Be Dhano Nyalo Tieko Lwenje kod Ywaruok?

BERO WECHE MAG YUTO

Gima gidwaro chopo: Bero ngima ji duto. Mano nyalo konyo mondo ji odag e ngima machalre. Achiel kuom gik madongo ma miyoga ji dhawo kata yware en sigu e kind joma odhier gi jomwandu.

Gimomiyo ok ginyal chope: Mondo sirkende ochop dwarono, nyaka gilok kaka gitiyo gi pesa. E higa mar 2022, sirkende notiyo gi dola ma dirom bilion 34.1 mag Amerka e temo kelo kuwe e piny ngima. Kata kamano, mano ne en mana pasent 0.4 mar pesa duto ma ne gitiyogo e weche mag lweny higano.

“Watiyoga gi pesa kod mwandu mang’eny ahinya e lwenje kod ywaruok, moloyo pesa ma watiyogo e geng’o lwenje kata loso kuwe.”—António Guterres, jagoro maduong’ mar Riwruok mar Pinje (U.N.).

Gima Muma wacho: Sirkende mag piny kod riwruoge mopogore opogore nyalo konyo joma odhier, kata kamano, ok ginyal tieko dhier chuth.–Rapar mar Chik 15:11; Mathayo 26:11.

LOSO WINJRUOK

Gima gidwaro chopo: Tieko kata loso ywaruok e yor kuwe e kind grube ma yware.

Gimomiyo ok ginyal chope: Achiel kuom grube ma yware kata moko kuomgi nyalo tamore loso winjruok kata goyo badgi piny. Bende, winjruok mag kuwe ok yot rito.

“Loso winjruok ok dhiga maber kinde duto. Winjruok mar tieko lweny kata ywaruok e kind grube kata pinje, nyalo bedo marach kendo onyalo miyo ji odhi nyime gi lweny.”—Raymond F. Smith, Jalos Winjruok ma wuok Amerka.

Gima Muma wacho: Dhano onego “omany kuwe.” (Zaburi 34:14) Kata kamano, ji mang’eny tinde ‘ok makre chuth gi jomamoko, ok giikore loso winjruok moro amora, kendo gin jo andhoga.’ (2 Timotheo 3:​1-4) Kido ma kamago monoga joma temo loso kuwe chopo dwachgi.

DUOKO PINY KWAN MAR GIGE LWENY

Gima gidwaro chopo: Duoko piny kwan mar gige lweny kata tiekogi, to ahinya ahinya gige lweny ma nyalo nego ji mang’eny dichiel.

Gimomiyo ok ginyal chope: Ogendni mang’eny ok dwarga chiwo gige lweny nikech giluor ni ka gitimo kamano, to onge kaka ginyalo kedo gi joma omonjogi. Kata ka ogendni oketho gigegi mag lweny, pod ok ginyal tieko gik ma miyo ji kedo.

“Sirkende mang’eny ma nosingo ni ne gidhi ketho gigegi mag lweny bang’ higa mar 1991 ne ok otimo kaka ne gisingore. Mano noriwo kawo okenge ma dwarore mag geng’o hinyruok kendo tieko ywaruok manie kind ogendni mondo dhano odag e piny ma nigi kuwe kod arita maber.”—“Securing Our Common Future: An Agenda for Disarmament.”

Gima Muma wacho: Ji onego owere gi gige lweny kendo ‘thedho ligengnigi obed kwer.’ (Isaya 2:4) Kata kamano, mondo lwenje orum, nyaka tim gik momedore nikech timbe gero gin gik ma wuok e chuny ng’ato.—Mathayo 15:19.

SIRKENDE RIWORE MONDO GIGENG’ LWENY

Gima gidwaro chopo: Sirkende riwore mondo gikonyre e kedo gi jowasikgi. Giparoga ni jowasikgi ok nyal tugo lweny ka gineno ka giriwore gi sirkende mamoko.

Gimomiyo ok ginyal chope: Ok wanyal geno ni riwruoge ma kamago biro kelo kuwe kinde duto. Kinde mang’eny, pinje ok timga kaka gisingore kata wacho kinde sie ma gibiro kedoe kod kaka gibiro tieko jowasikgi.

“Kata obedo ni riwruoge mag League of Nations kod Riwruok mar Pinje (United Nations) notimo kinda mondo gikony sirkende oriwre, riwruok mar sirkendego pok ogeng’o lweny chuth.”—“Encyclopedia Britannica.”

Gima Muma wacho: Nitiega ber mathoth ma bedoe ka ji mang’eny tiyo kanyachiel. (Eklesiastes 4:12) Kata kamano, riwruoge kod sirkende mag dhano ok nyal kelo kuwe kod arita maber. Zaburi 146:​3, 4 wacho kama: “Kik iket genoni kuom jotelo mag piny, kata kuom dhano, nimar ok onyal waro ng’ato. Muche rumo kendo odok e lowo; chieng’no e ma gik ma oparo duto lalie.”