Faasa Kunatapulela Fooka

1. Kodi ninafukiwe n’ni nakala uchito kapena usukulu?

KODI munavwa avi fwinyu wauchito kapena usukulu aufukani vyevyo munaroromela nyo? Kodi munoova? Anjinji a iyo ninoova. Koma yofuka ineyo unanifuke liye inokoza nikami-a iziwa vyevyo unaganiza liye kapena vyevyo unaroromela liye moi vinokoza niva-a mpata woi nimuwandele uthenga wapama. Komave thawi dimo-i muthu unokoza nifuka yofuka na yolinga yoi nikangane. Vyevi kavinafuneela nidabwi-a chifukwa amo-iwa koovwa vyolakweya vyokuza vyevyo ninaroromela iyo. (Vyo. 28:22) Enjedela vevo, ninakala ‘m’malambo omari-a’ moi athu anjinji ‘katinafuna gwilizana na afwiwa’ koma teto “mboopi-a.”— 2 Tim. 3:1, 3.

2. Chifukwa n’ni ninafuneela kala ofaasa?

² Mwina munokoza vifuka ira, ‘Kodi ndinakale avi muthu odeka koma teto ooma murima vevo muthu m’mo-iwa unafuna liye kangana na miyo va vyevyo ndinaroromela miyo?’ Kala ofaasa kuwewo unaukami-eni. Muthu ofaasa kanalunduwa mombaraanya koma unoviruni-a athu amo-iwa kamuputa koma teto akala kanaiziwa vyoi asomede. (Miya. 16:32) Koma mwina munokoza onga ira vyevi kai vyokweya. Ndiye kodi munapange avi ira mukale ofaasa? Kodi munasomede avi mofaasa muthu m’mo-iwa afunanga kangana na nyo va vyevyo munaroromela nyo? Ngati muli likolo, kodi munakami-e avi a-iminyu ira kafotokozelenga athu amo-iwa vyevyo kanaroromelaathu koma mofaasa? Tiyemoni nione.

VYEVYO MUNAPANGE NYO IRA MUKALE OFAASA

3. Chifukwa n’ni ninaonge ira kala ofaasa kunatapulela fooka? (2 Timoteyu 2:24, 25)

³ Muthu akala ofaasa kavinatapulela ira ngofooka. Vanafuneela kala odeka wagumana na vuto limo-iliwalene. Faasa ti limo-i mwa “makalelo anayo zimu owela unakumi-aathu.” (Agal. 5:22, 23) Mawu a Chigiriki anayo katapuleliwe ira “faasa” thawi dimo-i ka-indi-ediwa chito vofotokoza vya hatchi yamukokolani ineyo inawetiwa. Kaganizelani vya hatchi yamukokolani ineyo ifunji-iwe kala yodeka. Hatchiyo inokoza kala yodeka, koma inokalave yakopolo. Ndiye kodi iyo athu ninakale avi ofaasa, vathawi imo-ive ineyo nikale teto akopolo? Kaninawande panga vyevi vaeki-u. Ineyo inanikami-e kuvepa Mulungu ira aniva-e zimwae unoyo unanikami-e ira nikaena ikalelo yapama inela. Vikala umboni wotonyi-eda ira vyevi pivyowandeya. Abali na arongoli-u anjinji kanowasomeda mofaasa athu oruni-a moi vyevi vinokami-a ira athu kakaena maganizo ofwanelela okuza Mboni da Yehova. (Welengani 2 Timoteyu 2:24, 25.) Kodi ninatonyi-ede avi ira nili akopolo vokala ofaasa?

4. Kodi ninafunjede n’ni wa Isaki vakhani yokala ofaasa?

⁴ M’Baibulo mukala khani dinjinji dotonyi-eda funeya wokala ofaasa. Isazo vakhanila ngu Isaki. Liye angadowile dowa kala mudela la Afilisiti la Gerari, athu a sanje a wewo koovu-elela visime vyevyo achito a babae katimbileathu. M’malo moi awane nawo ira awaki-e visimevyo, Isaki na banja lae kakede tamela undendai moi kootimba visime vimo-i. (Gen. 26:12-18) Koma Afilisiti koopitiliza onga ira ma-inje a mudelalo kali eewa. Ngakale vyali eno, Isaki oopitiliza panga vyongo mwamurendele. (Gen. 26:19-25) Kodi chin’ni yamukami-ile ira apitilizeve kala ofaasa ngakale ira athu amo-iwa koofuna kangana nae? Mwina asazi-eda isazo ya makolwae moi oofunjeda mwemo Abulahamu apangela liye vyongo mwamurendele koma teto oowona “zimu wabata na wofaasa” wa Sara. — 1 Pet. 3:4-6; Gen. 21:22-34.

