Thununna Pathian Hmangaihna Finfiahna
“Lalpa chuan a hmangaih chu a thunun ṭhîn a.”—HEBRAI 12:6.
1. Engtin nge thununna chu Bible-in a târ lan ṭhin?
“THUNUNNA” tih thu mal i hriat hian i rilruah eng nge lo lang”? Mi tam tak chuan hremna an hre chhuak a; mahse, thununnaah chuan chu aia tam a tel a ni. Bible chuan thununna chu kan tân thil ṭha nia a sawi bâkah, hriatna, finna, hmangaihna, leh nunna nên sawi kawp châng a nei a. (Thufingte 1:2-7; 4:11-13) Pathian thununna chuan min hmangaih a, chatuanna nung tûrin min duh tih a târ lan vâng a ni. (Hebrai 12:6) Pathian thununnaah a chângin hremna tel ṭhîn mah se, englai mahin a râwngin a hlauhawm ngai lo. Dik tak chuan, “thununna” tih thu mal awmze pawimawh ber chu nu leh pate’n an fa duh tak hnêna an pêk zirtîrna ang, zirtîrna hi a tel a ni.
2, 3. Engtin nge thununnaah zirtîrna leh hremna a tel theih? (A thupui chunga milem en rawh.)
2 He entîrna hi han ngaihtuah teh. Mipa naupang Johnny-a chuan inchhûngah ball a vawm, a vawm a. A nu chuan: “Johnny, inchhûngah ball vawm suh! Thil i tikeh palh ang,” tiin a hrilh a. Mahse, a nu thusawi chu ngaithla duh lovin, ball chu a vawm zawm zêl a. A hnuah, pangpar khawina chu a vawm fuh palh a, a keh ta a ni! Johnny-a nu chuan engtin nge a fapa chu a thunun? A thiltih sual chhan chu hrilhfiahin a zirtîr a. Nu leh pate thuâwih chu a tân thil ṭha a ni a, an thupêk zawm chu a pawimawhin, thil inâwm tak a ni tih hria se a duh a ni. Chu chu hre chiang tûra a duh avângin, amah hrem nân a ball lâksak chu ṭha a ti ta a. Chu chu Johnny-a tân chuan a nuam lo mai thei; mahse, chu chuan a nu leh pate thu a âwih lohna chuan nghawng a nei dâwn tih hre tûrin a ṭanpui a ni.
3 Kristiante kan nih angin, Pathian chhûngte zînga mi kan ni a. (1 Timothea 3:15) Kan Pa Jehova chuan thil dik leh dik lo chungchânga thu tlûkna siam tûr leh a thu kan âwih loh huna min thunun tûrin dikna a nei a ni. Chu bâkah, kan thiltihte’n nghawng ṭha lo tak a neih chuan hmangaih taka Jehova thununnain a thu kan âwih a pawimawhzia hre tûrin min ṭanpui thei a. (Galatia 6:7) Pathianin min hmangaih êm avângin hrehawm kan tawrh a duh lo a ni.—1 Petera 5:6, 7.
4. (a) Engtin nge Jehova’n mi dangte zirtîr tûra min duh? (b) He thuziakah hian eng nge kan sawiho vang?
4 Bible thu bulte ṭanchhan thununna kan pêk hian, fate emaw, Bible zirpui emaw chu Krista hnungzui ni tûrin kan ṭanpui thei a ni. Kan zirpuite chu thil dik hre tûr leh ‘Isua thu pêk zawng zawng’ hre thiama pawm tûra kan ṭanpui hunah Bible kan hmang a ni. (Matthaia 28:19, 20; 2 Timothea 3:16) Hei hi Jehova’n anmahni zirtîr tûra a duh dân a ni a, chutiang chuan, anni pawhin mi dangte chu Krista hnungzui ni tûrin an ṭanpui ve thei ang. (Tita 2:11-14 chhiar rawh.) Tûnah zawhna pawimawh tak pathum i lo sawiho vang u: (1) Engtin nge Pathian thununna chuan min hmangaih tih a târ lan? (2) Pathian thununna dawngtute thiltawn aṭangin eng nge kan zir theih? (3) Engtin nge Jehova leh a Fapa thununna pêk dân chu kan entawn theih?
