Watchtower LAIBULALI YAPA INTANETI
Watchtower
LAIBULALI YAPA INTANETI
Cilenje
  • BAIBO
  • MABUKU
  • MABUNGANO
  • w25 May mape. 14-19
  • Amulangile Tauni Yeshi Ikatolelele Kubaako

Taakuwo vidyo itondesha nshemwasala.

Cabica, vidyo yaala kutalika.

  • Amulangile Tauni Yeshi Ikatolelele Kubaako
  • Njashi Yamulindilishi Itokwaambilisha Bwaami Bwakwe Yehova (Yakwiiya)—2025
  • Tumitwi Tuniini
  • Makani Akoshenye
  • AMUSHOME MULI YEHOVA MUKWIINGA TESHI AKAMULEKELESHEWO
  • AMUNYUMFWILE BAABO BATOTANJILILA
  • AMUSUNANE MBULI BAMUKOWA AKUNOTAMBULANA
  • INO NSHIINSHI SHESHI SHIKACITIKE KUNEMBO?
  • Nkalata Yeenga Yatucafwa Kuliyumya Cakushomeka Kushikila Kumamanino
    Njashi Yamulindilishi Itokwaambilisha Bwaami Bwakwe Yehova (Yakwiiya)—2024
  • Shakusala Shitondesha ayi Tulacinka Manungo Muli Yehova
    Buumi bwa Bwineklistu Alimwi Anciito Yesu—Kabuku Kamabungano—2023
  • Amuliceeshe na Kuli Shintu Nshomutacishi
    Njashi Yamulindilishi Itokwaambilisha Bwaami Bwakwe Yehova (Yakwiiya)—2025
  • Kuba Abushicibusa Buyumu Abashominyineesu Nkubotu Abuumbi!
    Njashi Yamulindilishi Itokwaambilisha Bwaami Bwakwe Yehova (Yakwiiya)—2025
Amubone Shiinji
Njashi Yamulindilishi Itokwaambilisha Bwaami Bwakwe Yehova (Yakwiiya)—2025
w25 May mape. 14-19

MUTWI WAKWIIYA 21

LWIIMBO 21 Kutolelela Citaanshi Kulangoola Bwaami

Amulangile Tauni Yeshi Ikatolelele Kubaako

‘Tutoolangila tauni inene itoosa.’—EBU. 13:14.

CITEENTE CINENE

Tutokwiiya mbweenga makani acanika mu Bene Ebulu capita 13 atucafwa pacecino ciindi akunembo.

1. Ino Yesu wakaamba ayi nshiinshi shakalinga kusa mukucitikila Jelusalemu?

NDYEKWAKACAALABO nshiku shiniini kwaamba ayi Yesu afwe, wakaamba bushinshimi bwakakumanishikwa ciindi cakutaanguna Jelusalemu a tempele ndyeshakanyonyoolwa. Wakacenjesha bashikwiiya bakwe ayi bushiku bumwi ‘bamasoja balaakushinguluka’ Jelusalemu. (Luka 21:20) Wakalwiita bashikwiiya bakwe ayi na bakabone bamasoja bashinguluka Jelusalemu, balyeelete kuswaamo peenkaapo. Maswi Yesu ngaakaamba akakumanishikwa bamasoja bene Loma ndyebakashinguluka Jelusalemu.—Luka 21:​21, 22.

2. Ino nshiinshi Paulo nshaakalwiita Beneklistu bakalinga kukala mu Judeya amu Jelusalemu?

2 Ndyekwakacaalabo myaaka iniini kwaamba ayi bamasoja bene Loma bashinguluke Jelusalemu, mutumwi Paulo wakalembela nkalata Beneklistu bakalinga kukala mu Judeya amu Jelusalemu iyo yakalinga kucite makani ayandika abuumbi. Nkalata iyo ndibuku lya Bene Ebulu. Munkalata iyi, Paulo wakalwiita Beneklistu makani akabacafwa kulibambila bukaalo buyumu mbobakalinga kusa mukwiindaamo. Ino mbukaalo nshi buyumu mbobakalinga kusa mukwiindaamo? Jelusalemu yakalinga kusa mukunyonyoolwa. Kwaamba ayi Beneklistu bakalinga kukala mutauni iyi bapuluke, bakalinga kweelete kuba balibambite kushiya maandaabo amakwebo abo. Aboobo Paulo wakaamba pa tauni iyi ayi: ‘Pano pacishi capanshi tatucite tauni yeshi ikatolelele kubaako.’ Lyalo wakeelikaawo akwaamba ayi: ‘Sombi tutoolangila tauni inene itoosa.’—Ebu. 13:14.

