Jun

Jehova noguedho Jokristo mokwongo nikech ne giikore timo lokruoge ma ne dwarore. Nosandgi nyading’eny, kendo samoro ne itimonegi kamano e kinde ma ne ok gipar kata. Ne ane gima notimore ne Barnaba kod jaote Paulo ka ne gilendo e alwora mar Lustra. Mokwongo okwongo, joma noyie winjogi norwakogi maber. Kata kamano, bang’e jo akwede moko ‘nosemo oganda,’ kendo moko kuomgi nochielo Paulo gi kite ma giweye ka giparo ni nosetho. (Tich 14:19) Barnaba gi Paulo nodhi nyime lendo e alwora machielo. Ne giyudo nyak mane? Ne giloko “ji mogwaro obedo jopuonjre,” kendo wechegi kod ranyisigi notego Jokristo wetegi. (Tich 14:21, 22) Ji mang’eny noyudo ber nikech Barnaba gi Paulo ne ok ojok kata obedo ni sand noyudogi apoya. Ka chunywa ok ojok gi timo tich ma Jehova omiyowa, Jehova biro guedhowa. w23.04 16 ¶13-14

Ruoth Daudi noromo gi jowasigu mang’eny e ngimane, kendo thothne nokwayoga Jehova e lamo mondo okonye. Daudi ne ni gadier ni Jehova ne dwokoga lamoge. In bende inyalo bedo gadier gi wachno. Muma konyowa bedo gadier ni Jehova nyalo miyowa rieko kod teko mondo wanan. Onyalo tiyo gi Jokristo wetewa kata, onyalo tiyo gi joma ok lame mondo okonywa. Kata obedo ni Jehova samoro ok bi dwoko lamowa kaka ne waparo, wan gadier ni obiro dwokogi. Obiro miyowa gima wadwaro, kendo e sa mowinjore ndi! Kuom mano, dhi nyime bedo gi yie ni Jehova biro riti e kindegi, kendo ni e piny manyien, obiro miyo ji duto “gik ma gidwaro.”—Zab. 145:16. w23.05 8 ¶4; 13 ¶17-18

En gima ber keto pachi kuom gueth mibiro yudo kichopo gombo ma in-go e tij Nyasaye. Gin gueth mage ma in iwuon inyalo keto e pachi? Ka po ni igombo somo Muma pile kata bero lamo magi, temie paro kaka timo kamano biro medo tego osiep manie kindi gi Jehova. (Zab. 145:18, 19) Ka igombo bedo gi kido moro ma dwarore kuom Jokristo, temie paro kaka kidono biro konyi bedo gi winjruok maber gi jomamoko. (Kol. 3:14) Donge inyalo loso list moro ma nyiso gimomiyo diher chopo gombo ma in-go? Kae to kinde ka kinde, rang listno mondo ine dongruok misetimo. Mak osiep gi joma biro jiwi mondo ichop gomboni. (Nge. 13:20) Nitie kinde ma wanyalo winjo ka chunywa dwaro jok gi gombo moro ma wan-go e tij Nyasaye. Be mano nyiso ni koro onego wawere gi wachno? Ooyo. Dwarore ni wamany gik mamoko ma nyalo chwalowa mondo wachop gombowa kata mana sama chunywa ochako jok. Kata obedo ni timo kamano nyalo dwaro ni wabed gi ritruok, gueth ma wabiro yudo ng’eny nyowuoyo. w23.05 27-28 ¶5-8

Nikech wan gi ting’ mar timo yiero, mano nyalo chwalowa mondo wahul richowa, warie yorewa, kendo watem matek mondo kik wanwo richono. Kawo okengego nyalo konyowa siko e ng’wej ngima. Ka po ni itimo yiero moro marach, ang’o ma nyalo konyi? Kik iketh secheni kod tekoni ka itemo nyiso ni nitimo yiero makare, kata keto ketho kuom jomamoko. Kar mano, yie ni nitimo ketho kendo tem matek mondo inyagri gi chal ma intie. Ka po ni chunyi chandi nikech richo moro ma nitimo chon, bolri kendo iwuo gi Jehova e lamo, nyise ni nikethone, kendo ikwaye mondo oweni. (Zab. 25:11; 51:3, 4) Kwa joma samoro ne ikethonegi mondo ging’wonni. Kendo ka dwarore, many kony kuom jodongo. (Jak. 5:14, 15) Puonjri kuom kethoni, kendo item matek kik inwo richono kendo. Kitimo kamano, inyalo bedo gadier ni Jehova biro ng’wononi kendo siri.​—Zab. 103:8-13. w23.08 28-29 ¶8-9

