TIMOKO TIA NDOGOKOLO 20
MUKUNGA 7 “Yehova, Ngolo zeto”
Dinga mbombolo kwe Yehova
“Mukembo kwe [. . .] Tata dia tiari tiatingi na Nzambi ya mbombolo zazansoni.”—2 KOR. 1:3, NWT.
MABANZA MA NGURI
Malongi ma tulendi baka mu mpila Yehova yi kabombela Bayuda babâ ku bungamba.
1. Luzingu lwa Bayuda beri ngamba ku Babilone bwe lweri?
BANZENO’ETI misamu mia mona Bayuda ku mutima bu babâ ku bungamba ku Babilone. Bawu bamona hata diawu di bafukisa. Mu bungu dia masumu mawu na ma ba nkaka zawu, babakatula mu makanda mawu mpe babatambika ku nsi ya nzenza. (2 Nta. 36:15, 16, 20, 21) Wa matieleka, ku Babilone Bayuda babâ ku bungamba timpwanza tiabâ nawu tia kipa misamu miawu. (Yer. 29:4-7) Kâ, luzingu mpasi lwabâ, mpe ka lwabâ luzingu lu basola ko. Bwe beri mwina musamu wo? Tataleno misamu mia tâ mosi wa bangamba: ‘Ha ndeko nzari ya Babilone tweri kwe zakalaka. Ni tweri dilaka bu tweri banzaka Siyone.’ (Mik. 137:1) Bayuda nsatu lutindusu lwabâ nawu, kâ kwe baketi lwa bakila?
2-3. a) Yehova nti kasa mu bungu dia Bayuda babâ ku bungamba? b) Nti tutaluzula mu timoko ti?
2 Yehova “Nzambi ya mbombolo zazansoni” yena. (2 Kor. 1:3, NWT) Bu kena Nzambi ya luzolo, nsayi yayingi yibâka nandi bu kamonaka bantu bapusanaka kwe Yandi. Yehova wazaba ti Bayuda bakaka mbo baketi tambula nsembolo’andi mpe mbo baketi kâla kwe Yandi. (Iza. 59:20) Buna, mvula yôka 100 ntete benda ku bungamba, Yehova watêla mbikuri Izaya mu tsoneka mukanda we na nkumbu’andi. Mu bungu dia nti? Izaya têle: ‘Wukuleno, wukuleno nkanda diani, Nzambi’eno têle bo.’ (Iza. 40:1) Mu mukanda wa Izaya, Yehova wahana mbombolo yaketi bâ na Bayuda nsatu.
3 Ntiana Bayuda babâ ku bungamba, beto mpe nsatu mbombolo yibâka neto ntangu zakaka. Mu timoko ti, mbo tutaluzula mpila zitatu Yehova zi kahanina mbombolo ku Bayuda: 1) Wa kanisina mu lemvokela bô baketi soba mabanza, 2) wahana kanda diandi tivuvu, mpe 3) walembeka bunkuta bwawu. Mbo tutaluzula mpe bwe Yehova kata tu bombela mu mpila yo lumbu ti.
YEHOVA BETO KALEMVOKELAKA
4. Bwe Yehova kasongela ti yandi Nzambi yena ye na tiari tia lemvokela? (Izaya 55:7)
4 Yehova “Tata dia tiari tiatingi” diena. (2 Kor. 1:3, NWT) Yehova wasongela tifu tio bu kakanisina mu lemvokela Bayuda babâ ku bungamba baketi soba mabanza. (Tanga Izaya 55:7.) Yandi watâ: “Mu luzolo lwani lwa kwikama lwa ntangu zazansoni, mbo nikufwila tiari.” (Iza. 54:8, NWT) Yehova bwe kaketi songela tiari tiandi tia lemvokela? Ni bu sa ti Bayuda mpasi beri monaka mu bungu dia nsalulu zawu, Yehova wabakanisina ti ka baketi’â bâ ku Babilone ko mankululu. Mwa ntangu kwa baketi bâ ku bungamba. (Iza. 40:2) Diangana, misamu mio miatomo bomba Bayuda basoba mabanza mpe beri dingaka mu mu yangirika!
