“Kuhambakana Vyuma Vyosena, Zangi Yenu Yakulizanga Navakwenu Yipwenga yaNgolo”
“Kukumisa chavyuma vyosena chili kwakamwihi. . . . Kuhambakana vyuma vyosena, zangi yenu yakulizanga navakwenu yipwenga yangolo.”—WAPETULU 1, 4:7, 8.
YESU ejivile ngwenyi lwola lwamakumishilo navaposetolo jenyi lwapwile lwalulemu chikuma. Ejivile vyuma vyapwile nakwiza kulutwe lwavo. Vaposetolo jenyi vapwile namulimo waunene uze vatelelele kutesamo oloze Yesu asolwele nge navakavahunga nakuvayanjisa ngana muze vamuyanjishile ikiye. (Yowano 15:18-20) Kafwe haufuku kana uze, Yesu alwezele vaposetolo jenyi mapapa kakavulu ngwenyi ‘valizangenga navakwavo.’—Yowano 13:34, 35; 15:12, 13, 17.
2 Kaposetolo Petulu uze apwileko haufuka kanou evwishishile chishina kanechi. Myaka yakavangijileho, Petulu ashindakanyine kulema chakupwa nazangi omu asonekelele vaka-Kulishitu shimbu kanda vanongese Yelusalema nakuvahuhumuna ngwenyi: “Kukumisa chavyuma vyosena chili kwakamwihi. . . . Kuhambakana vyuma vyosena, zangi yenu yakulizanga navakwenu yipwenga yangolo.” (WaPetulu 1, 4:7, 8) Mazu aPetulu apwa amalemu chikuma kuli vaze vali ‘mumakumbi akukuminyina’ atulingilo tuno twavyuma. (WaChimoteu 2, 3:1) ‘Zangi yangolo’ yapwa ngachilihi? Mwomwo ika twatela kupwa nazangi kana yakuzanga vakwetu? Kaha natusolola ngachilihi ngwetu twatwama nazangi kana?
‘Zangi yaNgolo’ Yapwa Ngachilihi?
3 Vatu vavavulu veji kushinganyekanga ngwavo zangi yatela kulijila kaha yivene. Oloze Petulu kapwile nakuhanjika hakala zangiko; shina apwile nakulumbununa zangi yayilemu yakulipwila. Lizu “zangi” lize vazachisa hali WaPetulu 1, 4:8 valyalumuna kufuma kulizu lyachiHelase a·gaʹpe. Lizu kana lyalumbununa zangi yamuchano yize yazata chipwe yapendamina hajishimbi. Mukanda umwe wakwinyikilako wamba ngwawo: “Mutu nahase kulingisa apwenga nazangi yaAgape chipwe chiku mwomwo zangi kana kayapwa yakulijila mumuchimako, oloze yapwa kufwila chize nachilingisa mutu alinge vyuma vimwe.” Hakuwana nge twaswana tato yakulinga vyuma vyavipi, ngachize vatela kutwanunanga lwola lwosena mangana tuzangenga vakwetu. Shikaho twatela kusolola zangi mujijila vatulweza mujishimbi jaKalunga.—Kuputuka 8:21; Wavaka-Loma 5:12.
4 Chipwe ngocho, echi kachalumbununa ngwavo kulizanga chetu navakwetu chatela kupwa hichilika kahako, nduma. Zangi yaA·gaʹpe yapwa yizuma kaha nawa yakumuchima. Petulu ahanjikile ngwenyi ‘zangi yetu yakuzanga vakwetu yipwenga yangolo [kulumbununa ngwavo, kutanduula].’a (Kingdom Interlinear) Chipwe ngocho hakusaka tupwenga nazangi kana, twatela kukilikita. Mutu umwe alinangula chikuma alumbunwine lizu lyachiHelase valumuna ‘ngolo,’ ngwenyi: “Zangi kana vayifwanyisa kumutu uze ali nakulaha uze mwalikanya chikuma mangana ahete kusongo numba tuhu nazeye.”
