Nonro mag Chenro mar Chokruok mar Ngimawa kod Tijwa
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MEI 6-12
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE ZABURI 36-37
“Kik Chunyi Chandre Nikech Timbe Joricho”
Pinyruodh Nyasaye Biro Tieko Ang’o?
4 Ere kaka joma richo miyo ngimawa bedo matek e kindegi? Ka ne jaote Paulo osekoro ni ngima ne dhi bedo matek ahinya e kindegi, nomedo niya: “Joma richo gi joma pando kitgi ka giwuondorego biro medo bedo maricho moloyo.” (2 Tim. 3:1-5, 13) Be ineno ka weche ma nokorgo timore e kindegi? Thothwa oseyudo chandruoge nikech joma kwiny mohero lweny kod jomahundu. Moko kuomgi timo gik maricho ayanga, ka moko to wuondore ni gin joma beyo, to kare gitimo gik maricho apiny piny. Kata bed ni joma richogo pok ohinyowa achiel kachiel, timbegigo pod miyo ngimawa bedo matek. Wawinjo malit ahinya e chunywa sama gitimo gik marichogo. Kaka jomahundugo sando nyithindo, jomoti, kod jomamoko kelonwa luoro mang’eny. Joma richogo nigi chuny marach ka mar le kendo ka mar jochiende. (Jak. 3:15) Gima ber en ni Wach Jehova oting’o wach maber ma miyowa geno.
Jehova Guedhoga Joma Weyo ne Jowetegi Kethogi
10 Mako sadha hinyo ng’ato owuon. Sadha chalo gi osigo mapek, kendo Jehova dwaroga ni wagol osigono kuomwa mondo wabed gi chuny mokue. (Som Jo-Efeso 4:31, 32.) Ojiwo ng’ato ka ng’ato kuomwa kama: “We mirima, kendo kik iwe iyi owang’.” (Zab. 37:8) Luwo puonjno konyowa. Mako sadha nyalo hinyo ringrewa kod pachwa. (Nge. 14:30) Mana kaka madho sum hinyo ng’at momadheno, e kaka mako sadha biro hinyo jasadhano, to ok ng’at momakone sadha. Omiyo, sama waweyo ne jomamoko kethogi, wan e ma wayudo ohala. (Nge. 11:17) Pachwa kod chunywa bedo mokue, to mano miyo wadhi nyime tiyo ne Jehova gi kinda.
w03-SW 12/1 13 ¶20
“Yud Mor Maduong’ Kuom Jehova”
20 Kae to, “jo mamuol nobed weg piny.” (Zaburi 37:11a) Kata kamano, ‘jo mamuolgo’ gin jomage? Wach molok ni “mamuol” tiende en “sando, duoko piny, kuodo wich.” “Jo mamuol” gin joma obolore ka rito mondo Jehova obi otiek timbe duto ma ok kare. “Ginibed mamor ahinya nikech ginidag gi kuwe.” (Zaburi 37:11b) Kata mana e kindegi, pod wayudo kuwe nikech wan e Paradiso mar ranyisi motudore gi kanyakla mar Jokristo.
Puonj Manie Wach Nyasaye
it-2-E 445
Got
Gima otegno, mosiko, kendo man malo. Gode itiyogo kiwuoyo kuom gima otegno kendo ma siko. (Isa 54:10; Hab 3:6; pim gi Za 46:2.) Omiyo, ka ne jandik zaburi owachi ni tim Jehova makare chal gi “gode madongo mag Nyasaye,” (Za 36:6, The Bible in Luo, 1968.) nyalo bedo ni nowacho ni tim makare mar Jehova osiko. Kata, nikech gode ni malo ahinya, nyalo bedo ni nowacho ni tim makare mar Jehova ni malo moloyo mag dhano. (Pim gi Isa 55:8, 9.) Fweny 16:20 wacho ni ka ne Nyasaye oolo bakul mar abiriyo mar mirimbe, “gode ne olal nono.” Mano nyiso ni kata mana gik man malo kaka gode ok bi tony chieng’ ma Nyasaye oolo mirimbe.—Pim gi Jer 4:23-26.
MEI 13-19
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE ZABURI 38-39
Kik Chunyi Chandre Mokalo Tong’
Chom Wang’i Tir Kuom Gik man Nyime
12 Som 1 Johana 3:19, 20. Waduto chunywa nyalo chandowa nikech richo moro ma ne watimo chon. Kuom ranyisi, jomoko chunygi nyalo chandogi nikech richo ma ne gitimo ka pok ne gipuonjore adiera. Jomoko bende chunygi nyalo chando nikech richo ma ne gitimo bang’ ka osebatisgi. (Rumi 3:23) En adier ni wadwaro timo gik mabeyo. Kata kamano, “waduto wachwanyore nyading’eny.” (Jak. 3:2; Rumi 7:21-23) Kata obedo ni ok wawinjga maber sama chunywa chandowa, onyalo konyowa e okang’ moro. Nikech ang’o? En nikech sama chunywa chandore nikech richo moro ma ne watimo, mano biro chwalowa mondo walokre kendo watem matek mondo kik wanwo richono kendo.—Hib. 12:12, 13.