PATHIANIN HMANGAIH TAKIN A THUNUN
5. Engtin nge Jehova thununna chuan min hmangaihzia a târ lan?
5 Jehova chuan min hmangaih avângin min siam ṭhain, min zirtîrin, min kaihruai a. Amah hnaih tlat tûr leh chatuana nung reng tûrin min duh a ni. (1 Johana 4:16) Ani chuan min hmusit ngai lova, hlutna nei lova inngai tûrin min cheibawl ngai hek lo. (Thufingte 12:18) Chu aiin, kan mize ṭhate chu a hmu a, zalên takin duh min thlantîr zâwk a ni. Bible te, kan thu leh hla chhuah te, kan nu leh pa te, leh upate hnên aṭanga kan dawn thununna chu Jehova hmangaihna târ lanna angin i thlîr em? Dik tak chuan, thil sual kan ti nia kan inhriat hma aṭang pawhin upate’n ngilnei tak leh hmangaihna nei taka min siam ṭhat an tum hunah, Jehova min hmangaihna an entawn tak zet a ni.—Galatia 6:1.
6. Mi chu thunun a nih avânga mawhphurhna dawng tlâk tawh lo a nih pawhin, engtin nge chu chu Pathian hmangaihna târ lanna a nih?
6 A châng chuan thununnaah zilhna aia tam a tel a. Miin sual pawi tak a tih chuan, kohhranah chanvo ṭhenkhat chelh tûrin a tling tawh lo vang. Chutiang thil a thleng a nih pawhin, thununna chuan Pathianin a hmangaih tih a târ lang a ni. Entîr nân, chu thununnain Bible zir te, chhût ngun te, leh ṭawngṭainate atâna hun tam lehzual hman a pawimawhzia hre tûrin a ṭanpui thei a. Chutiang thilte tihna chuan Jehova nêna an inlaichînna nghet lehzual tûrin a ṭanpui thei a ni. (Sâm 19:7) Hunte a liam zêl chuan, a hloh tâk chanvote leh mawhphurhnate chu a hmu leh thei a. Tuemaw hnawhchhuah a nih hunah pawh, chu chuan kohhran chu thil ṭha lo ata a vênhim avângin Jehova hmangaihna finfiahna a ni. (1 Korinth 5:6, 7, 11) Pathian thununna chu englai pawha a dik reng avângin, hnawhchhuah tâwktu chu a thilsual tih pawizia hre tûrin a ṭanpui a. Chu chuan inlamlêt tûrin a chêttîr thei a ni.—Tirhkohte 3:19.
JEHOVA THUNUNNA CHU KAN HLAWKPUI
7. Sebna chu tu nge ni a, eng mize ṭha lo nge a neih?
7 Thununna pawimawh dân hre thiam tûrin, Jehova thununna dawng mi pahnih chungchâng kan sawiho vang. Pakhat chu Lal Hezekia hun laia awm Israel mi Sebna a ni a, pakhat leh chu kan unau Graham-a a ni. Sebna chu Lal Hezekia ‘in chunga hotu’ niin, thuneihna sâng tak chelhtu a ni a. (Isaia 22:15) Mahse, a lo chapo va, mite ngaihsân nih a duh ta a. A tân thlân ropui tak insiamin, “ropuina tawlailîrte” a chuang a ni.—Isaia 22:16-18.