5. Kodi chiisazo iivi ineyo inatonyi-eda ira makolo kanokoza afunji-a a-imiwa kala ofaasa?

⁵ Makolo a Chikiristu, iziwani ira munokoza afunji-a a-iminyu kala ofaasa. Kaganizelani isazo ya Maxence, unoyo un’na chaka 17. Liye oogumana na athu okwiya usukulu koma teto muutumiki. Makolwae koomukami-a moleza murima ira akale ofaasa. Aliwa kaongile ira: “Maxence ufunjeda ira vanafuneela kopolo dinjinji ira aviruni-e iyana nosomeda molunduwa kapena panga chiwawa.” Pivyosangalasa ira vano Maxence unotonyi-eda kopolo vokala ofaasa.

6. Kodi pempelo linanikami-e avi ira nipitilize kala ofaasa?

⁶ Kodi ninapange avi ngati athu kanikumudwi-ile, mwaisazo ngati kaongile vyotakala vyokuza Mulungwi-u kapena nyoza Baibulo? Ninafuneela vepa Yehova ira aniva-e zimwae koma teto zelu ira nipange vyongo mofaasa. Bwanji ngati vanduli viwa nizindikilile ira kanisomedile paama? Ninafuneela ipempelela khaniyo koma teto ganizela vyevyo ninapange iyo ira nisomede pama thawi imo-iwa. Napanga eno, Yehova unoza aniva-e zimwae unoyo unanikami-e u-inda murima koma teto kala ofaasa.

7. Kodi loweza mavesi amo-iwene unanikami-e avi ira niviruni-enga voonga koma teto vopanga vyongo? (Miyambo 15:1, 18)

⁷ Mavesi amo-iwa a m’Baibulo kanokoza nikami-a ira nionge modeka vathawi ineyo vyongo viliathu vyorucha ira nipange vyongo mofaasa. Zimu wa Mulungu unokoza nikami-a ira niumbuwele mavesi anayo kananikami-e. (Yoh. 14:26) Mwaisazo, makundo anayo ninafwanya iyo m’buku la Miyambo kanokoza nikami-a kala ofaasa. (Welengani Miyambo 15:1, 18.) Buku la m’Baibulo leli linotonyi-eda upama okala oviruni-a ngakale vathawi ineyo viliathu vyorucha panga vyevyo. — Miya. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.

ZINDIKILA UNOKOZA UKAMI-ANI KALA OFAASA

8. Chifukwa n’ni ninafuneela ganizela vyevyo vimupangi-ile muthu fuka yofuka yokuza vyevyo ninaroromela iyo?

⁸ Zindikila kokami-a vinjinji. (Miya. 19:11) Muthu ozindikila unoviruni-a athu amo-iwa karuni-anga vyevyo unaroromela liye. Vyofuka vimo-i ninokoza vierekezela na matakuru a kolowa. Kolowiwa kinaoneya chifukwa inakalecha muteya. Mofwanafwana na vyevi, muthu unokoza fuka yofuka kapena unokoza fotokoza nkhawa imo-iwene koma kaninazindikile yolinga yae. Eno na-anasomede ninokoza panga pama zindikila ira thawi dimo-i kaninaiziwe ineyo imupangi-ile muthu fuka yofuka ineyo. — Miya. 16:23.

9. Kodi Gidiyoni atonyi-ede avi zindikila koma teto faasa vevo aasomeda liye athu awu Efuraimu?

⁹ Kaganizelani mwemo Gidiyoni aasomedele liye athu a wu Efuraimu. Aliwa kooza zamufuka molunduwa chifukwa iwa kaaitanile ira kaze kamukami-e vakondo yolimbana na adani a Izarayeli. Kodi chifukwa n’ni aliwa kafuna kangana nae? Kaya aliwa kapangile vyevi vachifukwa iivi, Gidiyoni oopanga vyongo mwazelu, oovwechecha chifukwa ineyo yaapangi-ile ira kalunduwe koma teto oowasomeda mofaasa. Vyo-arelavo viwa vyali vyoi aliwa katawanile nae moi “lunduwauwa woomala.” — Owel. 8:1-3.

10. Kodi chin’ni inanikami-e iziwa mwemo ninaasomedele iyo athu anayo kanafuna iziwa vyevyo ninaroromela iyo? (1 Petulo 3:15)

¹⁰ Mwina fwi-u wauchito kapena usukulu unokoza nifuka chifukwa iwa nina-arela makundo a m’Baibulo vakhani imo-iwene. Ninokoza panga pama mufotokozela vyevyo ninaroromela iyo koma mundila yotonyi-eda ira ninolemekeza maganizwae. (Welengani 1 Petulo 3:15.) M’malo moganiza ira unifukile na yolinga yoi akangane na iyo kapena niruni-a, nionenga ira yofukeyo inonikami-a iziwa vyevyo vinamukumbanyi-a. Kaya muthu ufukile yofuka va vifukwa viivi, ninafuneela musomeda mofaasa koma teto mooma murima. Yosomeda yi-u inokoza mukami-a ira achenje maganizwae. Ngakale anganifukile mwaibewe, kapena monyoza, thawi detene nisomedenga mooma murima. — Arom. 12:17.

