfunu. Tuwondelelwanga mu ‘kasakes’akwa ntima mia nkenda yo sikinin’atovoki.’ (1 Tesalonika 5:14) “Akento anunu” bekasakeswanga mu kala ‘alongi a edi diambote.’ (Tito 2:3) O Nkand’a Nzambi uvovanga mu kuma kia akengi vo: “O muntu okal’etininu muna tembwa, y’eswekameno muna nkuka.”—Yesaya 32:2.
7. Adieyi tulongokele muna nona ki’alongoki kuna Antiokia ya Suria mu diambu dia songa e nkenda?
7 Vana ntandu a sadisa akento bafwilw’akala, ye wan’ansona, y’awana bavavanga lusadisu muna zunga, e nkutakani za tandu kiantete ezak’entangwa bakubanga nzimbu, madia ye lekwa yakaka mu sadisa ampangi zau z’akwikizi muna fulu yakaka. Kasikil’owu, vava Angabo wa ngunza kazayisa vo “mvengele ampasi ukala muna nza yawonso,” alongoki kuna Antiokia ya Suria ‘konso muntu mun’efuka diandi, batuma lusadisu kwa wanangudi ana bena muna Yuda.’ Lusadisu lwalu lwatwikwa kwa mbuta, “muna moko ma Banaba yo Saulu.” (Mavangu 11:28-30) Adieyi tuvova o unu? “Ntaudi akwikizi yo lulungalalu” wakubika e buka kia vana lusadisu kw’awana bebwilwanga e sumbula nze nzakama za ntoto, mavuku mampwena ma kalunga ye tembwa ya ngolo. (Matai 24:45) O yikama nkubika yayi kuna mvevo wawonso i mpila yambote tulenda songela e nkenda kw’akaka.
‘Ovo Wantu Nuswaswanisanga’
8. Ekuma e fu kia swaswanisa wantu ke kinina ngwizani ko ye nkenda?
8 E fu kia swaswanisa wantu ke kina ngwizani ko ye nkenda ye “nsiku akintinu.” Muna kuma kiaki, Yakobo okutulukisanga: “Ovo nuna yo mandangi [wantu nuswaswanisanga], nusumukini, wau nutungikwa kwa nsiku, nze akuzuki.” (Yakobo 2:8, 9) E fu kia swaswanisa wantu mu kuma kia mavwa yovo etunda, kilenda kutufila mu “kakila matu muna kazu kia nsukami.” (Ngana 21:13) E fu kia swaswanisa wantu kilenda kitula muntu se nkwa ntim’ambadi yo lembi fwil’akaka e nkenda. Tufwete songanga e nkenda yo lembi swaswanisa wantu.
9. Ekuma ke dinina diambi ko mu songa zitu kw’awana bafweno wo?
9 O lembi swaswanisa wantu nga disongele vo katufwete songa zitu kwa muntu ko? Ve. Muna kuma kia Epaferodito wa nkw’andi a salu, Paulu wa ntumwa wasonekena Akristu a esi Filipi vo: “Numwen’ana bena wau o zitu.” Ekuma? “E kuma kadi muna diambu dia salu kia Kristu i kadi fwila, wau kakaya moyo andi kalungis’owu ukondelo muna nsadil’eno oku ngina.” (Filipi 2:25, 29, 30) Epaferodito wafwana zitiswa mu kuma kia kwikizi kasonga. Muna 1 Timoteo 5:17 tutanganga vo: “Ambuta, ana betoma ludikanga, mbula babadikwa vo bafweno nzitiswa zole, musungul’awana befuntukinanga muna diambu y’elongi.” Awana besonganga e fu ya mwanda bafwene zitiswa. O zitisa wantu awaya ke disonganga ko vo mpambula tusianga.
‘Ngangu za Ntandu . . . Zizele ye Nkenda’
10. Ekuma tufwete bindikila lubini lweto?
10 Muna kuma kia lubini, Yakobo wavova vo: “Ke ven’on’olenda lo lemvola ko; i bi ulembi vwena, luzele yo nlongo ampondi. Luau tusambwil’o Mfumu w’Ese; luau tusibila wantu, ana bavangilu ‘muna fwaniswa kia Nzambi:’ muna nua wau amosi i muvaikang’e nsambula ye nsiba.” Yakobo wakudikila vo: “Kansi ovo nuna ye kimpala kiandudi, ye nswangani omo ntima mieno, ke nwiyisanina yo vunin’e ludi ko. Ezazi ke zau i ngangu zakulumuka kuna ntandu ko, za nza kaka, za wuntu, za unkwiya. Kadi, kuna kwina kimpala, ye nswangani, kwina ntiakalakani, yo mavangu mawonso mambi. Vo i ngangu zina vo za ntandu, edi diantete, zavelela, i bosi, za ungudi, za unleka, za ngemba [yovo nzaki muna lemvoka], zizele ye nkenda ye mbongo ambote, zakondwa kati-kati yo kuvùnina.”—Yakobo 3:8-10a, 14-17.