Kan inngaihtlâwm a, kan rilru put hmang kan thlâk chuan Pathianin mal min sâwm ang (Paragraph 8-10-na en rawh)
8. Engtin nge Jehova’n Sebna chu a thunun a, eng nge a rah chhuah?
8 Sebna chuan mahni inchawimawi a tum avângin a nihna chu Pathianin Eliakima a pe a. (Isaia 22:19-21) Chu chu Assuria Lal Senakeriba’n Jerusalem beih a tum khân a thleng a ni. A hnuah, Senakeriba chuan Juda mite tizâm tûr leh Lal Hezekia inpe tûrin hotu ṭhenkhat leh sipai pâwl khat a tîr a. (2 Lalte 18:17-25) Hezekia chuan chûng hotute va hmu tûrin Eliakima leh mi dang pahnih a tîr a ni. A pakhat zâwk chu chutih laia lehkhaziaktu Sebna a ni. Sebna chuan inngaihtlâwmna nei tûra a zir avângin lungnih lohna a nei lo tih heta ṭangin kan hre thei a ni. Ani chuan nihna hniam zâwk chu inhuam takin a pawm a. Sebna chunga thilthleng aṭangin zir tûr pathum kan nei a ni.
9-11. (a) Sebna hnêna aṭanngin eng zir tûr pawimawh tak nge kan neih? (b) Jehova’n Sebna a dâwr dân chu engtin nge i ngaih?
9 A hmasa berah, Sebna nihna hlohna chuan “chapona chu boralna hmâah a kal,” tih min hriat nawntîr a. (Thufingte 16:18) Kohhranah chanvo pawimawh takte chelhin, mi dangte’n mi pawimawh takah min ngai pawh a ni thei. Chutiang a nih chuan, kan inngaitlâwm reng ang em? Kan theihna leh thil ṭha kan tihhlawhtling zawng zawngte chu Jehova vâng chauh a ni tih kan hre reng ang em? (1 Korinth 4:7) Tirhkoh Paula chuan: “In zîngah tumah in inngaihhlut tâwk aliama inngaihlu lovin, . . . fel taka ngaihtuah zâwk tûrin ka ti ṭheuh a che u,” tiin min vaukhân a ni.—Rom 12:3.
10 A pahnihnaah, Jehova’n na taka Sebna a zilh chhan chu inthlâk danglam thei tûra a rin vâng a ni mai thei. (Thufingte 3:11, 12) Chu chu chanvo pawimawh tak hlohtute tâna zir tûr a ni. Thinrim a, lungnih loh nâna hman ai chuan, theih tâwp chhuahin Jehova rawng an bâwl zawm thei a. Thununna chu Jehova hmangaihna lantîrna angin an thlîr thei a ni. Kan Pa chuan inngaihtlâwmna nei rengtute chu a tâwpah lâwmman a pe ṭhîn tih hre reng ang che. (1 Petera 5:6, 7 chhiar rawh.) Inngaitlâwm a, bellei nêm tak ang kan nih chuan hmangaih taka Jehova thununna chuan min siam ṭha thei ngei ang.
11 A pathumnaah, Jehova’n Sebna a dâwr dân aṭangin zir tûr ṭha tak kan nei a. Jehova thunun dân chuan sual a hua tih târ lang mah se, chu chuan thilsual titu chu a la hmangaih reng tih a târ lang bawk. Ani chuan mite ṭhatna lai a zawng a. Nu leh pa emaw, kohhran upa emaw i nih chuan Jehova thunun dân chu i entawn thei ang em?—Juda 22, 23.
12-14. (a) Engtin nge mi ṭhenkhatin Jehova thununna chu an chhân lêt? (b) Engtin nge Pathian Thu chuan unaupa chu a rilru put hmang thlâk danglam tûra a ṭanpui, eng nge a rah chhuah?
12 Mi ṭhenkhat chu thunun an nih hian an rilru a nain, Pathian leh kohhran an hawisan a, chu chu lungchhiatthlâk tak a ni. (Hebrai 3:12, 13) Anni chu tuman an ṭanpui thei tawh lo tihna a ni em? Ni lo ve! Graham-a thiltawn hi han ngaihtuah teh, hnawhchhuah a nih hnuhah a lo kîr leh a. Mahse, chu mi hnuah, thu hrilh leh inkhâwmte chu a bânsan leh ta a. Upa pakhat chuan Graham-a ṭhian ni tûrin hma a la a, a tâwpah chuan Graham-a’n chu upa hnênah Bible zirpui tûrin a ngên a ni.
