Monganga moko oyo ayebi kosala lipaso malamu alobeli kondima na ye

Yebisá biso naino mpo na nini ozalaki kondima liteya ya evolisyo.

Atako banda bomwana nazalaki mondimi ya Lingomba ya Katolike, nazalaki na bantembe mpo na Nzambe. Nazalaki komona ntina te ya kondimela Nzambe oyo atumbaka bato na lifelo. Yango wana, ntango baprofɛsɛrɛ na ngai ya iniversite bateyaki ngai liteya ya evolisyo oyo elobaka ete bomoi ebimá kaka na ndenge na yango moko, nandimaki yango, nakanisaki ete ezali na makambo mpenza oyo endimisi yango. Kasi lingomba na ngai eboyaki liteya ya evolisyo te, kutu ezalaki kondima ete eutaki epai ya Nzambe.

Nini epesaki yo mposa ya kotyela Biblia likebi?

Batatoli ya Yehova bakómaki koyekola Biblia na mwasi na ngai Susana, mpe balakisaki ye na Biblia ete Nzambe anyokolaka bato na lifelo te.a Balakisaki ye mpe elaka ya Nzambe ya kokómisa mabele paradiso.b Yango nde mateya oyo tozalaki na mposa na yango! Na 1989, Motatoli moko na nkombo Nick akómaki koya kotala ngai. Ntango tozalaki kolobela nzoto ya moto mpe epai oyo yango eutá, nakamwaki mpenza na maloba ya polele ya Biblia oyo ezali na Baebre 3:4 oyo elobi ete: “Ndako nyonso etongamaka na moto, kasi oyo atongá biloko nyonso ezali Nzambe.”

Koyekola nzoto ya moto esalisaki yo ondima ete Nzambe akelá biloko nyonso?

Ɛɛ. Na ndakisa, ndenge oyo nzoto na biso ezongaka sika na ndenge na yango emonisi ete esalemaki na ndenge ya malamu mpenza. Na ndakisa kokauka ya mpota esalemaka na biteni minei, nyonso wana etindaka ngai namona ete atako nasalaka bato lipaso, nzoto yango moko nde emibongisaka.

Yebisá biso nini esalemaka ntango moto azoki?

Na eteni ya liboso, kaka na mwa basegonde makambo ndenge na ndenge esalemaka na nzoto mpo makila etika kobima. Yango ekamwisaka mpenza mpo esalemaka na ndenge oyo ebongi. Nakoki koloba lisusu ete misisa oyo elekisaka makila na nzoto na biso ezali na bolai ya bakilomɛtrɛ soki 100 000; bato oyo babongisaka bapɔmpi ya mai bakosepela mpenza kozala na batiyo oyo ezali lokola misisa na biso mpo ezali na likoki ya kosala ete makila etanga te mpe ya komibongisa yango moko.

Nini esalemaka na eteni ya mibale?

Nsima ya mwa bangonga makila etikaka kobima mpe mpota ebandaka kovimba. Makambo ndenge na ndenge ya kokamwa esalemaka mpo mpota evimba. Ya liboso, misisa oyo na ebandeli esalaki ete makila etika kobima mingi, sikoyo etikeli makila nzela. Efungwamaka mpo makila ebima mingi na esika oyo mpota ezali. Na nsima, proteini oyo ezali na mai mingi esalaka ete mpota mobimba ebimisa mai. Mai yango ezalaka na ntina mpo na kobundisa mikrobe, kosilisa makasi ya pwazɔ, mpe kolongola basalite na mpota. Makambo wana nyonso esɛngaka ete bamilio ya bamolekile mpe baselile oyo esengeli ebotamaka moko nsima ya mosusu. Makambo yango mosusu esalisaka mpo eteni oyo elandi ebanda mosala na yango, mpe na nsima esilisaka mosala na yango.

Ndenge nini mpota ekobaka kokauka?

Nsima ya mwa mikolo, nzoto na biso ebandaka kobimisa biloko oyo ekozongisa yango ndenge ezalaki, yango nde ebandisaka eteni ya misato oyo ekómaka na nsuka nsima ya pɔsɔ soki mibale. Baselile oyo esalaka bansinga zingazinga ya mpota ekendaka na kati ya mpota mpe ebotanaka. Longola yango, misisa ya mikemike evimbaka mpe ekómaka mingi na esika oyo mpota ezali, elongolaka salite mpe eleisaka mpota ntango oyo basalite ezali kolongwa na mpota mpe mpota ezali kokauka. Makambo mosusu ndenge na ndenge ya kokamwa esalemaka ntango baselile ebotanaka mpo na kozipa esika oyo mpota ezalaki.

Ezali mosala mingi mpenza! Ezwaka ntango boni mpo mpota ekauka mpenza?

Eteni ya nsuka ekoki kozwa bansanza mpo nzoto ezonga ndenge ezalaki. Mikuwa oyo ebukanaki ezongaka lisusu ndenge ezalaki mpe bansingansinga oyo etandamaki liboso likoló ya mpota elongwaka mpe mposo ya makasi ezwaka esika na yango. Makambo wana nyonso emonisi ete kokauka ya mpota ezali likambo moko ya kokamwa oyo ebongisamá na ndenge ya malamu mpenza.

Okoki kolobela likambo moko oyo ekamwisaki yo?

Ɛɛ. Nabosanaka te ndenge nasalisaki elenge mwasi moko ya mbula 16, oyo asalaki aksida ya motuka. Bomoi na ye ezalaki na likama mpenza mpo rate na ye ezokaki makasi mpe ezalaki kobimisa makila. Na bambula oyo eleki, tolingaki kosala ye lipaso mpo na kobongisa to kolongola rate yango. Lelo oyo, minganga batikelaka likoki oyo nzoto ezalaka na yango ya komibongisa esala mosala. Bankisi oyo napesaki ye ezalaki kaka mpo na koboma bamikrobe, mpota ebimisa mai te, makila esila na nzoto te mpe mpasi oyo azalaki koyoka ekita. Mwa bapɔsɔ na nsima, ntango tosalaki ye ekzamɛ aparɛyi emonisaki ete rate na ye ebongi! Ntango namonaka ndenge nzoto emibongisaka yango moko, natikalaka monɔkɔ polele. Yango endimisaka ngai mpenza ete Nzambe nde asalá biso.

Nini ebendaki yo epai ya Batatoli ya Yehova?

Namonaki ete bazali boboto, mpe bazalaki ntango nyonso koyanola mituna na ngai na Biblia. Nazalaki mpe kosepela na mpiko oyo bazalaki na yango mpo na koyebisa basusu mateya oyo bandimaka mpe kosalisa bango báyekola makambo ya Nzambe.

Kokóma Motatoli ya Yehova esalisaki yo na mosala na yo?

Ɛɛ. Ya liboso, esalisaki ngai nalonga bolɛmbu oyo minganga nyonso bayokaka na mosala na bango mpo ntango nyonso basalisaka bato oyo bazali maladi to bazoki. Lisusu, ntango bato ya maladi bazalaki koluka kosolola na ngai, nazalaki na likoki ya koyebisa bango elaka oyo Mozalisi apesi ya kosilisa maladi mpe bampasic mpe kotya mokili oyo moto moko te akoloba ete “nazali na maladi.”d