Jehoyada nokonyo Ruoth Jehoash mobedo ng’at maber. Mano nomiyo ruoth ma rawerano otimo gik ma moro Jehova. Kata kamano, bang’ ka Jehoyada nosetho, Jehoash nochako luwo paro mag jodongo ma nong’anyo ne Jehova. (2 We. 24:4, 17, 18) Wachno nochwanyo Jehova ahinya kendo “Jehova ne siko oro jonabi irgi mondo odwokgi ire . . . to ne gitamore winjo.” Ne ok giwinjo kata mana wuod Jehoyada ma ne iluongo ni Zekaria ma ne en janabi mar Jehova, jadolo, kendo ma ne en owadgi Jehoash ma bathe. Chuny marach ma Ruoth Jehoash ne nigono nomiyo onego Zekaria. (2 We. 22:11; 24:19-22) Jehoash ne ok osiko koluoro Jehova. Jehova nosegawacho kama: “Jo ma ochaya akawo ka jo ma nono.” (1 Sa. 2:30) Jolweny manok mag Siria noloyo “jolweny mang’eny” mag Jehoash kendo “ne giweye kohinyore marach.” (2 We. 24:24, 25) Ka ne jolweny mag Siria osea, jotich Jehoash nonege nikech nonego Zekaria. w23.06 18 ¶16-17

Paulo nosetiyo gi thuolone moko ka en Efeso e landonegi wach maber kendo puonjogi. (Tich 19:1, 8-10; 20:20, 21) Nohero owetene ahinya kendo nodwaro ni okonygi mondo gisik ka gimakore motegno gi Jehova. Jo-Efeso ma Paulo nondikonegi kinde moko ne nie tuech mar dinde mag miriambo kod timbe-juok. Taon mar Efeso nong’ere ahinya gi timbe mochido mag terruok kod wang’-teko. Weche mochido nitiyogo kuonde minenoe tuke kod kuonde ma ne itimoe nyasi mag lamo. (Efe. 5:3) Thoth joma nodak e taondno ‘pachgi mar pogo ber gi rach nosetho.’ (Efe. 4:17-19) Ka pok ne gipuonjore pogo ber gi rach, chunygi ne ok chandgi. Kuom mano, Paulo nondiko ni ‘pachgi ne nie mudho, kendo ne gipogore mabor gi ngima ma Nyasaye chiwo.’ Kata kamano, moko kuom Jo-Efeso ne ok osiko e mudho. w24.03 20 ¶2, 4; 21 ¶5-6

Nikech Gideon ne en jang’ad bura, ne dwarore ni oti matek ahinya. Ka ne Jo-Midian oringo gotieno sama Gideon nomonjogi, Gideon nolawogi chakre Paw Jezreel nyaka e Aora Jordan. (Bura 7:22) Be Gideon noweyo lawogi ka ne ochopo e Aora Jordan? Ooyo! Kata obedo ni Gideon gi jolwenyge 300 nool, ne ging’ado aorano, kendo ne gidhi nyime lawo Jo-Midian-go. Gikone, ne gijukogi kendo ne giloyogi. (Bura 8:4-12) Gideon nogeno ni Jehova ne dhi miye teko, to mano e gima Jehova notimo. (Bura 6:14, 34) Nitie kinde moro ma Gideon kod jolwenyge ne lawo ruodhi ariyo mag Jo-Midian gi tiendgi, kendo nenore ni ruodhigo ne ringo koidho ngamia. (Bura 8:12, 21) To e ma pod Nyasaye nokonyogi mi giloyo ruodhigo. Jodongo bende nyalo geno kuom Jehova ma en Nyasaye ma ‘ok olga kendo ma ok nyosrega.’ Obiro miyogi teko sama owinjore.​—Isa. 40:28, 29. w23.06 6 ¶14; 7 ¶16