13 Chu upa chuan heti hian a sawi a ni: “Graham-a harsatna chu chapona a ni a. A mah hnawhchhuaktu upate chu a sawisêl a. Hun engemaw chen Bible kan zir hnu chuan chapona leh chu miin a nghawng dânte chu kan sawiho va. Graham-a chuan Pathian Thu êngah chuan chiang takin a inhmu chhuak ta a, a awm dân chu a duh lo tak zet a ni! A rah chhuah chu mak tak a ni! Chapona ‘khanchhukin’ a mit a tidel tih leh a harsatna chu mite a sawichhiat duhna hi a ni tih a inhriat chhuah chuan a rawn ṭha chho chak hle a. Kirstian inkhâwmahte a tel ziah a, Pathian Thute phûr takin a zir a, nî tinin a ṭawngṭai ziah bawk a ni. Chhûngkaw lû nia thlarau lama a mawhphurhna chu a pawm bawk a, a nupui fanaute’n an ngainat phah sawt a ni,” tiin.—Luka 6:41, 42; Jakoba 1:23-25.
14 Chu upa chuan heti hian a sawi belh a: “Ni khat chu, Graham-a’n ka thinlung khawih deuhtu thil pakhat a sawi a. ‘Thutak ka hriatna chu kum tam tak a ni tawh a, pioneer pawh ka thawk ṭhin bawk. Mahse, tûnah chauh hian Jehova ka hmangaih tih dik takin ka sawi thei,’” tiin. A hnu rei vak lovah, Graham-a chuan inkhâwmnaah microphone-te a pe ṭan a, chu a chanvo avâng chuan a hlim hle a ni. Upa chuan: “Miin thununna a pawm a, Jehova hmaa a inngaihtlâwm chuan malsâwmnain a zui nghâl ṭhîn tih a thiltawn aṭangin ka hria a ni!” tiin a sawi.
THUNUNNA I PEK HUNAH PATHIAN LEH KRISTA ENTAWN RAWH
15. Kan thununna pêkin nghawng ṭha tak nei tûr chuan eng nge kan tih ngai?
Mi dangte’n i inngaihtlâwmna an hmuh chuan i zilhna pêk chu an tân pawm a awlsam lehzual ang
15 Zirtîrtu ṭha nih kan duh chuan zirlai ṭha tak kan ni phawt a ngai a. (1 Timothea 4:15, 16) Chutiang bawkin, mi dangte thunun tûra Jehova mi hman i nih chuan inngaihtlâwmna nei rengin, Jehova chu i inkaihhruaitîr tûr a ni. Mi dangin i inngaitlâwm tih an hmuh chuan an zah ang che a, i thurâwn pêk leh zilhna pêk chu an tân pawm a awlsam lehzual ang. Isua entawn tûr siam aṭangin kan inzir thei a ni.
16. Nghawng nei tak thununna leh zirtîrna chungchângah Isua hnên aṭangin eng nge kan zir theih?
16 Isua chuan a tân a harsat hle hunah pawh a Pa thu a âwih tlat a. (Matthaia 26:39) A zirtîrnate leh a finnate chu a Pa hnên aṭanga a dawn a ni tih a thu ngaithlatute chu a hriat nawntîr a ni. (Johana 5:19, 30) Isua chu mi inngaithlâwm leh thuâwih tak a ni a, chu chuan khawngaihna ngah tak zirtîrtu ni tûrin a ṭanpui a ni. Mi rilru ṭhate chuan a bula awm nuam an ti a. (Luka 4:22 chhiar rawh.) Hmangaihna nei taka Isua thusawite chuan beidawngte leh chak lova inngaite chu a tichak a ni. (Matthaia 12:20) A tirhkohte’n tunge ropui ber ang tia an inhnial avângin an chungah thinrim thei mah se, anni chu ngilnei tak leh hmangaih takin a siam ṭha a ni.—Marka 9:33-37; Luka 22:24-27.