5 Ngachize zangi yetu katwatela kuyisolola kaha nge chachashi kuli etu kulinga ngochoko chipwe kuyisolola kuli vatu vamwe kahako. Zangi yauKulishitu yatela “kutanduuka” chipwe ngwetu twatela kuyisolola numba tuhu chachikalu kuli etu kulinga ngocho. (Wavaka-Kolinde 2, 6:11-13) Enga, twatela kukilikita numbanyi tusolole zangi kana nganomu muka-kulaha eji kulinangulanga nakufwila kulindunuka muuhashi wenyi. Chapwa chachilemu kuli etu kusolola zangi kana kuli vakwetu. Mwomwo ika? Mwomwo yavishina evi vitatu.
Mwomwo Ika Twatela Kulizanga Navakwetu?
6 Chakavanga, “mwomwo zangi yapwa yakuli Kalunga.” (WaYowano 1, 4:7) Yehova uze apwa Kasulu kazangi, ikiye alivangile kutuzanga etu. Kaposetolo Yowano amba ngwenyi: “Mukiko vene mwasolokelele zangi yaKalunga muli etu, mwomwo Kalunga amutumine Mwanenyi umwe kaha lyamunwe hamavu, mangana ngwenyi, tuyoyelenga muli Ikiye.” (WaYowano 1, 4:9) MwanaKalunga ‘vamutumine’ nakupwa mutu, kaha ateselemo mulimo wenyi, nakufwa hachitondo chakumuyanjishila—alingile vyosenevi mangana “tuyoyelenga muli Ikiye.” Jino twatela kwakula ngachilihi kuzangi kaneyi yayinene yaKalunga? Yowano ahanjika ngwenyi: “Kachi nge Kalunga atuzangile ngachize, kaha chatela kuli etu nayetu nawa kulizanganga navakwetu.” (WaYowano 1, 4:11) Nyingilila ngwove Yowano asoneka ngwenyi, ‘kachi nge Kalunga atuzangile ngachize’—keshi yove kahako, oloze tuvosena. Chishina chachinene shina echi: Kachi nge Kalunga azanga vakwetu vaka-kwitava, kaha nayetu twatela kuvazanga.
7 Chamuchivali, chapwa chachilemu kuzanga vakwetu chikumanyi makumbi ano, mangana tukahase kukafwa vandumbwetu vaze vanakalikiza chikuma mwomwo “kukumisa chavyuma vyosena chili kwakamwihi.” (WaPetulu 1, 4:7) Tuli ‘mumyaka yayikalu.’ (WaChimoteu 2, 3:1) Vyuma vili nakusoloka mulifuchi, naukalu wakulijila, nakutufumbukila vili nakuneha kilika hali etu. Mulwola kanelu, twatela kupandama chikuma kuli vakwetu. Zangi yangolo nayitununga hamwe navakwetu nakutulingisa ‘tuzakame vakwetu.’—Wavaka-Kolinde 1, 12:25, 26.
8 Chamuchitatu, twatela kuzanga vakwetu mwomwo katweshi nakusaka ‘kusela Liyavolo chihela’ mangana atwesekeko. (Wavaka-Efwesu 4:27) Satana afwila kuzachisa tutenga twavakwetu vaka-kwitava—kuhehela chavo, navyuma veji kulimbenjanga—mangana vitulingise tulimbuke. Kutala mazu amapi navahanjika vakwetu navilinga vyavo vyavipi navalinga vinahase kutulingisa tulitwamine kuya kuchikungulwilo tahi? (Vishimo 12:18) Katweshi kuhasa kulitwamina kukungulukako nge zangi yetu yakuzanga vakwetu yapwa yangolo! Zangi kana yeji kunehenga kuunda nakulinunga nakuzachila Kalunga “namuchima umwe.”—Zefwanyiya 3:9.
Mwakusolwela Ngwove Wazanga Vakwenu
9 Zangi yatela kuputukila mutanga. Yesu ahanjikile ngwenyi vaka-kumukavangiza vamuchano navakavejivila hazangi yavo yakuzanga vakwavo. (Yowano 13:34, 35) Katwatela kusolola zangi muchikungulwilo kahako oloze namutanga nawa—kuyisolola kuli vaka-mahyetu, namukachi kavisemi navana. Kachalumbununa kulivwa kaha ngwetu twazanga vatanga jetuko; oloze twatela kuyisolola muvilinga vyetu.
