Nzambi Okutusonganga Zola Kwandi

“Zayala nsambu muna ndungidi, yamu moyo a mvu ya mvu.”—ROMA 5:21.

1, 2. Nkia tukau tole tubadikilwanga vo twamfunu? Nkia lukau lusundidi o mfunu?

NLONGI mosi kuna universidade ya Melbourne, Austrália wavova vo: “O nsiku mia luyalu lwa Roma i lukau lusundidi o mfunu lwavewa kwa wantu.” Kana una vo lukau lwalu lwamfunu, vena ye lukau lusundidi o mfunu. E lukau lwalu i nkubika kavanga o Nzambi kimana wantu bakala ye ngwizani ambote yo yandi yo kala ye vuvu kia luvuluku ye kia moyo a mvu ya mvu.

² Vena ye mambu ma nsiku kalungisa o Nzambi muna mpila kavanina lukau lwalu. Muna kapu kia 5 kia nkand’a Roma, Paulu wa ntumwa kayika mambu mama ma nsiku ko. Kansi, wayantikila mu mvovo emi mia lukasakeso: “Wau tulungisilu muna lukwikilu, mbula twakala yo ungudi yo Nzambi muna Mfumu eto Yesu Kristu.” Awana betambulanga lukau lwa Nzambi befilwanga mu kunzola. Paulu mosi muna wantu awaya. Wasoneka vo: “O zola kwa Nzambi kwayitilw’omu ntima mieto muna mwand’avelela.”—Roma 5:1, 5.

3. Nkia yuvu ivavanga vo twazaya e mvutu?

³ Kansi, ekuma lukau lwalu lwakadila kikilu o mfunu? Aweyi Nzambi kavanina lukau lwalu mu mpila yasongi? Nkia mpila wantu bafwana tambula lukau lwalu? Yambula twasolola e mvutu za yuvu yayi yo mona una e mvutu zazi zisongelanga o zola kwa Nzambi.

Zola kwa Nzambi ye Sumu

4, 5. (a) O Yave aweyi kasongela o zola kwandi? (b) Muna bakula Roma 15:12, nkia diambu tufwete zaya?

⁴ Muna zola kwandi, Yave wafila Mwan’andi amosi mu sadisa o wantu. Paulu wayika diambu diadi vava kasoneka vo: “Nzambi osongele yandi nzola katuzolele, e kuma wau twakal’asumuki, o Kristu watufwila.” (Roma 5:8) Tala e diambu diamfunu diyikilu mu sono kiaki: “Wau twakal’asumuki.” Yeto awonso tufwete zaya una twakitukila s’asumuki.

⁵ Muna toma sasila diambu diadi, Paulu wavova vo: “Muna muntu mosi i mwakotel’esumu muna nza, o lufwa mpe mun’esumu; i ngyandangiana luayandangian’o lufwa muna wantu awonso, wau yawonso basumuka.” (Roma 5:12) Tulenda bakula e diambu diadi kadi Nzambi wasonekesa nkanda usonganga una zingu kia muntu kiayantikila. Yave wasema wantu wole, Adami yo Eva. O Nsemi muntu alunga. Muna kuma kiaki, wantu antete kasema bena vo akulu eto, balunga mpe bakala. Nzambi wabavana nsiku mosi yo kubazayisa vo avo bakolamena nsiku wau, tumbu kia lufwa bevewa. (Etu. 2:17) Kansi, basola kolama, baveza nkanikinu a Nzambi yo kumbembola nze Munsia-nsiku ye Mfumu.—Nsi. 32:4, 5.

6. (a) Ekuma mbongo a Adami ifwilanga? Nga diambu diasoba vava kiavewa Nsiku a Mose? (b) Nki kilenda tezaneswa ye kimbevo kisambukilanga?

⁶ Vava kaka Adami kasumuka i kayantika wuta wana. Muna mpila yayi wasambukisa esumu kumosi ye mpasi zitwasanga esumu kwa mbongo andi yawonso. Kansi, ke bakolamena nsiku a Nzambi ko nze una Adami kavanga, muna kuma kiaki ke babadikilwa ko vo asumuki mu kuma kia sumu diau adimosi diavanga Adami. Ke vakala mpe nkanda wa nsiku ko. (Etu. 2:17) Kana una vo i wau, e mbongo ya Adami yasambukila esumu. Esumu ye lufwa lwayantika o yala vava Nzambi kavana nsiku kw’Aneyisaele, owu wasonga vo asumuki bakala. (Tanga Roma 5:13, 14.) E mfwilu mi’esumu twasambukila milenda tezaneswa ye kimbevo kina tulenda sambukiswa kwa mase meto. Kana una vo wana akaka besambukilanga kimbevo kia mase mau, valenda kala yo wana ana ke basambukila kio ko. Kansi, ke diau ko divangamanga mu kuma ki’esumu. Yeto awonso twasambukiswa esumu kwa Adami. Ekiaki i kuma tufwilanga. Nga vena ye mpila tulenda vevokela mun’esumu yo lufwa?