13 Komachielo bende, wanyalo weyo chunywa odhi nyime chandowa mokalo tong’ e wi richo ma ne wasekwayoe ng’wono ma Jehova oweyonwa. Ka wayie mondo chunywa ochandwa kamano, wan e ma wabiro hinyore. (Zab. 31:10; 38:3, 4) E yo mane? Ne ane ranyisi mar nyaminwa moro ma ne chunye siko ka chande e wi richo moko ma ne otimo chon. Owacho kama: “Nawinjoga mana ka gima koro onge gima ne anyalo timo malong’o mondo amor Jehova nikech koro nasedeko.” Thothwa osegawinjo kaka nyaminwano nowinjo. Ber mondo watang’ gi obadho mar siko ka waparore ahinya e wi richo ma ne watimo chon. Pare kaka gima kamano nyalo moro Satan ka ofwenyo ni wajok gi ngimawa wawegi ka Jehova to pok ojok kodwa!—Pim gi 2 Jo-Korintho 2:5-7, 11.
w02-SW 11/15 20 ¶1-2
Ang’o Manyalo Konyowa Timo Gik ma Moro Jehova?
NGIMA dhano chuok kendo kalo mapiyo. Ka ne Daudi oparo kaka ngima chuok, ne olemo niya: “Yaye Jehova, konya ng’eyo kaka giko mar ngimana biro chalo, kod kar romb ndalona, mondo ang’e ni ngimana chuok marom nade. Iseketo ndalona obedo machuok; hika tin ahinya e nyimi.” Daudi ne dwaro ni wechene kod timbene omor Jehova. Nonyiso kaka nogeno Jehova ka nowacho niya: “Aketo genona duto kuomi.” (Zaburi 39:4, 5, 7) Jehova nowinje. Kuom adier, ne okonyo Daudi kendo ne onyiso ni nomor gi tijene mi ne oguedhe.
Yot ahinya bedo ni chenro modich kendo yot mondo gik ma timore omawa thuolo. Mano nyalo miyo wachak parore nikech gik monego watim ng’eny to thuolo mar timogi tin. Be wan bende wagombo ni gik ma watimo e ngimawa omor Nyasaye mana kaka Daudi bende notimo? Kuom adier, Jehova nono ng’ato ka ng’ato kuomwa. Higni 3,600 mokalo, Ayub ma ne en jal moluoro Nyasaye, nowacho ni Jehova ne oneno yorene kendo nokwano ondemene duto. Ayub nopenjo niya: “Dadwoke nade kopenja wachno?” (Ayub 31:4-6, 14) Wanyalo tiyo gi ngimawa e yo ma moro Nyasaye ka watimo gik ma miyo wabedo gi winjruok maber kode, waluwo chikene, kendo watiyo gi thuolowa e yo mariek. We koro wanon ane wechego e yo matut.
Loso Osiep ma ne Nie Kindi gi Jehova Kendo
Wuo gi Jehova pile. Wuonu manie polo ong’eyo ni chunyi nyalo chandi ma chop kama ineno ni tekni wuoyo kode e lamo. (Rumi 8:26) Kata kamano, ‘lam alama ma ok iwe,’ kendo inyis Jehova kaka igombo bedo osiepne. (Rumi 12:12) Andrej wacho kama: “Najabedoga gi wich-kuot kendo chunya ne chandaga ahinya. Kata kamano, bang’ lamo ka lamo, nawinjoga ka koro agonyora, kendo ka chunya okue.” Ka po ni ok ing’eyo gima inyalo kwayo e lamo, inyalo somo weche mag lamo ma Ruoth Daudi nolamo bang’ ka noseloko chunye gadier. Wechenego yudore e Zaburi 51 kod 65.
Puonj Manie Wach Nyasaye
Bed Ng’at Minyalo Gen
16 Ritruok bende dwarore ahinya ka dwaher ni jomamoko ogenwa. Kidono konyowa rito lewwa sama jomamoko dwaro ni wanyisgi wach moro maling’ ling’. (Som Ngeche 10:19.) Sama watiyo gi kuonde mitudruokie gi osiepe e intanet, wanyalo yudo ka ok yotnwa ahinya bedo gi ritruok. Ka ok watang’ wanyalo po ka waelo ne galamoro wach moro maling’ ling’ e intanet, kendo ok wabi chiko kaka jomoko biro tiyo gi wachno kod hinyruok monyalo kelo. Ritruok biro konyowa bende mondo waling’ sama jo akwede dwaro ni wanyisgi weche moko ma ok onego ging’e e wi owetewa gi nyiminewa. Gima kamano nyalo timore sama polise temo dayo thowa e piny mogoye tijwa marfuk kata ma nigi chike moko ma monowa lamo ka wan thuolo. E seche kaka mago, wanyalo tiyo gi puonj ma wacho ni ‘watue dhowa.’ (Zab. 39:1) Bed ni wan gi joodwa, osiepewa, owetewa gi nyiminewa, kata jomamoko, dwarore ni kinde duto wabed jo migeno. To mondo wabed jo migeno, nyaka wabed gi ritruok.
MEI 20-26
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE ZABURI 40-41
Ang’o Momiyo Onego Wakony Jomamoko?
Jochiwo Gin Joma Mor
16 Joma chiwo gi chunygi duto ok gen ni joma gimiyogo biro chiwonegi gin bende. Yesu nowacho niya: “Ka iloso nyasi, gwel joma odhier, gi joma ong’ol, gi pudhe, kod muofni; kendo inibed mamor nimar gionge gima ginyalo chuligo.” (Luka 14:13, 14) Jandik Muma moro nowacho kama kitaye gi roho maler: “Ng’at ma jachiwo noyud gueth.” Kae to machielo nowacho niya: “Ng’at mamor en ng’at ma kecho jachan.” (Nge. 22:9, NW; Zab. 41:1, NW) Kuom adier, onego wabed jochiwo nikech timo mano miyo wabedo ma mor.