10 Uno vaka-kulimbata vanahase kusolonga ngachilihi ngwavo valizanga? Lunga uze azanga puwenyi mumuchima, atela kumulweza mumazu nakusolola muvilinga nawa—kupenge chipwe havatu—ngwenyi amuzanga. Eji kumulemesanga nakuzakama vishinganyeka vyenyi, nomu eji kulivwanga. (WaPetulu 1, 3:7) Eji kuzakamanga nawa vyuma afwila puwenyi kuhambakana vyenyi, kaha eji kufwilanga kutesamo vyuma asaka vyakumujimba, vyakushipilitu navishinganyeka vyenyi. (Wavaka-Efwesu 5:25, 28) Pwevo uze azanga chikupu lunga lyenyi eji ‘kumukomokanga’ chipwe ngwetu kumulemesa, numba vene lunga keshi kulinga vyuma atela kulingako. (Wavaka-Efwesu 5:22, 33) Eji kukundwizanga vyuma asaka kulinga lunga lyenyi nakulyononona kuli ikiye, keshi kutonda vyuma vize mwahona lunga lyenyi kuwanako, oloze eji kuzachilanga hamwe nalunga lyenyi hakuhaka vyuma vyakushipilitu kulutwe.—Kuputuka 2:18; Mateu 6:33.
11 Enu visemi, namuhasa ngachilihi kusolola ngwenu mwazanga vana venu? Namusolola ngwenu mwavazanga hakufwila chenu kuzata nangolo mangana muvahane vyuma vyasakiwa kumujimba. (WaChimoteu 1, 5:8) Oloze vana kavasaka kaha vyakulya, uvwalo chipwe zuvoko. Kachi nge namusaka ngwenu vana venu vakazange Kalunga wamuchano nakumuzachila, kaha mwatela kuvanangula vyuma vyakushipilitu. (Vishimo 22:6) Kulumbununa nge mwatela kutwama hamavu natanga yenu mangana munoneke lwola lwakulinangula Mbimbiliya, kwazana mumulimo wamuwande, nakuya kukukunguluka chavaka-Kulishitu. (Lushimbi lwamuchivali 6:4-7) Kutwalaho lika kulinga vyuma kanevi chasaka kulisuula chikumanyi mumakumbi ano amakalu. Kukilikita chenu chakusaka mutesemo vyuma vafwila vana venu kushipilitu nachisolola nge mwavazanga, nakusolola nawa nge mwazakama kuyoya chavo chakulutwe chahaya myaka yosena.—Yowano 17:3.
12 Chapwa chachilemu nawa kuli visemi kusolola zangi yavo hakuzakama vishinganyeka vyavana vavo. Vana vapwa vakuhehela; ngocho mwatela kusolola lwola lwosena ngwenu mwavazanga. Valwezenu ngwenu mwavazanga, kaha nawa mweji kuvatetelanga, vyuma kanevi vyeji kuvalingisanga valivwe ngwavo mwavazanga kaha nawa vapwa vavalemu. Vasangejekenu mwomwo cheji kuvalingisanga vatachikize ngwavo muli nakumona vyuma vali nakulinga kaha nawa vikilikita vyavo vyapwa vyavilemu. Vazangamisenu muzangi mwomwo kuvolola mujila kaneyi cheji kuvalingisanga vejive ngwavo mwazakama omu vatela kupwa. (Wavaka-Efwesu 6:4) Kusolola zangi mujijila kaneji cheji kulingisanga tanga yipwenga yakuwahilila kaha nawa yakulinunga yize nawa yapwa yakulizanga lyehi kulipika navyeseko vyamumakumbi ano akukuminyina.