11. Aweyi tulenda kadila akwa nkenda muna sadila lubini lweto?
11 Elo, mvovo mieto milenda songa kana vo tuna ye ngangu “zizele ye nkenda.” Aweyi tuvova kele vo tuna ye kimpala kiandudi, ye nswangani, vuna yo kumba akaka? Muna Nkunga 94:4, awana bekuyisananga beyikilwanga vo “amimpanga-mayi.” Elo, e mpova zambi nzaki zisafulanga e nkumbu ambote! (Nkunga 64:2-4) Yindula mpe e ntantu zilenda twasa “mbangi a luvunu [ona] olufa luvunu.” (Ngana 14:5; 1 Ntinu 21:7-13) Una kamana yika e vonza kia sadila lubini mu mpila yambi, Yakobo wavova vo: “Abunzi ame, omama, ke wau mafwete kala ko.” (Yakobo 3:10b) Muna songa e nkenda zakieleka divavanga vo twasadila lubini ye mpova zavelela, za ungudi yo unleka. Yesu wavova vo: “Inusamunwini vo, konso diambu dikondelo mfunu, dina divova wantu, betela dio e mbalu muna lumbu kia fundiswa.” (Matai 12:36) Diambote twasonganga e nkenda muna mpila tusadilanga lubini lweto.
“Nuyambulwila Wantu o Makuzuka Mau”
12, 13. (a) Adieyi tulongokele mu kuma kia nkenda muna kingana kia ntaudi ona wadia mfumu andi e mfuk’a nzimbu zayingi? (b) Ololoka ampangi zeto “yamuna lusambwadi lua nsambwadi” aweyi disongele?
12 E kingana kia Yesu kia ntaudi wadia mfumu andi e mfuk’a 60.000.000 yamazunda ma talanta, kisonganga e mpila yakaka ya songela e nkenda. Wau kakala y’owu kafutila yo ko, wadodokela mfumu andi kamfwil’e nkenda. O mfumu a ntaudi yayina “umfwidi nkenda,” unyambulwidi e mfuka. Kansi vava ntaudi kavaika, wawanana ye ntaudi yankw’andi, ona wandia mfuk’a nkam’a talanta, umbakidi, yo kunsia muna pelezo. Vava o mfumu andi kawa wo umbokele, umvovese vo: “U ntaudi ambi, iyambulwidi e mfuka ina yawonso, wau undodokele: ng’ongeye mpe ke nkend’ofwete fwa ntaudi yankw’aku ko, waun’omono ifwididi nkend’e?” O mfumu andi unyekwele kw’abangiki. Kuna mfoko a kingana Yesu wavova vo: “Wauna mpe o S’ame una kun’ezulu kevanga kwa yeno, ovo nulembi yambulwila konso muntu yo mpangi andi, ye nsi a ntima mieno.”—Matai 18:23-35.
13 E kingana kiaki kisonganga vo ndiona ofwilanga akaka e nkenda, okubalolokanga mpe! O Yave watuloloka e mfuk’eto y’esumu. Oyeto mpe nga katufwete “yambulwila wantu o makuzuka mau” ko? (Matai 6:14, 15) O Yesu una katele ko e kingana kia ntaudi ambi, Petelo wanyuvula vo: “E Mfumu, nsumuka kwa kekunsumuka mpangi ame yanyambulwila? yamuna nkumbu nsambwadi e?” O Yesu umvovese vo: “Kivovese ko vo, Yamuna nkumbu nsambwadi: kansi Yamuna lusambwadi lua nsambwadi.” (Matai 18:21, 22) Elo, o nkwa nkenda nzaki kelolokanga “yamuna lusambwadi lua nsambwadi,” ediadi disongele vo o lolokanga e ntangwa zawonso.
14. Nze una tutanganga muna Matai 7:1-4, aweyi tulenda songela e nkenda lumbu yawonso?
14 Muna songa e mpila yakaka yasongela e nkenda, o Yesu mun’elongi diandi vana mongo wavova vo: “Ke nufundisa ko, nwalembi fundiswa kadi muna mfundisa nufundisa i nufundisilwa: . . . Adieyi omwenene kiti kin’omo disu dia mbunzi aku, walembi mona mwangu un’omo diaku disu? Ovo, nkia mpoves’ovovesa mbunzi aku vo, yambula yakatul’e kiti kin’omo disu diaku; wau, o mwangu un’omo diaku disu?” (Matai 7:1-4) I kuma vo, muna songanga nkenda lumbu yawonso tufwete venga e fu kia fundisa yovo kumba akaka mu kuma kia mpilakanu zau.
