Liteya 37

Mpiko mpe ebimeli ya molobi

1-9. Nini tolingi kolobela awa na maloba mpiko mpe kozanga kobanga, mpe ndenge nini tokoki kozwa bizaleli yango?

¹ Molobi oyo azali na mpiko azali kobanga eloko te. Azali na kimya, abulungani te, mpamba te ayebi lisolo na ye malamu. Nzokande, soki akomi kolenga, wana emonisi ete azali na mpiko te. Bizaleli oyo mibale bikozalaka elongo; yango wana bisangisami na pwɛ́ oyo “Mpiko mpe kozanga kobanga”, pwɛ́ oyo esengami kati na fiche ya Toli mpo na balobi.

² Nzokande, mpiko elimboli te lolendo to kozanga komibanzabanza. Lolendo ekoki komonana na lolenge moto amati na estrade na fier moko eleki to afandi lokola na ndako na ye to lisusu ayekami na porte ya moto kozanga limemya wana ezali ye kosakola ndako na ndako. Soki mokengeli na eteyelo amoni epai na yo eloko moko oyo emonisi ete olekisi mpiko kino ozali komibanzabanza lisusu te, akopesa yo toli na pwɛ́ oyo, mpamba te mposa na ye ezali ete asalisa yo opengola ezaleli nyonso oyo ekoki kobebisa nguya ya maloba na yo lokola mosakoli.

³ Kasi soki ozali molobi ya sika, ekoki kozala ete ozali na nsoni to kobanga na estrade. Ozali na mposa ya kolonga bolembu oyo. Soki ozali na nsoni, okomona lokola ete makambo olingi koloba ezali na motuya te. Likoki ezali ya kolonga ezaleli oyo ya koyoka nsoni. Okoki kozwa mpiko mpe kozanga kobanga soki okotya milende mpe soki okoluka koyeba mpo na nini yo ozali na bizaleli oyo te.

⁴ Ntina nini balobi mosusu bazalaka na mpiko te? Mingimingi ezalaka mpo na ntina oyo mibale: ya liboso, kozanga komibongisa mpe kozanga boyebi na likambo alingi koteya; ya mibale, molobi azali na konfianse te na makoki na ye moko.

⁵ Nini ekosalisa yo ete ozala na mpiko liboso ya bayoki? Ya liboso osengeli komindimisa ete okokoma kino na nsuka ya lisolo na yo mpe oyebi lisolo na yo malamu. Ya solo, ndeko oyo ameseni koleka mbala mingi na estrade azali na litomba koleka. Nzokande lokola osili kolonga kosala masolo mwa mingi, osengeli kozala na elikya ete oyo mpe olingi kosala sikawa ekolonga. Ata osali naino masolo mingi te, okoki komonisa ezaleli yango na meko ekoki na yo.

⁶ Ata ozali molobi oyo asala masolo mingi to naino asala masolo mingi te, lisengami mosusu ya ntina mpo na kozala na mpiko liboso ya bayoki ezali boye ete oyekola malamu lisolo na yo mpe omindimisa ete ozali na makambo ya koteya bato. Nzokande, ekoki te bobele koyekola malamu lisolo na yo, osengeli lisusu kobongama malamu mpo na ndenge okolobela yango. Soki ozali na mposa ya koteya bandeko na yo mpe kokola yo moko na makambo ya teokratike, okosambela Nzambe ete apambola milende oyo okosala na estrade. Lisolo ekokotela yo kino okobosana bomoto na yo mpe nsoni oyo ozalaka na yango ekosila. Okokanisa bobele kosepelisa Nzambe kasi bato te.​—Bagal. 1:10; Ex. 4:10-12; Yil. 1:8.

⁷ Osengeli komindimisa ete nyonso oyo olingi koloba ezali solo. Okosenzela mpo na yango, wana ezali yo komibongisa. Nsima na kosala nyonso ekoki na yo mpo na kobongisa diskur moko ya móto mpe oyo ekoki koteya bato, soki omoni ete naino mpenza ekomi na móto te mpe na makambo ndenge na ndenge lokola esengeli, omikundola ete bayoki oyo bazali kolanda malamu lisolo bakosalisaka molobi ete atya animation na diskur na ye. Lamusa bayoki na yo na elobeli na yo, mpe wana ekomona yo ete bazali kolanda yo ekosalisa yo ete oloba na mpiko.