5. Mu bungu dia nti tulendi bâ na lukwikulu ti Yehova beto kalemvokelaka yôka Bayuda babâ ku bungamba?
5 Ntia malongi tuta baka? Yehova zololo mu tomo lemvokela bisari biandi. Lumbu ti misamu miamingi mita tu tuma mu kwikila ti Yehova beto kalemvokelaka yôka Bayuda babâ ku bungamba. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti tuzebi nti Yehova kasa mu lemvokela masumu meto. Mvula zazingi ha manima ma mbikululu ya Izaya, Yehova watambika Mwana’andi wu kazolo ha mutoto mu hana nkûlulu mu bungu dia bantu babansoni ba masumu basobaka mabanza. Mu bungu ti Yezu wafwa mu bungu dia beto, Yehova lendi tomo lemvokela masumu meto. (Bis. 3:19; Iza. 1:18; Efz. 1:7) Diangana, Yehova nkatika Nzambi yena yilemvokelaka!
6. Ntia ndandu tulendi baka mu tiari tia lemvokela tia Yehova? (Tala mpe tifwani.)
6 Nsangu za hana Yehova kwe Bayuda ze mu Izaya 55:7, zilendi tu bakisa tala ti tutatamane mu bâ na mabanza mata tu semba mu bungu dia masumu ma tasa mu ntama, ni bu sa ti tasoba mabanza. Tulendi tatamana mu bâ na mabanza mata tu semba tala ti mpasi tatiri mona mu bungu dia masumu ma tasa. Kâ tala ti masumu meto ma tafungula mpe tabîka mu yirika misamu mia mbi, tulendi bâ na lukwikulu ti Yehova watulemvokela. Mpe Yehova bu kalemvokelaka sola kasolaka mu lembo vutu bambukila masumu meto. (Fwanakasa na Yeremi 31:34.) Buna, tala ti Yehova ka tatamanaka ko mu bambukila masumu meto, beto mpe ka tufweti’â tatatamana ko mu bambukila mo. Musamu wuyôkele mfunu kwe Yehova ni mio mi tuta yirika bwawu bu, ka masumu’â ko ma tasa mu ntama. (Ezk. 33:14-16) Ntamana, tata’eto diena tiari tia lemvokela mbo katomo tu kûla mu mpasi zi tumonaka mu bungu dia masumu ma tasa.
Mio mie mfunu kwe Yehova, ka masumu’â ko ma tayirika mu ntama, ka mio mi tuta yirika bwawu bu (Tala paragrafe 6)
7. Nti bilendi tu tuma mu monekena bakuluntu tala ti masumu ma manene tusiri?
7 Nti tulendi sa tala ti ngindu’eto beto yita semba mu bungu ti tasweka masumu ma manene ma tasa? Bibila ditutindisi mu lomba lubakusu ku bakuluntu. (Zaki 5:14, 15) Kâ, wulendi bâ musamu wa mpasi mu ba têla masumu ma tasa. Kâ mbo tubâ na nsatu ya kwe monekena bakuluntu bo ba kwikama, tala ti tusobele mabanza mpe tubambukiri ti Yehova na bantu bo bakasola mu tu bakisa, mbo batusongela tiari tia lemvokela na luzolo. Tataleno bwe tiari tia lemvokela tie na Yehova tiabombela mpangi ye na nkumbu Arthur,a yabâ na ngindu yeri tomo mu sembaka. Yandi têle: “Porno natala mvula yimosi ya mukaka. Kâ ha manima, bu nawâ tinzonzi tieri zonzelaka ngindu, nafungula disumu diani kwe mukento’ani na ku bakuluntu. Ha manima nayizi lembama, kâ ngindu’ani meno kwa yeri sembaka mu bungu dia misamu mi nayirika. Bakuluntu ba kumbambula ti Yehova ka kundosele’â ko. Beto kasembaka mu bungu ti beto kazololo. Nzonzolo’awu ya luzolo yakumbakisa mu mona ti Yehova meno katomo lemvokela.” Lumbu ti, Arthur mupasuri-nzila wena na tibakisi mu tisalu. Nkatika mbombolo yena mu zaba ti Yehova tiari tia lemvokela katusongelaka bu tusobaka mabanza!