17 Ka ne Paulo nwoyo weche ma Yesu nowacho ni “chiwo kelo mor mogundho moloyo kawo,” Paulo ne ok wuo mana kuom kony mag ringruok kende, to nowuoyo bende e wi jiwo jomamoko kaachiel gi miyogi paro moko ma nyalo konyogi. (Tich 20:31-35) Jaote Paulo bende noketonwa ranyisi maber ahinya kokalo kuom wechene kod timbene e wi kaka wanyalo chiwo thuolowa, tekowa, herawa, kod chiko itwa ne jomamoko.
18 Jotim nonro molony e weche oganda bende osefwenyo ni joma jochiwo bedoga ma mor. Buk moro wacho ni “mor ma ji bedogago medore sama gikonyo jomamoko.” Jotim nonro bende wacho ni konyo ji en gima dwarore ahinya nikech timo kamano “miyo ngima ji bedo maber” nikech timno “miyo ji yudo gik mochuno e ngima.” Mano e momiyo ijiwoga ji ni gichiwre e tije ma konyo oganda mondo ngimagi obed maber kendo gibed ma mor. Mano ok en wach ma wendo ne jogo duto ma oyie ni Muma en Wach Jehova Nyasaye ma ne ochueyo dhano.—2 Tim. 3:16, 17.
Jehova Biro Miyi Teko
7 Kata kamano, kapo ni watuwo, wanyalo geno ni Nyasaye biro hoyowa, miyowa rieko, kendo sirowa mana kaka notimo ne jotichne e kinde machon. Ruoth Daudi nondiko niya: “Ojahawi jalo ma keto chunye koparo jo modhier: Jehova nogole e chandrwok e ndalo marach. Jehova nogeng’ne richo, mi norite mangima.” (Zab. 41:1, 2) Wang’eyo ni joma ne dewo joma odhier e ndalo Daudi, ne otho. Kuom mano, Daudi ne ok wach ni joma kamago ne ibiro rit e yor hono mi gibed mangima nyaka chieng’. Weche ma Daudi nowachogo kotelne gi roho, nyisowa ni Nyasaye ne dhi konyo ng’at ma dewo ji. E yo mane? Daudi nowacho niya: “Jehova notege e kitanda mar midekrene: ipedho kar nindone duto kotuwo.” (Zab. 41:3) Ee, ng’at ma ne dewo joma odhier ne nyalo bedo gadier ni Nyasaye ong’eye kendo ong’eyo timbene makare. Nyalo ma ringre dhano nigo mar miyo ochang kende owuon ma en mich ma Nyasaye omiyo dhano, ne nyalo konye owinj maber, kendo mondo ochang.
Nyis Ji Ng’wono Kaka Jehova Bende Timo
17 Ok onego inyis ji ng’wono mana nikech igeno ni gin bende gibiro nyisi ng’wono. Kar mano, gima duong’ momiyo onego itim kamano en gombo ma in-go mar luwo ranyisi mar Jehova kendo miye duong’, nikech Jehova Nyasaye e ma keto ranyisi maber chuth mar nyiso ji ng’wono. (Nge. 14:31) Kuom mano, watimuru duto ma wanyalo mondo waluw ranyisi mar Jehova kuom hero jirendewa kod Jokristo wetewa, kendo nyisogi ng’wono.—Gal. 6:10; 1 Joh. 4:16.
Puonj Manie Wach Nyasaye
it-2-E 16
Jehova
Muma duto wuoyo e wi ratiro ma Jehova nigo kaka Jaloch mar piny gi polo, to mano nyiso maler dwach Jehova maduong’ ma en keto nyinge obed maler. Mano oriwo tieko miriambo duto ma osewach e wi Nyasaye. E wi mano, mondo oket nyingno obed maler, chuech duto manie polo gi piny bende nyaka miye luor. Mano nyiso ni nyaka giyie ni Jehova ema nigi ratiro mar locho e polo gi piny kendo giyier mar tiyone gi chunygi duto nikech gihere. Lamo mar Daudi ma yudore e Zaburi 40:5-10 nyiso kaka nomor tiyo ne Jehova kendo keto nyinge obed maler. (Ne ane kaka jaote Paulo nonyiso kaka Kristo Yesu nochopo weche moko manie zaburino e weche ma nondiko e Hib 10:5-10.)
MEI 27–JUN 2
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE ZABURI 42-44
Ti Maber gi Puonj ma Jehova Miyowa
w06-SW 6/1 9 ¶4
Puonj Mayudore e Bug Zaburi—II
42:4, 5, 11; 43:3-5. Ka po ni wabedo mabor gi kanyakla kuom kinde nikech chal moro ma ok wanyal geng’o, paro mor ma ne wayudo ka wadhi e chokruoge e kinde mokalo nyalo konyowa. Kata obedo ni mano nyalo kelonwa lit, onyalo konyowa paro ni Nyasaye e kar bwokwa kendo ni onego wagen kuome mondo okonywa.
Kaka Inyalo Timo Puonjruok e Yo ma Mamori Kendo Makonyi
1 LEM: Okang’ mokwongo en lemo. (Za. 42:8) Nikech ang’o? En nikech onego wane puonjruok Wach Nyasaye kaka yo ma walamogo Jehova. Omiyo, onego wakwa Jehova mondo okonywa bedo gi paro mokuwe kendo omiwa roho maler ka pok wachako puonjore. (Luka 11:13) Barbara, ma osebedo jamisonari kuom higni mang’eny wacho kama: “Alemoga ka pok asomo Muma kata puonjora. Bang’ lemo, awinjoga ni Jehova ni koda kendo oyie gi gik ma atimo.” Ka walemo ka pok wachako puonjore, mano yawo pachwa kod chunywa mondo warwak chiemb chuny ma wadwaro chamo.
