Liteya 33

Zala na esengo mpe na móto

1. Nini ekopusa yo na kozala na esengo?

¹ Esengo epesaka bomoi na diskur. Soki ozali na esengo te wana ezali yo koloba, bayoki na yo bakozala mpe na esengo te. Soki lisolo na yo elendisi yo te, ekolendisa mpe bayoki na yo te. Mpo molobi akoka komonisa esengo solo, esengeli andima mpenza ete bayoki bazali na mposa ya koyoka makambo alingi koloba. Elimboli ete okotalela bayoki na yo ntango okobongisa diskur na yo, ete okopona makanisi oyo makozala na litomba mingi mpo na bango mpe okotya yango na molongo na motindo boye ete bayoki na yo bamona bango moko motuya na yango. Soki osali bongo, okopusama na koloba na móto, mpe móto yango ekosimba bayoki na yo.

2-5. Ndenge nini kozala na animation kati na elobeli ezali komonisa esengo ya molobi?

² Esengo emonisami na elobeli mpe na ezaleli liboso ya bayoki. Esengo na yo ekomonana na ndenge ozali kolobela mpe na ezaleli na yo liboso ya bayoki. Ekoki te ete oloba lokola moto asepeli te to lokola moto azali na goigoi. Elongi na yo, mongongo na yo mpe maloba na yo, nyonso esengeli komonisa esengo na yo. Esengeli na yo koloba na makasi, na nguya mpe kozanga ntembe; nzokande ozala lokola moto azali kopesa mibeko te, mpe epai mosusu okenda bikendela te. Soki oyebi komipekisa te, bayoki na yo bakolanda mpe yo te.

³ Esengo ya molobi ekopusa mpe bayoki ete bazala na esengo. Mpe soki yo na bango bozali kotalana malamu, esengo na bilongi na bango ekozongela yo mpe ekosalisa yo ete okoba lisolo na yo malamu. Nzokande, soki elobeli na yo ezali se ndenge moko uta ebandeli, bayoki na yo bakolemba kolanda yo.

⁴ Paulo alobi ete tosengeli kopela na elimo ya Nzambe. Soki ezali boye mpo na yo, elimo ya Jéhovah ekokotela bayoki mpe ekopusa bango na kosala eloko. Apolo azalaki kopela na elimo, mpe Biblia elobi na ntina na ye ete azalaki mobali moko ayebi koloba malamu.​—Baloma 12:11; Misala 18:25; Yobo 32:18-20; Yil. 20:9.

⁵ Soki olingi kozala na esengo makasi na diskur, esengeli naino omindimisa ete ozali na likambo ya ntina mpe ya esengo mpo na kolobela bayoki na yo. Yekola lisolo yango kino okomona ete ozwi makanisi oyo masepelisi yo mpenza. Elingi koloba te ete esengeli kozala ntango nyonso makanisi ya sika; ata makanisi oyo bayoki na yo bayebi yango, okoki kolakisa yango na ndenge na yo, oyo ekozala mbala ya liboso mpo na bayoki na yo. Soki ondimisami ete ozali na eloko ya kolobela bayoki na yo mpe ekolendisa bango kati na losambo na bango, kati na mosala na bango ya kosakola mpe kati na bomoi na bango ya baklisto, wana ozali na ntina nyonso na kozala na esengo makasi, mpe diskur na yo ekozala animé.

6-9. Makanisi ya diskur mazali na bopusi nini likoló na esengo ya molobi?

⁶ Esengo ekokani na lisolo. Mpo ete diskur na yo ezala na langi mingi mpe litomba na bayoki na yo, pengola ezaleli ya kozala na esengo eleki makasi na boumeli ya diskur mobimba, soki te okolembisa bayoki na yo na esika ete opusa bango na mosala. Yango emonisi lisusu ntina ya kobongisa makanisi mingi makeseni mpo ete lisolo na yo ezala na langi mingi. Na maloba mosusu, bapwɛ́ mosusu ekosenga komonisa esengo mingi koleka bapwɛ́ mosusu; zala na mayele ya kokabola yango mpo ete elandana penepene te.