YEHOVA TIVUVU KATUHANAKA
8. a) Ntia tivuvu Yehova kahana kwe Bayuda babâ ku bungamba? b) Tintwari na Izaya 40:29-31, ntia nsobolo tivuvu tiaketi nata kwe Bayuda basoba mabanza?
8 Mu mabanza ma bantu, Bayuda babâ ku bungamba ka babâ na tivuvu ko. Bisi-Babilone ka babâ na tifu ko tia yambula ngamba zawu. (Iza. 14:17) Kâ, Yehova wahana kanda diandi tivuvu. Yandi wakanisina mpe kwe kanda diandi ti ka kwaketi’â bâ tima ko tiaketi mu kabakasa. (Iza. 44:26; 55:12) Kwe Yehova, Bisi-Babilone beri kwa ntiana mfumfuta. (Iza. 40:15) Bu bafula kwa mwela, mfumfuta yizimbakane. Bwe tivuvu tio tiabakisila Bayuda? Kampe musamu wo mbo waketi ba bomba. Kâ, mbo waketi ba natina mpe tima tiakaka. Izaya watsoneka: “Bô batûlaka tivuvu tiawu mu Yehova mbo bavutu baka ngolo.” (Tanga Izaya 40:29-31.) “Ntiana mbemba, mbo bananguka mu zulu mu bungu ti tivuvu tiawu tivutulu ba hana ngolo.”
9. Mu bungu dia nti Bayuda baketi bâ na lukwikulu ti Yehova mbo kaketi ba kûla ku Babilone?
9 Yehova wahana mpe misamu kwe Bayuda bayenda ku bungamba miaketi ba bakisa mu kwikila mu makani mandi. Ngano bwe? Dimbitila’eti mu mbikululu zeka lungana. Bazaba ti Bisi-Asiri banunga hata dia ku nore ya Israele mpe banata bantu bawu ku bungamba. (Iza. 8:4) Bamona mpe Bisi-Babilone bamwangasa Yerusaleme mpe babanata ku bungamba. (Iza. 39:5-7) Bazaba ti mutinu wa Babilone wa honda meso ma mutinu Sedesiase mpe wamunata ku Babilone. (Yer. 39:7; Ezk. 12:12, 13) Misamu miamiansoni mia tâ Yehova mialungana. (Iza. 42:9; 46:10) Kampe misamu mio miamiansoni miayika timinu tiawu ngolo ti kani dia sa Yehova mu ba kûla mbo diaketi lungana!
10. Nti bilendi tu bakisa mu lunda tivuvu tieto ngolo mu ntangu zi za mansukina?
10 Ntia malongi tuta baka? Bu tubâka ba nôka, tivuvu tilendi tu bomba mpe tilendi tu bakisa mu vutu bâ na ngolo. Misamu mia nza mia mpasi miena mpe mbeni za ngolo za Nzambi beto zita kwamisa. Kâ ka tufweti’â tabâ banôka ko. Yehova tu kanisini ti mbo tuzinga mankululu ku paradi—kûna mbo tubâ mu kondo kwa bunkuta na tidzunu. Tufweti lunda tivuvu tieto ngolo mu mabanza meto na mu mutima’eto. Ku lweka lwakaka, tivuvu tieto tilendi kwizi bâ ntiana mbuka ya toma yita lembo tomo moneka mu bungu ti ha fenetre ya mvindu tuta ya tarila. Bwe tulendi “kusunina fenetre,” wu zololo tâ, tulundila tivuvu tieto ngolo? Tulendi vulu bongaka ntangu ya dimbitila mu luzingu lwa toma lubâ neto mu nza ya môna. Tulendi tanga bimoko, tulendi tala video, mpe tulendi wirikila mikunga mizonzelaka tivuvu tieto. Tulendi tâ kwe Yehova mu lusambulu lweto mio miamiansoni mi tuta kêla ndungananu ku paradi na timina diadiansoni.