‘Kik Lueti Nyosre’
11 Wayudo jip bende kokalo kuom puonj ma wayudo e chokruogewa mag kanyakla, mag alwora, chokruogewa mag ndalo adek kaachiel gi skunde ma wan-go. Puonj ma wayudogo, konyowa tiyo ne Nyasaye ka wan gi paro mowinjore, konyowa keto chenro mag tiyo ne Nyasaye, kendo chopo migepe ma wan go kaka Jokristo. (Zab. 119:33) Be in gi siso mar yudo teko kokalo kuom yore ma Jehova puonjowagogo?
12 Jehova nokonyo Jo-Israel mondo olo Jo-Amalek kod Jo-Ethiopia, kendo nomiyo Nehemia kod joge teko mar tieko gero ohinga mag Jerusalem. E yo machalo kamano, Nyasaye biro miyowa teko mar lando wach maber kata obedo ni waromo gi akwede, joma ok dwar rwako wach ma walando, kod sama wan gi parruok. (1 Pet. 5:10) Ok wagen ni Jehova biro timonwa honni. Kar mano, watim mana karwa. Wanyalo timo kamano kuom somo Muma pile, iko kendo dhi e chokruoge juma ka juma, timo puonjruok ma marwa wawegi kod lamo mar joot, kendo wuoyo gi Jehova e lamo kinde duto. Kik wawe mondo dwachwa wawegi oketh chenro ma Jehova oseketo mar jiwowa kendo tegowa. Ka dipo ni isedok chien kuom weche ma osewachgo, kwa Nyasaye mondo okonyi. Kitimo kamano, roho mare biro miyi “teko kod gombo mar timo duto mohero.” (Fil. 2:13) Kata kamano, ang’o minyalo timo mondo iteg luet jomoko?
Puonj Manie Wach Nyasaye
it-1-E 1242
Bwe
E Muma, itiyo gi bwe nyading’eny e yor ranyisi. Ka ne Ayub kalo e chandruok malich, noywagore kowacho ni en “owadgi bwe.” (Ayu 30:29) Ka ne owuoyo e wi kaka ne olo jotich Nyasaye e lweny kendo kaka bwe ne chokore mondo ocham ringre joma onegi, jandik zaburi noywagore kowacho (pim gi Za 68:23) kama: “Isegoyowa mi ibolowa ka ma ondiegi odakie.” (Za 44:19) Ka ne Jo-Babulon omonjo Jerusalem e higa mar 607 K.K.P., kech maduong’ nomako pinyno mi mon notimo marach ne nyithindgi. Mano e momiyo Jeremia nowacho kaka jo Nyasaye nopogore ahinya gi bwe ma ritoga nyithindgi e yo maber.—Ywa 4:3, 10.
JUN 3-9
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE ZABURI 45-47
Wer ma Wuoyo e Wi Kend mar Ruoth
Moruru Nikech Keny mar Nyarombo!
8 Som Zaburi 45:13, 14a. Miaha itero mondo otim arus ka en gi “duong’ maler duto.” E Fweny 21:2 ipimo miaha gi dala ma en Jerusalem Manyien, “koikore kaka miaha ikore ni chwore.” Dala manie poloni nigi “duong’ mar Nyasaye” kendo orieny ka “kidi ma nengone tek, ka jasper, maler kaka krustal.” (Fwe. 21:10, 11) Nenruok majaber mar Jerusalem Manyien ilero malong’o e bug Fweny. (Fwe. 21:18-21) Mano e momiyo jandik-zaburi wacho ni miaha nigi “duong’ maler duto”! To mano ok bwogwa nikech en keny mar Ruoth matimore e polo.
9 Miaha itero ir Wuon kisera, ma en Ruoth ma Mesia. Ruodhno osebedo ka iko miaha, ‘kolwoke gi luok mar pi kod wach.’ Miahano koro ‘ler kendo oonge seyo.’ (Efe. 5:26, 27) Miaha bende nyaka rwakre mowinjore gi arus. To mano e gima otimo! “Lepe ochwe gi dhahabu,” kendo ibiro ‘tere ir ruoth korwako law ma otwang’ie kido.’ E keny mar Nyarombo, “oseyiene [miaha] mondo orwakre gi nanga mayom, maler kendo mapichni.”—Fwe. 19:8.
Ang’o ma Bug Fweny Wacho e Wi Ngimani ma Kinde Mabiro?
10 Ang’o ma Jehova biro timo sama imonjo joge? Jehova owuon nyisowa niya: “Mirima mager nomaka.” (Eze. 38:18, 21-23) Fweny sula mar 19 nyisowa gima biro timore bang’ mano. Jehova biro oro Wuode mondo oked ne joge, kendo loyo jowasikgi. “Oganda lweny mag polo,” tiende ni malaike makare kod jomamoko 144,000, biro riwore gi Yesu e kedo ne jo Nyasaye. (Fwe. 17:14; 19:11-15) Lwenyno biro tieko ang’o? Obiro tieko dhano ma kwedo Jehova kaachiel gi riwruoge duto ma gitiyogo!—Som Fweny 19:19-21.
11 Temie paro kaka jotich Nyasaye momakore kode biro winjo bang’ tony sama iketho jowasik Nyasaye! To mano kaka piny biro pong’ gi mor ma tamre gi nono! Kata obedo ni joma ni e polo biro kok gi mor bang’ ka oseketh Babulon Maduong’, nitie gima chielo ma bende biro miyogi mor maduong’. (Fwe. 19:1-3) Mano en wach maduong’ ahinya e bug Fweny. Wachno en “kend mar Nyarombo.”—Fwe. 19:6-9.
