‘Makedonia Ramah I Lo Kai Thei Em?’
1. Engin nge Paul leh a ṭhiante chu Mekedonia rama kaitîr?
1 C.E. 49 kum vêl khân, tirhkoh Paula chuan missionary-a a zin ṭumhnihna tûr atân Suria ram Antiokei khua chu a chhuahsan a. Ephesi khua leh Asia Minor-a awm khawpui hrang hrangte tlawh kual chu a tum a ni. Amaherawhchu, thlarauva kaihhruaina dawngin, “Makedonia ramah lo kai” tûra sâwm a ni ta daih zâwk a. Amah leh a ṭhiante chuan chu sâwmna chu lâwm takin an pawm a, chu ram biala kohhran hmasa ber din theihna chanvo an neih phah ta a ni. (Tirh. 16:9, 10; 17:1, 2, 4) Tûnlai hian, khawvêl puma thlawhhma ṭhenkhatah chuan buh sengtu tûr tam lehzual mamawhna a nasa hle a. (Mt. 9:37, 38) Ṭanpui theitu tûr dinhmunah i ding em?
2. Engvângin nge mi ṭhenkhat chuan hmun danga insawn an ngaihtuah loh?
2 Paula anga missionary hna thawh chu i duh mai thei a, mah se hmun danga insawn chu i la ngaihtuah vak ngai lo pawh a ni thei. Entîr nân, i kum vâng emaw, i kawppui neih loh vâng emaw, a nih loh leh i fate an la têt vâng emawin Gilead school leh rawngbâwlna engemaw bîk atâna zirna dawng thei lo pawh i ni thei a. Ṭawng dang zir tûra inrin tâwkna i neih loh vânga insawn ngaihtuah lo pawh a ni thei bawk. A nih loh leh ei leh in harsatna avânga hmun danga pêm i nih chuan hmun danga insawn leh chu i hreh pawh a ni thei bawk. Mahse, ngun taka ṭawngṭaia i ngaihtuah hnu chuan, chûng thilte chu mamawh zualna hmuna insawn loh phahna a tling lo tih i hmu chhuak mai thei a ni.
3. Engvângin nge hmun danga hlawhtling taka thuhril tûrin a bîk taka zirna dawn a ngaih kher loh?
3 A Bik Taka Zirna Dawn A Ngai Em? Engin nge Paula leh a ṭhiante chu hlawhtlin tîr? Anni chuan Pathian Jehova leh a thlarau thianghlim an rinchhan a ni. (2 Kor. 3:1-5) Chuvângin, i dinhmun avânga rawngbâwlna engemaw bîk atâna zirna i dawn theih loh pawhin hmun dangah hlawhtling takin thu i hril thei tho a ni. Theocratic Rawngbâwlna School leh Rawngbâwlna Inkhâwmte aṭangin zirtîrna i dawng tih hre reng bawk ang che. Rawngbâwlna engemaw tak atâna a bîk taka zirna dawn chu i thil tum a nih chuan, hmun danga rawngbâwl tûra i insawnna chuan zirtîrna dang i dawn huna i hman ṭangkai theih tûr thil tawn hlu tak a pe ang che.
4. Engvângin nge upa zâwkte chuan hmun danga thu hril tûra insawn thei lovah an inngaih loh vang?
4 Upa Zâwkte: Hrisêlna nei ṭha pângngai thlarau lama puitling upa zâwkte chu mamawhna hmuna mi ṭangkai tak an ni thei a. I hna aṭangin i châwl tawh em? Mi ṭhenkhat chu damdawi lama inenkawlna pawh tiamin, khawsak man tlâwm zâwkna hmuna an insawn chuan an pension hlawh nên pawh pângngai takin an khawsa thei a ni.
