Ku Sileleza Bana ba Mina kwa ku Itusisa Maswe Mali

¹ “A mu bone, bana ki sanda se si zwa ku Muñ’a Bupilo.” (Samu 127:3) Haiba mu na ni sanda sa butokwa cwalo ku zwa ku Jehova, mina, ka ku ba bashemi, mu na ni buikalabelo bo bu tabisa, nihaike kuli ki bo butuna, bwa ku luta, ku babalela, ni ku sileleza bana ba mina. Sina ka mutala, kana se m’u ngile muhato kaufela o’ utwahala wa ku sileleza bana ba mina ba banyinyani kwa ku pompelwa mali? Bana ba mina ne ba k’a nga cwañi muhato ha ne ba ka talimana ni tibelelo ya ku pompelwa mali? Kana se mu buhisani sina lubasi seo ne mu kana mwa eza mwa ku sebelisana ka buanyu ni muinelo wa ka sipundumukela w’o ku ona ku ba ni lubeta lwa ku pompelwa mali?

² Ku tahisa kuli lubasi lwa mina lu itukiseze miinelo ye cwalo ha ku tokwi ku ba nto ye tisa pilaelo kamba ye bombisa ka ku s’a swanela. Ha mu koni ku libelela ni ku itukiseza muinelo kaufela mwa bupilo, kono ku na ni lika ze ñata zeo mina, sina bashemi, mu kona ku eza cimo kuli mu sileleze bana ba mina kwa ku pompelwa mali. Ku keshebisa bona buikalabelo b’o ku kona ku tisa kuli mwan’a mina a pompelwe mali h’a nze a alafiwa. Ki sifi se si konwa ku eziwa?

³ Buikolwiso Bo Bu Tiile Ki bwa Butokwa: Nahanisiso ye tuna i swanelwa ku fiwa kwa ku tiya kwa buikolwiso bwa mina tota ha ku amiwa kwa mulao wa Mulimu fa mali. Kana mu sweli ku luta bana ba mina ku utwa Jehova fa taba ye, sina ka mo mu ba lutela mulao wa hae fa busepahali, muzamao o munde, buikambuso, ni miinelo ye miñwi ya bupilo? Kana lwa ikutwa luli sina mo ne u laelezi mulao wa Mulimu kwa Deuteronoma 12:23 kuli: “U tiise niti kuli ha u na ku ca mali”? Timana 25 i ekeza kuli: “U si ke wa a ca, kuli u kondise za hao, wena ni bana ba hao mwamulaho wa hao, haiba u eza se si lukile fapil’a Muñ’a Bupilo.” Mualafi n’a kana a ipapata kuli mali a k’a ‘tahisa kuli lika li zamaye hande’ ku mwan’a mina ya kula, kono mu swanela ku ikatulela ka ku tiya pili miinelo ifi kamba ifi ya ka sipundumukela i si k’a ba kale teñi kuli mu k’a hana mali ku mina kamba kwa bana ba mina, ili k’u nga swalisano ya mina ni Jehova ku ba ye pahami ku fita akalezo ifi kamba ifi ya ku shangela kwa butelele bwa bupilo ko ne ku ka ama ku loba mulao wa bumulimu. Sishemo sa Mulimu cwale ni bupilo bwa kamita mwa nako ya kwapili li amilwe teñi!

