Mu Opelele Jehova Milumbeko
“Ni ka opelela [Jehova, NW], kakuli u fenyize ka bulena.”—EXODA 15:1.
1. Ki miinelo ni tulemeno mañi twa Jehova to tu lu fa libaka la ku mu lumbeka?
HA LISHUMI ka halalu Samu 150 i fa taelo ya ku fa tumbo ku Jehova kamba Jah. Timana ya mafelelezo Ps 150:6 i zibahaza kuli: “Se si buyela kaufela, si lumbeke [Jehova, NW]. A mu lumbeke [Jehova, NW].” Ka ku ba Lipaki za Jehova, lu ziba kuli Jehova u swanelwa ki tumbo ya luna. Ki yena Mulena Mubusi wa Pupo Kamukana, Mwambakani ya Pahami, Mulena wa ku ya ku ile, Mubupi wa luna, ni Mutusi wa luna. Ha ku na y’a likana ni yena, u ipitezi, ya s’a konwi ku bapanyiwa, ya si na taka ya hae mwa linzila ze ñata. U ziba lika kaufela ka ku tala, u na ni m’ata o’te, wa katulo ye petehile, mi ki yena mutomo luli wa lilato. U fita ba bañwi kaufela kwa bunde; w’a sepahala. (Luka 18:19; Sinulo 15:3, 4) Kana w’a swanelwa ki tumbo ya luna? Ka buniti luli ku cwalo!
2. Ki mabaka mañi ao lu na ni ona a ku fitisa buitumelo ku Jehova?
2 Jehova h’a swanelwi fela ki bulapeli ni tumbo ya luna kono hape u swanelwa ki buitebuho ni buitumelo bwa luna kabakala z’a lu ezelize kaufela. Ki yena Mufani wa “mpo ye nde kaufela, ni mpo ye petehile kaufela.” (Jakobo 1:17) Ki yena Liweluwelu, Simbule, sa bupilo kaufela. (Samu 36:9) Lika kaufela ze lu ikola sina lilama za mufuta wa mutu li zwa ku yena, kakuli ki yena Mubupi wa luna y’a Makaza. (Isaya 42:5) Hape ki yena Mufani wa limbuyoti kamukana za kwa moya ze taha ku luna ka moya wa hae, kopano ya hae, ni Linzwi la hae. Lu swalelwa libi ka mutomo wa ku fana kwa hae Mwan’a hae sina tiululo. (Joani 3:16) Lu na ni sepo ya Mubuso ya ‘lihalimu le linca, ni lifasi le linca, mo ku ka yaha Ku Luka.’ (2 Pitrosi 3:13) Lu na ni liswalisano ze nde ni Bakreste sina luna. (Maroma 1:11, 12) Lu kutekilwe ni ku fuyaulwa ka ku ba Lipaki za hae. (Isaya 43:10-12) Mi lu na ni tohonolo ye butokwa hahulu ya tapelo. (Mateu 6:9-13) Ka buniti fela, lu na ni mabaka a mañata a ku fitisa buitumelo ku Jehova!
Linzila Zeo Lu Kona ku Lumbeka Jehova ka Zona
3. Ki ka linzila lifi z’e fitana-fitana lu kona ku lumba Jehova ni ku bonisa buitumelo bwa luna ku yena?
3 Luna, ka ku ba batanga ba ba ipeile ba Jehova, lu kona ku mu lumbeka cwañi ni ku bonisa buitumelo bwa luna? Lu kona ku eza cwalo ka ku abana mwa bukombwa bwa Sikreste—ku fa bupaki fa ndu ni ndu, ku eza misipili ya makutisezo, ku zamaisa lituto za Bibele, ni ku ikenya mwa ku fa bupaki mwa makululu. Hape lu kona ku mu fa tumbo ka ku fa bupaki bwa ka ku tand’alelwa mo ku bela ni sibaka kaufela. Hape, lu kona ku lumbeka Jehova ka muzamao wa luna o’ lukile, mane ni ka mutinelo ni mubonahalelo wa luna wa ku kena ni ku itikanelela. Lipaki za Jehova hañata ba babalizwe ka ku fa mutala o munde mwa miinelo yeo. Fahalimu a seo, lu kona ku lumba Jehova ni ku itumela ku yena ka tapelo.—Mu bone 1 Makolonika 29:10-13.
