MURU 03
N’nga Nirenga Nyo Munoliroromela Bayibulo?
Bayibulo linowonga vyongo vinjinji vyaphama vyevyo vinaze viireye usogolo, thetho linova-a malangizo aphama. Kaninakaikela ira munofunechecha iziwa vyevyo vinawongaathu, koma vathawi imo-ive eneyo podi ira munokaikela. N’nga nirenga nyo podi roromela vyolanyeda na malangizo a m’bukhu lelo lili lawale? N’nga niroromelenga vyevyo Bayibulo linawongaathu vyokhuza ingumi yaphama malambwano na yausogolo? Mamiliyoni a athu anjinji kanaroromela ira pivyowandeya. N’nga nyo munororomela vyevi?
1. N’nga nirenga myasa dedo dinawongiwa m’Bayibulo do-oireya?
Bayibulo linawonga ira athu anayo kalilembile, kalembile “molondola mazu aimbarimbari.” (Namalaleya 2:10) Linowonga vyoireya vyaimbarimbari koma thetho athu anayo kakhalilewo. (Welengani Luka 1:3; 3:1, 2.) Olemba limbili lawale koma thetho alimba vu-ula vyongo vyawale, kanosimikizela ira vyevyo Bayibulo linawongaathu vyokhuza malambo, athu, koma thetho vyoireya pivyolondola.
2. Mwasiwa ngwan’ni ninawonge ira Bayibulo tilororomeleya masiki langali lawale?
Bayibulo tibukhu loi mundila dinjinji lo-owonga vyongo vyoi athu vathawi eneyo kataviiziwile. Mofwanafwani-a, linowonga vyongo vimo-i vyokhuza sayasi. Muthawi eneyo Bayibulo lalembiwaathu, athu anjinji kataroromela vyevyo lawongaathu vyokhuza myasa dedi. Koma malambwano asayasi kanosimikizela ira vyevyo Bayibulo lawongileathu pivyolondola. Mazuwa “mbororomeleya vathawi ila koma thetho wa dowa no dowa.”— Salimu 111:8.
3. Mwasiwa ngwan’ni ninafuneela roromela vyevyo Bayibulo linawongaathu vyokhuza usogolo?
M’Bayibulo mukhala vyoro-edaa vyevyo vinawonga vya “vyongo vyevyo vili vya-anaireye.” (Yesaya 46:10) Mofwanafwani-a, vyongo vinjinji vyevyo vyaireile wale vyoolembiwa m’Bayibulo wanga-alile chaka dinjinji ira viireye. Thetho Bayibulo lo-owonga mwemo vinakhaleleathu muilambwela malambwano. M’muru onola, ninoiziwa vyoro-eda vyevyo vili m’Bayibulo. Ona mwemo vyoro-edavyo mwaireileathu ndendende n’nga mwemo Bayibulo lawongileathu, pivyoiri-a chidwi!
FUNJEDANI VYOWENJEDELEYA
Onani mwemo sayasi malambwano inagwilizanelaathu na Bayibulo, thetho sayelani vyoro-eda vimo-i vya m’Bayibulo vyevyo vili vyoiri-a chidwi.
4. Sayasi inogwirizana na Bayibulo
Muthawi yawale, athu anjinji karoromela ira ilambo ingarathile vadimu vayongo imo-iwayene. Onelani VIDIYO.
Iziwani vyevyo bukhu la Yobu lawongileathu chaka 3500 damundulimu. Welengani Yobu 26:7, era eeno tapanyani yofuka yo-arelela:
Mwasiwa ngwan’ni vyevyo Bayibulo linawongaathu ira ilambwela ili “m’malele” vili vyoiri-a chidwi?
Athu, kadidele mwemo ma-inje kanaendelaathu chaka 1800 damundulimu. Koma onani vyevyo Bayibulo lawongileathu wale, chaka mamilioni anjinji damundulimu. Welengani Yobu 36:27, 28, era eeno tapanyani vyofuka vyo-arelavi:
Mwasiwa ngwan’ni masambaulelo amwemo ma-inje kanaendelaathu kali odambwi-a?
N’nga malemba a m’Bayibulo niwelengile-iywala kanowuiri-ani ira muliroromelenga vinjinji?
5. Bayibulo loovaela wonga vyoireya vyevyo vili vyofuneya vinjinji
Welengani Yesaya 44:27–45:2, era eeno tapanyani yofuka yo-arelela:
N’nga pivyongo vyiivi vyokhuza onongiwa wa Babulo vyevyo Bayibulo lawongileathu wanga-alile chaka 200 ira vyevyo viireye?
Limbili linosimikizela ira Koresi, mwene wau Peresiya, na gulu laye la anyakondo koogonji-a murunda wa Babulo mu 539 Kiristu anabaliwe. Kangaperuchile ma-inje amu-inje onoyo wathithi-eda murunda, aluwa koovolowa zela m’milangoni dedo dali do-ula dene. Moi eeno aluwa koogonji-a Babulo mo-olimbanana. Fiyeda vano vivirile chaka 2500 moi wu Babulo, ukede ala madembeve. Onani vyevyo Bayibulo lawongileathu.
Welengani Yesaya 13:19, 20, era eeno tapanyani yofuka yo-arelela:
N’nga yoro-eda enela yakwakwaneli-ediwe avi?
Madembe a Babulo wewo malambwano uneriwa wu Iraque
6. Bayibulo loovaela wonga vyongo vyevyo ninaviona-iyo malambwano
Bayibulo linoniwandela ira “nili m’malambo omari-a.” (2 Timoteyu 3:1) Onani vyevyo Bayibulo lawongileathu vyokhuza malambo anala.
Welengani Mateyu 24:6, 7, era eeno tapanyani yofuka yo-arelela:
N’nga Bayibulo lawongile ira chin’ni inaze iireye m’malambo omari-ala?
Welengani 2 Timoteyu 3:1-5, era eeno tapanyani vyofuka vyo-arelavi:
N’nga Bayibulo lawongile ira athu amalambo omari-a kanaza kakhale woi avi?
N’nga va vyongo vyevyi piivi munavionanyo ira vinoireya?
ATHU AMO-I KANAWONGA IRA: “Bayibulo tibukhu laanachithwa thetho myasa diwa tidopeka.”
Umbalinyu, chiyongo iivi eneyo inathonyi-eda ira Bayibulo tilororomeleya?
MAKHUNDO OGWADELA
Myasa diwa, sayasi koma thetho vyoro-eda, vinothonyi-eda ira nyo podi roromelanga Bayibulo.
Makhundo Oweli-eda
N’nga nirenga myasa dedo dinaongiwa m’Bayibulo do-oireya?
Pivyongo vimo-i vyiivi vyevyo sayasi inagwilizanaathu na Bayibulo?
Nyo munororomela ira Bayibulo podi wonga vyongo vyevyo vinaze viireye usogolo? Mwasiwa ngwan’ni munona eeno?
a Vyoro-eda mbamazu a Mulungu okhuza vyongo vyevyo vinaze viireye usogolo.