⁴ Ee, Lipaki za Jehova ba na ni maikuto a ku bata bupilo. Ha ba na takazo ya ku shwa. Ba bata ku pila ilikuli ba kone ku lumbeka Jehova ni ku eza tato ya hae. Leo ki libaka le liñwi ha ba ya kwa sipatela ni ku isa teñi bana ba bona kuli ba y’o alafiwa. Ba kupa baalafi kuli ba ba alafe, mi ha ba bulelelwa kuli ku pompelwa mali ki yona nzila ya kalafo ye li sipimo se si amuhelwa kamba mualafelo o’ bonisizwe, ba kupa kalafo i sili y’e si ya ka ku itusisa mali. Ku na ni mialafelo ye miñata ye s’a ami mali. Baalafi ba ba na ni yeloseli ba sweli b’a itusisa yona. Yona mialafelo isili yeo haki milyani ya sipamesho kono ki likalafo ni miezezo ye utwahala mwa liluko la bualafi ili ye talusizwe mwa mapampili a’ zibahala a za bualafi. Baalafi ba ba likiti-kiti mwa lifasi kamukana ba sweli ku swalisana ni luna mwa ku fa pabalelo ye nde ya bualafi ba s’a itusisi mali, nihaike kuli ka linako ze ñwi ku sa ba ni but’ata mwa ku fumana baalafi ba ba k’a alafa bana ba Lipaki ba s’a itusisi mali.

⁵ Ku Fumana Mualafi y’a Swalisana ni Mina: Baalafi ba na ni lipilaelo ze ñata mwa ku alafa bakuli, mi ha mu ba kupa ku alafa mwan’a mina ba s’a itusisi mali, seo si ekeza kwa likulutendano la bona. Baalafi ba bañwi ne ba ka lumela ku alafa ba bahulu ka ku kuteka litato za bona ka za mali haiba fela pampili ye ñwi ye amuheleha ili ye ba zwisa kwa mulatu i talelezwa. Ba bañwi ka ku swana ne ba kana ba lumela ku alafa banana ba ba bonisize kuli ba hulile mwa munahano, kakuli likuta ze ñwi se li lemuhile kuli banana ba ba hulile mwa munahano ba na ni tukelo ya ku ikezeza keto ku za likalafo. (Mu bone Tora ya ku Libelela, June 1, 1991, makepe 29-30, kwa neku la puhisano ka za y’a li mwanana ya hulile mwa munahano.) Nihakulicwalo, baalafi ne ba kana ba hana ku alafa banana ba banyinyani, sihulu limbututu, konji haiba ba na ni tumelezo ya ku fa mali. Ka buniti fela, ki baalafi ba banyinyani fela ba ba kona ku fa tiisezo ye tezi ya kuli ha ba na ku itusisa mali mwa miinelo ifi kamba ifi ha ba alafa mwanana. Ka libaka la za likalafo ni za mulao, baalafi ba bañata ba ikutwa kuli ha ba koni ku fa buikolwiso bo bu cwalo. Nihakulicwalo, palo ye sweli ku ekezeha ba bata ku fa pabalelo kwa bana ba Lipaki za Jehova ha ba nze ba eza ka ku fita fa sipimo se ba ikutwa kuli ki fona fo ba kona ku fita fela mwa ku kuteka litato za luna kwa neku la mali.

⁶ Ka ku beya seo mwa munahano, ku cwañi haiba, mwa ku bata kwa mina mualafi ya swanela kwa neku la mwan’a mina, mu fumana ya zibahala ku ba ya swalisan’anga hande ni Lipaki za Jehova mi ili yo kwamulaho u sebelisize mualafelo o swana wa ku s’a itusisa mali kwa Lipaki ba bañwi, kono u ikutwa kuli mulao ha u mu lumelezi ku mi fa buikolwiso bo bu tezi bwa kuli mali h’a na ku itusiswa? Nihakulicwalo, u mi fa buikolwiso bwa kuli u ikutwa kuli ha ku na ku ba ni but’ata ka nako ye hape. Ne mu kana mwa atula kuli ki yena ye mu kona ku itusisa. Mwatas’a miinelo yeo ne mu kana mwa fita fa kutwisiso ya kuli mwa kona ku mu lumeleza ku kalisa. Nihakulicwalo, mu utwahaze hande hahulu, kuli mwa ku fa tumelezo kwa neku la kalafo ya mwan’a mina ha mu fi tumelezo ya ku pompela mali. Ku ya ka nzila yeo ne ku k’a ba buikalabelo bo mu na ni ku lwala katulo ya mina i s’a boniwi sina ku lumeleza ku pompela mali.