Dina Nzambi Kavanga Muna Yesu Kristu

7, 8. Mu nkia mpila evangu dia wantu wole alunga diatwasila nluta miaswaswana?

⁷ Kuna zola kwawonso, Yave wavang’e nkubika kimana wantu bavevolwa mun’esumu basambukila. Paulu wasasila vo ediadi dilendakana muna lusadisu lwa muntu akaka walunga, i sia vo, Adami wezole. (1 Kor. 15:45) Kansi, evangu dia konso muntu muna wantu wole awaya alunga nluta miaswaswana diatwasa. Mu nkia mpila?—Tanga Roma 5:15, 16.

⁸ Paulu wasoneka vo: “Ekuzuka, diakaka, o lukau luangovo mpe, luakaka.” Wau vo Adami wabwa mun’ekuzuka, wavewa e tumbu kina kiamfwanukina, i sia vo, tumbu kia lufwa. Kansi, ke yandi kaka ko wafwa. Tutanganga vo: “Mun’ekuzuka dia muntu mosi ebidi diafwa.” E tumbu kiavewa kwa Adami, kiavewa mpe kwa mbongo andi awonso yalembi lunga, kumosi yo yeto. Kana una vo i wau, dia lufiaulwisu mu zaya vo Yesu wa muntu wezole walunga, watwasa lukau lwakaka lwaswaswana ye mfwilu miatwasa Adami. Tulenda solola e mvutu muna mvovo mia Paulu vo “ndungidi wantu awonso bafwete lungiswa yamu moyo.”—Roma 5:18.

9. Mun’owu wa Roma 5:16, 18, adieyi Nzambi kavanga muna lungisa wantu?

⁹ Ayeyi i nsas’a mvovo a Kingerekia vo “wantu awonso bafwete lungiswa”? Nsekodi mosi wa Nkand’a Nzambi wasoneka vo: “E mvovo miami milenda sadilwa mpe vana mbazi a nkanu. Nsobani ya nkal’a muntu vana ndose a Nzambi miyikanga, ke nsobani ya fu ya muntu ko . . . E mvovo miami misonganga Nzambi nze mfundisi ona wabaka nzengo za lungisa ndiona wanatwa vana fulu kilenda badikilwa nze mbazi a nkanu a Nzambi mu kuma kia vilwa kavanga. Kansi, o Nzambi unyambulwidi.”

10. Adieyi kavanga o Yesu muna lungisa wantu?

¹⁰ Mu nkia nzila o “Mfundisi a nza yawonso” keyambulwilanga kimpumbulu? (Etu. 18:25) Muna kubika nzila, Nzambi muna zola kwawonso wafila Mwan’andi amosi ova ntoto. Kana una vo watontwa, yo bangikwa yo vezwa, Yesu walungisa luzolo lwa S’andi una ufwene. Wasimbinina kwikizi kiandi yamuna lufwa vana nti a mpasi. (Ayib. 2:10) Muna vana moyo andi alunga se kimenga, Yesu wakûla yovo vevola wan’a Adami mun’esumu ye lufwa.—Mat. 20:28; Roma 5:6-8.

11. Nkia diambu dina betela muna lukûlu?

¹¹ Muna nkanda wakaka, Paulu wayikila lukûlu lwalu vo “lukûlu luna betela.” (1 Tim. 2:6, NW) Adieyi diakala betela? Adami watwasa usumuki yo lufwa kwa mbongo andi yawonso. Dialudi vo Yesu, nze muntu alunga, wadi kituka se tuku dia mazunda ye mazunda ma wantu alunga.a Edi twabakulanga vo moyo a Yesu ye wa mbongo andi yawonso yalunga i kimenga kina betela ye kina kia Adami ye mbongo andi yalembi lunga. Kansi, Nkand’a Nzambi ke uvovanga ko vo e mbongo a Yesu ina mpe se ndambu a lukûlu. E sono kia Roma 5:15-19 kisonganga vo lufwa lwa “muntu mosi” kaka lwakûla wantu. Elo, moyo alunga wa Yesu i wakala betela ye una wa Adami. Yesu Kristu kaka ofwete siwa e sungididi. Muna kuma ‘ki’evangu dimosi dia ndungidi’ dia Yesu, lemvo ye kwikizi kiandi yamuna lufwa, kiaziula nzila kimana wantu a mpila zawonso batambula lukau lwangovo yo moyo. (2 Kor. 5:14, 15; 1 Pet. 3:18) Aweyi diavangamena?