5. Mamawh zualna hmuna rawng bâwl tûra insawn, hna chawlhsan tawh unaupa pakhat thiltawn sawi rawh.
5 Sâpṭawng hmanna hmuna awm, a hna chawlhsan tawh unaupa pakhat—upa leh pioneer ni bawk—chu Sâpṭawng hmang, thuchhuahtu pakuate ṭanpui tûrin Asia chhim chhak lama khualzin tamna hmun lâr takah a insawn a. Anni chuan chu mi hmuna chêng ram dang mi 30,000-te hnênah chuan thu an hrilh a. Kum hnih chhûngin mi 50 vêl inkhâwmnaah an rawn tel thei a ni. Chu unaupa chuan: “He lai hmuna ka insâwnna hian malsâwmna ka dawn tawh zînga ropui ber min thlen a. Chûngte zînga tlêm tê chauh pawh sawi dâwn ila hunin min daih lo vang!” tiin a ziak a ni.
6. Mamawh zualna hmuna insawn pasal nei lo unaunu pakhat thil tawn sawi rawh.
6 Pasal Nei Lo Unaunute: Jehova chuan unaunute chu a ṭul zualna hmuna chanchin ṭha theh darh tûrin a hmang ṭangkai hle a. (Sâm 68:11) Pasal nei lo unaunu pakhat chuan ram danga rawngbâwl a tum a; mahse, a nu leh pate’n an ngaihtuah hle a, chu chu hriatthiamawm tak a ni. Chuvângin, ani chuan politics leh ei leh bar lama ngel nghet ram chu thlangin branch office-ah lehkha a ziak a, tichuan hriattîrna thu ṭangkai tak tak a dawng ta a ni. Chu mi rama kum ruk a awm chhûng chuan malsâwmna nasa tak a dawng a. Heti hian a sawi a ni: “Ina ka awm lai chuan Bible zirpui neih theihna hun remchâng kan nei tlêm hle a. Mahse, mamawh zualna hmuna rawngbâwlna chuan Bible zirpui tam tak min neihtîr a, zirtîr thiamna lamah hma min sâwntîr tak zet bawk a ni,” tiin.
7. Hmun danga insawn chhûngkaw pakhat thil tawn sawi rawh.
7 Chhûngkuate: Fa nei i nih chuan, chu chuan chanchin ṭha thehdarh nâna hmun danga i insawnna a dâl tûr a ni em? Fa kum riat mi leh kum sâwm mi nei chhûngkaw pakhat chu mamawh zualna hmunah an insawn a. Chuta an thil tawn chu heti hian nu ber chuan a sawi a ni: “Kan fate chu special pioneers leh missionary te nêna an inkawm theih avângin he lai hmuna anmahni kan enkawl chho thei chu kan lâwm hle a. Mamawh zualna hmuna rawngbâwlna chuan kan nun a tihhausa hle a ni,” tiin.
8. Ṭawng dang zir lo pawhin hmun dangah rawng a bâwl theih em? Hrilhfiah rawh.
8 Ṭawng Chungchângah: Ṭawng dang zir a ngaihna chuan hmun danga i insawnna a dâl em? Lalram thu puangtu mamawh zualna hmun dangahte pawh i ṭawng hman ang chu an hmang ve mai thei asin. Sâpṭawng hmang nupa tuak khat chu hmun dang aṭanga rawn pêm lût Sâpṭawng hmang tam tak awmna, Spanish ṭawng hmanna hmunah an insawn a. Anni chuan Sâpṭawng hmang kohhran engemaw zâtin ṭanpuina an mamawh tih Branch office aṭanga hriattîrna an dawn hnu chuan an duhna ber chu thlangin, ṭum hnih an va tlawh a. Chutah in lama lo kîr lehin, thla tina an sum hman ral zât chu an titlêm a, kum khat chhûng an intuak ta a ni. Insawn an inpeih hnu chuan chuta unaute chuan an luah âwm tâwk in an lo hmuhsak a ni.
9, 10. Mahni ram kalsana ram danga pêmte’n eng nge an ngaihtuah theih a, engvângin nge?
9 Hmun Danga Pêmte: Thutak i zir hmaa ram dang emaw, mahni ram chhûng tho hmun dang emawa pêm i ni em? I pianna ramah chuan buh sengtu tûr nasa taka mamawh a ni mai thei a. Anni ṭanpui tûr chuan i kîr leh thei ang em? Hmun danga mite ai chuan chênna tûr leh hna zawn pawh i tân chuan a âwlsam zâwk ang a. Tualchhûng ṭawng lah i thiam sa a lo ni bawk nên. Chubâkah, mite chuan hnam dang mi Lalram thuchah sawi ai chuan nangma sawi chu an ngaithla duh zâwk mai thei bawk.