⁷ Ka mo ku inezi fela, haiba ne mu ka kona ku fumana kalafo ye ñwi ye utwahala ye ne i ka fukuza kamba ku zwisa teñi but’ata bwa ku itusiswa kwa mali, f’ohe ne mu ka ya ka nzila ya lubeta lo lu nyinyani ni ku fita. Ne ku ka libelelwa kuli ne mu ka eza buikatazo bwa ka tukufalelo bwa ku fumana mualafi kamba mupazuli ya n’a ka lumela hande ku fita ba bañwi kaufela mwa ku s’a fa mali. Ku isileleza ko kunde ka ku fitisisa ki ku libelela but’ata. Mu ezeze cimo buikatazo kaufela bwa ku fumana mualafi ya swalisana ni mina. Mu like ku zwa kwa baalafi ni lipatela ze s’a swalisani ni mina ha ku konahala.

⁸ Mwa linaha ze ñwi muinelo o muñwi o kona ku tahisa miinelo ku fapahana mwa taba ya haiba ku pompelwa mali kwa fiwa i ama ka m’o pabalelo ya sipatela i k’a lifelwa. K’o bashemi ba na ni insurance ya za kalafo kamba pulukelo ye ñwi ya mali ye lumeleza ku bata mualafi ye ba keta, ku kona ku ba bunolo hahulu ku s’a buluka bana mwa pabalelo ya baalafi ni babeleki ba mwa lipatela ba ba si na swalisano. Pulukelo ye likani ya mali a silelezo hañata ya atula ka za mufuta wa sebelezo ni swalisano yeo lubasi lu amuhela kwa baalafi ni lipatela. Hape, ka za haiba sipatela kamba mualafi u ka itatela ku amuhela mwana ya shimbululwa ku k’a itinga hañata fa buikoneli bwa bashemi bwa ku lifela pabalelo. Mi ku mina ba ba libelezi ku ba bome, ki kwa butokwa kuli mu babalele buikangulo bwa mina mwahal’a ku itwala! Seo si k’a peta ze ñata mwa ku tibela ku puluha bana nako ya bona i si k’a fita kale ni but’ata bo bu swalisani ni muinelo w’o, bakeñisa kuli mualafelo wa kamita kwa neku la limbututu ze pepilwe nako i si k’a fita kale ni but’ata bwa zona hañata u ama mali.

⁹ Ka linako ze ñwi baalafi ba bilaela kuli Lipaki za Jehova ha ba buhisani za ku hana mali kwa bona konji ka ku liyeha luli. Ha ku swaneli ku ba cwalo ni kamuta. Ye ñwi ya lika za pili zeo bashemi ba ba li Lipaki ba swanela ku eza ha ba ya kwa sipatela kamba ha ba itusisa sebelezo ya mualafi ki ku buhisana mayemo a bona fa mali. Haiba ku pazulwa kw’a amiwa, mu kupe ku bonana ka bunako ni c’aziba wa milyani ni mikwa ya ku lobaza bapazulwi. Mupazuli n’a kana a kona ku mi tusa mwa ku eza seo. Mafomu a ku amuhelwa mwa sipatela a swanelwa ku tatubwa ka tokomelo. Mu na ni tukelo ya ku kapula ka ku swaya nto ifi kamba ifi ye mu s’a lumelelani ni yona. Kuli mu zwise teñi ku honona kufi kamba kufi, mu ñole ka ku bonahala hande fa fomu ya ku amuhelwa mwa sipatela kuli mali, ka mabaka a bulapeli ni a za milyani, h’a batiwi kamba ku lumelezwa mwa miinelo ifi kamba ifi.

