LISALISI MPO NA LIBOTA
Ndenge ya kosalisa bana ntango balongi te na likambo moko
Lelo to lobi, mwana na yo akoki kolonga te na likambo moko to kokutana na likambo oyo ekolɛmbisa ye nzoto. Ndenge nini okoki kosalisa ye?
Oyo osengeli koyeba
Kolonga te na likambo moko ekómelaka moto nyonso. Biblia elobi ete “biso nyonso tobɛtaka mabaku.” (Yakobo 3:2) Bana mpe babɛtaka mabaku. Kasi, na bantango mosusu kolonga te na likambo moko ezalaka mpe malamu mpo esalisaka mwana ayeba ndenge ya kosala ntango akutani na mikakatano. Bana babotamaka na likoki yango te, kasi bakoki kokóma na yango. Mama moko na nkombo Laura, alobi boye: “Ngai ná mobali na ngai tomonaka ete ezali malamu mwana ayeba ndenge ya kosala ntango alongi te na likambo moko, na esika tósala lokola eloko moko te esalemi. Yango ekoki kosalisa ye ayeba koyika mpiko ntango makambo etamboli malamu te.”
Bana mingi bayebaka te ndenge ya kosala ntango balongi te na likambo moko. Bana mosusu bayebaka te ndenge ya kosala ntango balongi te na likambo moko mpo baboti na bango babatelaka bango na likambo nyonso ya mabe oyo basali. Na ndakisa, soki mwana azwi bapwɛ ya malamu te na kelasi, baboti mosusu bapesaka mbala moko foti epai ya molakisi. Soki mwana azali koyokana te na moninga moko, baboti na ye balobaka mbala moko ete ezali foti ya moninga wana.
Boye, ndenge nini mwana akoki koyeba ete asali mabe mpe kobongisa mabe yango soki baboti babatelaka ye na makambo nyonso ya mabe oyo asalaka?
Oyo okoki kosala
Monisá mwana ete makambo nyonso oyo moto asalaka ebimisaka mbuma.
Biblia elobi: “Nyonso oyo moto azali kolona, yango nde akobuka.”—Bagalatia 6:7.
Makambo nyonso oyo tosalaka ebimisaka mbuma. Soki tobebisi eloko moko esɛngaka kosala eloko mosusu mpo na kobongisa yango. Soki tosali mabunga, mbuma mabe ebimaka. Bana basengeli koyeba ete makambo nyonso oyo tosalaka ebimisaka mbuma mpe bango mpe bazali na foti na likambo oyo esalemi. Na yango, kopesa basusu foti te mpo na mabunga ya mwana na yo. Kutu, na kotalela mbula ya mwana, tiká ye moko amona mbuma oyo ebimi mpo na likambo oyo asalaki. Ya solo, mwana asengeli mpe komona polele ete likambo ya mabe oyo asali nde ebimisi mbuma mabe wana.
Salisá mwana na yo ayeba ndenge ya kosilisa mikakatano.
Toli ya Biblia: “Moyengebene akoki kokwea mbala nsambo, mpe akotɛlɛma mpenza.”—Masese 24:16.
Moto akoki koyoka mpasi na motema soki alongi te na likambo moko, kasi yango ezali nsuka ya mokili te. Salisá mwana akanisa ndenge akoki kosala mpo na mbala ya nsima alonga na likambo oyo alongaki te na esika amilelalela mpo na nini alongaki te. Na ndakisa, soki mwana na yo azwaki te na ekzamɛ moko ya kelasi, salisá ye amona ndenge akoki kosala lisusu makasi na kotánga mingi mpe kozala na ekateli ya kozwa bapwɛ ya malamu na mbala ya nsima. (Masese 20:4) Soki mwana na yo aswanaki na moninga na ye moko, salisá ye amona ndenge akoki kobongisa matata yango, ata soki ezalaki mpenza foti na ye te.—Baroma 12:18; 2 Timote 2:24.
Salisá mwana ayeba ete azali na bandelo.
Toli ya Biblia: “Nazali koyebisa moto nyonso na kati na bino ete akanisa te ete azali koleka ndenge oyo ye azali mpenza.”—Baroma 12:3.
Koloba na mwana ete “aleki bamosusu” na kosala likambo boye to boye ebongi te mpe ekosalisa mwana te. Kutu, ata bana oyo bazwaka bapwɛ mingi na kelasi, na bantango mosusu bakoki mpe kozwa bapwɛ moke. Mpe bana oyo basalaka lisano moko malamu, balongaka ntango nyonso te na momekano. Bana oyo bayebaka ete bazali na bandelo, bayebaka ndenge ya kosala soki balongi te na likambo boye to boye.
Biblia elobaka ete mikakatano ekoki kokómisa biso lisusu makasi mpe kosalisa biso tókolisa ezaleli ya koyika mpiko. (Yakobo 1:2-4) Na yango, ata soki kolongola te na likambo moko ekoki kolɛmbisa moto, okoki kosalisa mwana na yo alɛmba nzoto te mpo na yango.
Kosalisa mwana ayeba ndenge ya kosala ntango akutani na mikakatano esɛngaka ntango mpe milende ndenge kaka ezalaka ntango ozali kolakisa moto mosala moko boye. Kasi litomba ekomonana ntango bakokɔta na eleko ya bolenge mpe bakolekisa eleko yango. Buku Letting Go With Love and Confidence elobi boye: “Bilenge oyo bayebaka ndenge ya kosala na mikakatano na bango, ezalaka mpasi básala likambo moko ya mabe to ya bozoba ntango basuki. Mbala mingi basalaka malamu ntango likambo moko ya sika mpe oyo ekanami te ekómeli bango.” Ya solo, koyeba ndenge ya kosala ntango bakutani na mikakatano ekosalisa bango mpe ntango bakokóma mikóló.
Toli: Zalá ndakisa. Kobosana te, ndenge oyo osalaka ntango okutani na makambo oyo elɛmbisi yo nzoto, ekosalisa yo olakisa mwana na yo ndenge akosala soki akutani na likambo ya bongo.