3. Ino ‘tauni icite lwiimbi lwancinencine’ nciinshi, alimwi ino nceebonshi tutoilangila?

3 Beneklistu ndyebakasalawo kuswaamo mu Jelusalemu amu Judeya, mpashi bantu baanji bakatalika kubaseka akubalwiita ayi tabaciteewo maano. Nacibi boobo, kuswaamo mu Jelusalemu amu Judeya kwakapulusha buumi bwabo. Munshiku shino, bantu inga baamba ayi tatuciteewo maano ceebo cakwaamba ayi tatushomi mu maali nabi kushoma bantu ayi inga bamana mapensho ali mucishi. Ano ino nceebonshi tulasalawo kucita boobo? Mukwiinga tulicishi ayi conoonobo cishi cino cilaakunyonyoolwa. Tutolangila Bwaami bwakwe Lesa mukwiinga tulicishi ayi ni ‘tauni icite lwiimbi lwancinencine.’a (Ebu. 11:10; Mate. 6:33) Ndyeshi tunoobandika kamutwi komwi akomwi mumutwi uyu, tutoobona makani Paulo ngaakalwiita Beneklistu bakutaanguna mbwakabacafwa kutolelela kulangila Bwaami bwakwe Lesa, kulibambila kunyonyoolwa kwa Jelusalemu alimwi ambweenga atucafwa munshiku shino.

AMUSHOME MULI YEHOVA MUKWIINGA TESHI AKAMULEKELESHEWO

4. Ino nceebonshi Jelusalemu yakalinga kuyandika abuumbi ku Beneklistu?

4 Tauni ya Jelusalemu yakalinga kuyandika abuumbi ku Beneklistu. Ino nceebonshi? Nceebo cakwaamba ayi libungano lya Beneklistu bakutaanguna molyakapangilwa mumwaaka wa 33 C.E., alimwi bamakwesu bakalinga mu likoto litanjilila mobakalinga kukala. Kwiilikaawo, Beneklistu baanji bakalinga kucite maanda mutauni iyi ashintu shiinji lwakumubili. Nacibi boobo, Yesu wakacenjesha bashikwiiya bakwe ayi balaakuyandika kuswaamo mu Jelusalemu amu Judeya.—Mate. 24:16.

5. Ino Paulo wakabacafwa buyani Beneklistu kulibambila shakalinga kusa mukucitika ku tauni ya Jelusalemu?

5 Ceebo cakwaamba ayi Paulo wakalinga kusuni kucafwa Beneklistu kuba balibambite kuswaamo mu Jelusalemu, wakabacafwa kushiba Yehova mbwaakalinga kulinyumfwa pa tauni iyi. Wakabebalusha ayi Yehova taakalinga kubalangila kuba abapailishi pa tempele alimwi taakalinga kutambula milambu njobakalinga kubenga pamusena uyu. (Ebu. 8:13) Bantu baanji bakalinga kukala mutauni iyi bakamukaka Mesiya. Alimwi bantu tabakalinga kweelete kunooya ku Jelusalemu mukulambila Yehova mukwiinga tauni iyi a tempele shakalinga kusa mukunyonyoolwa.—Luka 13:​34, 35.