4. Ki ifi ye ñwi ya linzila ze nde ka ku fitisisa za ku lumbeka ka zona Ndat’a luna wa kwa lihalimu?
4 Fahalimu a seo, ye ñwi ya linzila ze nde ka ku fitisisa zeo lu kona ku lumba ka zona Ndat’a luna wa kwa lihalimu ki ka ku babaza yena ni bunde bwa hae ka lipina za Mubuso z’e munati. Baopeli ni batahisi ba lipina ba bañata ba lumela kuli siopeliso se sinde ka ku fitisisa ki linzwi la mutu. Boc’aziba ba lipina ze itikanelezi ne ba lika ku ñola lipina za mwa madrama ze na ni manzwi bakeñisa kuli ku teeleza kwa linzwi la mutu ha li nze li opela ki nto ye kolwisa hahulu.
5. Ki kabakalañi ha lu swanela k’u nga ka butuna ku opela kwa luna lipina za Mubuso?
5 Jehova ki ya ikola hakalo ku teeleza kwa manzwi a batu ha ba nze ba opela, sihulu ha ba opela lipina za tumbo ni buitumelo! Ka buniti fela he, lu swanela k’u nga ka butuna ku opela kwa luna lipina za Mubuso kwa mikopano ya luna ye fitana-fitana—mikopano ya puteho, ya mupotoloho, mazazi a mikopano ye ipitezi, ya sikiliti, ni ya mwahal’a macaba. Buka ya luna ya lipina i na ni lipina ze nde ze tabisa luli, ili zeo bunde bwa zona bu lumbilwe hañata ki ba kwande. Ka m’o lu ikenyeza mwa moya wa ku opela lipina za Mubuso, ki ka m’o lu tiseza munyaka ku ba bañwi ni ku itahiseza tuso.
Ku Opelela Jehova Milumbeko mwa Linako za Bibele
6. Maisilaele ne ba bonisize cwañi buitebuho kwa neku la ku punyuswa kwa bona kwa Liwate le li Fubelu?
6 Linzwi la Mulimu li lu bulelela kuli Mushe ni Maisilaele ba bañwi kaufela ne ba opezi ka tulo ha ne ba punyusizwe kwa mpi ya Faro kwa Liwate le li Fubelu. Pina ya bona ne i kalisize ka manzwi a’ li: “Ni ka opelela [Jehova, NW], kakuli u fenyize ka bulena; Pizi ni mupahami wa yona, u ba kashelize mwa liwate. [Jehova, NW] ki mata a ka, ki muñ’a pina ya ka; Ki Yena Mulamuleli wa ka; Ki Yena Mulimu wa ka, ni ka mu lumba.” (Exoda 15:1, 2) Lw’a kona ku nahana ka za cisehelo ni tabo ya Maisilaele ha ne ba nze ba opela manzwi ao hamulaho wa ku punyuswa kwa bona ka makazo!
7. Ki linako mañi ze ñwi zeo Mañolo a Siheberu a bonisa kuli Maisilaele ne ba lumbeka Jehova ka pina?
7 Kwa 1 Makolonika 16:1, 4-36, lu bala kuli Jehova n’a lumbekilwe ka ku opela ni ka ku liza liopeliso ze ñwi Davida ha n’a tisize Areka kwa Jerusalema. Yeo ne li nako ya tabo luli. Hape ne ku bile ni ku opela tumbo ku Jehova ko ku zamaelela ni lipina ze lizwa Mulena Salumoni ha n’a kakuzi tempele mwa Jerusalema. Lu bala kwa 2 Makolonika 5:13, 14 kuli: “Ba ba liza ni ba ba opela, ha ba se ba kopanya manzwi cwalo, ne ku utwahala ike linzwi la mutu a li muñwi, le li lumbeka ni ku loka [Jehova, NW]; cwale ha ba y’o tiisa kwa manzwi, inze ku lizwa litolombita ni likambeliso ni ze ñwi ze lizwa, mi ba lumbeka [Jehova, NW], ba li: Kakuli u na ni musa; kakuli sishemo sa hae ki sa kamita. Hona fo, Ndu ya tala lilu, yona Ndu ya [Jehova, NW]; Mane baprisita ba palelwa ku siyala ku eza sebelezo ya bona kabakala lilu; kakuli Ndu ya Mulimu n’e tezi kanya ya [Jehova, NW].” Seo si bonisa nto mañi? Kuli Jehova n’a teeleza kwa tumbo yeo ya ka pina mi hape n’a i tabela, sina ka mo ne ku boniselizwe ka lilu leo le li fita la ka taho. Hamulaho, ne ku bile ni ku opela kwa likwata ze peli ka nako ya ku kakulwa kwa mamota a Jerusalema mwa mazazi a Nehemia.—Nehemia 12:27-42.
