Kimya ya solo

BOBELE bato moke nde bakoki koboya makanisi oyo ezali moboko ya milende oyo O.N.U. azali kosala mpo na kotya kimya. “‘Totula mipanga ete mizala bitimweli’, wana nde mokano na nzela na yango, O.N.U. alingi kotya kimya mpo na mokili mobimba’, ndenge tozali kotanga yango kati na “The World Book Encyclopedia’. Mpe tozali kotanga lisusu boye: “O.N.U. (Lisangá na Mabota Masangani) azali na mikano na ye mibale ya minene: kotya kimya mpe lokumu mpo na moto.”

Na nse na elilingi oyo etyami likoló awa, ezali na likomami oyo lizali na makanisi mazwami kati na esakweli ya Yisaya mokapo 2, verset 4. Tala lolenge yango ekomami kati na Biblia:

“Mpe bakobongola mipanga na bango ete mizala nkongo, mpe makonga na bango ete mazala bikateli ya matiti.”

Maloba oyo kitoko makokaki mpenza nde kopesa na biyangeli oyo bisangani kati na O.N.U., likanisi ya kotya kimya oyo ekoumela mpe kotika kosala mpe kosalela bibundeli mpo na libela. Likambo ya mawa mpenza ezali ete, uta kobanda na yango na 1945, na nsuka ya etumba ya mibale ya mokili mobimba, O.N.U. alongi te. Mpo na nini? Ezali mpenza mpo ete, maloba na Yisaya makoki kosalelama lolenge mosusu te bobele ndenge makomami, yango nde biyangeli na bato bisalaki te. Maloba oyo masili kotangama mwa likoló mazali na ntina monene. Totala soko mpo na nini ezali bongo.

Nsango na Yisaya

Yisaya azalaki mosakoli. Akomaki emonaneli moko kitoko na boyokani mpe kimya mpo na bato na mposo nyonso. Mpo ete emonaneli yango ekoma likambo ya solo, bato basengeli kosala eloko moko. Eloko yango nini? Totala motindo verset 4 ezali kolanda malamu versets ya 2 mpe ya 3.

“[2] Ekozala ete na mikolo na nsuka, ngomba ya ndako na Jéhovah ekokokisama likoló koleka ngomba nyonso, ekotombwana likoló na nkeka, mpe mabota nyonso bakokenda wana. [3] Bikolo mingi bakokenda mpe bakoloba ete, Yakani tobuta na ngomba ya Jéhovah, epai na ndako ya Nzambe ya Yakobo, ete alakisa biso nzela na ye mpe ete totambola na bipai bikokendaka ye. Mpamba te, mobeko ekobima na Siona mpe liloba na Jéhovah uta na Yelusaleme. [4] Akosambisa kati na mabota, akopamela mpe bikolo mingi; bakobongola mipanga na bango ete mizala nkongo, mpe makonga na bango ete mazala bikateli na matiti. Libota moko bakotombwela libota mosusu mopanga te, bakoyekola etumba lisusu te.”

Na yambo mpenza, tosengeli kondima ete Jéhovah Mozalisi na biloko nyonso azali na lotomo na kolakisa biso “banzela na ye”, oyo ezali ‘likoló koleka banzela na biso’ lokola Yisaya alobaki. (Yisaya 55:9) Bato mingi balingi kondima solo oyo te, mpenzampenza, bakonzi ya mokili oyo batondi na lolendo. Na miso na bango bamoni ete bobele banzela na bango nde ezali alima. Nzokande, banzela yango ememi mokili na kimya te mpe elongi te na likambo ya kotika kosalela bibundeli na mokili: wana ezali mpenza elembo emonisi ete ebongi te kolanda nzela oyo bango bazali kotambola na yango.

Ya mibale, emonisami ete, bato basengeli kozala na mposa makasi ya komiyokanisa na mibeko ya Nzambe, na elobeli mosusu, bato basengeli koloba boye: ‘Totambola kati na banzela na ye’. Ezali bobele likoló ya moboko wana nde mipanga mikobongolama mpo na kozala nkongo mpe makonga makoma bikateli ya matiti na mokili mobimba. Ndenge nini kokokisa mokano oyo elukami mingi?

Mitinda na Nzambe

Bato mingi bazali na Biblia, mokanda moye mozali na mitinda na Jéhovah Nzambe; kasi wana ekoki te. Yisaya alobi ete mibeko mpe maloba na Jéhovah mazali kouta na “Yelusaleme”. Yango elimboli nini? Na mikolo na Yisaya ezalaki engumba na bokonzi mpo na Bayisraele nyonso oyo bazalaki sembo. (Yisaya 60:14) Na nsima, na mikolo na bantoma na Yesu Klisto, Yelusaleme ezalaki ntango nyonso esika epai kuna mitindo mizalaki kouta na Collège central ya baklisto, oyo efandaki na engumba yango.​—Misala 15:2; 16:4.

Bongo na ntango na biso? Tosimba ete Yisaya abandeli nsango na ye na maloba oyo: “Ekozala ete na mikolo ya nsuka.” To mpe, engebene mabongoli mosusu: “Na nsuka ya ntango.” (Segond). Nzokande, uta 1914 tozali kobika na mikolo ya nsuka ya biloko mabe ya ntango oyo, mpe mbala na mbala Mosenzeli ezali komonisa bilembo bikeseni. Na yango, engebene verset 3 mpe 4, tosengeli komona nini?