10 Pa pakhat chu Albania aṭangin Italy ramah a râltlân a, chutah chuan hna ṭha tak hmuin, a chhûngte hnênah sûm a thawn ṭhîn a ni. Thutak a hmuh hnu chuan mamawh zualna hmun Albania-a insâwn tûr Italy special pioneer-te chu Albania ṭawng a zirtîr a. Unaupa chuan: “Anni chu ka chhuahsan tâk hmunah an kal dâwn a ni a. Tawng pawh thiam der lovin, an phûr hle bawk si. Kei ngei hi Albania mi leh sa ka ni si a. Italy-ah eng nge maw ka tih le?” tiin a ziak a ni. Unaupa chuan chanchin ṭha thehdarhnaa ṭanpui tûrin Albania-a kîr leh chu a titlu ta a. He ti hian a sawi a ni: “Italy-a ka hna leh sum ka kal san avângin ka inchhîr em? Inchhîr miah lo! Albania-ah chuan hna tak tak ka hmu a. Ka ngaihah chuan, hna pawimawh ber leh hlimna tluantling min petu chu thinlung zawng zawnga Jehova rawngbâwl ngei mai hi a ni!” tiin.
11, 12. Mamawh zualna hmuna insawn tumte chuan eng nge an ngaihtuah ngai?
11 A Tih Dân Tûr: Paula leh a ṭhiante chu Makedonia rama an kal hmain, khaw thlang lama zin tum an ni a, mahse “thlarau thianghlimin . . . thu hril a khap avângin” hmâr lamah an kal ta zâwk a. (Tirh. 16:6) Bethunia ram an lût ṭêp tawh tihah Isua’n anni chu a lo dang leh a ni. (Tirh. 16:7) Jehova chuan Isua kal tlangin thu hrilh rawngbâwlna hi a la enkawl chhunzawm zêl a. (Mt. 28:20) Chuvângin, hmun danga insawn i ngaihtuah chuan, tih tak zetin Jehova kaihhruaina zawng ang che.—Lk. 14:28-30: Jak. 1:5; “Insawn I Tumna Chu Mamawhna Hmun A Ni Ngei Tih I Hriat Theih Dân” tih bâwm chu en rawh.
12 I insawn tum chungchângah chuan in kohhran upate leh Kristian mi puitling dangte ngaih dân pawh zâwt ang che. (Thuf. 11:14; 15:22) Mamawh zualna hmuna rawngbâwl dân chungchânga kan thu leh hla chhuah neihte chu chhiar la, insawn i tumna hmun chungchâng pawh zir chiang bawk ang che. Insawn i tumna hmun chu ni rei lote chhûng tal i va tlawh thei ang em? Hmun danga insawn i tum tak tak a nih chuan branch office-ah hriattîrna i ziak thei ang. Amaherawhchu, branch office-a thawn nghâl mai lovin, in kohhran upate hnênah pe la, anni’n an thawn chhuah hmain ziah belh ngaite an lo ziak belh thei ang.—March 2007 chhuak Kan Lalram Rawngbâwlna kârzeh, phêk 3, paragraph 3 aṭanga phek 4, paragraph 4-na en rawh.
13. Engtin nge branch office chuan a ṭanpui theih che a, mahse eng thilte nge nangmah ngeiin i tih ngai?
13 Branch office chuan thu tlûkna i siamna kawnga ṭanpui tûr che thu ṭangkai tak tak a hriattîr thei ang che a; mahse, dân anga phalna form leh lehkha pawimawh emaw, i chênna tûr hmun emaw te chu a pe thei lo vang che. Hêng thilte hi insawn hmaa mi malin ngun taka a ngaihtuah tûr a ni. Insawn tumte chuan mahni mamawh leh dân lam aṭanga thil tih ngaite chu an buaipui thei tûr a ni.—Gal. 6:5.
