“Chwo Adek Mariek” ne Gin Jomage? Be ne Giluwo “Sulwe” mar Bethlehem?

Dwoko ma Muma chiwo

Mopogore gi paro ma joma timo nyasi mar Krismas nigo, Muma ok ti gi weche kaka “chwo adek mariek” kata “ruodhi adek” sama owuoyo kuom joma ne odhi neno Yesu bang’ ka ne osenyuole. (Mathayo 2:1) Kar mano, Mathayo ma en achiel kuom joma nondiko buge Injili notiyo gi wach ma dho Grik luongo ni ma’goi sama nowuoyo kuom joma ne odhi limo Yesu. Wachno samoro inyalo tigo kiwuoyo kuom joma olony e koro wach katiyo gi sulwe kata e timbe mamoko mag juok.a Loko mang’eny mag Muma luongo jogo ni “jokor wach ma tiyo gi sulwe” kata “magi.”b

• ‘Chwo mariek-go’ ne gin ji adi?

• Be ‘chwo mariek-go’ ne gin ruodhi?

• ‘Chwo mariek-go’ nyingegi ne ng’a?

• ‘Chwo mariek-go’ nolimo Yesu karang’o?

• Be Nyasaye nonyiso ‘chwo mariek-go’ ni giluw “sulwe” mar Bethlehem?

‘Chwo mariek-go’ ne gin ji adi?

Muma ok lernwa ni ne gin ji adi, to bende kwan ma ji wacho opogore opogore. Kaluwore gi Encyclopedia Britannica, “joma odak yo wuok chieng’ ne oketo kwan mar ji 12, to joma wuok yo podho chieng’ to noketo kwan mar ji adek, mana kaluwore gi mich adek ma nochiw ne nyathi mayom ma gin ‘dhahabu, ubani, kod manemane.’”​—Mathayo 2:11.

Be ‘chwo mariek-go’ ne gin ruodhi?

Kata obedo ni joma timoga Krismas luongoga joma nolimo Yesu ni ruodhi, onge kamoro amora e Muma miluongogie ni ruodhi. Kaluwore gi Encyclopedia Britannica, nochak luong jogo ni ruodhi higni mang’eny bang’e mana ni mondo “omed chumbi e siganano.”

‘Chwo mariek-go’ nyingegi ne ng’a?

Muma ok wach nyinge jokor ma ne tiyo gi sulwego. The International Standard Bible Encyclopedia, wacho ni “sigendni machon nomiyo jogo nyinge kaka Gaspar, Melchior, kod Balthasar.”

‘Chwo mariek-go’ nolimo Yesu karang’o?

Nyalo bedo ni jokor wachgo nolimo Yesu dweche moko bang’ kosenyuole. Mano en nikech Ruoth Herode, ma ne dwaro nego Yesu, nochiko mondo oneg yawuoyi ma ne nie kind higni ariyo ka dok chien. Herode noketo hignigo kaluwore gi weche ma ne jokor wachgo onyise.​—Mathayo 2:16.

Jokor wachgo ne ok olimo Yesu e otieno ma ne onyuolee. Muma wacho niya: “Ka ne gidonjo e ot, ne giyudo nyathi matinno gi Maria min mare.” (Mathayo 2:11) Mano nyiso ni gie kindeno ne gidak e ot kendo Yesu ne ok en nyathi mayom mopiel e sanduk mimiyoe dhok chiemo.​—Luka 2:16.

Be Nyasaye nonyiso ‘chwo mariek-go’ ni giluw “sulwe” mar Bethlehem?

Jomoko paroga ni Nyasaye e ma ne ooro sulwe mar Bethlehem mondo ota jokorgo nyaka ir Yesu. Ne ane gimomiyo mano ok en adier.

• Gima ne nenore kaka sulwe nokwongo tayo jokorgo nyaka Jerusalem. Muma wacho niya: “Jokor wach ma tiyo gi sulwe moa yo Ugwe nobiro Jerusalem mi gipenjo niya: ‘Ere ruodh Jo-Yahudi mosenyuolno? Nimar ne waneno sulwe mare ka wan yo Ugwe, kendo wasebiro mondo wakulrene.’”​—Mathayo 2:1, 2.

• Ruoth Herode e ma ne okwongo chiko jokorgo mondo gidhi Bethlehem to ok “sulwe”. Ka ne Herode owinjo ni nitie “ruodh Jo-Yahudi” moro, notimo nonro mondo ong’e kama ne idhi nyuolie Kristo ma ne osingi. (Mathayo 2:3-6) Ka ne ofwenyo ni ne onego nyuole Bethlehem, nonyiso jokor wachgo mondo gidhi kuno, gimany kama nyathino nitie kae to giduokne wach.

  Mano e kinde ma jokorgo ne odhiye Bethlehem. Muma wacho niya: “Ka ne gisewinjo gima ruoth owachonegi, ne gichako wuodhgi. To sulwe ma noyudo giseneno ka ne gin yo Ugwe notelo e nyimgi, kendo sulweno nodhi mochung’ e wi ka ma nyathi matinno ne nitie.”​—Mathayo 2:9.

• ‘Sulweno’ noketo ngima Yesu kama rach kendo nomiyo onego nyithindo kayiem nono. Ka jokorgo nowuok Bethlehem, Nyasaye nosiemogi ni kik gidog ir Herode.​—Mathayo 2:12.

Herode notimo ang’o? Muma wacho niya: “Ka Herode nofwenyo ni jokor wach ma konyore gi sulwego nosewuonde, mirima mager nomake kendo nogolo chik mondo oneg yawuoyi duto ma johigni ariyo ka dok piny e Bethlehem gi alworane te. Notimo kamano kaluwore gi kinde sie ma jokor wachgo nosenyise.” (Mathayo 2:16) Nyasaye ne ok nyal timo gima rach kamano.​—Ayub 34:10.