Tosengeli komona ebele monene ya bato oyo bazali lisusu koyekola etumba te mpe basili kobongola “mipanga na bango ete mizala nkongo”. Ee, tozali komona bango mpenza. Na mikili koleka 200, ezali na bamilio misato na ndambo, ya basi, mibali mpe bana, baoyo na mposo nyonso, bazali na boyokani mpe bazali na kimya bamoko elongo na bamosusu, mpe bazali kosakola nsango ya kimya oyo euti na Biblia, epai na bazalani na bango. Bato yango bayebani na mokili mobimba na nkombo Témoins de Jéhovah.

Ba Témoins de Jéhovah bazali na Collège central, oyo esalami na baklisto oyo bazali na bambula mingi, oyo bauti na bikolo bikeseni na mokili mpe bazali kokamba malamu mpenza mosala ya basaleli na Nzambe na mokili mobimba. Lokola mpo na bantoma mpe mikoló na Yelusaleme na ekeke ya liboso, mibali yango bazali basangani bapakolami na kelasi ya moombo na sembo mpe na mayele, oyo Yesu aponaki mpo na kobatela matomba ya Bokonzi awa na mabelé. Makambo maleki mamonisi ete mibali yango bazali kolanda kotambwisama na elimo santu mpe bazali kotalela mayele ya bomoto te mpo na kolakisa banzela ya kimya ya solo epai na etonga na Nzambe.​—Matai 24:45-47; 1 Petelo 5:1-4.

Losambo ya solo

Mpo na kozala na kimya, boyebi yango moko to mpe mposa ya kozala na boyokani elongo na mitinda na Nzambe, ekoki te. Esengeli lisusu kosambela Mozalisi, Jéhovah, na solo mpenza, mpe kokangama se na ye moko.

Na yango, Yisaya alobi ete “ngomba ya ndako na Jéhovah ekokokisama likoló koleka ngomba nyonso” mpe “ekotombwana likoló na nkeka”. Na ntango ya kala, ngomba mpe nkeka mosusu esalelamaki mpo na losambo na bikeko, mpe bato bazalaki kotonga wana bisika mosantu mpo na banzambe ya lokuta. Ntango mokonzi David amemaki Sanduku na bulee kati na hema oyo ye atongaki likoló na ngomba ya Siona (Yelusaleme), pene na 760 mètres likoló ya nivo ya la mer, ezali komonana ete azwaki mitinda epai na Nzambe. Na nsima, ntango temple monene ya Jéhovah etongamaki likoló ya ngomba Moriah, liloba “Siona” ezwaki lisusu ndimbola ya temple; bongo, etombwanaki koleka bangomba mosusu zongazonga epai kuna losambo ya bapakano ezalaki kosalelama. Engumba Yelusaleme ebyangamaki mpe “ngomba na bulee” na Jéhovah; na yango, losambo na Jéhovah ezwaki esika eleki likoló.​—Yisaya 8:18; 66:20.

Na yango, lelo oyo, losambo na Jéhovah Nzambe, etombwani lokola ngomba na elilingi. Kotombwana yango emonani polele na moto nyonso, mpamba te, losambo na Jéhovah ekokisi makambo oyo masalami na lingomba ata moko te kati na mokili oyo. Makambo yango nini? Losambo na Jéhovah esangisi basambeli na ye nyonso, baoyo bandimi kobongola mipanga na bango mpo ete mizala nkongo mpe bazali koyekola lisusu etumba te. Bolingo ya ekolo to mposo ezali kokabola bango lisusu te. Atako bapalangani na bamboka mingi kati na mokili, bazali bobele libota moko, libota ya mokili mobimba.​—Nzembo 33:12.

Ntango ya kozwa ekateli

Na nini makambo wana mazali kotalela yo? Mosakoli mosusu Moebele apesi biso eyano oyo: “Bibele, bibele, bazali na lobwaku ya kokata likambo; mpo ete mokolo na Jéhovah ebelemi, na lobwaku na kokata likambo.” (Yoele 3:14) Ntango na kopona mpo na bato ekomi: basengeli kopona to koyekola banzela ya kimya na solo oyo ekotyama na Nzambe, to kolanda bobele kopesa lisalisi mpo na kowelana ya kosala bibundeli ya sika oyo nsuka na yango esili kobelema.

Yesu asakolaki ete, na mikolo na biso, mosala monene ya kosakola ekokokisama. Mosala yango motali bongo “nsango malamu”: Bokonzi na Nzambe ekomema kimya na mabelé oyo esili kobeba na bitumba. (Matai 24:14) Na mbula oyo euti koleka, na mokili mobimba, ba Témoins de Jéhovah batambwisaki boyekoli na Biblia na bandako ya bato koleka milió misato, bazalaki koyekola ata na moto mokomoko, to mpe mingi mpenza bazalaki koyekola elongo na mabota mibimba. Na nzela na yango, bamilió ya bana bazali kozwa elikya ya solo mpo na ntango ekoya. Mpo na baboti na bango, bazali koyekola na kondimisama ete bitumba lokola oyo bango basili komona-mpe oyo ntango mosusu bango mpe bamikotisaki na yango,​—ekobima lisusu te kati na mokili na sika oyo Jéhovah akosala.

Ekozala mokili oyo moto mokomoko akotya motema epai na mozalani mpe kimya ekozala. Komitungisa mpo na kotika kosala bibundeli ekozala lisusu te, mpamba te, minduki mpo na bitumba ekozala makambo na kala. Ezali bongo Jéhovah nde akosala nyonso wana, ye, “Nzambe oyo akopesaka kimya” mpe oyo azali koteya biso na bolingo kobanda sikawa, mpe azali kobongisa biso mpo ete tobika mpenza na nsé na Boyangeli na ye ya boyengebene.​—Baloma 15:33.