13 Zangi yeji kutulingisanga tufwike tutenga twavakwetu. Anukenu ngwenu omu Petulu alwezele vaka-kumwivwilila ‘vapwenga nazangi yangolo yakuzanga vakwavo,’ avalwezele ovyo chapwila chachilemu kulinga ngocho hakwamba ngwenyi: “Mwomwo zangi yeji kufwikanga milonga yashili yayivulu chikuma.” (WaPetulu 1, 4:8) ‘Kufwika’ milonga yashili kachalumbununa ‘kusweka’ milonga yayinene yashiliko. Milonga kana vatela kuyambulula nakuyitala kuli vakulwane muchikungulwilo. (VyavaLevi 5:1; Vishimo 29:24) Kwechelela vaka-kuvulumuna milonga yashili yayinene vatwaleho kuhungumwisa vatu vamwaza chapwa chachipi kaha nawa chapwa chakuhenga kweseka nomu vyahanjika visoneka.—Wavaka-Kolinde 1, 5:9-13.
14 Kakavulu tutenga navyuma veji kulimbenjanga vakwetu vaka-kwitava vyapwa vyavindende. Tuvosena lwola lumwe tweji kulimbukanga kumazu chipwe muvilinga, kuvevwisa vakwetu sonyi chipwe vene kuvevwisa kupihya. (WaYakova 3:2) Jino twatela kwambululanga tutenga twavakwetu kuvatu veka nyi? Kulinga ngocho nachineha kuhona kulivwasana muchikungulwilo. (Wavaka-Efwesu 4:1-3) Nge chikupu tukwechi zangi, kaha katweshi ‘kukavangila’ vakwetu vaka-kwitavako. (Samu 50:20) Nganomu namusalimba ndambo nakushila ulombo hambango mangana mufwike tutenga tuliho, ngachize zangi yeji kufwikanga tutenga twavakwetu.—Vishimo 17:9.
15 Zangi nayitulingisa tuzakame vakwetu vaze vanakalikiza. Omu vyuma vili nakupihilako lika mumakumbi ano akukuminyina, lwola lumwe vakwetu vaka-kwitava vanahase kusaka kuvakafwa kumujimba. (WaYowano 1, 3:17, 18) Chakutalilaho, kutala kuli ndumbwetu umwe muchikungulwilo ali muukalu wajimbongo chipwe uze vanafumisa hamilimo tahi? Nge kwali, kaha pamo tunahase kumukafwa kumujimba kutesa nakatwamino tulimo. (Vishimo 3:27, 28; WaYakova 2:14-17) Kutala kuli ndumbwetu wakashinakaji uze ali nazuvo yinakusakiwa kutungulula tahi? Kaha pamo tunahase kuya nakumukafwa kutungulula zuvo yenyi chakuhona ikiye kutukamba.—WaYakova 1:27.
16 Zangi yetu yakuzanga vakwetu katwatela kuyisolola kuli vaze vali mungalila yetu kahako. Lwola lumwe tweji kwivwanga mijimbu yakumafuchi eka yakutulweza nge vangamba jaKalunga vali muukalu mwomwo yanyamanganda, mundenda, chipwe vikokojola vyamulifuchi. Pamo vali muukalu wavyakulya, uvwalo chipwe vyuma vyeka nawa. Twatela kuvakafwa chamokomoko namuyachi wavo chipwe chisemwa chavo. Twatela ‘kuzanga vandumbwetu’ vosena. (Petu. 1, 2:17) Ngana mwavikungulwilo vyamulikulukaji lyamyaka lyakulivanga, twatela kufwila kukundwiza vyuma vize vanakukilikita mangana vakafwe vaze vanakalikiza. (Vilinga 11:27-30; Wavaka-Loma 15:26) Kachi nge natusolola zangi mujijila kaneji, kaha tuli nakutohwesa kulinunga chetu mumakumbi ano akukuminyina.—Wavaka-Kolose 3:14.