12 Kendno dhi timore karang’o? Ji duto manie kwan mar 144,000 biro yudo kosedhi e polo ka pok lweny mar Har–Magedon otugore. Kata kamano, mano ok e kinde ma Nyarombo nokendie. (Som Fweny 21:1, 2.) Kend mar Nyarombo biro timore bang’ ka lweny mar Har–Magedon oserumo, kendo ka osegol jowasik Nyasaye duto.—Zab. 45:3, 4, 13-17.
it-2-E 1169
Lweny
E giko lwenyno, piny biro bedo gi kuwe kuom higni aluf achiel. Zaburi ma wacho ni Jehova ‘tieko lwenje e piny duto. Oturo atunge kod tonge; owang’o geche lweny gi mach,’ nokwongo chopo e kinde ma Nyasaye nokelo kuwe e piny Israel ka noketho gige lweny mag jowasikgi. Bang’ ka Kristo osetieko jowasike duto e lweny mar Har–Magedon, piny duto biro bedo gi kuwe mogundho. (Za 46:8-10) Joma ibiro mi thuolo mar dak nyaka chieng’ gin joma osethedho “ligengnigi obed kwer kendo tongegi obed pand keyo” kendo gin joma ok ‘puonjre lweny.’—Isa 2:4; Mik 4:3, 4.
Puonj Manie Wach Nyasaye
Pinyruodh Nyasaye Biro Tieko Ang’o?
9 Ang’o ma biro kawo kar riwruogego? Be nitie riwruok moro amora ma biro bedo e piny bang’ Har–Magedon? Muma wacho niya: “Nitie polo manyien gi piny manyien ma warito ka luwore gi kaka nosesingo, kendo ma tim makare nobedie.” (2 Pet. 3:13) Polo machon gi piny machon, mochung’ ne sirkande mopong’ gi mibadhi kod dhano ma gilocho e wigi, ibiro keth chuth. Ang’o ma biro kawo kargi? Weche motigo e Muma ni “polo manyien gi piny manyien” nyiso ni wabiro bedo gi sirkal manyien kod joma beyo ma sirkandno biro locho e wigi. Pinyruodhno ma ruodhe en Yesu Kristo, biro locho e yo makare chuth mana kaka Jehova dwaro nikech en Nyasaye ma ochanore. (1 Kor. 14:33) Omiyo, “piny manyien” biro bedo kama ochan maber. Wabiro bedo gi chwo ma beyo ma biro tayo weche. (Zab. 45:16) Kristo kaachiel gi joloch wetene 144,000 biro konyogi mondo giti tijno. Parie kinde ma piny duto biro bedo mana gi riwruok achiel kende ma onge mibadhi!
JUN 10-16
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE ZABURI 48-50
Jonyuol—Konyuru Joodu Mondo Gimed Geno Riwruok mar Oganda Jehova
Lamo Madier Biro Miyo Imed Bedo Mamor
11 Walamo Jehova kuom puonjore Wachne kendo puonjo nyithindwa mondo ong’eye. Chik mar Sabato ne miyo Jo-Israel keto dijegi mapile tenge mondo giket pachgi e loso winjruokgi gi Jehova. (Wuok 31:16, 17) Jo-Israel ma nomakore gi Jehova nopuonjo nyithindgi e wi Jehova kod berne. Wan bende nyalo bedo maber ka waketo thuolo moro tenge mondo wasom Wach Nyasaye kendo wapuonjre. Mano en achiel kuom yore ma walamogo Jehova, kendo timo mano konyowa sudo machiegni kode. (Zab. 73:28) Bende, ka wapuonjore Wach Nyasaye kaka joot, wabiro konyo nyithindwa mondo gibed gi winjruok maberie mogik gi Wuon-gi ma jahera manie polo.—Som Zaburi 48:13.
Nitie Gimomiyo Onego Ubed Mamor
“Wuothuru koni gi koni e Sayun, kendo lworeuru alwora; kwanuru ute moting’ore malo. Nonuru maber ohinga mage, keturu chunyu kuom paro ute madongo, mondo uhul mano ni tieng’ ma biro luwo.” (Zab. 48:12, 13) Jandik-zaburi nojiwo Jo-Israel mondo onon Jerusalem adimba. Tem ane paro mor ma joot mag Jo-Israel ne nigo bang’ dhi e dala malerno e nyasi mag higa ka higa kendo neno hekalu ma ne jaber sidang’? Nyaka bed ni timo kamano nojiwogi mondo ‘gihul mano ne tieng’ ma ne biro luwo.’
Par ane wach ruoth madhako mar Sheba, ma kane okwongo winjo wach loch maber mar Suleman kod riekone maduong’, ne obedo gi kiawa. Ang’o ma ne okonye bedo gadier kuom weche ma ne owinjo? Nowacho kama: “Ne ok ayie weche margi, nyaka nabiro, kendo aneno gi wang’a.” (2 Weche 9:6) Ee, gik ma waneno gi ‘wengewa’ wawegi nyalo mulo ahinya ngimawa.
