Bonsomi na yo ya Kondima

Na ntembe te osepelaka na bonsomi na yo ya kondima makambo oyo olingi kondima. Bato mosusu mingi mpe basepelaka na bonsomi yango. Lokola bonsomi wana ezali mpe bazali kosalela yango, bindimeli ezali ndenge na ndenge kati na miliare motoba ya bato oyo bazali lelo oyo na mokili. Lokola biloko oyo Nzambe akelá ekeseni na langi, na bonene, na motindo, na elɛngi, na nsolo mpe na makɛlɛlɛ, ndenge moko mpe bindimeli ndenge na ndenge ebakisaka kitoko mpe esengo ya bomoi. Bokeseni yango ezali lokola mwa mungwa oyo ekoki kobakisa elɛngi na bomoi.​—Nzembo 104:24.

KASI, tosengeli kokeba. Bindimeli mosusu ekeseni kaka te, kasi ezali mpe likama. Na ndakisa, na ebandeli ya bambula ya 1900, bato mosusu bakómaki na makanisi ete Bayuda na bato ya Lingomba ya Franc-maçonnerie bazalaki na mokano ya “kobongola makambo na mikili ya boklisto mpe koyangela mokili mobimba.” Bato bandimaki makambo yango mpo batángaki yango na trakte moko oyo ezalaki na moto ya likambo ete Protocols of the Learned Elders of Zion (Boyokani ya mikóló ya mayele ya Siona). Trakte yango elobaki ete mokano na bango ezalaki ya kolendisa politiki ya kofutisa mpako ya ntalo mingi, ya kolendisa kosala mindoki mingi, ya kolendisa makanisi ya kosala bakompanyi ya mineneminene mpo ‘bázala na likoki ya kobebisa mbala moko bozwi ya bato oyo bazali Bayuda te.’ Trakte yango elobaki lisusu ete bakanaki kobebisa ebongiseli ya mateya na bakelasi mpo ‘bato oyo bazali Bayuda te bákóma lokola banyama oyo bakanisaka te,’ mpe lisusu ya kotonga banzela ya bingbunduka na nse ya mabele oyo ekokangisa bingumba-mokonzi mpo mikóló ya Bayuda bázala na makoki ya ‘koboma bato nyonso oyo bakoluka kotɛmɛla bango.’

Nzokande, nyonso wana ezalaki lokuta, basalaki yango mpo na kopusa bato na koyina Bayuda. Mark Jones, ye asalaka na British Museum, alobaki ete, ‘lokuta monene yango ebandaki na Russie’ epai ebimaki mpo na mbala ya liboso na zulunalo moko na 1903 ‘mpe epalangani na bamboka mosusu.’ Na mokolo ya 8 Mai 1920, ebimaki mpe na zulunalo The Times ya Londres. Koleka mbula moko na nsima, zulunalo yango emonisaki ete makambo ezalaki na trakte yango ezalaki lokuta. Nzokande, liboso básala bongo, likambo yango esilaki kobebisa makanisi ya bato. Jones alobi ete: ‘Makambo ya lokuta ndenge wana ezalaka mpasi mpo na kosilisa yango.’ Soki bato bandimi yango, ebimisaka makanisi ya mabe oyo ekoki komema makama, mpe mbala mingi ebotaka mbuma mabe, ndenge makambo oyo esalemaki na ekeke ya 20 emonisi yango.​—Masese 6:16-19.

Likambo oyo moto azali kondima na likambo oyo ezali solo

Ya solo, esɛngaka kaka te kokosa mpo na kopalanganisa makambo ya lokuta. Ekoki mpe ntango mosusu kozala ete totángi makambo oyo ekomami kasi tokangi ntina na yango malamu te. Bato ebele bakufá mobesu mpo basalaki makambo oyo bakanisaki ete ezali solo! Mbala mingi mpe tondimaka makambo kaka mpo tolingi kondima yango. Profesɛrɛ moko alobaki ete ata bato ya siansi, “mbala mingi bapesaka motuya mingi na makanisi na bango moko.” Makambo oyo bazali kondima ezipaka bango miso mpe batalelaka lisusu makambo na bosembo te. Na nsima, bakoki kolekisa bomoi na bango mobimba na koluka kolongisa bindimeli na bango ya lokuta.​—Yilimia 17:9.

Makambo yango esalemaka mpe na oyo etali bindimeli ya mangomba, epai mobulu mpe bongolabongola ezali ya koloba te. (1 Timote 4:1; 2 Timote 4:3,4) Moto akoki kozala na kondima ya solosolo epai ya Nzambe; kasi moto mosusu akoloba ete ezali kaka makanisi mpamba nde ezali kondimisa ye. Moto mosusu akoki koloba ete tozali na molimo oyo ekufaka te. Nzokande, mosusu andimaka ete ntango moto akufi, makambo nyonso esili. Tondimi te ete mateya oyo ekeseni boye ekoki kozala nyonso ya solo. Na yango, omoni te ete ezali likanisi ya mayele na koluka koyeba soki makambo oyo ondimaka ezali mpenza solo, kasi ezala kaka te ete olingi kondima yango? (Masese 1:5) Ndenge nini okoki koluka yango? Lisolo oyo elandi ekolobela likambo yango.

[Elilingi na lokasa 3]

Lisolo oyo ebimaki na 1921, emonisaki ete makambo oyo balobaki mpo na “Boyokani ya mikóló ya mayele ya Siona” ezalaki lokuta