8. Ki sifi se si bonisa kuli ku opela ne k’u ngiwa ka butuna ki Maisilaele?
8 Ka buniti fela, ku opela ne li kalulo ye tuna hahulu ya bulapeli kwa tempele kuli mane Malivi b’a 4,000 ne ba ketezwi fela sebelezo ya lipina. (1 Makolonika 23:4, 5) Bona bao ne ba swalisana ni baopeli. Lipina, sihulu baopeli, ne ba na ni sibaka se si butokwa hahulu mwa bulapeli, isiñi ka libaka fela la ku koñomeka litaba ze buima hahulu za Mulao, kono ku fa moya o’ lukela kwa neku la bulapeli. Ne li tusa Maisilaele ku lapela Jehova ka nzila ya maikuto a’ tiile. Mu lemuhe buitukisezo ni ku mamelela butungi bwa litaba ze ne li fiwa kwa muinelo w’o: “Palo ya bona, ha ne ba kopana ni banabahabo bona ba ba ne ba itutile ku opelela [Jehova, NW], kikuli likwala kaufela za ku opela, ne ba eza 288.” (1 Makolonika 25:7) Mu lemuhe butuna bo ne b’a nga ka bona ku opelela Jehova milumbeko. Ne ba lutilwe hande ka za lipina mi ne li likwala!
9. Ki koñomeko ifi ye beiwa fa ku opela lipina mwa Mañolo a Sigerike a Sikreste?
9 Ha ku tahiwa mwa lilimo za mwanda wa pili za nako ya luna ye zibahala, lu fumana nto mañi? Jesu, fa busihu bwa ku betekiwa kwa hae, a na ni litaba ze buima z’e ñata hahulu mwa munahano wa hae, n’a ikutwile ku ba ko ku tokwahala ku feza Paseka ni ku tomiwa kwa Kupuzo ya lifu la hae ka ku opelela Jehova milumbeko. (Mateu 26:30) Hape, lu bala kuli “fahali a busihu,” Paulusi ni Silasi, hamulaho wa ku shapiwa ni ku beiwa mwa tolongo, “ne ba na ni milapelo, mi ne ba opelela Mulimu lipina; mi mapantiti ne ba teeleza.”—Likezo 16:25.
Ku Opela Milumbeko—Ki Kalulo ya Butokwa ya Bulapeli bwa Luna
10. Ki litaelo mañi zeo Linzwi la Mulimu li fa kwa neku la ku mu lumbeka ka pina?
10 Kana mu ikutwa kuli ku opelwa kwa lipina za Mubuso haki ko ku butokwa hahulu kwa neku la kuli mu ku fe mamelelo ye buniti? Haiba ku cwalo, kana ha mu swaneli ku tatubisisa sinca muinelo w’o, ka ku beya mwa munahano butokwa b’o Jehova Mulimu ni Jesu Kreste ba beya fa ku opelwa kwa milumbeko? Ee, Linzwi la Mulimu li tezi litaelo za ku lumba Jehova ni ku mu opelela milumbeko! Sina ka mutala, kwa Isaya 42:10, lu bala kuli: “Mina mu zamaya mwa liwate, ni mina libupiwa kaufela ze ku lona, ni mina lioli ni ba ba yahile ku zona, a mu opelele [Jehova, NW] pina ye nca, mu ise milumbeko ya hae kwa mafelelezo a lifasi.”—Mu bone hape Samu 96:1; 98:1.
11. Ki kelezo mañi yeo muapositola Paulusi n’a file ka za ku opela?
11 Muapositola Paulusi n’a ziba kuli ku opela ku kona ku tabisa moya wa luna, kacwalo n’a lu elelize habeli fa taba yeo. Lu bala kwa Maefese 5:18, 19 kuli: “Mu tale Moya. Mu ikambolele ka lisamu ni ka lipina ni ka lifela za Moya, mu nze mu opela mi mu lumbeka [Jehova, NW] ka lipilu za mina.” Mi kwa Makolose 3:16, lu bala kuli: “Linzwi la Kreste li yahe ku mina ka bufumu, li mi fe butali kaufela; mu lutane mi mu kutazane ka lisamu, ka milumbeko, ni ka lipina za Moya, mu nze mu opelela [Jehova, NW] ka buitumelo mwa lipilu za mina.”