Ere kaka inyalo konyo nyithindi mondo one gi ‘wengegi’ giwegi gik mabeyo ahinya madhi nyime e riwruok mar oganda Jehova? Kapo ni ofis mar Joneno mag Jehova ni machiegni kodu, tim kinda mondo ilim ofisno. Kuom ranyisi, Mandy gi Bethany, ne jodak kilomita 1,500 kama, mabor gi Bethel man pinygi. Kata kamano, jonyuolgi ne chano kinde ka kinde limbe mar dhi neno Bethel, to moloyo ne gitimo kamano e kinde ma ne nyirigo podi dongo. Gilero kama: “Kane pok walimo Bethel, ne waparo ni kanyo en kama weche oridore ahinya kendo en mana kar joma oti. To kata kamano, ne waromo gi rowere mang’eny ma ne tiyo matek ne Jehova kendo ne gimor gi tijno! Ne waneno ni kare riwruok mar oganda Jehova ne lach ahinya moloyo mana kama tin ma ne wadakie, kendo limbe ka limbe ma ne watimo Bethel ne jiwowa sudo machiegni gi Jehova kendo tiyone.” Neno kaka riwruok mar oganda Nyasaye chalo e yo ma kamano, ne ojiwo Mandy gi Bethany chako tij painia, bende ne ogwelgi mondo giti e Bethel kuom kinde moko.
Dhiuru Nyime Bedo Jokanyo mag Pinyruoth!
5 Puonjri histori mar sirkandno. Ng’at madwaro bedo raia mar sirkal moro, nyalo dwarore ni opuonjre histori mar sirkandno. E yo ma kamano, jogo madwaro bedo jokanyo mag Pinyruoth, nyaka puonjre duto ma ginyalo e wi Pinyruodh Nyasaye. Ne ane ranyisi mar yawuot Kora, ma ne tiyo ne Nyasaye e piny Israel machon. Ne gihero Jerusalem ahinya kaachiel gi kare ma ne oyangi ne lamo, kendo ne gihero wuoyo ahinya e wi histori mar Jerusalem. Gima ne morogi ahinya ne en gima Jerusalem kod gima kar lamono ne ochung’ne, to ok gik ma ne oti godo e gero dalano. Jerusalem ne “dala maduong’ mar Ruoth maduong’,” Jehova, nimar kanyo ema ne itimoe lamo madier. Kanyo e kama ne ipuonjoe Chik Jehova. Jehova nohero kendo noyie mana gi joma ne nie bwo loch mar Ruoth man Jerusalem. (Som Zaburi 48:1, 2, 9, 12, 13.) Mana kaka yawuot Kora, be in-gi gombo mar puonjruok kendo nyiso jomoko histori mar riwruok mar oganda Jehova manie piny? Kaka imedo puonjri e wi riwruok mar oganda Nyasaye koda kaka Jehova konyo joge, e kaka ibiro medo neno ni Pinyruodh Nyasaye en gima nitie adier. Siso mari mar lando wach maber mar Pinyruoth biro medore.—Yer. 9:24; Luka 4:43.
Puonj Manie Wach Nyasaye
it-2-E 805
Mwandu
Nikech Jo-Israel ne nigi mwandu mang’eny, ne gin gi chiemo moromo (1Ru 4:20; Ekl 5:18, 19) kendo ne ok giyud chandruok ma dhier kelo. (Nge 10:15; Ekl 7:12) To kata obedo ni Jo-Israel ne nigi mwandu mang’eny nikech tich matek ma ne gitiyo, (pim gi Nge 6:6-11; 20:13; 24:33, 34), Jehova nomiyogi siem ni gitang’ mondo wigi kik wil ni en e ma noguedhogi mi gichak geno mwandugo. (Rap 8:7-17; Za 49:6-9; Nge 11:4; 18:10, 11; Jer 9:23, 24) Noparnegi ni mwandu gin gik ma ok siki (Nge 23:4, 5), ok gin gik minyalo chiw kaka rawar mondo ores ngima ng’ato (Za 49:6, 7), kendo ni ok gikony jomotho (Za 49:16, 17; Ekl 5:15). Nonyisgi ni keto pachgi duto e mwandu ne nyalo miyo gidonj e timbe mag mibadhi kendo chwanyo Jehova. (Nge 28:20; pim gi Jer 5:26-28; 17:9-11.) Bende, nojiwgi ni ‘gimi Jehova duong’ gi mwandugi mabeyo.’—Nge 3:9.
JUN 17-23
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE ZABURI 51-53
Gik Minyalo Timo Mondo Kik Idonj e Richo Madongo
Ere Kaka Inyalo Rito Chunyi?
4 E Ngeche 4:23, chuny ochung’ ne kaka ng’ato chalo gi iye. (Som Zaburi 51:6.) Tiende ni chunywa ochung’ ne gik ma waparo aling’ ling’, dwachwa ma iye, kod gombowa, to ok kaka wanenore gi oko.
5 Par ane kaka yo ma waritogo dendwa konyowa ng’eyo gimomiyo dwarore ni warit chunywa. Mokwongo, mondo fuonni man e i dendwa oti maber, nyaka wacham chiemo mowinjore kendo warie dendwa kinde ka kinde. E yo ma kamano, mondo warit chunywa, nyaka wacham chiemb chuny ma Jehova miyowa kendo kinde ka kinde nyaka watim gik ma nyiso ni wan gi yie kuom Jehova. Mano oriwo tiyo gi gik ma wapuonjore kendo lero ne jomamoko yiewa. (Rumi 10:8-10; Jak. 2:26) Mar ariyo, yo ma dendwa nenorego gi oko nyalo miyo wapar ni wangima maber to kare watuo gi e iye. E yo machalo kamano, gik ma watimo e tij Nyasaye nyalo miyo wapar ni yiewa otegno to kare gombo maricho osechako donjo e chunywa. (1 Kor. 10:12; Jak. 1:14, 15) Onego wapar kinde duto ni Satan gombo ahinya duwo chunywa mondo warwak pache. Gin yore mage monyalo tiyogo? To ang’o ma wanyalo timo mondo warit chunywa?
