Oyebaki yango?

Ponsi Pilato azalaki na ntina ya kobanga Kaisala?

Mpo na kopusa Ponsi Pilato, guvɛrnɛrɛ ya Loma, aboma Yesu, bakonzi ya Bayuda balobaki na ye boye: “Soki obimisi moto oyo, ozali moninga ya Kaisala te.” (Yoane 19:12) “Kaisala” oyo vɛrsɛ yango elobeli ezalaki Tibɛli, amperɛrɛ ya Loma. Pilato azalaki mpenza na ntina ya kobanga Kaisala yango?

Tibɛli Kaisala azalaki moto ya ndenge nini? Buku moko (The New Encyclopædia Britannica) elobi ete bambula mingi liboso básambisa Yesu, Tibɛli ayebanaki lokola “moto oyo alukaka kaka matomba na ye moko mpe azalaki kosalela ata banzela ya mabe mpo na kokokisa yango.” Lokola azalaki kokanisela basusu mabe, azalaki konyokola to koboma moto nyonso oyo ye akanisi ete akoki kosala ye mabe. Buku yango elobi lisusu boye: “Soki bato ya mayele na masolo ya kala oyo bazalaki na bomoi na eleko wana balobaki solo, azalaki kosepela mingi kaka na makambo ya nsɔmɔ mpe ya mbindo. Ata soki bayebisi ye likambo oyo ezali solo, azalaki koboma moto nyonso oyo alingi na ndenge ya nsɔmɔ mpe ntango nyonso.”

Na yango, ekoki kozala ete ezaleli ya Tibɛli nde etindaki Pilato andima makambo oyo bakonzi ya Bayuda bazalaki kosɛnga ye mpe apesa nzela ete báboma Yesu.​—Yoane 19:13-16.

Mpo na nini Yesu asukolaki makolo ya bantoma na ye?

Na Yisalaele ya kala, bato mingi bazalaki kosala misala na bango ya mokolo na mokolo makolo-ngulu. Bato mosusu bazalaki kolata sandale, mwa lipapa oyo ezali na nsinga oyo bazalaki kokanga na makolo. Lokola banzela mpe bilanga ezali na zɛlo mpe pɔtɔpɔtɔ, makolo ya bato ezalaki kokóma salite mingi.

Yango wana, ezalaki kosɛnga ete moto alongola sandale na ye liboso ya kokɔta na ndako. Moto oyo ayambi bapaya azalaki na mokumba ya kosukola bango makolo. Nkolo-ndako to moombo nde azalaki kosala mosala wana. Biblia ezali na masolo mingi oyo elobeli momeseno yango. Na ndakisa, Abalayama alobaki na bato oyo bayaki na hema na ye ete: “Tiká ete moto aya na mwa ndambo ya mai kosukola makolo na bino mpe bópema moke na nse na nzete oyo. Nakokenda kokamata ndambo ya kwanga mpo na kolendisa nzoto na bino.”​—Genese 18:4, 5; 24:32; 1 Samwele 25:41; Luka 7:37, 38, 44.

Makambo nyonso wana ezali kosalisa biso tóyeba ntina oyo Yesu asukolaki makolo ya bayekoli na ye na Elekeli ya nsuka oyo asalaki na bango. Mokolo yango, nkolo-ndako to moombo azalaki te mpo na kosala mosala yango, mpe emonani ete ata moyekoli moko te azwaki likanisi ya kosala yango. Na yango, ndenge Yesu azwaki saani ná esume mpo na kosukola mpe kopangwisa makolo ya bantoma na ye, apesaki bango liteya ya kozala na bolingo mpe komikitisa.​—Yoane 13:5-17.