¹⁰ Tuso ye Zwa kwa Kopano ya Jehova: Ki litukiso mañi zeo kopano ya Jehova i ezize za ku mi tusa mwa ku sileleza bana ba mina kwa mali? Ku na ni ze ñata. Sosaiti i hatisize ze ñata za ku lu luta fa mali ni likalafo ze s’a ami mali. Se mu itutile broshuwa ya Mali a Kona ku Punyusa Cwañi Bupilo bwa Mina? ni lihatiso ze ñwi fa taba ye. Mi mu na ni mizwale ni likaizeli za mina mwa puteho ya fa sibaka ba ba kona ku mi fa tuso ni kemelo ye tuna. Ha ku na ni but’ata bo butuna, maeluda ne ba kana ba nyakisisa kuli ne ku ka ba hande ku eza litukiso za ku libelela kwa sipatela nako kaufela, sihulu ko ku eziwa ki eluda ni mushemi wa mukuli kamba yo muñwi wahabo hahulu. Ku pompelwa mali hañata ku eziwa nako yeo bahabo mutu ni balikani ba hae ha se ba ile kwa mahae busihu.

¹¹ Mwa Zambia, ka nako ya cwale ku na ni Tutengo twa Kutwano ni ba Lipatela to tu silezi to tu inzi mwa mileneñi ye mituna. Liputeho kamukana li mwatas’a katengo ka mizwale ba ba lutilwe ba ba fumaneha kwa neku la ku tusa. Ha ba tokwahala, mu ba bize, ka maeluda ba mina. Ha ba swanelwi ku biziwa ka za but’ata bo bunyinyani, kono mu si ke mwa liyeha hahulu ku ba biza haiba ku lemuhiwa kuli but’ata bo butuna ne bu kana bu taha. Hañata ba kona ku fa mabizo a baalafi ba ba na ni swalisano ni liakalezo kwa neku la likalafo ze ñwi. Fo ku tokwahala ni fo ku konahala, bona mizwale bao ba lukisa ku fumaneha teñi kwa sibaka k’o ni ku tusa mwa ku tatulula but’ata.

¹² Ku Libelela ni ku Sebelisana ni ze Keni mwa Kuta: Ku cwañi haiba mualafi kamba sipatela si lela k’u nga taelo ya ba kuta ya ku pompela mwan’a mina mali? Kana ye ki yona nako ya ku tuhela, ka ku nahana kuli ha ku na se siñwi se si konwa ku eziwa? Ku tokwa ni hanyinyani! Ku tibela ku pompela mali ne ku kana ku sa li ko ku konahala. Buitukisezo kwa neku la kezahalo ye cwalo bu swanelwa ku ezezwa cimo. Ki sifi se si konwa ku eziwa?

¹³ Ku utwisisa ze ñwi za likuka ze etelela kamba ku susueza lipatela ni baatuli mwa litaba ze ku k’a mi tusa hahulu mwa ku ikalabela. Sikuka se siñwi se si cwalo sa butokwa bo bu mutomo ki taba ya kuli mulao ha u fi bashemi m’ata a’ si na maciñekelo a ku amuhela kamba ku hanela bana ba bona kalafo. Nihaike kuli ka nañungelele ba bahulu ba na ni tukelo ya ku amuhela kamba ku hana kalafo ka mo ba latela, bashemi ha ba na tukuluho ya ku hana kalafo y’e ngiwa ku ba ye tokwahala kwa neku la buiketo bwa mwana mane nihaiba kuli ku hana kwa bona ku tomile fa litumelo za bulapeli z’e lumezwi ka buniti.