11. Nti bibakisaka mpangi mosi ya yikento ye na timbevo tilembo wasaka mu vutu baka ngolo?
11 Tataleno bwe tivuvu tiabombela mpe tiahanina ngolo kwe mpangi ya yikento yi batâka nkumbu Joy, ye na timbevo tilembo wasaka. Yandi têle: “Bu nimonaka ti mpasi zikundiabamane, mutima’ani nizibulaka kwe Yehova mu bungu ti, nzebi ti meno kata bakula. Mu ntangu yo Yehova mvutu kakunganaka bu kakunganaka ‘ngolo ziyôkele.’”(2 Kor. 4:7, NWT) Joy mu nza ya môna mpe katimonaka, kûna “ka kubâ muntu ko wutâ: ‘Timbevo tie nani.’” (Iza. 33:24, NWT) Tala ti beto mpe tuziburi mutima’eto kwe Yehova mpe titûriri mabanza mu tivuvu tieto, beto mpe mbo tubaka ngolo.
12. Ntia misamu mita tu tuma mu kwikila mu makani ma Yehova? (Tala mpe tifwani.)
12 Ntiana kwa bu kasa kwe Bayuda babâ ku bungamba, Yehova mpe tu heni misamu miamingi mita tu tuma mu kwikila mu makani mandi. Banza’eti mu mbikululu zi tuta mona ndungananu. Mu tifwani, timfumu tia Anglo-Americain tuta mona “tie ku lweka lumosi ngolo mpe lweka lwakaka lwa peta.” (Dan. 2:42, 43, NWT) Midikutulu mia mutoto mpe tuta wâ mu mbuka za mpila na mpila mpe bantu ba mu nza yayansoni tuta samunina. (Mat. 24:7, 14) Mbikululu zo na zakaka, timinu tieto ziyikaka ngolo mu makani ma Yehova matindisaka meka lembo lungana.
Mbikululu zi tuta mona ndungananu bwawu bu, beto zita hana misamu mita tu tuma mu kwikila mu makani ma Yehova (Tala paragrafe 12)
YEHOVA BUNKUTA BWETO KALEMBEKAKA
13. a) Ntia misamu mia mpasi Bayuda baketi bwabana na mio mu ntangu ya nkûlulu’awu? b) Ntiana buta watâ Izaya 41:10-13, bwe Yehova katindisila Bayuda babâ ku bungamba?
13 Ni bu sa ti Yehova wa bomba Bayuda babâ ku bungamba mu tivuvu tia toma, wazaba ti mbo baketi bwabana na mpasi mu ntangu ya nkûlulu’awu. Yehova wabikula ti mutinu wa ngolo waketi kotela mpe waketi yâla makanda meri zungirilaka Babilone na hata dia Babilone. (Iza. 41:2-5) Ngano wafwanana ti Bayuda babâ na bunkuta? Yehova watitindisila kanda diandi bu katâ: “Kubândi na bunkuta, mu bungu ti ni ndie naku. Kumonandi mutima lwaka, mu bungu ti meno ni Nzambi’aku.” (Tanga Izaya 41:10-13, NWT) Nti keri zolo tâka bu katâ “meno ni Nzambi’aku”? Yehova keri’â bambulaka kwe Bayuda ko bamusambila. Musamu wo wa ti monekena. Yandi wababambula ti na bawu keri ntangu zazansoni.—Mik. 118:6.
14. Bwe Yehova kalembekela bunkuta bwa Bayuda babâ ku bungamba?
14 Yehova walembeka mpe bunkuta bwa Bayuda babâ ku bungamba, bu kababambula ngolo zandi na mayela mandi malembolo na nsuka. Yandi walomba kwe Bayuda babâ ku bungamba mu tala mbwetete ze ku zulu. Yandi wabatêla ti wasala mbwetete, kâ mpe zebi nkumbu ya muna mbwetete. (Iza. 40:25-28) Tala ti Yehova zebi nkumbu ya muna mbwetete, wuzololo tâ ti zebi mpe nkumbu ya muna tisari tiandi! Tala ti Yehova lenda diabâ nandi dia sala mbwetete, buna lenda die nandi mpe dia bakisa kanda diandi. Diangana, Bayuda babâ ku bungamba ka bafweti’â bâ na lwaka ko peleko na bunkuta ko.