Wanyalo bedo gi chuny motegno kata sama waromo gi tembe matek manade. Omiyo, gen Jehova. Ne ane kaka weche nodhi maber ne Barak mana nikech noluwo kaka Jehova ne taye. Kata obedo ni jolweny mag Barak ne onge tonge kata okumbni, Jehova nonyiso Barak ni gidhi giked gi jolweny mag Kanaan ma ne nigi lony kod gige lweny mabeyo, kendo ma jatendgi ne en Sisera. (Bura 5:8) Debora ma ne en janabi ma dhako nonyiso Barak ni odhi nyaka kama opie mondo oked gi Sisera gi jolwenyge 900 ma noidho geche mag farese. Kata obedo ni Barak nong’eyo ni Sisera kod jolwenyge ne nyalo loyo lwenyno mayot nikech ne gidhi kedo kodgi kama opie, noluwo aluwa kaka nochike. Sama ne jolwenyge lor ka gia e Got Tabor, Jehova nokelo koth maduong’ koa e polo. Geche Sisera nomoko e chuodho kendo Jehova nomiyo Barak oloyo lwenyno. (Bura 4:1-7, 10, 13-16) Kamano bende, ka wageno kuom Jehova kendo luwo kaka otayowa kotiyo gi joge moyiero, obiro miyo waloch e lweny ma wakedoe. w23.07 18-19 ¶17-18

Horuok en kido ma nyalo reso ngimawa. Mana kaka jotich Jehova machon, dwarore ni wahore ka warito mondo Jehova ochop singoge duto. (Hib. 6:11, 12) Muma pimowa gi japur. (Jak. 5:7, 8) Japur tiyoga matek mondo opidh cham kendo oolnegi pi, kata kamano, ok ong’eyo ni gibiro twi karang’o. Mano e momiyo japur biro hore kogeno ni obiro kayo cham. E yo ma kamano, wan bende wabedoga modich e weche Nyasaye kata obedo ni ‘ok wang’eyo odiechieng’ ma Ruodhwa nobie.’ (Mat. 24:42) Warito ka wahore ka wan gadier chuth ni Jehova biro chopo singoge duto e kinde moseketo. Ka ok wahore, wanyalo weyo rito Jehova ma wajwang’ adiera. Wanyalo chako lawore gi gik ma waparo ni nyalo miyowa mor e kindegi. Kata kamano, ka wan joma hore, wabiro nano nyaka giko kendo ibiro reswa.​—Mika 7:7. w23.08 22 ¶7

Ka wapimo Daniel 2:41-43 kod weche mamoko ma nokor e bug Fweny, wanyalo neno gimomiyo tielogo ochung’ ne Loch mar Ingresa gi Amerka ma sani nigi teko e wi piny ngima. Daniel nowacho ni lojno ne dhi bedo “motegno e yo moro, to ma yomyom e yo machielo.” Ang’o momiyo oyom yom e yo moro? En nikech raia maggi mipimo gi lowo miyo lojno ok nyal bedo gi teko kaka nyinyo. Kokalo kuom yo ma Daniel nolerogo sanamu maduong’no, wanyalo puonjore adiera mang’eny madongo. Mokwongo, Loch mar Ingresa gi Amerka osenyiso tekone e yore moko. Kuom ranyisi, Amerka kod Ingresa gin moko kuom pinje ma noloyo Lweny Mokwongo mar Piny Ngima kod Lweny mar Ariyo mar Piny Ngima. Kata kamano, teko ma lojno nigo osedok piny kendo biro dhi nyime dok piny nikech tungni manie kind raia maggi. Mar ariyo, lojno e ma biro bedo loch mogik ka pok Pinyruodh Nyasaye ogolo pinjeruodhi duto e pinyni. w23.08 10-11 ¶12-13

Nitie kinde ma Daudi ne winjoga ka chunye onyosore ahinya nikech chandruoge kod tembe ma noromogo. (Zab. 18:4-5) Kata kamano, hera ma Jehova noherego noduogo chunye. Jehova notayo osiepne ma noolno nyaka kuonde yueyo ma nigi “lum mang’ich” kendo “ma nigi pi.” Mano nomiyo Daudi teko mar dhi nyime nano. (Zab. 18:28-32; 23:2) E kindewagi, ‘hera madier mar Jehova e ma miyo ok tiekwa chuth’ sama waromo gi chandruoge kod tembe mopogore opogore. (Ywa. 3:22; Kol. 1:11) Ngima Daudi ne ni kama rach, kendo joma ne kedo kode ne gin joroteke. Kata kamano, nikech hera ma Jehova noherego, nowinjo ka en gi arita maber. Daudi ne neno ni Jehova ne ni kode e chandruogene duto, to mano nojiwe ahinya. Mano e momiyo nowero kama: “[Jehova] notiekona luoro duto ma ne an-go.” (Zab. 34:4) En adier ni Daudi noromo gi chandruoge madongo, kata kamano, hera ma noherogo Jehova nomiyo oloyo luoro ma ne en-go. w24.01 30 ¶15-17