¹⁴ Sona sikuka seo se si mutomo ne si bonisizwe ka 1944 mwa katulo ye ne i ezizwe ki Kuta ye Tuna ya mwa United States ye li: “Bashemi ba kana ba lukuluhile ku fita fa ku shwela tumelo bona ka sibili. Kono ha ku talusi kuli, mwa miinelo ye swana, ba lukuluhile ku tahisa kuli bana ba bona ba shwele tumelo ba si k’a fita kale fa buhulu bwa ku ba ni kutwisiso ye tezi ni ya ka mulao ili f’o ba kona ku ikezeza keto yeo bona bañi.” Yona pilaelo ye swana yeo ka za buikangulo ni buiketo bwa kwa mubili bwa mwana ki ye pungelelizwe ni mwa milao ya buiketo bwa banana kacenu. Yona milao yeo, ye nongile fa ku s’a itusiswa maswe kwa banana, hape i lukiselizwe ku sileleza banana kwa keshebiso mwa bualafi.

¹⁵ Ku sileleza bana kwa ku itusiswa maswe ni ku keshebiswa ki bashemi ka buniti haki ko ku haniswa ki bashemi ba Sikreste. Kono milao ya za keshebiso ya bana ni pulelo ya Kuta ye Tuna ye bulezwi fahalimu hañata li itusiswa ka ku s’a swanela mwa litaba ze ama bana ba Lipaki za Jehova. Kabakalañi? Nto ye ñwi mwahal’a ze ñwi ki ya kuli, bashemi ba ba li Lipaki ha ba na mulelo wa ku “bulaiseza tumelo” bana ba bona. Ha ne ba ka ba ni mulelo o’ cwalo, ki kabakalañi ha ne ba ka isa bana ba bona kwa sipatela pili? Ka ku fapahana, bashemi ba ba li Lipaki ka ku itatela ba batela bana ba bona kalafo. B’a lata bana ba bona mi ba bata kuli ba be ni buikangulo bo bunde. Kono ba lumela kuli ba na ni musebezi o ba filwe ki Mulimu wa ku keta ka buikalabelo mufuta wa kalafo ye nde ka ku fitisisa kwa bana ba bona. Ba bata kuli but’ata bwa bana ba bona bu tatululwe ku si na mali. Pabalelo ye cwalo ye si na mali haki ye nde ni ye si na lubeta fela ku fita mali kono, ka butokwa ka ku fitisisa, i buluka bana ba bona mwa sishemo sa Mufi wa Bupilo yo mutuna, Jehova Mulimu.

¹⁶ Ku si na taba ni lituso za kalafo y’e si ya ka ku itusisa mali, baalafi ni makwambuyu ba bañata ba za buiketo bwa bana b’a nga kalafo ya ku pompela mali sina kezo ye swanela ya mwa bualafi ye neikana ya ba ye tokwahala kamba mane ni ye pilisa bupilo mwa miinelo ye miñwi. Kacwalo, bashemi ba ba li Lipaki ha ba hana ku pompela mali ko ku babalizwe, but’ata bw’a kona ku zuha. Ka ku bulela ka nañungelele, baalafi ka mulao ha ba koni ku alafa mwanana bashemi ba hae ba si k’a lumeleza. Mwa ku tula ku s’a lumela kwa bashemi kwa ku itusisa mali, baalafi ni babeleki ba bañwi ba mwa lipatela ne ba kana ba bata tumelezo ku muatuli ka muinelo wa taelo ya ba kuta. Yona tumelezo yeo ye filwe ki kuta neikana ya fumanwa ka makwambuyu ba kopano ya za buiketo bwa banana kamba ka baalafi kamba ka makwambuyu ba mwa sipatela ba b’a nga muhato wa ku sileleza mwanana ku se si twi ki keshebiso ku za bualafi.a