6. Ino nceebonshi Beneklistu bakalinga kuyandika kushoma maswi Paulo ngaakabalwiita pa Bene Ebulu 13:​5, 6?

6 Paciindi Paulo ndyaakalemba nkalata ya Bene Ebulu, bantu baanji bakalinga kunyumfwa kabotu kukala mu Jelusalemu na kufwakashila tauni iyi. Shikulemba makani umwi mwine Loma wakalingaako paciindi ici, wakaamba ayi Jelusalemu njotauni yakalinga kupukite abuumbi kumusena nkoyakalinga. Mwaaka amwaaka, baJuda baanji bakalinga kuswa mumisena ipusenepusene kuya ku Jelusalemu mukucita kusekelela. Ici cakapa kwaamba ayi bantu bakalinga kukala mutauni iyi banopanga maali abuumbi. Alimwi mpashi Beneklistu bamwi abalo bakalinga kupanga maali abuumbi. Mpashi ncoceeco Paulo ncaakabalwiitila ayi: ‘Mutasunishi bunene maali mubukaalo bwanu, sombi mukwane mushintu sheenka nshemucite.’ Lyalo wakaamba maswi acanika palilembo limwi, atondesha Yehova mbwaashinishite kucafwa basebenshi bakwe. Wakaamba ayi: “Teshi nkamushiyeewo nabi kumulekelesha sobwe.” (Amubelenge Bene Ebulu 13:​5, 6; Duto. 31:6; Kulu. 118:6) Beneklistu bakalinga kukala mu Jelusalemu amu Judeya bakalinga kweelete kunokwiibaluka ayi Yehova teshi akabalekeleshewo. Ino nceebonshi? Mukwiinga ndyepakeendabo ciindi ciniini kuswa ndyebakatambula nkalata iyi, bakalinga kweelete kushiya maandaabo, makwebo ashintu shiinji nshobakalinga kucite. Lyalo bakalinga kweelete kushibila kukala kumusena nkobatana kukalawo kale alimwi ico tacakalinga cuubu.

7. Ino nceebonshi cino ncociindi ndyetweelete kwiiya kunooshoma muli Yehova abuumbi?

7 Nshetutokwiiyaako: Ino nshiinshi sheshi shikacitike conoono? ‘Mapensho anene’ alaakutalika alimwi cishi cino cibiibi cilaakunyonyoolwa. (Mate. 24:21) Bweenka mbocakalinga ku Beneklistu bakalinga kukala mu Jelusalemu, andiswe tulyeelete kutolelela kushomeka kuli Yehova akulibambila kwiinda mumapensho anene. (Luka 21:​34-36) Muciindi ca mapensho anene, mpashi tulaakuyandika kushiya shintu shesu shimwi nabi shintu shoonse nshotucite akushoma cakutatoonsha ayi Yehova teshi akalekeleshe bantu bakwe. Nabibo pacecino ciindi, inga twatondesha na tulamushoma abuumbi Yehova. Amuliipushe ayi, ‘Sa nshoncita alimwi anshonsuni kucita kunembo shilatondesha ayi nshishomi mu maali sombi ndashoma ayi Yehova alaakuncafwa kuba anshenjandika?’ (1 Timo. 6:17) Cakubonenaako ca Beneklistu bakutaanguna inga catucafwa kutolelela kushomeka muciindi ca ‘mapensho anene.’ Sombi shintu shilaakuyuma abuumbi muciindi ca ‘mapensho anene’ kwiinda ambocakalinga ku Beneklistu bakutaanguna. Aboobo ino tulaakunoshiba buyani shakucita na mapensho anene akatalike?

AMUNYUMFWILE BAABO BATOTANJILILA

8. Ino nshiinshi Yesu nshaakalwiita bashikwiiya bakwe?

8 Ndyepakeendabo myaaka iniini kuswa ciindi Beneklistu bene Ebulu ndyebakatambula nkalata Paulo njaakabalembela, bamasoja bene Loma bakashinguluka Jelusalemu. Ishi ndyeshakacitika, Beneklistu bakashiba ayi cakalinga nciindi cakucicaamo mu Jelusalemu amu Judeya mukwiinga Jelusalemu yakalinga pafwiifwi kunyonyoolwa. (Mate. 24:3; Luka 21:​20, 24) Sombi ino nkuli nkobakalinga kweelete kucicila? Yesu wakabalwiitabo ayi: “Bali mu Judeya bakacicile kutulundu.” (Luka 21:21) Nacibi boobo, kwakalinga tulundu tuunji mumisena ipusenepusene. Aboobo ino ntulundu nshi nkobakalinga kweelete kucicila?