Puonjri kuom yiero maricho ma Jehoash notimo. Bang’ ka Jehoyada Jadolo Maduong’ nosetho, Jehoash nomako osiep gi joma richo. (2 We. 24:17, 18.) Noyiero winjo jodong Juda ma ne ok ohero Jehova. Nenore maler ni Jehoash ne ok onego omak osiep gi joma kamago. Kata kamano, mago e joma Jehoash noketo kaka osiepene machiegni ma nonyalo winjo. Ka ne Zekaria owadgi ma bathe otemo kwere, Jehoash nogolo chik monege. (2 We. 24:20, 21; Mat. 23:35) To mano doko tim fuwo! Jehoash nochako maber, kata kamano, bang’e, nong’anyo ne Jehova mobedo nyaka janek. Gikone, jotichne owuon nonege. (2 We. 24:22-25) To mano kaka ngimane di ne odhi maber ka di ne oyie winjo Jehova kod joma nohero Jehova! w23.09 9 ¶6

Yesu nong’eyo ni jaote Petro ne nyalo makore kode. Mano e momiyo nonyise e yo mang’won ni, “Kik iluor.” Wechego noloko ngima Petro. Bang’e, Petro gi Andrea owadgi noweyo ohandgi mar lupo mi gichako luwo Mesia kuom thuologi duto, to mano nokelonegi gueth mang’eny. (Mar. 1:16-18) Petro noyudo gueth mang’eny nikech bedo jalup Yesu. Noneno kaka Yesu nochango joma ne tuore, golo jochiende, kendo chiero jomotho. (Mat. 8:14-17; Mar. 5:37, 41, 42) Bende, noneno fweny ma nonyiso duong’ mar Yesu ka en e Pinyruodhe e kinde mabiro, to wachno nomulo ngimane ahinya. (Mar. 9:1-8; 2 Pet. 1:16-18) Kuom adier, Petro noneno gik ma di ne ok oneno ka di ne ok obedo jalup Yesu. Nyaka bed ni nomor ahinya ni ne ok oyie mondo paro ma ok kare ma ne en-go kuome owuon omone yudo guethgo duto. w23.09 21 ¶4-5

E barua mokwongo ma jaote Petro nondiko, notiyo gi wach moro miloko ni “hera matut.” Hera ma kamano umoga “richo mogundho.” (1 Pet. 4:8) Nyalo bedo ni Petro pod ne paro puonj ma Yesu nomiye higni motelo e wi weyo ne jomamoko kethogi. E kindego, nenore ni Petro ne paro ni notimo gima ber ahinya ka nowacho ni onyalo weyo ne nyawadgi “nyadibiriyo.” Kata kamano, Yesu nonyise ni nonego owe ne nyawadgi kethone “nyadi 77,” tiende ni ne ok onego okwan ni oseweyone nyadidi, to mano e gima wan bende onego watim. (Mat. 18:21) Ka po ni ifwenyo ni ok yotni luwo puonjno, kik chunyi nyosre. Jotich Jehova duto manie piny kae gin joma orem, kendo kinde moko ok yotnegiga weyo ne joma okethonegi. Gima duong’ en kawo okenge ma dwarore mondo iwe ne owadu mokethoni, kendo ilos kuwe kode. w23.09 29 ¶12

Ka ne Jona ni e i rech, nobolore kendo noloko chunye gadier, to mano nomiyo obedo gadier ni Jehova ne dhi winjo lamone kendo konye. Bang’e, rech ma nomwonyeno nong’oge e dho wath moro, kendo koro noikore timo migawo machielo ma Jehova ne dhi miye. (Jona 2:10–3:4) Sama ikalo e tem moro, be iparoriga ahinya ma ok inyal wuoyo gi Jehova e lamo? Koso iwinjoga ka iol ahinya ma ok inyal puonjori? Par ni Jehova ong’eyo maber gima ikaloe. Omiyo, kiwacho kata mana lamo machuok, inyalo bedo gadier ni Jehova biro miyi gima ikwaye. (Efe. 3:20) Ka lit miwinjo e dendi kata e chunyi moni somo Muma kata timo puonjruok mari, inyalo temo mondo iwinj dwol momaki mar Muma kata mar bugewa ma lero Muma. Bende, inyalo winjo achiel kuom wendewa kata neno vidio manie jw.org. Sama wawuoyo gi Jehova e lamo kendo watiyo gi chiemb chuny momiyowa, wamiye thuolo mar tegowa. w23.10 13 ¶6; 14 ¶9