⁸ Lokola monganga akolukaka bilembo ya maladi, bobele bongo ndeko oyo aponami mpo na kopesa yo toli akotya likebi mpo na komona bilembo oyo ekoki kolakisa ete ozali kobanga. Mpe lokola monganga malamu akolukaka ntina ya maladi nde bobele bilembo na yango ya libanda te, bobele bongo mopesi-toli malamu akosalisa yo na komona bantina mpo na yango ozali na mpiko te mpe ozali kobanga mpe akolakisa yo ndenge ya kosilisa yango. Nzokande, ezali mpe mabe te ya koyeba bilembo ya maladi yango, mpamba te soki olongi kosilisa yango, okokoka kolanda kino bantina na yango mozindo mpo na kosilisa yango. Wapi bilembo yango?

⁹ Bilembo oyo bimonisaka ete molobi azali kooka nsoni mpe azali kobanga bizalaka na mitindo mibale: bilembo na nzoto mpe bilembo na mongongo. Ntango bilembo yango bimonani epai na molobi, elingi koloba ete azali na mpiko te mpe azali kobanga.

10, 11. Bilembo nini ya nzoto bimonisaka ete molobi azali na mpiko te, azali kobanga?

¹⁰ Ndenge emonanaka na nzoto. Etelemeli na yo ekomonisa soki ozali na mpiko to te. Tala mwa bilembo na nzoto oyo bimonisaka ete moto azali na nsoni to azali kobanga: kotya maboko na mokongo to kozala fikse, kosimba pipitre makasi mpe ntango molai, kotya maboko na posi mbala na mbala, kokanga buto mpe kofungola buto ya elamba mbala na mbala, kokwanza litama to zolo, kosala bageste lokola moto asiliki, kosakana na linete, na montre, na ekomeli, na mpete to na banote na ye. Bamosusu mpe bamonanaka ete bazali na mpiko te mpo ete bazali kotambwisa makolo epai na epai, to kotelama alima lokola pike, to lisusu kogumbama mingi, kolyaka mbebu, komelaka nsoi mbala na mbala to kopemaka mbangumbangu.

¹¹ Bilembo oyo nyonso ya kobangabanga ekoki kosila to mpe kokitisa yango. Soki okotya milende, okozala na mpiko mingi mpe etelemeli na yo ekomonisa ete ozali kobanga te. Zala na mpema malamu mpe sala makasi ete ofungola nzoto nyonso. Pema naino liboso ete obanda koloba. Bayoki na yo bakomona yango mabe te, mpe ekobakisela yo mpiko. Tya likebi na yo nyonso na lisolo na yo, kozanga ete ozala na motema likoló mpo na bayoki na yo to mpo na yo moko.

12-14. Soki mongongo na yo emonisi ete ozali na mpiko te, okoki kosala nini mpo olongola kobanga?

¹² Ndenge emonanaka na mongongo. Kati na bilembo ya mongongo oyo bimonisaka ete moto azali na nsoni to azali kobanga, tokoki kotanga na ndakisa mongongo eleki likoló mingi, mongongo ezali kolenga, kokosola to kosukola mongongo mbala na mbala mpe mongongo ezali koyokana malamu te mpo ete oratere akangisi misisa. Okoki kolonga bolembu oyo nyonso soki okotya milende makasi.

¹³ Kosala te ete omata mbangu na estrade mpe kokitisa banote na yo na pipitre. Nyolisa naino nzoto na yo mpe zala na esengo ya kokabolana elongo na baninga makanisi oyo obongisaki. Soki “mwa kobanga” ezwi yo na ebandeli ya lisolo, kitisa motema, loba malembe maloba na yo ya ebandeli, kitisa mpe ton ya mongongo na yo. Ekosalisa yo ete olonga mwa kobanga oyo ezwi yo na ebandeli ya lisolo na yo. Okomona ete bageste mpe kopema ekosalisa yo na konyolisa nzoto.

¹⁴ Kasi kozela te ete omata naino na estrade bongo obanda kosalela batoli oyo. Na masolo na yo ya mikolo nyonso, kamata momeseno ya kozala na mpiko mpe kozanga kobanga. Yango ekosalisa yo ntango okomata na estrade mpe lisusu kati na mosala ya kosakola epai bizaleli oyo bizali na mposa monene. Wana ekosala yo lisolo na yo na kimya, kozanga kobanga, bayoki na yo bakomitungisa na eloko te mpe bakokoka kotya likebi na bango nyonso likoló na lisolo na yo. Soki poso na poso ozali kopesa biyano na makita, yango mpe ekosalisa yo ete omesena koloba na miso ya bato mingi.