Luloloko mu Kuma kia Lukûlu

12, 13. Ekuma awana belungiswanga bevavilanga e nkenda yo zola kwa Nzambi?

¹² Yave wa Nzambi watonda kimenga kia lukûlu kiavana Mwan’andi. (Ayib. 9:24; 10:10, 12) Kansi, alongoki a Yesu ova ntoto, kumosi ye ntumwa zandi zakwikizi, wantu alembi lunga. Kana una vo besianga ngolo za venga edi diambi, ke ntangwa zawonso ko belendanga wo vanga. Ekuma? E kuma kadi esumu basambukila. (Roma 7:18-20) Kansi, wavanga nkubika mu fokola diambu diadi. Watonda “lukûlu luna betela” yo sadila lo muna wete dia selo yandi ova ntoto.

¹³ O Nzambi kasadila lukûlu ko mu kuma kia mavangu mambote bavanga antumwa ye akaka. Kansi, wasadila lukûlu muna wete diau mu kuma kia nkenda ye zola kwandi. Yandi kibeni wazola yambulwila antumwa ye akaka muna tumbu kia lufwa yo kubabadikila nze wantu balolokwa esumu basambukila. Paulu wakiesesa diambu diadi vava kavova vo: “Kadi muna nsambu i nuvuluzilu muna lukwikilu; owu ke wa yeno kibeni ko: lukau lua Nzambi.”—Ef. 2:8.

14, 15. Nkia nsendo betambula awana Nzambi kebadikilanga vo asongi? Kansi, adieyi bafwete zindalala vanga?

¹⁴ Lwalu lukau lwampwena kikilu kavana o Mpungu-ngolo mu loloka esumu kasambukila o muntu kumosi ye mbi kevanganga. Ke tulendi tanga ko ulolo wa masumu bavanga o wantu una ke bakitukidi Akristu ko. Kansi, muna kuma kia lukûlu, Nzambi olenda loloka masumu mama. Paulu wasoneka vo: “O lukau luangovo luizìdi mu makuzuka mengi, muna lulungisu.” (Roma 5:16) Antumwa ye akaka betambulanga lukau lwalu (badikilwa vo asongi) bafwete zindalala sambila Nzambi aludi muna lukwikilu. Nkia nsendo bebaka kuna sentu? “Awana betambula ulolo wa nsambu, yo lukau lua ndungidi beyadila muna moyo muna mosi, wa Yesu Kristu.” Kieleka, lukau lwa ndungidi ke lutwasa mfwilu ko nze mina miatwasa esumu dia Adami. Lukau lwalu moyo lutwasa.—Roma 5:17; tanga Luka 22:28-30.

¹⁵ Awana betambulanga lukau lwalu yo badikilwa vo asongi, bekitukanga wan’a Nzambi muna mwanda. Nze akw’evwa kumosi yo Kristu, bena ye vuvu kia fulwa yo kwenda kun’ezulu nze wan’a mianda mu ‘yala nze atinu’ kumosi yo Yesu Kristu.—Tanga Roma 8:15-17, 23.

Nzambi Wasonga Zola kwa Wantu Akaka

16. Nkia lukau balenda tambula awana bena ye vuvu kia vwila moyo ova ntoto?

¹⁶ Ke awonso ko bena ye lukwikilu yo sadila Nzambi nze Akristu akwikizi, besinga ‘yala’ yo Kristu kun’ezulu. Ndonga bena ye vuvu kiyikwanga muna Nkand’a Nzambi nze kina bakala kiau selo ya Nzambi kuna nz’ankulu. Bena ye vuvu kia zinga yakwele mvu muna paradiso ova ntoto. Nga balenda kwau tambula lukau kwa Nzambi yo badikilwa vo asongi yo kala ye vuvu kia vwila moyo ova ntoto kana nkutu owau? Landila dina Paulu kasoneka kwa esi Roma, tulenda vutula vo elo.

17, 18. (a) O Nzambi aweyi kabadikila Abarayama mu kuma kia lukwikilu lwandi? (b) Mu nkia mpila Yave kabadikila Abarayama vo nkwa unsongi?

¹⁷ Paulu wayika nona kia Abarayama, wa nkwa lukwikilu ona wazinga una Nzambi kavene nsiku ko kwa Isaele ye vitila Kristu kaziula nzila ya vwila moyo kun’ezulu. (Ayib. 10:19, 20) Tutanganga vo: “Ke mu nsiku ko wasilw’o nsilu kwa Abarayama, ovo kwa mbongo andi, wavwil’e nza, muna ndungidi a lukwikilu kaka.” (Roma 4:13; Yak. 2:23, 24) Muna kuma kiaki, Nzambi wabadikila Abarayama vo nkwa unsongi.—Tanga Roma 4:20-22.