Hema mar lamo kod hekalu ma noger bang’e Jerusalem ne chalre achala. Igi nopog diriyo. Ne nitie “Ka Maler” kod “Ka Maler Moloyo,” to nopog diergi gi pasia. (Hib. 9:2-5; Wuok 26:31-33) E i Ka Maler ne nitie gir chungo taya, kendo miwang’oe ubani, kod mesa miketoe makate michiwo e nyim Nyasaye. Jodolo “ma ne owir” kende e ma noyienegi donjo Ka Maler mondo gitim tijegi mag dolo. (Kwan 3:3, 7, 10) E i Ka Maler Moloyo ne nitie sandug singruok momwon gi dhahabu ma ne nyiso ni Jehova ne ni kanyo. (Wuok 25:21, 22) Jadolo maduong’ kende e ma noyiene kalo pasia, modonj Ka Maler Moloyo, to mana dichiel kende e higa e Odiechieng Pwodhruok. (Lawi 16:2, 17) Nodonjoga kanyo gi remb le mondo opwodhre ne richone owuon kaachiel gi richo oganda. Bang’e, Jehova nonyiso jotichne tiend gik ma ne nie i hema mar lamo.​—Hib. 9:6, 7. w23.10 27 ¶12

Ndiko chikowa nyadinwoya ni ‘waherre.’ (Joh. 15:12; Rumi 13:8; 1 The. 4:9; 1 Pet. 1:22; 1 Joh. 4:11) Kata kamano, hera en kido ma wuok e chunywa, kendo onge dhano moro amora ma nyalo somo chunywa. Kuom mano, ere kaka Jokristo wetewa nyalo ng’eyo ka be waherogi? Ginyalo ng’eyo mano kokalo kuom wechewa gi timbewa. Nitie yore mang’eny ma wanyalo nyisogo ni wahero Jokristo wetewa. Kuom ranyisi, Muma wacho kama: “Ng’ato ka ng’ato owach adiera gi nyawadgi.” (Zek. 8:16) “Urit kuwe e kindu.” (Mar. 9:50) “Kuom wach miyo jomamoko duong’, beduru motelo.” (Rumi 12:10) “Rwakuru joweteu.” (Rumi 15:7) “Wereuru ketho e kindu.” (Kol. 3:13) “Dhiuru nyime ting’o ting’ mag joweteu.” (Gal. 6:2) “Dhiuru nyime ka uhoyoru.” (1 The. 4:18) “Dhiuru nyime . . . geroru.” (1 The. 5:11) “Ulam ne joweteu.”—Jak. 5:16. w23.11 9 ¶7-8

Pile ka pile, dwarore ni watim yiero ma nyiso ni wan gi yie motegno. Kuom ranyisi, dwarore ni watim yiero e wi osiepe, yore mag manyo mor, somo, kend, nyithindo, kod tich. Onego wapenjre kama: ‘Be yiero ma atimo nyiso ni an gadier ni pinyni dhi ka rumo kendo ni piny manyien okayo machiegni? Koso yiero ma atimoga nyiso ni an gi paro ma chal gi mar joma wachoga ni, “Cham ngima kawuono nikech kiny initho”?’ (Mat. 6:19, 20; Luka 12:16-21) Wabiro timo yiero mabeyo mana ka wamedo bedo gadier ni piny manyien okayo machiegni. Waromoga bende gi tembe ma dwaro ni wabed gi yie motegno. Inyalo sandwa, tuo moro marach nyalo goyowa, kata wanyalo romo gi pek mamoko ma miyo chunywa nyosore. Mokwongo okwongo, wanyalo neno ni wan gi teko mar nano e bwo tem moro ma waromogo. Kata kamano, ka temno odhi adhiya nyime mana kaka timorega e kinde mang’eny, biro dwarore ni wabed gi yie motegno mondo wanan kendo wadhi nyime tiyo ne Jehova ka wamor.​—1 Pet. 1:6, 7. w23.04 27 ¶4-5

Jehova dwaro ni watim ka luwore gi lamowa. Kuom ranyisi, owadwa moro nyalo kwayo Jehova mondo jatende omiye rusa mar dhi e chokruok maduong’. Ere kaka Jehova nyalo dwoko kwayono? Onyalo miyo owadwano chir mar dhi wuoyo gi jatende. Mano nyiso ni owadwano nyaka kaw okang’ mar wuoyo gi jatende, kendo nyalo dwarore ni otim kamano nyadinwoya. Samoro nyalo chune ni owil odiechienge mobiro dhi e chokruogno gi jatich wadgi machielo, kata nyalo chune mondo oyie osache mag odiechiengego odhi adhiya kamano. Jehova dwaro ni walam nyading’eny e wi gik ma chandowa. Yesu notiyo gi weche ma nyiso ni moko kuom kwayowa ok bi dwok gi kanyono. (Luka 11:9) Omiyo, kik chunyi jog! Lem gi kinda kendo nyadinwoya. (Luka 18:1-7) Sama watimo kamano, wanyiso Jehova ni wadich ahinya gi gima wakwayeno. Bende, wanyiso ni wan gi yie ni en gi teko mar konyowa. w23.11 22 ¶10-11