¹⁷ Hañata litaelo za ba kuta ze lumeleza ku itusisa mali l’i ngiwa ka bubebe hahulu mushemi a s’a lemusiwi. Baalafi, bazamaisi ba sipatela, kamba makwambuyu ba za buiketo bwa banana ba lika ku bonisa ku luka kwa litaelo z’e ngiwa ka kazatu cwalo ka ku ipapata kuli ku na ni muinelo wa ka sipundumukela mwa kalafo ili o s’a fi nako ya kuli bashemi ba talusezwe ka ku tala se si ezahala. Nihakulicwalo, hañata ha ba buzisisiwa, baalafi ba lumezi kuli muinelo wa ka sipundumukela luli ha u yo mi ni kuli ba bata taelo ya ba kuta “kuli mwendi” ku pompela mali, ka mubonelo wa bona, ne ku kana kwa tokwahala mwa nako ya kwapili. Ka ku ba mubabaleli wa ka taho wa mwan’a mina, mu na ni tukelo ye mutomo ya ku ziba seo baalafi, bazamaisi ba sipatela, kamba makwambuyu ba za buiketo bwa banana ba eza ka ku ama ku mwan’a mina ka linako kaufela. Mulao u tokwa kuli, haiba kw’a konahala, mu swanela ku zibiswa ka za buikatazo bwa ku fumana taelo ya ba kuta mi mu swanelwa ku lumelezwa ku tahisa lineku la mina la kananisano fapil’a kuta.

¹⁸ Miinelo tota ye ya za mulao i koñomeka butokwa bwa ku fumana mualafi ya swalisana ni mina. Mu sebeze ni yena, mi ka tuso ye zwa kwa lilama ba Katengo ka Kutwano ni ba Sipatela, mu mu tuse ku ndongwama kalafo ye s’a ami mali kwa butuku bwa mwan’a mina kamba mu cinceze mwan’a mina ku mualafi kamba sipatela se si k’a fa kalafo ye cwalo. Kono haiba ku na ni sisupo sa kuli mualafi, muzamaisi wa sipatela, kamba mubeleki wa za buiketo bwa banana u sweli ku nahana ka za ku fumana taelo ya ba kuta, mu swanela ku mamela ku buza haiba seo ki sona se si swelwi ku leliwa. Ka linako ze ñwi seo si eziwa ka muinelo wa kunutu ka luwaile. Haiba ku na ni mulelo wa ku ya kwa kuta, mu koñomeke kuli mu bata ku ziba ka za seo ilikuli ni mina mu kone ku fa lineku la mina la taba ku muatuli. (Liprov. 18:17) Haiba ku na ni nako, hañata ki ko kunde ku bata tuso ya c’aziba wa mulao.

¹⁹ Haiba ku hana mali kwa mina ku isiwa kwa kuta, muhupulo wa mualafi wa kuli mali a’ tokwahala mwa ku punyusa bupilo kamba buikangulo bwa mwan’a mina u kona ku ba o’ susueza hahulu. Muatuli, ka ku ba mutu-tu fela ku za bualafi, hañata u k’a ipeya kwatas’a buc’aziba bwa mualafi ku za likalafo. Seo si ba cwalo sihulu muta bashemi ba fiwa sibaka se sinyinyani fela kamba mane ba s’a fiwi sibaka sa ku tahisa lineku la bona la taba mi mualafi, ka ku s’a ba ni ya mu hanyeza, u lumelezwa ku bulela maikuto a hae ka za tokwahalo ya mali ye twi ki ya ka “putako.” Litaba ze cwalo za lineku li li liñwi ha li susuezi muinelo wa ku zibisisa niti. Taba luli ki ya kuli, nako yeo ni libaka leo baalafi ba ikutwa tokwahalo ya mali ki muinelo o’ itingile fela fa maikuto a mualafi ni o’ s’a zibahali hande. Hañata, mualafi a li muñwi h’a bulela kuli mali a’ tokwahala ka ku tala kuli bupilo bwa mwanana bu zwelepili, mualafi yo muñwi, ya na ni yeloseli mwa ku sebelisana ni butuku bo bu swana ku si na mali, u k’a bulela kuli mali h’a tokwahali mwa ku alafa mukuli.