17 Zangi yeji kutulingisanga twazane mujimbu wamwaza waWangana waKalunga navakwetu. Achikekese chakutalilaho chaYesu. Mwomwo ika ambulwilile mujimbu nakunangula vatu? Evwilile “keke” liyongomena lyalinene mwomwo vapwile muzala yakushipilitu. (Mako 6:34) Vavasuvililile nakuvahungumwisa kuli tufunga vamakuli vamukwitava vaze vatelele kachi kuvanangula muchano wakushipilitu nakuvahana lutalililo. Ngocho mwomwo yazangi yayinene nakeke apwile nayo Yesu, avendejekele vatu “[na]mujimbu wamwaza wawangana waKalunga.”—Luka 4:16-21, 43.
18 Namakumbi ano nawa vatu vavavulu vanavasuvilila kushipilitu nakuvahungumwisa kaha nawa kaveshi nalutalililoko. Kachi nge natutachikiza nakwivwila keke vaze kanda lyehi vatachikize Kalunga wamuchano nakuvazakama kushipilitu, kaha zangi nayitulingisa tuvambulwile mujimbu wamwaza waWangana waKalunga ngana muze alingile Yesu. (Mateu 6:9, 10; 24:14) Hakuwana nge lwola lunasaleko lwalundende, ngocho mujimbu kanou wakuyovola myono yavatu unakusakiwa kuwambulula mukapachapacha.—WaChimoteu 1, 4:16.
“Kukumisa chaVyuma Vyosena Chili Kwakamwihi”
19 Anuka ngwove Petulu aputukile kuhana punga yenyi yakulweza vaka-Kulishitu mangana valizangenga navakwavo namazu awa ngwenyi: “Kukumisa chavyuma vyosena chili kwakamwihi.” (WaPetulu 1, 4:7) Kalinwomu ngana, kaye kano kakapi vakashise kulifuchi lyalihya lyaKalunga lyakwoloka. (WaPetulu 2, 3:13) Elu keshi lwola lwakupwa namichima yakanengauliko. Yesu atuhuhumuna ngwenyi: “Lilamenunga kuchina michima yenu nayikalema hakuchakwa kulya nakupenda nakuzakamina vyuma vyahakaye, kuchina likumbi lize nalikamikasumuna nge kusovoka chamuheto.”—Luka 21:34, 35.
20 Shikaho ‘tutonenunga,’ nakwijiva kanawa makumbi tuli nakuyoyelamo. (Mateu 24:42) Tupwenu vakuvanguluka kuvyeseko vyaSatana vize vinahase kutuhungumwisa. Kanda twechelela kaye kano kakuhona zangi katuhonese kusolola zangi kuli vakwetuko. Chuma chachilemu chikumanyi shina kupandama chikuma kuli Kalunga wamuchano Yehova uze mwakatesamo vyuma vyosena ajina kulinga kupandama kuvatu kuhichila muWangana wauMeshiya.—Kusoloka 21:4, 5.
[Kwinyikila chamwishi]
a Hali WaPetulu 1, 4:8, jiMbimbiliya jimwe jahanjika ngwajo twatela kuzanga vakwetu “kufuma kumuchima,” chipwe “namuchima wetu wosena.”
VIHULA VYACHILONGESA
• Punga muka yamakumishilo yize Yesu ahanyine tumbaji twenyi, kaha chuma muka chasolola nge Petulu evwishishile chishina kanechi? (Pala. 1-2)
• ‘Zangi yangolo’ yapwa ngachilihi? (Pala. 3-5)
• Mwomwo ika twatela kulizanga navakwetu? (Pala. 6-8)
• Nauhasa kusolola ngachilihi ngwove wazanga vakwenu? (Pala. 9-18)
• Mwomwo ika lwola luno kalweshi lwola lwakupwa namichima yakanengauliko, kaha vyuma muka twatela kufwila kulinga? (Pala. 19-20)
[Muvwimbimbi halifwo 29]
Tanga yakuwahilila nakulinunga yapwa yakulizanga lyehi kumika muvyeseko vyamumakumbi ano akukuminyina
[Muvwimbimbi halifwo 30]
Zangi yeji kutulingisa tukafwe vakwetu vaze vanakalikiza chikuma
[Muvwimbimbi halifwo 31]
Kwazana mujimbu wamwaza waWangana waKalunga navakwetu hijila yakusolwelamo zangi