9. Ino nceebonshi Beneklistu tabakalinga kucishi kabotu tulundu nkweenga bacicila? (Amubone apa maapu.)

9 Kucakubonenaako, kwakalinga tulundu twaku Samaliya, twaku Galili, Kalundu ka Emoni, tulundu twaku Lebanoni alimwi atulundu twakalinga kwitala lya mulonga wa Joodani. (Amubone pa maapu.) Mutulundu utu, mwakalinga matauni amwi bantu ngobakalinga kubona ayi inga bashitilishikwa abuumbi na bekala mumo. Kucakubonenaako, tauni ya Gamla yakalinga pakalundu kalaamfu alimwi cakalinga ciyumu abuumbi kutanta kalundu ako. Aboobo baJuda bamwi bakalinga kubona ayi inga bashitilishikwa abuumbi na batalika kukala mutauni iyi. Nacibi boobo, bene Loma bakalwana tauni iyi akwinyonyoola alimwi bantu baanji bakalinga kukalaamo bakafwa.b

Maapu itotondesha tulundu amatauni abene Isilaeli muciindi ca Beneklistu bakutaanguna. Kumatwa lya Jelusalemu nkokubete tulundu twa Lebanoni, twa Galili, twa Samaliya, atwa Gilyadi, kwiilikaawo akalundu ka Emoni aka Tabo. Kumatwa lya Jelusalemu nkokwakalinga tauni ya Gamla, Sisaliya, atauni ya Pela. Kumalenge lya Jelusalemu nkokubete tulundu twaku Judeya atwa Abalimu, kwiilikaawo atauni ya Masada. Alimwi maapu itotondesha misena bene Loma mobakalwana nkoondo amisena baJuda njobakanyaikwa kuswa mu 67 C.E. kushika mu 73 C.E.

Kwakalinga tulundu tuunji Beneklistu nkweenga bacicila, sombi teshi toonse twakalinga kabotu kucicilaako (Amubone palagilafu 9)


10-11. (a) Ino Yehova alyeelete wakabacafwa buyani Beneklistu kushiba shakucita? (Bene Ebulu 13:​7, 17) (b) Ino Beneklistu bakafubilaamo buyani ceebo ca kunyumfwila bamakwesu bakalinga kutanjilila? (Amubone acikope.)

10 Citoboneka ayi Yehova wakacafwa Beneklistu kushiba shakucita kwiinda mu bamakwesu bakalinga kutanjilila mulibungano. Musankwa waliina lya Eusebius uyo wakeeya makani akale kale, wakaamba paciindi ici ayi Lesa wakayubulwiita bamakwesu bamwi mu Jelusalemu ayi Beneklistu balyeelete kuswaamo mu Jelusalemu akuya ku Pela, tauni yakalinga ku Peleya. Tauni ya Pela yakalinga kabotu Beneklistu kucicila nkuko mukwiinga yakalinga pafwiifwi a Jelusalemu. Aboobo cakalinga cuubu kucicilaako. Kwiilikaawo, bantu baanji bakalinga kukala mu Pela tabakalinga baJuda, aboobo tabakalinga kweelesha kulwana bene Loma.—Amubone pa maapu.

11 Beneklistu abo bakalinga kunyumfwila bamakwesu bakalinga kutanjilila mulibungano, bakacicila kutulundu twaku Pela. (Amubelenge Bene Ebulu 13:​7, 17.) Bantu bakwe Lesa bakapuluka ceebo cakwaamba ayi bakakonkela butanjilishi. Yehova taakwe kubalekelesha mukwiinga bakatolelela kulangila ‘tauni icite lwiimbi lwancinencine,’ nkokwaamba ayi Bwaami bwakwe Lesa.—Ebu. 11:10.

Beneklistu bakutaanguna batoya ceenda mutulundu kabayumwite shipe.

Beneklistu bakacicila ku tauni ya Pela iyo yakalinga pafwiifwi alimwi nkobakashitilishikwa (Amubone palagilafu 10 a 11)


12-13. Ino Yehova wakabatanjilila buyani bantu bakwe paciindi ndyebakalinga kwiinda mubukaalo buyumu?