15. Mpo na nini etelemeli ya molobi to ndenge azali komonana na miso ya bato, ezali na ntina mingi?

¹⁵ Molobi akozala na mpiko soki ebimeli na ye ezali malamu. Kasi yango ezali litomba mpo na bantina mosusu. Soki akebi te, elateli na ye to ndenge na ye ya kotelema na miso ya bayoki ekoki kopengwisa likebi na bango. Wana akomi kobenda likebi ya bato likoló na ye moko, nzokande ezali mokano na ye te. Ye oyo azangi kobongisa nzoto na ye akoki kobwaka nsoni likoló na lisangá oyo ye azali momonisi na yango mpe likoló na nsango oyo azali komema. Tosengeli kopengola ezaleli oyo. Tokanisa te ete ezali pwɛ́ ya ntina mingi te mpo esengami na nsuka ya lokasa ya Toli mpo na balobi na motó ya likambo “Ebimeli ya molobi”.

16-21. Toli nini epesami epai na molobi mpo na kosalisa ye ete abongisa nzoto na ye?

¹⁶ Peto na nzoto na yo. Tokosenzela ete tolekisa ndelo te na likambo etali kolata. Ebongi te ete ministre moklisto azala moombo ya bamode ya sika oyo ezali kobenda miso ya bato. Akoboya molato ya mindondo mingi oyo ezali kobenda likebi ya bato. Nzokande, elingi koloba te ete azanga kobongisa molato na ye. Kobongisa molato elimboli te kolata bilamba ya sika. Eloko esengeli ezali bobele ete bilamba na yo ezala mpeto mpe engomami malamu. Moto nyonso akoki kosala yango.

¹⁷ Toli mpo na basi baklisto, oyo Paulo apesaki yango kati na 1 Timote 2:9 ezali na motuya kino na mikolo na biso oyo. Lokola mpo na bandeko mibali, bandeko basi basengeli mpe kobongisa molato na bango. Bakoboya elateli nyonso oyo ezali kobenda miso ya bato soki mpe kolanda bamode ya sika oyo ezangi bopolo.

¹⁸ Ya solo, elingi koloba te ete bato nyonso babanda kolata ndenge moko. Biso banso tozali na bagú ndenge moko te mpe epekisami te na kozala na bagú ekeseni. Elateli mpe ekeseni mokili na mokili. Nzokande eloko tokoboya ezali elateli mabe oyo ekoki kobetisa libaku epai na bato bazali koyangana na makita na biso.

¹⁹ Elateli nini ebongi kozala na ndeko oyo azali kosala mokumba na eteyelo to na likita ya mosala? Mingimingi ebongi kolata lokola bandeko oyo bakosalaka diskur piblike. Soki ba oratere piblike na mbola na bino balataka abakose, okolata lokola bango, wana ezali yo kosala mokumba na Eteyelo ya mosala ya Nzambe, mpamba te ozali kozwa formation mpo yo mpe ozala oratere piblike.

²⁰ Molobi akobosana mpe te kobongisa nsuki na ye. Nsuki ebongisami te mpe epalangani ekoki kozala ntina na libaku. Ebongi kosenzela mpo na yango. Bandeko mibali oyo bazali kotelema liboso ya lisangá basengeli kokata mandefu na bango malamu.

²¹ Mpo na batoli na likambo oyo, soki molobi abongisi malamu elateli na ye mpe nzoto na ye, mokengeli na eteyelo akokumisa ye na miso ya bato nyonso. Yango ekosunga bamosusu ete balanda ndakisa na ye. Nzokande soki elateli ya molobi ezali malamu te mpe abongisi nzoto na ye te, ekobonga malamu kopesa ye toli na nkuku kasi na miso na bato nyonso te.

22-28. Tokoki koloba boni mpo na etelemeli ya oratere ntango azali liboso ya pipitre?

²² Etelemeli malamu. Komonana ya molobi etali mpe etelemeli na ye. Na yango, ebongi toyeba ete bato nyonso bakotelemaka lolenge moko te mpe tokoki kotyela bandeko mibeko mpo na yango te. Nzokande, ebongi kolongola mimeseno mosusu ya mabe oyo ezali kobenda likebi ya bayoki likoló na molobi na esika ete ebenda likebi likoló na makambo oyo azali koloba.

²³ Na ndakisa, balobi nyonso bakotelemisaka makolo na bango ndenge moko te, mpe mpo na koloba malamu, yango ezali mpenza na ntina monene te, esengeli bobele ete otelema alima. Nzokande, soki molobi apanzi mingi makolo na ye lokola moto amati likoló na mpunda, wana ekoki kopengwisa likebi ya bayoki, bakolanda diskur malamu te.

²⁴ Bobele bongo, soki molobi, na esika ete atelema alima, agumbami likoló na pipitre, bayoki bakoki kokanisa ete azali kooka nzoto malamu te mpe bakobanda koyokela ye mawa. Bayoki bakobanda kotala se ye na esika ete batya likebi na diskur.