¹⁸ Ediadi ke disongele ko vo Abarayama kakala nsumuki ko wau kasadilanga Yave mu mvu miayingi. Ve, ke mu nsasa yayi ko Abarayama kakadila nkwa unsongi. (Roma 3:10, 23) Kansi, muna ngangu zandi zilembi suka, Yave wamona lukwikilu lwa Abarayama kumosi ye mavangu mandi. Abarayama wakwikilanga muna “mbongo” yasilwa nsilu eyi yayizila muna luvila lwandi. E Mbongo yayi i Masia yovo Kristu. (Etu. 15:6; 22:15-18) Diau adimosi, muna kuma kia “lukûlu luna muna Kristu Yesu,” o Nzambi wa Mfundisi olenda loloka masumu bavanga o wantu kuna nz’ankulu. Muna kuma kiaki, Abarayama y’akaka akwa kwikizi kuna nz’ankulu fuluka besinga fuluka.—Tanga Roma 3:24, 25; Nku. 32:1, 2.

Kala Nkal’a Unsongi Owau

19. E mpila Abarayama kabadikilwa kwa Nzambi ekuma dinina dia lufiaulwisu kwa wantu ayingi o unu?

¹⁹ Dia lufiaulwisu kw’Akristu akieleka o unu mu zaya vo Nzambi wabadikila Abarayama vo nkwa unsongi. Yave kambadikila nkwa unsongi ko nze una kebadikilanga awaya kakusa muna mwanda mu kala “akw’evwa kumosi yo Kristu.” Awana bena mu fibuka fiafi ‘basumwa mu kala aveledi’ yo tondwa nze “wan’a Nzambi.” (Roma 1:7; 8:14, 17, 33) Kansi, o Abarayama wakituka se “nkundi a Nzambi” una nkutu ke kiaveno ko e kimenga kia lukûlu. (Yak. 2:23; Yes. 41:8) Adieyi tuvova mu kuma kia Akristu akieleka ana bena ye vuvu kia zingila muna Paradiso ova ntoto?

20. Adieyi Nzambi kevavanga kw’awana kebadikilanga vo asongi o unu, nze Abarayama?

²⁰ Awaya ke betambulanga “lukau lua ndungidi” ko ye vuvu kia vwila moyo kun’ezulu “muna lukulu luna muna Kristu Yesu.” (Roma 3:24; 5:15, 17) Kana una vo i wau, besonganga lukwikilu muna Nzambi ye muna nkubika zandi yo songa lukwikilu lwau muna mavangu mambote. Dimosi muna mavangu mama i ‘teleka e kintinu kia Nzambi, yo longel’o mambu ma Mfumu Yesu Kristu.’ (Mav. 28:31) Muna mpila yayi, Yave lenda kubabadikila vo asongi nze una kabadikila Abarayama. O lukau betambulanga wantu awaya, lwa kala akundi a Nzambi, lwaswaswana ye ‘lukau lwangovo’ betambulanga akuswa. Kansi, betambulanga lukau lwalu ye kiese kiawonso.

21. Nkia nluta balenda vwa o wantu mu kuma kia zola ye unsongi wa Yave?

²¹ Avo vuvu kia zinga yakwele mvu ova ntoto una kiau, ofwete sungamena vo kuvwa elau diadi ko mu kuma ki’evangu dia nyadi mosi ova nza. Kansi, e vuvu kiaki kisonganga ekani diangangu dia Mfumu a nsema wawonso. Yave nkubika zayingi kavanga mu lungisa ekani diandi. E nkubika zazi ngwizani zina yo unsongi wakieleka. Vana ntandu, zola kwanene kwa Nzambi zisonganga. Ekiaki i kuma Paulu kavovela vo: “Nzambi osongele yandi nzola katuzolele, e kuma wau twakal’asumuki, o Kristu watufwila.”—Roma 5:8.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Nga Osungamene?

• Mbongo ya Adami nki basambukila? Nkia mfwilu diatwasa?

• Aweyi wavaninwa lukûlu lwina betela? Adieyi diakala betela?

• Lukau lwa badikilwa vo nkwa unsongi nkia vuvu dikuvananga?

[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 13]

Adami wa muntu alunga wasumuka.

Yesu wa muntu alunga wavana ‘lukûlu luna betela’

[Foto ina muna lukaya lwa 15]

Ekwe nsangu zambote—muna Yesu tulenda badikilwa vo asongi!