Wanyalo Siko ka Wan gi Timbe Maler
5 Yo maduong’ ma wanyalo nyisogo ni wageno chuth kuom Jehova en lemo kinde duto mondo okonywa waked gi paro maricho. Sama wamedo sudo machiegni gi Jehova e lamo, en bende omedo sudo machiegni kodwa. Omiyowa roho mare maler, kendo rohono miyowa teko mar dhi nyime kwedo paro maricho mondo wasik ka wan gi timbe maler. Kuom mano, weuru kinde duto wanyis Nyasaye gombo ma wan-go mar more kokalo kuom gik ma wasiko waparo e chunywa. (Zab. 19:14) Be wakwaye ka wabolore mondo ononwa kendo ofweny “gimoro marach” kaka paro kata gombo ma ok owinjore ma nyalo terowa e yor richo? (Zab. 139:23, 24) Be wajasaye mondo okonywa wasik ka wamakore kode sama tem moro oyudowa?—Mat. 6:13.
6 Kaka ne wapon kata timbe mochido ma ne watimo chon nyalo bedo ni nomiyo wahero timbe ma Jehova osin-go. Kata bed ni ne en kamano, pod onyalo konyowa mondo watim lokruok ma dwarore eka wadhi nyime tiyone e yo moyiego. Mano e gima Ruoth Daudi nofwenyo. Bang’ terore gi Bathsheba, Daudi nosayo Jehova niya: “Chwena chunya maler, kendo [duokna] chuny mogik kare e iya.” (Zab. 51:10, 12) Tim marach nyalo gurore ahinya e ringrewa morem, kata kamano Jehova nyalo miyo wabed gi chuny moikore timo dwache. Kata kapo ni gombo maricho ogurore e chunywa, kendo temo monowa bedo gi paro maler, Jehova nyalo chiko yorewa mondo wayie luwo chikene kendo dak kaluwore gi chikego. Onyalo geng’onwa gimoro amora marach ma dwaro chiko ngimawa.—Zab. 119:133.
Puonj Manie Wach Nyasaye
it-1-E 644
Doeg
Ne en Ja-Edom ma ne omi migawo makende mar bedo jatend jokwadh Ruoth Saulo. (1Sa 21:7; 22:9) Nenore ni Doeg ne en ng’at ma nolokore modonjo e din mar Jo-Yahudi. Nikech “ne ogeng’ne e nyim Jehova” ka en Nob, samoro nikech singruok ma ne otimo, bedo ma ok ler, kata samoro nikech ne ichich ni en gi dhoho, Doeg ne oneno ka Ahimelek ma ne en Jadolo Maduong’ miyo Daudi makate mar hekalu kod ligangla mar Goliath. Bang’e, ka Saulo ne wuoyo gi jotichne kendo ywagore ni ne gindhoge, Doeg nowacho gik ma noneno ka ne en Nob. Saulo ne oluongo Ahimelek kod jodolo duto ma ne ni Nob, to bang’ penjogi penjo moko, ne ochiko jolwenje mondo oneggi. Ka ne jolwenygo otamore timo kamano, Doeg nokawo okang’ mapiyo monego jodolo 85 mana kaka Saulo ne ochiko. Bang’ mano, Doeg noketho dala mar Nob, monego le kod ji duto ma nodak kuno, jo madongo kaachiel gi jo matindo.—1Sa 22:6-20.
Mana kaka weche ma yudore e wi zaburi 52 wacho, Daudi nowuoyo kuom Doeg kowacho kama: “Lewi bith ka wembe, ochano timo gik maricho mondo ohinygo ji. Ihero richo moloyo ber, miriambo mitni moloyo wacho adiera. A, in lep mohero miriambo, ihero chwanyo ji!”—Za 52:2-4.
JUN 24-30
MWANDU MA YUDORE E WACH NYASAYE ZABURI 54-56
Nyasaye En Jakori
w06-SW 8/1 22 ¶10-11
Bed Mariek Kendo Iluor Nyasaye!
10 Nitie kinde ma Daudi ne odhi pondo ir Akish, ruodh Jo-Filistia ma ne odak e dala mar Gath ma bende ne en thurgi Goliath. (1 Samuel 21:10-15) Jotij ruoth nofwenyo ni Daudi en jasikgi. Daudi ne otimo ang’o e chal matekno? Nolemo konyiso Jehova kaka nowinjo e chunye. (Zaburi 56:1-4, 11-13) Kata obedo ni notimore ka janeko mondo ores ngimane, nofwenyo ni Jehova e ma nogole e chandruogno. Daudi nonyiso maler ni noluoro Nyasaye ka ne ogeno kuome mondo orese.—Zaburi 34:4-6, 9-11.
11 Mana kaka Daudi, wan bende wanyalo nyiso ni waluoro Jehova ka wageno kuome mondo okonywa e kinde chandruok. Daudi nowacho kama: “We mondo Jehova ota yoreni; gen kuome, eka notimni kaka ikwaye.” (Zaburi 37:5) Mano koro ok nyis ni ka wasenyiso Jehova chandruoge ma wan-go, to waling’ ma ok wakaw okang’ moro amora ka wageno ni obiro konyowa. Daudi ne ok olemo alema kae to oweyo gi kanyo. Notiyo gi tekone kod rieko ma Jehova nomiye mondo otiekgo chandruok ma ne omake. Kata kamano, nong’eyo maler ni ne ok onyal loyo chandruogno kien. To mano e gima wan bende onego watim. Ka wasetimo duto ma wanyalo, to waweyo weche e lwet Jehova. Nitie kinde ma gima wanyalo timo en mana geno kuom Jehova. Kinde kaka mago e ma luoro Nyasaye konyowae. Weche ma Daudi nowacho nyalo hoyowa. Nowacho niya: “Jehova en osiep jogo moluore kendo onyisogi singruokne.”—Zaburi 25:14.