12 Nshetutokwiiyaako: Yehova alapa butanjilishi kubantu bakwe kwiinda mu bamakwesu batanjilila. Mu Baibo muli shakubonenaako shiinji shitondesha Yehova mbwakasebensesha basankwa bashomeka kutanjilila bantu bakwe paciindi ndyebakalinga kwiinda mubukaalo buyumu abuumbi. (Duto. 31:23; Kulu. 77:20) Aswebo munshiku shino tutoobona patuba ayi Yehova atotanjilila bantu bakwe kwiinda mubamakwesu batotanjilila.

13 Kucakubonenaako, bulwashi bwa COVID-19 ndyebwakatalika, ‘bamakwesu batanjilila’ bakapa butanjilishi kumabungano oonse. Bakalwiita bamanene mbweenga batolelela kunoocita mabungano akulambila Yehova. Ndyepakeendabo myeenshi iniini kuswa ciindi bulwashi ubu ndyebwakatalika, twakaba akubungana kunene mumishobo iindilila 500. Bamakwesu abenankashi bakeebela kubungana uku pa intaneti, pa TV na kukutika paledyo. Tatuna kubunganaawo kale kubungana kunene munshila yamushobo uyu. Twakatolelela kutambula shakulya shakumushimu. Aboobo twakatolelela kuba bacatene. Inga twashoma cakutatoonsha ayi nabi tukeende mumapensho ali buyani kunembo, Yehova alaakutolelela kucafwa baabo batanjilila kwaamba ayi banoosala kabotu shakucita. Kwaamba ayi tulibambile kwiinda mumapensho anene akunoosala kabotu shakucita paciindi ici ciyumu, tulyeelete kunooshoma Yehova akunyumfwila baabo batanjilila. Ino njimibo nshi aimwi njotweelete kubaayo?

AMUSUNANE MBULI BAMUKOWA AKUNOTAMBULANA

14. Kweelana a Bene Ebulu 13:​1-3, ino njimibo nshi Beneklistu njobakalinga kweelete kunotondesha ndyekwakacaala paniini kwaamba ayi Jelusalemu inyonyoolwe?

14 Na mapensho anene akatalike, ndyeshi tukayandike kwiindaawo kunootondeshanya lusuno. Paciindi ici, tulaakuyandika kukonkela cakubonenaako ca Beneklistu bakalinga kukala mu Jelusalemu amu Judeya. Lyoonse bakalinga kutondeshanya lusuno. (Ebu. 10:​32-34) Sombi ndyekwakacaala paniini kwaamba ayi Jelusalemu inyonyoolwe, bakalinga kweelete kwiindaawo “kusunana mbuli bamukowa.” (Amubelenge Bene Ebulu 13:​1-3.) Aswebo tulaakuyandika kutondesha lusuno abuumbi kubamakwesu abenankashi na mapensho anene akatalike.

15. Ino nceebonshi Beneklistu bene Ebulu bakalinga kweelete kusunana mbuli bamukowa akunootambulana pesule lyakwaamba ayi bacicaamo mu Jelusalemu?

15 Bene Loma ndyebakashinguluka Jelusalemu lyalo cakuteengashila baboolela alimwi kumishaabo, Beneklistu bakanyamunabo shintu shiniini akucicaamo mu Jelusalemu. (Mate. 24:​17, 18) Bakalinga kweelete kunoocafwana ndyebakalinga kucicila kutulundu. Alimwi ndyebakashika ku Pela, bakalinga kweelete kunoocafwana kucana musena kwakukala alimwi anciito. Baanji bakalinga kuyandika kuba ashakulya, shakufwala amusena kwakukala. Aboobo Beneklistu bakatondesha ayi bakalinga kusunene abuumbi kwiinda mukunoocafwana.—Taita. 3:14.