12. Ki mitala mañi ye lu na ni yona ya ku lu tusa ku lutana ni ku kutazana mwa lipina za luna?
12 Mu lemuhe kuli ka nako ye ñwi ni ye ñwi Paulusi u ama ka ku kuta-kutela kwa ku opela, h’a bulela ‘lisamu, milumbeko ku Mulimu, lipina za moya, ku opela lipina ka lipilu za mina.’ Hape kwa makalelo a litaba za hae ku ba mwa Kolose u talusa kuli ka mukwa o’ cwalo lu kona ku ‘lutana ni ku kutazana.’ Mi ka buniti fela lu eza cwalo, sina seo ha si konwa ku bonwa ka litoho za litaba luli za lipina za luna—“Musike Mwa Ba Saba” (pina 7), “U Be ni Maoyo Sina Ruti” (pina 26), “Misebezi ye Makaza ya Jehova” (pina 30), “Bukombwa bwa Tabo” (pina 58), “Lumba Jehova Nina!” (pina 81), ha lu fa fela mitala ye sikai.
13. “Mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso” u bonisize cwañi butokwa bwa ku opela sina kalulo ya bulapeli bwa luna?
13 Ka ku lumelelana ni litaelo zeo, “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso” u lukisize kuli mikopano ya luna—ya kwa puteho, ya mupotoloho, mazazi a mikopano ye ipitezi, ya sikiliti, ni ya mwahal’a macaba—i kwalulwe ni ku kwalwa ka ku opela lipina za Mubuso. (Mateu 24:45) Fahalimw’a seo, ku tomahanyizwe kuli lipina li opelwe ka linako ze ñwi mwahal’a mikopano yeo. Bakeñisa kuli mikopano ya luna i kala ka ku opelwa kwa pina ya Mubuso, kana ha lu swaneli ku ikatulela ka ku tiya kuli lu fite ka bunako, ili ka ku itahanela kuli lu kone ku abana mwa kalulo yeo ya bulapeli bwa luna? Mi bakeñisa kuli mikopano i kwalwa ka ku opela, kana ha lu swaneli ku ba teñi ku fitela pina ya ku kwala ni tapelo ye tatamwa ki yona?
14. Ki mitala ifi ye lu na ni yona ya ku ketwa kwa lipina ze swanela kwa neku la litukiso za luna?
14 Lipina za kwa mikopano ya luna li ketwa ka tokomelo kuli li zamaelele ni tukiso. Sina ka mutala, kwa Mukopano wa Sikiliti wa “Tuto ya Bumulimu” mwa 1993, pina 70, “Sileleza Pilu ya Hao!,” ye susueza Bakreste ku lwanisa Satani, lifasi, ni nama ye fokola, ne i latelezi hamulaho fela wa lingambolo ze talu ze ne li ama ku zona lila ze talu zeo. Pina 39, “Mu Be Sina Jeremia,” ne i latelezwi ki ku tatamana kwa lingambolo ze tomile fa bupolofita bwa Jeremia. Mi hamulaho wa lingambolo ze ñwi za ka ku tatamana fa miinelo ye fitana-fitana ya bukombwa bwa luna bwa Mubuso ne ku tile pina 68, “Hasa Peu ya Mubuso,” ili pina ye nongile hahulu ku za sebelezo. Tokomelo ye swana y’a eziwa mwa ku keta lipina za fa Tuto ya Tora ya ku Libelela, Mukopano wa Sebelezo, ni Sikolo sa Bukombwa sa Teokratiki. Kacwalo maeluda ha ba fa lingambolo za nyangela ni ku bonisa pina ye na ni ku itusiswa fa ku kwalula tukiso, ba swanela ku keta pina ye zamaelela ni sikuka sa ngambolo ya bona.