“Vang’owu Wambote kwa Wantu Awonso”
15. Ekuma ka tufwete songela kaka e nkenda kw’akweto akwikizi ko?
15 Kana una vo nkand’a Yakobo utoma songanga o mfunu wa songa e nkenda vana vena akwikizi, ediadi ke disongele ko vo awana bena kuna mbazi a nkutakani ya Kikristu ke bafwene fwilwa nkenda ko. Muna Nkunga 145:9 tutanganga vo: “O Yave wambote kw’awonso; e nkenda zandi zina muna mavangu mandi mawonso.” Tukasakeswanga twakala ‘se atanginini a Nzambi’ yo “vang’owu wambote kwa wantu awonso.” (Efeso 5:1; Ngalatia 6:10) Kana una vo ke tuzolanga “nza ko, ngatu eyi in’omu nza” ke tubadisanga ntima ko vava tumonanga wantu a nza mu mpasi.—1 Yoane 2:15.
16. Adieyi tufwete zayanga muna songa e nkenda kw’akaka?
16 Wau vo tu Akristu, ke tukalanga ye lukatikisu ko mu vanga edi tulenda mu sadisa awana bebwilwanga e sumbula kuna kinsalukisa. (Kimpovi 9:11) Kansi, tukubasadisanga landila nsatu zau. (Ngana 3:27) Vava tusadisanga akaka muna nitu, tufwete kebanga kimana mavangu ma nkenda malembi kubakitula se miolo. (Ngana 20:1, 4; 2 Tesalonika 3:10-12) Muna kuma kiaki, muna songa e nkenda zakieleka, walakazi ye umbakuzi uvavwanga.
17. Nkia mpila isundidi owete tulenda songela e nkenda kw’awana bena ku mbazi a nkutakani ya Kikristu?
17 E mpila yambote ya songela e nkenda kw’awana bena ku mbazi a nkutakani ya Kikristu i kubasamunwina e ludi kia Nkand’a Nzambi. Ekuma? Ekuma kadi wantu ayingi mu tombe kia mwanda bena. Wau vo ke bena ye vuvu kia kusentu ko yo lembi zaya una balenda sundila e mpasi zau, wantu ayingi “bavwa zavunwa yo tendangiana, nze mameme makondwa mvungudi.” (Matai 9:36) E nsangu za Nkand’a Nzambi zilenda kala se ‘mini kia tambi yau,’ yo kubasadisa mu sunda e mpasi za zingu. O Nkand’a Nzambi ulenda kala mpe se ‘ntemo eyendelo diau’ kadi usonganga makani ma Nzambi mu kuma kia kusentu yo kubavana e vuvu kiasikila kia kusentu. (Nkunga 119:105) Ekw’elau dia samuna e nsangu za ludi kw’awana bena ye nsatu za mwanda! Wau vo e lumbu ya “mpasi zayingi” ifinamene, eyayi i ntangwa ya songa etima muna samuna e nsangu za Kintinu yo kitula wantu s’alongoki. (Matai 24:3-8, 21, 22, 36-41; 28:19, 20) Ke vena vangu diakaka ko dia nkenda disundidi ediadi.
Vana “Yayina Yakati”
18, 19. Ekuma tufwete wokesela mavangu mankenda muna zingu kieto?
18 Yesu wavova vo: “Se nuvani yayina yakati, i tukau twa nkenda.” (Luka 11:41) O lukau lwambote lwa nkenda, lufwete vaninwa muna zola yo ntim’amvevo. (2 Korinto 9:7) E nkenda zazi zamfunu kikilu mu nza yayi yazala y’akwa ntima miambadi, akw’eloko ana ke betokanenanga mpasi z’akaka ko.
19 Mbula twavanga e ngolo mu wokesa mavangu mankenda muna zingu kieto. Avo tuwokesa mavangu mankenda, tukala nze Nzambi. Ediadi dikutusadisa mu kala ye zingu kiasikila, kiakiese.—Matai 5:7.
Adieyi Olongokele?
• Ekuma dinin’o mfunu dia song’e nkenda kw’akweto akwikizi?
• Aweyi tulenda songela e nkenda muna nkutakani ya Kikristu?
• Aweyi tulenda vangil’owu wambote kw’awana bena ku mbazi a nkutakani?
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 9]
Nsamaria wasonga nkw’andi e nkenda
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 10]
Akristu mavangu mayingi ma nkenda besonganga
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 13]
E mpila yambote ya songela e nkenda kw’awana bena ku mbazi a nkutakani i kubasamunwina e ludi kia Nkand’a Nzambi