14. Thuhrilh khapna ram tlawh emaw, chuta insawn emaw kan tum a nih chuan eng nge kan hriat reng ang?
14 Thuhrilh Khapna Ramah: Ram ṭhenkhatah chuan tualchhûnga unaute chu an biaknaah an fimkhur hle a ngai a. (Mt. 10:16) Thuchhuahtu chutiang ram tlawh emaw, chuta insawn emaw te chuan ṭul lo takin kan hna thawh chu mit la tak an nihtîr theiin, tualchhûng unaute chu dinhmun derthâwngah an dah thei a ni. Chutiang hmuna insawn i tum a nih chuan, khawngaih takin tual chhûng branch office-ah in kohhran upate kal tlangin lehkha ziak ang che.
15. Dinhmun avânga hmun danga insawn thei lote chuan engtin nge tualchhûnga an rawngbâwlna an tihzauh theih?
15 I Insawn Theih Loh Chuan: Hmun hla zâwka i insawn thei lo a nih chuan lunghnual mai suh ang che. I tân “kawngka zau tak leh sâwt tak” dang a inhawng mai thei asin. (1 Kor. 16:8, 9) In Bial kantu chuan in aṭanga hla vak lo, mamawh zualna hmun pawh a hre mial thei a. In ṭhenawm kohhran emaw, group emaw chu i ṭanpui thei mai thei bawk. A nih loh leh tûna i awmna kohhrana i rawngbâwlna pawh i zauh thei bawk. Eng dinhmun hnuaiah pawh ding la, a pawimawh ber chu thinlung zawng zawnga Pathian i biak hi a ni.—Kol. 3: 23.
16. Mamawh zualna hmuna insawn duhte chungah eng rilru nge kan put ang?
16 Mamawh zualna hmuna rawngbâwl tumna nei thlarau lama mi puitling tuemaw hriat i nei em? I hriat chuan ani chu ṭanpuiin, fuih ang che. Paula’n Suria ram Antiokei khua a chhuahsan lai chuan chu khua chu Rom sawrkâr hnuaia khawpui lian ber pathumna a ni a. (Rom leh Alexandria dawt chiaha mi a ni.) Chuti khawpa zau a nih avângin Antiokei kohhran chuan Paula ṭanpuina an mamawhin, a chhuahsan ta pawh chu an ngai hle ang tih a chiang hle. Mahse, Paula’n a kalsan avânga chuta unaute an lunghnual thu Bible-in a sawi lang lo. Chu ai mahin, an awmna hmun chauh ngaihtuah lovin “lo chu khawvêl hi a ni” tih an hre reng niin a lang a ni.—Mt. 13:38.
17. ‘Makedonia rama lo kai’ ve kan tum chhan tûr eng nge awm?
17 Paula leh a ṭhiante chuan Makedonia rama lo kai tûra sâwmna an chhân lêt avângin malsâwmna nasa tak an dawng a. Makedonia rama Philippi khuaa an awm lai chuan, an mi tawn Ludi chu “Paula thusawi zâwm tûrin Lalpa chuan a thinlung a tivâr ta a.” (Tirh. 16:14) Ludi leh a chhûngte zawng zawngin baptisma an chan laia Paula leh a missionary thawhpuite hlim dân tûr chu han ngaihtuah teh! Hmun tam takah pawh, Lalram thuchah la hre ngai lo Ludi anga mi rilru ṭha pu an awm a. Nang pawhin ‘Makedonia rama i lo kai’ ve chuan chutiang mite hmuh chhuah leh ṭanpuina aṭangin hlimna i tawng ve thei a ni.
[Phêk 5-naa bâwm]
Insawn I Tumna Chu Mamawhna Hmun A Ni Ngei Tih I Hriat Theih Dân
• In kohhrana upate leh in bial kantute râwn rawh.
• Chumi hmun tlawh tawh emaw, chêng tawh emaw thuchhuahtute chu kâwm rawh.
• Mahni ṭawng ngeia thu hrilh theihna hmuna insawn i tum a nih chuan, chu mi hmuna chêng mi engzâtin nge i ṭawng hman ang hmang tih hriat nân Internet ang chi chanchin ziahnate chu râwn ang che.