15. Muina-situlo wa mukopano n’a kana a tiisa cwañi buitebuho kwa neku la pina ye na ni ku opelwa?
15 H’a zibahaza pina ye na ni ku itusiswa, muina-situlo n’a kana a tiisa buitebuho kwa neku la pina yeo ka ku fa toho ya taba kamba sikuka sa yona. Ha lu opel’angi linombolo kono ki likuka za mwa Mañolo. Hape ne ku ka tusa puteho ku itebuha pina ni ku fita haiba liñolo le li filwe mwatas’a toho ya pina ne li ka amiwa ka bukuswani. Mi hape, lipulelo ze nyinyani ne li ka swanela, ze cwale ka za kuli pina yeo i swanelwa ku opelwa ka mufutumala, maikuto, tabo, kamba buikolwiso bo bu tiile, ka ku itinga fa moya wa pina yeo.
Mu Bonise Buitebuho kwa Neku la Bunde bwa Jehova ka ku Opela
16. Lu kona ku kena cwañi mwa moya wa lipina za luna?
16 Bakeñisa kuli lipulelo ze mwa lipina za luna za Mubuso li tezi taluso, lu tokwa ku toma mamelelo fa manzwi ha lu nze lu a opela. Lu bata ku ikungela moya wa pina ni pina ye opelwa. Ze ñwi, ze cwale ka ze ama lilato, muselo o muñwi wa moya, ki z’e buniti luli. (Magalata 5:22) Zeo lu li opela ka m’ata ni ka mufutumala. Ze ñwi ki z’e bonisa tabo, mi lu swanela ku lika ku li opela ka ku taba. Ze ñwi hape ki lipina z’e tiile za bucauli, mi zeo li swanelwa ku opelwa ka cisehelo ni buikolwiso bo butuna. Mwa Sikolo sa luna sa Bukombwa sa Teokratiki, lu laelwa ku bonisa mufutumala ni maikuto hamohocwalo ni cisehelo mwa mitahisezo ya luna. Ku bonisa mufutumala, maikuto, ni cisehelo ha lu opela lipina za luna ki kwa butokwa ni ku fita.
17. (a) Ki nyazo-tuna mañi ye ne i filwe kwa Maisilaele ba ne ba s’a sepahali ye ne lu si ke lwa bata kuli i ame miopelelo ya luna? (b) Ki sifi se si zwa mwateñi haiba l’u nga ka butuna kelezo ye mwa lipina za luna?
17 Ha ne lu ka opela lipina za luna za Mubuso minahano ya luna inze i nahana lika li sili, lu s’a itebuhi ka ku tala taluso ya manzwi, kana ka mukwa o muñwi ne lu si ke lwa swana ni Maisilaele ba ne ba s’a sepahali ba ne ba nyazizwe bakeñisa kuli, hailif’o ne ba lumba Mulimu ka milomo ya bona, lipilu za bona ne li li kwahule ni yena? (Mateu 15:8) Ha lu bati nyazo-tuna yeo kuli i ame muopelelo wa luna wa lipina za Mubuso, nji cwañi? Ka ku kondolokisa ku opelwa kwa lipina za luna za Mubuso, ha lu na ku inyangumuna fela isali luna kono hape ni ba ba li bukaufi ni luna, ku kopanyeleza cwalo ni banana. Ee, kabe kaufela ba ba opela kwa Mandu a luna a Mubuso b’a nga ka butuna kelezo ye mwa lipina zeo, seo ne si k’a ba susuezo ye tuna ya ku ba ni cisehelo mwa bukombwa ni ku pima lilaba la bufosi.
18. Ku opelwa kwa lipina za Mubuso ne ku amile cwañi musali yo muñwi?
18 Hañata, ba kwande ba tabiswa ki ku opela kwa luna lipina za Mubuso. Tora ya ku Libelela ka nako ye ñwi ne i hatisize taba ye: “Taba ya kuli ku opela [kwa luna] ku kona ku sebeza mwa ku tisa batu kwa zibo ya ku ziba Jehova Mulimu ne i bonisizwe ki se si bonwi sa musali yo muñwi ya n’a kolobelizwe kwa Mukopano wa ‘Tulo ya Bumulimu’ mwa 1973, kwa Yankee Stadium, mwa muleneñi wa New York. Lwa pili n’a ikezi a nosi kwa Ndu ya Mubuso ya fa sibaka mi a fumaneha kwa mikopano ye mibeli. Puteho ha ne inze i opela . . . ‘Beya Meto fa Mupuzo!,’ n’a tabisizwe hahulu ki manzwi hamohocwalo ni nzila ye ne a opezwi ka yona kuli mane a ikatulela kuli kulo k’o ne li kona kwa n’a bata ku ba. Hamulaho a atumela yo muñwi wa Lipaki ni ku kupa tuto ya Bibele, mi [a] zwelapili ku fita fa ku ba paki ya Jehova wa Sikreste.”