²⁵ Kotelema likolo moko liboso, likolo mosusu nsima, to kotya maboko na poche wana ezali yo koloba, ezali etelemeli malamu te mpo na molobi. Osengeli kosala bongo te.

²⁶ Epekisami te kosimba pipitre na bantango mosusu, nzokande eloko ezali mabe ezali kogumbama likoló na yango to kokanga yango ntango molai. Bobele bongo kati na mosala ya kosakola, tokoboya momeseno ya koyekama na libaya ya porte. Kosala bongo ekozala malamu te.

²⁷ Kasi ebongi tozongela lokola tolobaki na ebandeli ete biso banso tozali na gú ndenge moko te mpe bato nyonso bakotelemaka motindo moko te. Yango wana, mokengeli na Eteyelo ya mosala ya Nzambe akotalela bobele mimeseno mabe oyo ezali kolekisa ndelo kino ete epengwisi likebi ya bayoki.

²⁸ Soki oyebaka kotelema malamu te, luka ndenge ya komisembola na esika oyo, wana ezali yo kobongisa diskur na yo. Kanisa mpo na ndenge okotelemela liboso ya bato. Telema malamu liboso ya kobimisa maloba na yo ya liboso. Salaka ekzersise mikolo nyonso mpo na koyeba kotelema malamu.

29-31. Ndenge nini tokoki kosenzela mpo na biloko tozali na yango esika tozali koloba?

²⁹ Kobongisa malamu biloko ozali na yango. Likebi ya bayoki na biso ekopengwa soki, na boumeli ya lisolo na monoko ya ndako ya moto to na ntango tozali liboso ya lisangá mpo na kosala diskur, tozali kokweisa bapapié oyo totyaki na Biblia na biso. Ekozala malamu te. Epekisami te kotya bapapié kati na Biblia, kasi soki ebandi kokweakwea mpe kopengwisa likebi ya bayoki na yo, ebongi kotya ordre mpo na yango. Talela mpe Biblia na yo soki ekomi ndenge nini. Lokola osalelaka yango mingi, mbala mosusu ezali lisusu peto te to mpe epasuki. Ebongi otalela soki Biblia oyo ozali kosalela na estrade to na mosala ya kosakola ezali kobetisa libaku te epai na bato oyo ozali koluka kosalisa bango.

³⁰ Ezali ndenge moko mpo na sacoche na biso. Ndenge mingi ezali ya kobongisa mikanda kati na sacoche, mpe tolingi kosala mobeko mpo na yango te. Nzokande, soki mpo na kokamata mokanda moko, okomi kolukaluka na sacoche mobimba, to mpo na kokamata zulunalo moko, ozali kokweisa biloko mosusu mingi oyo bizali kati na sacoche, wana emonani ete ozali na mposa ya kobongisa malamu biloko kati na sacoche na yo.

³¹ Likebi ya bayoki ekoki mpe kopengwa soki molobi atondisi ba biki to bikomeli na poche na ye soko mpe biloko mosusu. Mobeko ezali mpo na yango te, nzokande soki biloko yango bizali kopengwisa likebi ya bayoki ete balanda diskur malamu te, na yango esengeli komisembola na bolembu oyo.

32-34. Tokoki koloba boni mpo na elongi ya oratere engebene lisolo na lisolo?

³² Elongi ebongi na lisolo. Wana ezali yo kobongisa diskur, ebongi okanisa mpo na ton oyo okosalela, engebene lisolo epesameli yo. Na ndakisa, soki osengeli koloba mpo na liwa mpe mpo na libebi, okozala na mino libanda te mpo na koseka. Nzokande, soki ezali nde lisolo na ntina na mapamboli kitoko oyo tokozwa na mokili ya sika, ekozala malamu te ete okanga elongi.

³³ Mingimingi, motindo na elongi ezalaka mokakatano monene te. Ya solo, bato mosusu bazali na bilongi bimeseni koseka mingi te. Tokopengola bobele kolekisa ndelo na ngambo moko to na ngambo mosusu, mpamba te ekopengwisa likebi ya bayoki. Na ndakisa tokokeba mpo na etaleli na biso, mpamba te etaleli mosusu ekoki kobimisa ntembe kati na elimo ya bayoki na biso mpo na koyeba soki maloba na biso mazali sembo.

³⁴ Yango wana, uta ebandi yo kobongisa diskur, osengeli kokanisa likoló na ton oyo okosalela mpo na yango. Soki ezali lisolo ya koseka te, ndakisa kufa ya bato mabe, zala na bozito mpo na yango. Soki lisolo ekoteli yo, motindo na elongi na yo ekolanda lisolo se yango moko. Soki ezali lisolo ya esengo mpo na bayoki, loba na esengo. Soki ozali aleze na estrade, elongi na yo ekomonisa esengo na yo.