16. Ino inga twatondesha buyani ayi tulibasuni bamakwesu abenankashi na batoyandika lucafwo? (Amubone acikope.)

16 Nshetutokwiiyaako: Tulibasuni bamakwesu abenankashi, aboobo tulabacafwa na batoyandika lucafwo. Kucakubonenaako, baanji bakalyaaba kucafwa bamakwesu abenankashi abo bakacica kumishaabo ceebo ca nkoondo na mapensho acitika cakuteengashila. Bakabapa shintu nshobakalinga kuyandika akubayuminisha kwaamba ayi batolelele kusebensela Yehova. Nankashi umwi wakalinga kukala ku Ukrain uyo wakacicaawo paŋanda yakwe ceebo ca nkoondo, wakaamba ayi: “Twakabona Yehova mbwaakatutanjilila akutulama kwiinda mu bamakwesu abenankashi. Bakatutambula kabotu akutucafwa abuumbi ndyetwakalinga ku Ukraine, ndyetwakalongela ku Hungary, apacecino ciindi ndyetutokala ku Germany.” Na katutambula bamakwesu abenankashi akubapa nshebayandika, tulatondesha ayi tutosebensela pomwi a Yehova.—Tus. 19:17; 2 Koli. 1:​3, 4.

Beebene bacinene batambula mukwashi wakacica kumishaabo. Mukwashi ulicitebo sutukesi yomwi ashoola shiniini.

Tulayandika kucafwa Beneklistunyineesu abo bacica kumishaabo (Amubone palagilafu 16)


17. Ino nceebonshi tutoyandika kwiiya kusunana mbuli bamukowa akunootambulana?

17 Muciindi ca mapensho anene, tulaakuyandika kwiindaawo kunoocafwa bamakwesu abenankashi kwiinda ambotutobacafwa pacecino ciindi. (Abaku. 3:​16-18) Yehova atootwiisha kusunana mbuli bamukowa akunootambulana, mukwiinga tulaakuyandika kutondesha mibo iyi abuumbi muciindi ca mapensho anene.

INO NSHIINSHI SHESHI SHIKACITIKE KUNEMBO?

18. Ino inga twacita buyani kwaamba ayi tukonkele cakubonenaako ca Beneklistu abo bakacicaamo mu Jelusalemu?

18 Beneklistu abo bakakonkela butanjilishi akucicila kutulundu, bakapuluka Jelusalemu ndyeyakanyonyoolwa. Nabi kwaamba ayi bakashiya shintu shoonse nshobakalinga kucite, Yehova wakabalama kabotu. Ino nshiinshi nsheenga tweeya kuswa kucakubonenaako cabo? Tatucishiiwo shintu shoonse sheshi shikacitike kunembo. Sombi Yesu wakatulwiita ayi tulyeelete kuba balibambite kukonkela butanjilishi. (Luka 12:40) Alimwi inga twakonkela Paulo nshakaamba munkalata njaakalembela bene Ebulu. Kwiilikaawo, Yehova wakatushomesha ayi teshi akatushiyewo nabi kutulekelesha. (Ebu. 13:​5, 6) Aboobo, atutolelele kulangila Bwaami bwakwe Lesa—tauni yeshi ikatolelele kubaako—lyalo tulaakutambula shoolwe shibotu kwamuyayaya.—Mate. 25:34.

INO INGA MWAKUMBULA BUYANI?

  • Ino nceebonshi tutoyandika kwiiya kunooshoma muli Yehova abuumbi?

  • Ino nceebonshi tulaakuyandika kunokonkela butanjilishi kwaamba ayi tukapuluke ‘mapensho anene’?

  • Ino nceebonshi tutoyandika kwiiya kusunana mbuli bamukowa akunootambulana?

LWIIMBO 157 Luumuno Lwamuyayaya!

a Muciindi camu Baibo, liinji matauni akalinga kweendeleshekwa a mwaami. Matauni amushobo uyo akalinga kubonwa ayi mbwaami.—Mata. 14:2.

b Ishi shakacitika mu 67 C.E., ndyepakeendabo ciindi ciniini kuswa ciindi Beneklistu ndyebakacicaamo mu Judeya amu Jelusalemu.

    Mabuku amu Cilenje (2011-2026)
    Amusweemo
    Amunjile
    • Cilenje
    • Share
    • Kusala shimwi nshemusuni
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mbweenga Mwasebensesha
    • Makani Amulawo
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Amunjile
    Share