Jehova nosingo ne Ibrahim osiepne ni ogendni duto mag piny ne dhi yudo gueth kokalo kuom kothe. (Cha. 15:5; 22:18) Nikech Ibrahim ne nigi yie motegno kuom Nyasaye, ne en gadier ni singono ne dhi chopo kare. Kata kamano, ka nojahigni 100 to Sara jahigni 90, pod ne gionge nyathi. (Cha. 21:1-7) To e ma pod Muma wacho kama: “Kata ka ne onge gima ne nyalo miyo [Ibrahim] obed gi geno, pod geno nomiyo obedo gi yie ni ne odhi bedo wuon ogendni mang’eny kaluwore gi wach ma ne osewach.” (Rumi 4:18) Geno ma Ibrahim ne nigo nochopo kare. Nonyuolo Isaka wuode ma noserito gaming’a. Ang’o momiyo Ibrahim ne ni gadier ni singono ne dhi chopo? En nikech Ibrahim ne nigi winjruok maber ahinya gi Jehova, “ne en gadier chuth ni gima Nyasaye nosesingo” ne dhi timore. (Rumi 4:21) Jehova ne mor ahinya gi Ibrahim, kendo nokwane kaka ng’at makare nikech yiene.​—Jak. 2:23. w23.12 8 ¶1-2

Rawera migeno, en rawera ma timo migepene duto e yo maber. Ne ane ranyisi mar Yesu. Ne ok otim atima gik moko mana ni mondo otiekgi. Kar mano, noikore timo migepe duto ma Jehova nomiye, kata sama timo kamano ne ok yot. Nohero ji to ahinya-ahinya jopuonjrene, kendo noyie nyaka thonegi. (Joh. 13:1) Luw ranyisi mar Yesu kuom tiyo matek e chopo migawo moro amora momiyi. Ka po ni ok ing’eyo kaka onego itim migawo moro, bolri kendo ikwa owete motegno mondo onyisi kaka itime. Kik itim atima migawo tek ni itimo. (Rumi 12:11) Kar mano, tiek migapi e yo maber kendo itime “kaka ne Jehova to ok ne dhano.” (Kol. 3:23) To nikech in ng’ama orem, sama weche ok odhi maber e migapi, bolri kendo iyie kethoni.​—Nge. 11:2. w23.12 26 ¶8

Sama obatiswa ma wabedo jotich Jehova, wabedoga mamor ahinya. Joma osebatisi moyudo thuolo mar bedo jood Jehova nyalo yie gi gima Daudi jandik-zaburi nowacho niya: “Ng’at mamor en ng’at miyiero kendo mikelo machiegni mondo odag e laru mari.” (Zab. 65:4) Jehova ok oyawo thuolo mar bedo e laru mare ne ng’ato ang’ata. Oyiero sudo machiegni mana gi jogo ma bende dwaro sudo machiegni kode. (Jak. 4:8) Sama ichiwori ne Jehova mobatisi, inyalo bedo gadier chuth ni bang’ batiso, Jehova biro ‘oloni gueth mang’eny ma tamre gi nono.’ (Mal. 3:10; Jer. 17:7, 8) Batiso en mana chakruok mar wuoth kaka Jakristo. Biro dwarore ni idhi nyime timo duto minyalo mondo idag ka luwore gi chiwruokni ne Jehova, kata bed ni iromo gi tembe ma chalo nade. (Ekl. 5:4, 5) Nikech koro in japuonjre Yesu, biro dwarore ni iluw machiegni ranyisi mar Yesu kod chikene.​—Mat. 28:19, 20; 1 Pet. 2:21 w24.03 8 ¶1-3