²⁰ Ki sifi se mu k’a eza haiba c’aziba wa mulao kamba muatuli a mi buza libaka ha mu hana ku pompelwa mali kwa mwan’a mina ko ku twi ku “punyusa bupilo”? Nihaike kuli tengamo ya mina ya pili neikana ya ba ya ku talusa tumelo ya mina mwa zuho ni ku bonisa tumelo ya mina ye tuna ya kuli Mulimu u k’a kutisa mwan’a mina haiba a shwa, kalabo ye cwalo ka ili yona neikana ya fa muatuli, ili y’o ku iyakatwa kwa hae ko kutuna ki kwa buiketo bwa kwa mubili bwa mwanana, buikolwiso bwa kuli mu ba bulapeli ba ba ngangatezi toho ni kuli yena u lukela k’u nga muhato wa ku sileleza mwan’a mina.

²¹ Seo kuta i tokwa ku ziba ki sa kuli, nihaike kuli mu hana mali ka mabaka a bulapeli ao mu sweli ka butungi, ha mu hani pabalelo ya za bualafi. Muatuli u tokwa ku bona kuli ha mu bashemi ba ba na ni keshebiso kamba ba ba itusisa maswe mwana kono, ka ku fapahana, mu bashemi ba ba lilato ba ba bata kuli mwan’a bona a alafiwe. Ka bunolo fela ha mu lumeli kuli se si twi ki tuso ya mali ki se sinde ku fita lubeta ni but’ata bo bu sabisa b’o a kona ku tisa, sihulu ha ku na ni mialafelo ye miñwi ye si na lubeta l’o.

²² Ka ku itinga fa muinelo, ne mu kana mwa zibahaza ku muatuli kuli ki muhupulo wa mualafi a li muñwi fela wa kuli mali a’ tokwahala, kono baalafi b’a fapahana mwa miatumelelo ya bona, mi ne mu ka bata sibaka sa ku fumana mualafi ya k’a babalela mwan’a mina ka miezezo ye fumaneha ka buñata ya mialafelo ye s’a ami mali. Ka tuso ya Katengo ka Kutwano ni ba Sipatela, ne mu kana mu fumani mualafi ya cwalo ya ka alafa mwan’a mina ku si na mali ni ya n’a kana a fa bupaki bo bu na ni tuso mwa kuta, mwendi ka luwaile. Katengo ka kutwano mwendi ne ka ka kona ku abana ni muatuli—nihaiba mualafi ya sweli ku bata taelo ya ba kuta—litaba ze ñozwi ze bonisa ka m’o but’ata bwa mwan’a mina bu kona ku tatululelwa ka buanyu ku si na ku itusisa mali.

²³ Baatuli ha ba tokwiwa ku fa taelo ya ba kuta ka bubebe, hañata ha ba si k’a nyakisisa kamba ku hupuliswa ka za ze lubeta ze ñata za mali, ku kopanyeleza cwalo ni butuku bwa AIDS, hepatitis, ni but’ata bo buñwi bo buñata. Mu kona ku taluseza muatuli zeo kaufela, mi hape mu kona ku mu zibisa kuli mina, ka ku ba mushemi wa Sikreste, ne mu ka bona ku itusisa mali a mutu yo muñwi ka buikatazo bwa ku pilisa bupilo sina ku foseza hahulu mulao wa Mulimu ni kuli ku susumeza mwan’a mina mali ne ku k’a ngiwa sina ku swala likalala. Mina ni mwan’a mina (haiba ki wa buhulu bwa ku kona ku ba ni buikolwiso bwa hae ka sibili) mu kona ku talusa sitoyo sa mina kwa neku la ku lwaniswa ko ku cwalo kwa mubili mi mu kona ku kupa muatuli kuli a si ke a’ fa taelo kono a mi lumeleze ku ndongwama mualafelo u sili ku mwan’a mina.