11-12. (a) Kodi ninafuneela ganizela n’ni na-anasomede yofuka imo-iwene yorucha? (Onani teto ithuzithuzi.) (b) Pelekani isazo yotonyi-eda mwemo yofuka ya muthu inanikami-edeleathu ira niambeele kambilana nae?

¹¹ Ngati fwi-u wauchito unifukile chifukwa iwa kaninakondwelela dambo lobaliwa, ninokoza vifuka ira: Kodi mwina liye unafuna aiziwe ngati ninaloliwa kaana thawi yosangalala? Kapena unaona ira ninopangi-a ira athu katigwilizanenga vakampanivo? Ninokoza ambeela nomuyamikela chifukwa yoganizela afwae o-indana chito era eno nimusimikizele ira na-iyene nakala uchito ninofuna ira nisangalalenga. Vyevi vinokoza pangi-a ira nikambilane pama vyevyo Baibulo linaongaathu vakhani yokondwelela dambo lobaliwa.

¹² Ninokoza indi-eda chito ndila inela athu kanifuka vyofuka vimo-i vyorucha. Fwi-u wausukulu unokoza onga ira a Mboni da Yehova kanafuneela chenja maganizwiwa vakhani yogonana wa alombwana kapena a-iyana okaoka. Kodi unaonga vyevi chifukwa yoi uvwa vyolakweya vyokuza a Mboni? Kodi mwina ukaana fwae kapena balae unoyo unapanga vyevi? Kapena unaganiza ira ninoidana na athu anayo kanagonana alombwana kapena a-iyana okaoka? Ninafuneela musimikizela ira ninowaomeliwana athu etene koma teto ninoiziwa ira uliwetene ukaana ufulu, moi ninolemekeza vyevyo amo-iwa kasakulileathu.b (1 Pet. 2:17) Napanga eno ninokoza kambilana nae mwemo makundo a m’Baibulo kananikami-edelaathu iyo kala osangalala.

13. Kodi munamukami-e avi muthu unoyo unaganiza ira kai zelu roromela ira ukala Mulungu?

¹³ Mwagumana na muthu unoyo unauruni-ani vinjinji kamumbaraanyenga ganiza ira muiziwa vyevyo unaroromela liye. (Tito 3:2) Mwaisazo, nierekezele ira fwinyu wausukulu uuwandelani ira kai zelu roromela ira ukala Mulungu. Kodi munafuneela ganiza ira liye unororomela vinjinji ira vyamoyo vyairile chenja koma teto ira unoiziwa vinjinji vakhaniyo? Mwina vyoona viwa vinokoza kala vyoi liye akede vwa wa athu amo-iwa moi kafufuzile. M’malo mokangana nae vakhaniyo, munokoza fwanya ndila yomufotokozela vyongo vimo-i vyoi adowe aviganizele. Munokoza mutonyi-eda khani dokuza chilengedwe va jw.org. Vanduli viwa mwina unokoza funa ira mukambilane khani imo-iwene kapena vidiyo yofwanyeya va saiti inela. Kambilana nae mwaulemu unokoza pangi-a ira achenje maganizwae.

14. Kodi Niall a-indi-ede chito avi saiti-u vomukami-a fwae wamukalasi unoyo avwile vyolakweya vyokuza a Mboni?

¹⁴ Muzombwe m’mo-iwa zina lae Niall oo-indi-eda chito saiti-u vomusomeda fwae unoyo an’na maganizo olakweya okuza a Mboni. Liye aongile ira: “Fwanga m’mo-iwa wamukalasi oowomeliwa ndiwandela ira kandinaroromela sayansi chifukwa ndinaroromela Baibulo, lelo lin’na khani dokeda peka.” Voi fwaeyo kamulolile ira afotokoze vyevyo unaroromela liye, Niall oomuoni-a gawo la va jw.org loi “Sayansi Komanso Baibulo.” Eno Niall oozindikila ira fwaeyo oowelenga khanidi moi oofunechecha ira kakambilane vinjinji vyokuza mwemo moyo waambeeleleathu. Ndila inela inokoza ukami-ani teto nyo.