Nade ka ok iyudga mor sama in kanyachiel gi jaodi? Ang’o munyalo timo? Par ane ranyisi mar mach. Mach ok chakga bebni apoya nono. Nyaka medne yien mosmos. E yo ma kamano, donge unyalo temo loso thuolo matin-matin odiechieng’ kodiechieng’ mar bedo kanyachiel, kae to umed thuolono mosmos? E seche kaka mago, temuru timo gik ma morou uduto. (Jak. 3:18) Chako matin-matin kamano nyalo miyo herau ochak bebni. Luor dwarore ahinya e kend. Inyalo pime gi muya mar oksijen ma miyo mach liel ka bebni. Ka onge muyano, mach biro tho piyo. E yo ma kamano, ka joma okendore ok omiyore luor, mapiyo nono heragi biro bedo mang’ich-ng’ich. To komachielo ka dichwo gi chiege temo matek mondo gimire luor, gibiro miyo heragi osik ka bebni. Kata kamano, paro apara ni imiyo jaodi luor ok oromo. Dwarore ni jaodi bende owinj e chunye ni kuom adier imiye luor. w23.05 22 ¶9; 24 ¶14-15

Muma oting’o ranyisi mag jotich Nyasaye machon ma ne nigi parruok kod luoro nikech jowasikgi kata weche mamoko. (Zab. 18:4; 55:1, 5) E kindegi bende, wanyalo romo gi akwede moa kuom joodwa, joskul wetewa, jotich wetewa, kata mana moa kuom sirkende. Bende, nyalo bedo ni wan gi tuo moro marach ma nyalo miyo walal ngimawa. E kinde kaka mago, wanyalo chalo gi nyathi matin ma onge teko. Ere kaka Jehova konyowaga e kinde kaka mago? Ohoyoga chunywa. Omiyo kinde duto, many thuolo mar bedo machiegni gi Jehova kokalo kuom lamo kod somo Wachne. (Zab. 77:1, 12-14) Mano biro miyo sama wach moro matek osieko, ng’at mokwongo mibiro wuoyogo en Wuonu manie polo. Nyise gik ma miyi luoro kod ma chando chunyi. Yiene mondo owuo kodi kendo ohoyi kotiyo gi Wachne.​—Zab. 119:28. w24.01 24-25 ¶14-16

Sama nitie gima chwali mondo ichop gombo moro ma in-go e tij Nyasaye, biro bedoni mayot chopo gombono. Ng’at ma nigi gima chwale bedoga gi siso kod kinda mar chopo gombone. Ka wan gi gimoro ma chwalowa mondo wachop gombowa moro, to biro bedo mayot chope. Omiyo, ang’o minyalo timo mondo ichop gomboni? Lem mondo ibed gi siso momedore mar chopo gomboni. Kokalo kuom roho maler, Jehova nyalo chwali mondo ibed gi siso mar chopo gombo ma in-go. Nitie sama wanyalo gombo timo gimoro e tij Nyasaye mana nikech wang’eyo ni onego watim kamano, to mano ok rach. Kata kamano, nyalo bedo ni waonge gi siso mar timo gino. Par matut kuom gik ma Jehova osetimoni. (Zab. 143:5) Jaote Paulo noparo matut kuom ng’wono ma Jehova nosenyise, to mano nochwale mondo omed kinda e tij Jehova. (1 Kor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Kamano bende, ka imedo paro matut kuom gik ma Jehova osetimoni, mano biro chwali mondo ichop gomboni mar timo mathoth e tije.​—Zab. 116:12. w23.05 27 ¶3-5

Wamoro Wuonwa manie polo sama wapako nyinge. (Zab. 119:108) Be mano nyiso ni Nyasachwa Manyalo Duto dwaro ni opake mana kaka dhano morem ma gombo ni ji opakgi mondo giwinj e chunygi ni gitimo maber? Ooyo. Sama wapako Wuonwa manie polo, wakwedo miriambo moro ma ne Satan owacho ma mulowa. Satan nowacho ni onge dhano moro amora ma biro makore gi Jehova kendo kedo ne nyinge maler. Owachoga ni onge ng’ato ang’ata ma nyalo makore gi timne makare, kendo ni waduto wabiro weyo tiyo ne Nyasaye ka po ni timo kamano nyalo kelonwa ber moko. (Ayub 1:9-11; 2:4) Kata kamano, Ayub nonyiso ni Satan en jamiriambo. To nade in? Waduto wan gi thuolo makende mar kedo ne nying Wuonwa kendo more kuom makore gi timwa makare. (Nge. 27:11) To mano kaka odhialwa! w24.02 8-9 ¶3-5