²⁴ Muta mu ipulelela hande, baatuli b’a kona ku bona hande ni ku fita lineku le liñwi—ili lineku la mina—sina bashemi. F’o ha ba bi ni kazatu mwa ku lumeleza ku pompelwa mali. Mwa miinelo ye miñwi baatuli ba tibezi hahulu tukuluho ya mualafi ya ku itusisa mali, mane ni ku bata kuli mialafelo isili i nyakisiswe pili, kamba ba file bashemi sibaka sa ku fumana baalafi ba ba k’a alafa ba s’a itusisi mali.

²⁵ Mwa ku sebelisana ni bao ba ba bata ku susumeza ku pompela mali, ki kwa butokwa kuli ni kamuta mu si ke mwa fa ponahalo ifi kamba ifi ya ku shekesha mwa buikolwiso bwa mina. Baatuli (ni baalafi) ka linako ze ñwi b’a buza haiba bashemi ne ba ka ba ni but’ata bufi kamba bufi mwa ku ba “shimbululela” buikalabelo kwa neku la katulo ya ku pompela mali, ka ku ikutwa kuli seo si k’a nolofaleza bashemi ku pila ka ku sisitwa ki lizwalo la bona. Kono ku swanela ku utwahazwa hande ku ba ba amilwe teñi kaufela kuli mina, ka ku ba bashemi, mu ikutwa ku ba ni tamo ya ku zwelapili ku eza se mu kona kaufela kuli mu pime ku pompelwa mali. B’o ki buikalabelo bwa mina bo mu filwe ki Mulimu. Ha bu konwi ku shimbululwa.

²⁶ Kacwalo, ha mu bulela ni baalafi ni baatuli, mu tokwa ku itukiseza ku bulela mayemo a mina ka ku utwahala ni ka ku kolwisa. Haiba taelo ya ba kuta i fiwa ku si na taba ni buikatazo bwa mina bo bunde ka ku fitisisa, mu zwelepili ku kupa mualafi kuli a si ke a’ pompela mali mi mu susueze kalafo i sili. Mu zwelepili ku bata ku itatela kwa hae kwa ku nyakisisa litaba za bualafi ze ñozwi ni kelezo ya baalafi bafi kamba bafi ba ba tabela ku buziwa fa butuku b’o ilikuli mali a pimiwe. Ka linako ze ñwi, mualafi ya bonahala ku s’a sikuluha u zwile mwa muzuzu wa ku pazulela teñi ni ku zibahaza ka ku ikutwa kuli h’a si k’a sebelisa mali. Kacwalo, nihaiba taelo ya kuta se i filwe, mu si ke mwa tuhela ni kamuta, ku be cwañi kamba cwañi!—Mu bone The Watchtower, musulo wa June 15,1991, “Questions From Readers.”

²⁷ Mu hupule kuli, Jesu n’a bulezi kuli: “Mu lemuhe batu; kakuli ba ka mi isa fa Kuta, . . . mu ka isiwa kwa babusisi ni kwa malena, kabakala ka, kuli ibe bupaki ku bona ni kwa macaba.” Kwa neku la ku omba-ombiwa kwa luna mwatas’a miinelo ye cwalo, Jesu n’a ekelize kuli moya o kenile ne u ka lu tusa ku hupula se ne si ka ba se si swanela ni se si tusa ku si bulela ka linako ze cwalo.—Mat. 10:16-20.

²⁸ “Ya tokomela linzwi u ka konda, Mi ya sepile Muñ’a Bupilo u filwe mbuyoti.” (Liprov. 16:20) Bashemi, mu ezeze cimo litukiso ze tokwahala za ku sileleza bana ba mina kwa ku pompelwa mali ko ku silafaza kwa moya. (Liprov. 22:3) Bana, m’u nge muhato kwa tuto ya bashemi ba mina mwa ku eza litukiso zeo mi mu li buluke kwa pilu ya mina. Sina lubasi, ‘mu tiise niti kuli ha mu na ku ca mali . . . kuli mu kondise za mina’ bakeñisa ku ba ni mbuyoti ni tumelezo ya Jehova.—Deut. 12:23-25.

[Litaluso za kwatasi]