19. Ki susuezo mañi ya mafelelezo ye filwe ka za ku opela lipina za luna za Mubuso ka pilu kaufela?
19 Kwa mikopano ya luna ye miñata, ku na ni fela matohonolo a manyinyani a kuli baputehi ba bonise maikuto ni buitebuho bwa bona. Kono kaufel’a luna lu kona ku bonisa nzila yeo lu ikutwa ka yona ka za bunde bwa Jehova ka ku abana ka buniti mwa ku opelwa kwa lipina za Mubuso. Fahalimu a seo, ha lu kopana hamoho, kana ha lu si k’a taba? Kacwalo lu swanela ku bata ku opela! (Jakobo 5:13) Ka buniti fela, ka m’o lu itebuhela bunde bwa Jehova ni sishemo sa hae se si si k’a libelelwa, ki ka m’o lu k’a opelela milumbeko ku yena ka moyo kaufela.
Mu Alaba Cwañi?
◻ Ki afi mabaka a mabeli a’ mutomo a ku lumbeka Jehova?
◻ Ki ka linzila lifi z’e fitana-fitana lu kona ku lumbeka Jehova?
◻ Ki ifi ye ñwi ya linzila ze nde ka ku fitisisa ye lu kona ku lumbeka Jehova ka yona?
◻ Ki mitala ifi ya mwa Mañolo ye lu na ni yona ya ku lumbeka Jehova ka pina?
◻ Lu kona ku kondolokisa cwañi ku opelwa kwa lipina za Mubuso?
[Mbokisi fa likepe 7]
Mu Ikole Lipina Zeo!
Ku bonahala kuli ba bañwi ba bile ni but’atanyana mwa ku ituta lipina ze sikai. Nihakulicwalo, liputeho ze ñwi ha ba si ka ba ni but’ata bo butuna mwa ku opela buñata bwa lipina zeo. Mwendi buikatazo bo bu ekezehile hanyinyani fela bwa ku ituta seo pili si bonahala ku s’a zibwa ne bu k’a ba bona fela bo bu tokwahala. Ha se i zibile lipina ze cwalo, puteho hañata i itebuha zona ku fita lipina ze ne li s’a tokwi buikatazo mwa ku ituta zona. Kacwalo b’ote mwa puteho ba kona ku li opela ka buikolwiso. Ee, ba kona ku ikola lipina zeo.
Mu Opele Lipina za Mubuso kwa ku Kopana Hamoho kwa ku Itabisa
Ku opela kwa luna lipina za Mubuso ha ku tokwi ku ezezwa kwa Ndu ya Mubuso fela. Paulusi ni Silasi ne ba opezi milumbeko ku Jehova ha ne ba li mwa tolongo. (Likezo 16:25) Mi mulutiwa Jakobo n’a bulezi kuli: “Kana ku na ni ya tabile? A opelele Mulimu milumbeko.” (Jakobo 5:13, NW litaluso za kwatasi) Kwa tukopano twa ku itabisa mañi ni mañi u tabile. Kacwalo ki kabakalañi ku s’a opela lipina za Mubuso? Seo si kona ku ba se si tabisa hahulu haiba ku opela k’o ku zamaelela ni ku lizwa kwa piyano kamba ngitaa. Hakusicwalo, ku na ni matepu a lipina za luna za Mubuso ze lizizwe fa piyano; mabasi a mañata a Lipaki ba na ni matepu ao. H’a sebezi fela hande mwa ku swalisana ni ku opela kono hape ki a’ swanela hahulu ku ba lipina ze lizwa ka mulumo o mwatasi fela.
[Siswaniso se si fa likepe 4, 5]
Hamulaho wa ku puluswa kwa bona kwa Liwate le li Fubelu, Maisilaele ne ba bonisize tabo ya bona ka pina
[Siswaniso se si fa likepe 6]
Pina ya ka tabo ki kalulo ya bulapeli bwa Sikreste kacenu