Bang’ tiyo gi Musa kod Joshua, Jehova nochako tiyo gi jong’ad bura e tayo joge. Kae to e ndalo ruodhi, Jehova noketo jonabi mondo ota joge. Ruodhi ma nomakore gi Jehova ne luwo kaka Jehova ne tayogi. Kuom ranyisi, Ruoth Daudi nobolore ka ne janabi Nathan rieye. (2 Sa. 12:7, 13; 1 We. 17:3, 4) Ruoth Jehoshafat noluwo gima janabi Jahaziel nonyise kendo nojiwo Jo-Juda ni ‘giket yie kuom jonabi mag Nyasaye.’ (2 We. 20:14, 15) Kinde moro ka ne weche tek, Ruoth Hezekia noluwo kaka janabi Isaya ne chike. (Isa. 37:1-6) Sa asaya ma ruodhi noluwo kaka Jehova ne chikogi, Jehova ne guedhogiga ahinya kendo ritogi. (2 We. 20:29, 30; 32:22) Nobedo ma yot ne ji neno ni Jehova ne tiyo gi jonabine e tayo joge. w24.02 21 ¶8

Satan dwaro ni wamak osiep gi joma nyalo miyo luwo chike Jehova obednwa matek. Onego waket e paro ni osiepewa ok gin mana joma wabedogo aching’ kende. Giriwo nyaka joma watudorego e intanet. Nyaka wakwed paro mobam mar pinyni ma jiwo ni timbe maricho ok nyal hinyowa. Wang’eyo ni mano ok en adier. (Efe. 4:19, 20) Wanyalo penjore kama: ‘Be atemoga matek mondo kik amak osiep machiegni gi joma atiyogo kata joma asomogo ma ok mi chike Jehova luor? Be aluwo chike Jehova gi chir kata obedo ni jomoko nyalo wacho ni arido ngima?’ Mana kaka olernwa e 2 Timotheo 2:20-22, nyalo dwarore ni wabed motang’ sama wayiero osiepewa kata mana e kanyakla mar Jokristo. Onego wapar ni moko kuom Jokristo wetewa nyalo monowa makore motegno gi Jehova. w24.03 22-23 ¶11-12

Be isegapenjori ni Jehova en Nyasaye ma chalo nade? Kata obedo ni ok wanyal neno Nyasaye, Muma wuoyo kuome e yore mopogore opogore. Kuom ranyisi, Muma luongo Jehova ni “wang’ chieng’,” “okumba,” kod “mach mager.” (Zab. 84:11; Hib. 12:29) E fweny moro ma Ezekiel noneno, nopimo Jehova gi kidi mar safir, chuma ma rieny, kod lihudu ma jaber. (Eze. 1:26-28) Nikech ok wanyal neno Jehova, nyalo bedonwa matek yie ni oherowa. Nitie joma paro ni Jehova ok nyal herogi nikech ngima ma ne giponie. Kata kamano, Jehova to oherowa kendo ong’eyo kaka wawinjo e chunywa. Onyisowaga kite mabeyo mopogore opogore e Muma. Kido maber mogik ma Jehova nigo en hera. (1 Joh. 4:8) Gimoro amora ma Jehova timo otudore gi herane. Hera mar Jehova tut e okang’ ma miyo ohero nyaka joma ok ohere.​—Mat. 5:44, 45. w24.01 26 ¶1-3

Jehova noketo Musa mondo ota Jo-Israel kogologi e piny Misri, kendo nonyisogi gik ma ne nyalo konyogi. Godiechieng’ notayogi kotiyo gi siro mar bor polo, to gotieno notayogi kotiyo gi siro mar mach. (Wuok 13:21) Musa noluwo sirnigo kendo mano nomiyo otayo Jo-Israel nyaka e Nam Makwar. Jo-Israel nobedo maluor ka ne gifwenyo ni jolweny mag Jo-Misri ne lawogi to nam bende ne nie nyimgi. Kata kamano, Musa ne ni kare. Jehova e ma nosetayo joge nyaka kanyo kotiyo gi Musa. (Wuok 14:2) Omiyo, Nyasaye noresogi e yo ma ne ok gipar kata. (Wuok 14:26-28) Kuom higni 40 bang’ mano, Musa nodhi nyime luwo siro mar bor polo ma ne Nyasaye tiyogo e tayo joge ka gin e thim. (Wuok 33:7, 9, 10) Jehova ne tiyo gi sirono e wuoyo gi Musa, kendo Musa ne nyisoga ogandano gik ma Jehova nowacho. Ne nitie gik ma ne nyalo konyo Jo-Israel neno ayanga ni Jehova ne tiyo gi Musa e tayogi. w24.02 21 ¶4-5