Onge Gima Nyalo “Pogowa gi Hera mar Nyasaye”
9 Gimachielo ma Jehova morgo en neno kaka wanano. (Mathayo 24:13) Ng’e ni Satan dwaro ni walok ne Jehova ng’ewa. Odiechieng’ kodiechieng’ michung’ motegno kimakori gi Jehova, inyiso ni Satan nohango ne Jehova wach. (Ngeche 27:11) Seche moko, nano ok en gima yot. Tuoche, pek mag yuto, parruok, kod chandruoge mamoko nyalo miyo ngimawa obed matek. Chunywa be nyalo nyosore kapo ni nitie gimoro ma ne wagombo to ok otimore. (Ngeche 13:12) Ka wanano e chal ma kamago, Jehova kwano mano kaka gima duong’ ahinya. Mano e momiyo Ruoth Daudi nokwayo Jehova ka en gadier niya: “Kan pi wang’a e chupani; ok gin e kitapi koso?” (Zaburi 56:8) Chutho, Jehova neno pi wang’ mwachwero kod chandruok mwakaloe sama wanano kwamakore kode, kendo ok one mago kaka gima tin kendo wiye ok nowil kodgi. Kuom adier, pi wang’ kod chandruoge ma kamago nigi nengo maduong’ ahinya e wang’ Jehova.
Kaka Hera Konyowa Loyo Luoro
16 Satan ong’eyo ni wahero ngima ahinya. Owachoga ni wanyalo timo gimoro amora, moriwo nyaka ketho winjruokwa gi Jehova, mana ni mondo wares ngimawa ma sani. (Ayub 2:4, 5) To mano doko miriambo maduong’! Nikech Satan e “jal ma nigi nyalo mar kelo tho,” otemoga tiyo gi luoro tho mondo omi wajwang’ Jehova. (Hib. 2:14, 15) Nitie kuonde ma Satan osetiyoe gi joge e bwogo jo Jehova ni ka ok gikwedo yiegi, to gibiro negogi. Kata, Satan nyalo tiyo gi tuoche kod weche mag thieth e miyo waketh chike mag Jehova. Lakteche kod joutewa ma ok gin Joneno, nyalo thung’owa ni omedwa remo, to mano en ketho chik Nyasaye. Kata, ng’ato nyalo thung’owa mondo waluw kit thieth ma tuomore gi puonj mag Muma.
17 Kata obedo ni ok wadwar tho, wang’eyo ni Jehova ok bi weyo herowa kata ka watho. (Som Jo-Rumi 8:37-39.) Sama osiepe Jehova otho, oparogiga mana ka gima pod gingima. (Luka 20:37, 38) Ogombo ahinya chierogi. (Ayub 14:15) Jehova osechulo nengo matek ahinya mondo ‘wabed gi ngima ma nyaka chieng’.’ (Joh. 3:16) Wang’eyo ni Jehova oherowa ahinya kendo odewowa. Kuom mano, kar weyo Jehova sama watuore kata sama tho ochomowa, ber ka wagene mondo en e ma ohowa, omiwa rieko, kendo omiwa teko. Mano e gima Valérie kod jaode notimo.—Zab. 41:3.
Puonj Manie Wach Nyasaye
it-1-E 857-858
Ng’eyo Gik ma Pok Otimore, Chano Gik ma Biro Timore
Tim Judas Iskariot mar andhoga nochopo weche ma nokor e ndiko kendo nonyiso maler ni Jehova gi Wuode nigi nyalo mar ng’eyo gik ma pok otimore. (Za 41:9; 55:12, 13; 109:8; Tic 1:16-20) Kata kamano, ok wanyalo wacho ni Jehova nosechano chon mondo Judas obed ja andhoga. Weche ma nokor nonyiso ni osiepne moro e ma ne dhi ndhoge, to ne ok ginyiso achiel kachiel nying osiepneno. E wi mano, Muma bende nyiso maler ni Nyasaye ne ok ochano chon gik ma Judas ne otimo. Jaote Paulo nowacho niya: “Kik irikni keto lweteni ngang’ kuom ng’ato; bende kik iriwri e richo mag jomoko; sik ka timbeni ler.” (1Ti 5:22; pim gi 3:6.) Ka ne Yesu pok oyiero jootene 12, nolemo otieno mangima ka okwayo Wuon-gi rieko mar timo yiero maber. (Luk 6:12-16) Dine bed ni Nyasaye nosechano chon mondo Judas obed ja andhoga, mano ne dhi tuomore gi weche manie ndikono kendo nyiso ni Nyasaye bende ne dhi riwore e richo mar Judas.
Nenore maler ni e kinde ma ne iyiero Judas mondo obed jaote, ne pok onyiso kido moro amora mar bedo ja andhoga. Noyie mondo ‘mise motimo sum otwi’ e chunye kendo kelone chandruok, to mano nomiyo ochako bedo gi paro kaka mar Satan to ok mar Nyasaye, ma gikone nobedo jakuo kendo ja mibadhi. (Hib 12:14, 15; Joh 13:2; Tic 1:24, 25; Jak 1:14, 15; ne JUDAS Na. 4.) Bang’ ka timneno nosemedore mochopo e okang’ moro, Yesu ne nyalo somo chunye kendo ng’eyo ni en e ma ne odhi ndhoge.—Joh 13:10, 11.