17. Eng miziate’n nge upate chu ṭha taka kohhran enkawl tûra ṭanpui ang?
17 Upate chuan Bible thu bulte ṭanchhan thununna an pêk apiangin Krista an entawn a ngai a. Chutiang kawng chuan Pathian leh a Fapa inkaihhruaitîr an duhzia an lantîr ang. Tirhkoh Petera chuan: “In zînga Pathian pâwlho awm chu enkawl rawh u; tih tûr a nih vâng ni lovin, Pathian thu anga châk chung zâwkin, hlêpna bawlhhlawh duh vâng ni hek lovin, rilrua duh tak zâwkin, in chante chungah intilal hek lovin, pâwlho entawnan insiam zâwkin ho rawh u,” tiin a ziak a. (1 Petera 5:2-4) Pathian leh Krista hnuaia lâwm taka intulût upate leh an enkawlna hnuaia awmte chuan malsâwmna nasa tak an dawng ang.—Isaia 32:1, 2, 17, 18.
18. (a) Jehova’n nu leh pate chu engti tûrin nge a beisei? (b) Engtin nge Pathianin nu leh pate chu a ṭanpui?
18 Fate thununna leh zirtîrna chungchâng hi eng nge ni? Jehova’n chhûngkaw lûte hnênah: “Nangni pate u, in fate tithinur suh ula, Lalpa thununnaah leh zilhnaah chuan enkawl zâwk rawh u,” tiin a hrilh a. (Ephesi 6:4) Zirtîrna leh thununna chu a ṭûl tak zet em? Thufingte 19:18-ah: “Beiseiawm a la nih laiin i fapa chu thunun la, boral mai tûrah ngai suh,” tiin kan chhiar a ni. Jehova’n nu leh pate chu an fate thunun tûrin mawhphurhna a pe a. Chu chu an tih loh chuan, Pathian hmaah an chanchin an sawi a ngai ang! (1 Samuela 3:12-14) Mahse, Jehova chuan nu leh pate’n ṭawngṭaia a ṭanpuina an dîl a, a thu an rinchhan a, thlarau thianghlim an inkaihhruaitîr chuan an mamawh finna leh chakna a pe ang.—Jakoba 1:5 chhiar rawh.
REMNA NEIIN CHATUANA NUN DAN ZIR RAWH
19, 20. (a) Pathian thununna kan pawm hian eng malsâwmnate nge kan dawn? (b) A dawta thuziakah eng nge kan sawiho vang?
19 Jehova thununna kan pawm a, amah leh Isua thununna pêk dân kan entawn chuan malsâwmna nasa tak kan dawng ang! Chhûngkuaah leh kohhranah remna a awm ang a, mi tinin hmangaih leh hlu leh him niin an inhria ang. Hei hi nakin huna kan neih tûr remna leh hlimna temchhinna mai a ni. (Sâm 72:7) Jehova thununna chuan inrem tak leh chhûngkaw lungrual nia kan Pa Jehova nên chatuana nung tûrin min buatsaih a ni. (Isaia 11:9 chhiar rawh.) Chu chu kan hriat reng chuan, thununna pêk a nih chhan ber chu: Pathian min hmangaihna lantîrna duhawm tak a ni tih kan hria ang.
20 A dawta thuziakah chuan chhûngkuaah leh kohhrana thununna chungchâng tam lehzualin kan zir ang a. Mahni kan inthunun theih dân pawh kan sawiho vang. Chu bâkah, kan dawn theih thununna aia na zâwk thilte kan pumpelh theih dân pawh kan zir bawk ang.