⁷ Bapwɛ́ minene, yango mpenza nde ebongi kolakisama na esengo mingi. Diskur na yo esengeli kozala na makanisi minene oyo ezali makonzi na yango. Bapwɛ́ yango nde ekolendisa bayoki mpe ekopusa bango na kozwa bosukisi na elimboleli na yo, na kokanisa na yo to na toli na yo. Esili yo kondimisa bayoki na yo, osengeli sikawa kopusa bango na mosala, na komonisaka bolamu, bisengo mpe matomba oyo ezali kozwama na kosalela toli oyo. Osengeli bongo koloba na esengo makasi.

⁸ Nzokande, elingi koloba te ete ozala na bopotu mpo na bapwɛ́ mosusu. Kobungisa esengo na yo te mpe koboma móto na yo te. Kanisa mpo na mboloko oyo azali kolya na esika ya polele; okoki komona ye lokola ete azali kokipe eloko moko te, nzokande azali prêt, soki amoni likama, akopumbuka kino esika mosusu. Elingi koloba ete ata azali na kimya, nzokande azali mpe kokengela ntango nyonso. Okoki komekola ye, ata na biteni mosusu ya diskur oyo ezali kosenga esengo makasi te.

⁹ Nyonso oyo touti koloba elimboli nini? Elimboli ete tokoki kobimisa animation na makasi te wana ezali biso na estrade. Esengeli kozala na ntina ya solo oyo ezwami kati na lisolo. Ndeko oyo akopesa yo toli akotalela soki esengo na yo ekokanaki na lisolo oyo epesamelaki yo. Esengo yango elekaki mingi, to ekokaki te, to ezalaki na esika na yango te? Ya solo, akotalela mpe bomoto na yo. Soki ozalaka sonisoni, akopesa yo toli ete ozala na esengo mingi; nzokande soki amoni ete ozalaka kolekisa ndelo na animation na yo likoló na estrade, akopesa yo toli ete okitisa mpe ozala na bokatikati. Na yango, sala na motindo boye ete esengo na yo ekokana na lisolo mpe salela ndenge mingi ya makanisi mpo ete koloba na yo ezala na bokatikati longwa na ebandeli kino nsuka ya diskur.

10-12. Kozala na móto mpe na mayoki elimboli nini?

¹⁰ Esengo ekozalaka esika moko na móto mpe na mayoki. Nzokande bizaleli yango bikobimisamaka engebene motema ya moto na moto mpe matomba na yango epai na bayoki ekeseni mpe. Diskur oyo molobi azali kosala ekopesaka ye esengo, kasi akozala na móto soki akanisi bayoki na ye na mposa ya kosalisa bango. Pwé oyo “Móto, mayoki”, esengami na fiche ya Toli mpo na balobi, ebongi kotyela yango likebi mingi.

¹¹ Soki ozali koloba na móto mpe na mayoki to santima, bayoki na yo bakomona solo ete ozali na bolingo mingi, na boboto mpe na ngolu. Okobenda bango epai na yo lokola bato bakolukaka móto na butu soko malili ezali. Koloba na esengo ekolendisaka, kasi móto mpe mayoki ezali mpe na ntina. Ekoki te bobele kondimisa elimo; esengeli lisusu kosimba motema.

¹² Na ndakisa, okoki kotanga Bagalatia 5:22, 23, epai elobelami mpo na bolingo, motema molai, boboto mpe bopolo, kozanga ete omonisa bizaleli yango na lolenge moko to na lolenge mosusu? Tala mayoki na ngolu oyo Paulo azali komonisa kati na 1 Batesaloniki 2:7, 8. Maloba oyo mazali kosenga móto mpe mayoki. Ndenge nini osengeli komonisa bizaleli yango?

13, 14. Ndenge nini okoki komonisa móto na miso?

¹³ Na miso. Soki ozali na mayoki ya móto mpo na bato oyo ozali koloba na bango, esengeli emonana na elongi na yo, soki te bakobeta ntembe na móto na yo. Kasi esengeli ete móto yango ezala ya solo. Okoki kolata yango lokola maske te. Nzokande, elingi koloba te ete obanda koyokela bato mawa mpambampamba. Miso na biso esengeli komonisa bosembo na biso.