MUKOZEELENGA MONGA BANJA

15. Kodi makolo kanakami-e avi a-imiwa ira kasomedenga mofaasa afwiwa ausukulu karuni-anga vyevyo kanaroromelaathu?

¹⁵ Makolo kanokoza afunji-a a-imiwa mwemo kanasomedeleathu mofaasa athu amo-iwa karuni-anga vyevyo kanaroromelaathu. (Yak. 3:13) Makolo amo-iwa kanoshishedela vyevi vathawi yolambela wavabanja. Kanoganizela khani doi mwina a-imiwa kanokoza gumanana usukulu. Kera eno kanokambilana nawo nowatonyi-eda mwemo kanasomedeleathu koma teto kanowafunji-a mwemo kanapangeleathu vyevyo mofaasa koma teto mundila yapama vinjinji. — Onani bokosi loi “Shishedela Unokoza Kami-a Banja Linyu.”

16-17. Kodi shishedela volambela wavabanja unakami-e avi azombwe?

¹⁶ Kozeela unokoza akami-a Akiristu iziwa mwemo kanafotokozeleathu mo-inda murima vyevyo kanaroromelaathu. Unokoza akami-a teto azombwe simikizela ira kookaana vifukwa vyovweya vyororomela makundo a m’Baibulo. Va jw.org vagawo loi “Zimene Achinyamata Amafunsa,” vikala mbali yoi Zoti Achinyamata Achite. Vyevi vyakoziwe ira vikami-e azombwe limbi-a iroromelo iwa koma teto akozeeli-a ira kawandenga someda m’mawu ewaewa athu amo-iwa kaafukanga. Funjeda khani dedi monga banja unokoza kami-a etene iyene ira niwandenga fotokoza vyevyo ninaroromela iyo mofaasa koma teto mundila yapama vinjinji.

¹⁷ Muzombwe m’mo-iwa zina lae Matthew oofotokoza mwemo shishedela vathawi yolambela wavabanja wamukami-edeleathu. Liye na makolwae kanovaela kozeela khani doi athu kanokoza ambeela kambilana mukalasi. Matthew aongile ira: “Ninoganizelecha vyofuka vyevyo vinaze moi vanduli viwa ninoshishedela mwemo ninasomedele iyo vo-indi-eda chito makundo anayo nifufuzile iyo. Ndavwechecha vyevyo ninaroromela iyo vakhani imo-iwene, kandinaova moi ndinoona ira kavinandirucha kala ofaasa ndapanganga vyongo na athu amo-iwa.”

18. Kodi lemba la Akolose 4:6 linatonyi-eda funeya wopanga n’ni?

¹⁸ Pivyoona ira kai thawi detene vevo peleka vifukwa vyovweya, unapangi-eathu ira amo-iwa kasomedele vyevyo ninaawandela iyo. (Welengani Akolose 4:6.) Koma fotokoza mwaluso koma teto mofaasa unokoza kami-a. Afotokozela athu amo-iwa vyevyo ninaroromela iyo ninokoza erekezela novochedana bola. Ninokoza muvocheda muthu m’mo-iwa bola vang’onovang’ono kapena mwakopolo. Nauvocha mwavang’onovang’ono fwi-u unokoza ugunda mo-orucha moi ninokoza pitiliza vocha. Mofwanafwana na vyevi, nafotokozanga vyevyo ninaroromela iyo mwaluso koma teto mofaasa, athu kanokoza funa vuruwana moi ninokoza pitiliza kambilana nawo. Pivyoona ira muthu afuna ira niruni-anenga kapena nyoza vyevyo ninaroromela iyo kaninafuneela pitiliza kambilana nae. (Miya. 26:4) Komave kai etene anayo kanapanga vyevi, anjinji kanokoza vuruwana.

19. Kodi chin’ni inanilimbikise ira nikale ofaasa nafotokozanga vyevyo ninaroromela iyo?

¹⁹ Onga vyoona, ninopindula vinjinji naesaesanga ira nikale ofaasa. Mumuvepenga Yehova ira auva-eni kopolo dedo dinafuneela ira mupitilize kala ofaasa mwasomedanga vyofuka vyorucha kapena athu amo-iwa kauruni-angani. Umbuwelani ira faasa unokoza kami-a ira iyana maganizo vakhani imo-iwene kufiye mpakana vokala nkangano ulukulu. Moi someda mofaasa koma teto mwaulemu unokoza pangi-a ira athu kachenje mwemo kananionelaathu koma teto mwemo kanaonelaathu makundo a m’Baibulo. Tiyemoni ‘nikalenga okozeya thawi detene’ musomeda muthu uliwetene unoyo unafuna iziwa vyevyo ninaroromela iyo, moi nipangenga vyevyo “na murima ofaasa koma teto mwaulemu vinjinji.” (1 Pet. 3:15) Vale faasa kunatapulela fooka.