15. Bwe Yehova kakubikila Bayuda babâ ku bungamba mu misamu mieri ba kêlaka?
15 Yehova wakubika mpe kanda diandi mu misamu mieri ba kêlaka. Mu lweka lwa ntete lwa mukanda wa Izaya, Yehova watâ kwe kanda diandi: “Yenda kanda diani, kota mu chambre’aku, mpe kanga mielo miaku. Swama mwa ntangu fioti na tii buyôka nkesi.” (Iza. 26:20, NWT) Kampe Bayuda basarila musiku wo mu ntangu mutinu Sirise yi kakotela Babilone. Bakala dimosi dia Greke dieri longokaka misamu mia ntama diatâ: “Sirise bu kakotela Babilone, wahana ntumunu kwe binwani biandi mu honda bantu babansoni ba baketi bwana ku mbazi.” Banza’eti bunkuta bwaketi bâ na Bisi-Babilone! Kâ Bayuda babâ ku bungamba kampe bavûka mu bungu ti balanda musiku wabahana Yehova.
16. Mu bungu dia nti tufweti lembo bâ na lwaka lwalwingi mu mio mi tula mu ntangu ya mpasi ziyôkele? (Tala mpe tifwani.)
16 Ntia malongi tuta baka? Ntamana mpasi ziyôkele mbo zibatika mpe mbo yibâ ntangu yeka lembo tûla ha mutoto. Ntangu yo bu yibatika, bantu babîngi mbo babâ na bunkuta mpe na mabanza yeko-yeko. Kâ ka kanda dia Yehova ko. Tuzebi ti Yehova ni Nzambi’eto. Mbo tubâ na butindi mu bungu ti tuzebi ti “nkûlulu’eto yeka penepene.” (Like 21:28) Ni bu sa ti timvuka tia makanda mamansonititukotelele, mbo tutatamana mu sikirila Yehova. Yehova mbo kasarila bambazi mu tu kengerela mpe mbo katuhana misiku mitubakisa mu vûka. Bwe katuhanina misiku mio? Ka tweketi zaba ko. Kampe mu nzila ya bimvuka bieto tubakila mitieno miango. Kampe, zilendi bâ “chambre zeto za ku kati,” mu tubakila nkengololo. Bwe tulendi kubamana mu mio mita tu kêla? Tufweti bâ penepene na mpangi zeto, tufweti tumamana mu mitieno mia Nzambi mu mutima’eto, mpe tufweti bâ na lukwikulu ti Yehova organizasio’andi katatwarisa.—Ebr. 10:24, 25; 13:17.
Bu tudimbitila mu ngolo za Yehova na lenda diandi dia tu vûkisa, ka tubâ na nsatu ko ya bâ na lwaka lwa ngolo mu ntangu ya mpasi ziyôkele (Tala paragrafe 16)b
17. Bwe lendi dingila mbombolo kwe Yehova?
17 Ni bu sa ti Bayuda beri ku bungamba mu mpasi beri, Yehova wabahana lutindusu lwabâ nawu nsatu. Ni bo mpe kasa mu bungu dia beto. Buna, ntono misamu mikwiza ku matu, tatamana mu dinga mbombolo kwe Yehova. Yee, tatamana mu bâ na lukwikulu mu tiari tiandi tia lemvokela. Lunda timinu tiaku ngolo. Mpe kuzibakana’andi ti, mu bungu ti Yehova Nzambi’eto yena, ka kwena tima ko tilendi ku tâ bunkuta.
MUKUNGA 3 Ngolo zeto, tivuvu tieto, lukwikulu lweto
a Nkumbu zakaka za ba sobele.
b NSASA YA TIFWANI: Tikunku tia bampangi tivukane. Lukwikulu lwe nawu mu ngolo za Yehova na mu lenda diandi dia kengerela kanda diandi kwakwansoni ku babâ ha mutoto.