¹⁴ Mbala mingi, bayoki na yo bakozala bato oyo balingi solo koyoka yo. Ekoki bobele ete otala bango mpe okozwa mayoki ya móto mpo na bango. Ambianse ekozala malamu lokola kati na baninga. Luka moyoki moko oyo azali kotala yo malamu lokola moninga mpe lobela ye mwa ntango, na nsima luka mosusu, mpe bongo na bongo. Kotalana na yo elongo na bayoki na yo ekobonga koleka; miso na yo ekomonisa mayoki ya móto oyo ozali kooka mpo na bato bazali kolanda yo, mpe bango bakobendama epai na yo.

15-19. Monisa nini ekopesa nzela na mongongo ya molobi ete emonisa móto mpe mayoki.

¹⁵ Na ton ya mongongo. Eyebani ete ata banyama, bakoki koyeba mayoki na biso na ton soki mpe eleli ya mongongo na biso. Soki ezali solo mpo na banyama, ezali polele ete bato oyo bazali kolanda yo bakozanga te kosimbama na móto mpe na mayoki emonisami na ton ya mongongo ya yo molobi.

¹⁶ Soki omoni ete bokabwani ezali kati na yo mpe bayoki na yo mpe ozali komibanzabanza mingi mpo na maloba oyo ozali kosalela, na esika ya kotalela litomba na yango likoló na bayoki, okokoka te kobomba yango liboso na bayoki oyo bazali kolanda yo na likebi. Nzokande, soki ozali solo komibanzabanza mpo na bayangani mpe soki olingi kokabolana elongo na bango makanisi ya diskur na yo, ton soki mpe eleli ya mongongo na yo ekomonisa mposa yango.

¹⁷ Awa lisusu, esengeli ozala na motema sembo. Móto na yo esengeli te ezala lokola eloko ya kopakola, ndenge moko mpe okoki kokosana te ete ozali na esengo. Ekoki te na molobi amimonisa ete azali na bopolo, nzokande azali na yango te. Kozala na móto mpe na mayoki elimboli te kolekisa ndelo soki mpe kolengisa mongongo lokola ekomonanaka epai na milakisi na boklisto ya mokili oyo bazali koluka koninganisa mayoki ya bibele ya balandi na bango.

¹⁸ Soki mongongo na yo ezalaka polele te to ezalaka makasi, ekozala na yo mpasi mpo na koloba na móto. Sala makasi mpo na kosilisa bolembu oyo. Ekosengela na yo ntango mpo na kobongisa mongongo na yo, kasi okoki kolonga na yango soki okotya molende lokola esengeli.

¹⁹ Toli mosusu yango oyo: Lokola ebengeli ya bavuayele mosusu ezalaka mokuse mpe ekomisaka mongongo makasi, yekola kobenda yango mwa moke. Okomona ete ton ya mongongo na yo ekozala na móto mingi.

20, 21. Motindo nini lisolo yango moko ezali na bopusi likoló na móto mpe mayoki emonisami na molobi?

²⁰ Ekokani na lisolo. Lokola mpo na esengo, móto mpe mayoki etali mingimingi lisolo yango moko. Mokapo ya Matai 23 epesi biso ndakisa moko malamu. Ntango Yesu akweisaki bakomeli mpe Bafalisai, na ntembe te alobaki na bolembu te. Kasi katikati na maloba na ye ya kosilika mpe ya nkanda, tozali kokuta fraze moko ezali na móto mingi mpe na ngolu. Ya solo, ezali na motema ngolu nde alobaki maloba oyo: “Mbala boni nalingaki koyanganisa bana na bino lokola nsoso akoyanganisaka bana na ye na nse na mapapu na ye, nde bolingaki te.” Na nsima, kotikaka elobeli ya ngolu, Yesu Klisto abakisaki: “Tala, ndako na bino etikali mpamba.” Awa ton ezali makasi mpe ya lisambisi.

²¹ Na libaku nini ebongi koloba na móto mpe na mayoki? Mbala mingi tokoki komimekisa mpo na bizaleli yango kati na mosala ya kosakola to na lisolo ya moyekoli epesameli biso na eteyelo, kasi tokosalela yango mingimingi mpo na kokanisa elongo na bayoki, koyikisa mpiko, kopesa toli, koyokela baninga mawa, bongo na bongo. Na kozalaka na móto, kobosana te kozala na esengo soki esengeli. Zala na bokatikati na makambo nyonso kasi lobaka ntango nyonso na mitindo mingi mikeseni.