XNAQʼTZBʼIL 7
BʼITZ 15 Qnimsanktz aju tnejel Tkʼwaʼl Jehová
¿Tzeʼn in nonin qiʼj aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil?
«Tukʼila in knet najsbʼil qil» (SAL. 130:4).
¿TIʼ KʼELEL QNIKʼ TIʼJ?
Qo xnaqʼtzal kyiʼj junjun techel in najbʼen tuʼn Biblia tuʼn ttzaj tyekʼin qa tbʼanelxix te Jehová aj tkubʼ tnajsaʼn qil.
1. Aj ttzaj tqʼamaʼn jun xjal qa o kubʼ tnajsaʼn qil, ¿tiquʼn at maj kwest tuʼn t-xi qnimen?
QA O TZʼOK tbʼinchaʼna nya bʼaʼn tiʼj jun xjal ex in tzaj tqʼamaʼn jlu teya: «Ma kubʼ nnajsaʼne tila». ¿Tiʼ in kubʼ tnaʼna? In kubʼlo tnaʼna bʼaʼn. Pero at maj kwest tuʼn tel qnikʼ tiʼj qa ax tok otoq kubʼ tnajsaʼn xjal qil. Tuʼnju nya junx qximbʼetz at tiʼjju tuʼn tkubʼ qnajsaʼn til juntl. Ateʼ junjun xjal in tzaj kyqʼamaʼn tukʼil kyyol qa kukx ktel jun tbʼanel kyamiwbʼil. Pero ateʼ junjuntl in tzaj kyqʼamaʼn qa nya kyaj tuʼn kyyolin tiʼjju otoq bʼaj kyxol pero ya mintiʼ in ten jun tbʼanel kyamiwbʼil ik tzeʼn ojtxe.
2. ¿Tiʼ in tqʼama Biblia tiʼj alkye tten in kubʼ tnajsaʼn Jehová qil? (Ax ikx qʼonka twitza tiʼj tqanil).
2 Junxitl te Jehová tmod kywitz xjal aj tkubʼ tnajsaʼn qil. Xi tqʼamaʼn jun salmista jlu te Jehová: «Tukʼila in knet najsbʼil qile, tuʼntzun qxobʼe twitza ex tuʼn qnimane teya» (Sal. 130:4).a Mi aʼl juntl jaku kubʼ tnajsaʼn qil ik tzeʼn te Jehová. O kyaj tqʼoʼn Jehová jun tbʼanel techel qwitz tiʼj tiʼxix t-xilen tuʼn tkubʼ qnajsaʼn kyil txqantl. Tej tkubʼ tzʼibʼin Tyol Dios toj yol hebreo, ajbʼen jun yol aju oʼkx in najbʼen tiʼj Jehová aj tkubʼ tnajsaʼn qil ex mintiʼ in najbʼen kyiʼj xjal.
3. ¿Tiquʼn in xi qqʼamaʼn qa ni jun xjal in kubʼ tnajsaʼn qil ik tzeʼn te Jehová? (Isaías 55:6, 7).
3 Aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová til jun xjal in kubʼ tnajsaʼn tkyaqil til ex in xi tqʼoʼn ambʼil te tuʼn tten juntl maj jun tbʼanel tamiwbʼil tukʼil. In xi qqʼoʼn nimxix chjonte te Jehová tuʼnju in kubʼ tnajsaʼn tkyaqil qil. ¡Tbʼanelxix tmod qukʼil! (kjawil uʼjit Isaías 55:6, 7).
4. ¿Tzeʼn in nonin Jehová qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj tzeʼn in kubʼ tnajsaʼn qil?
4 Junxitl te Jehová aj tkubʼ tnajsaʼn qil. Pero, ¿tiquʼn jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa axix tok in kubʼ tnajsaʼn qil? Tuʼn tel qnikʼ tiʼj, toj xnaqʼtzbʼil lu, qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun techel kyaj tqʼoʼn Jehová toj Tyol. Aj qxnaqʼtzaʼn kyiʼj techel lu, kʼelel qnikʼ tiʼj qa jaku kubʼ tnajsaʼn Jehová qil ex qa ktzajel tqʼoʼn ambʼil qe tuʼn qok juntl maj te tamiw qa ma tzʼajtz tiʼj qanmi. Ax ikx che onil techel lu qiʼj tuʼn tchʼiy mas qkʼujlabʼil tiʼj Jehová ex tuʼn kukx t-xi qqʼoʼn chjonte te tuʼnju in kubʼ tyekʼin qʼaqʼbʼil tkʼuʼj qiʼj aj tkubʼ tnajsaʼn qil.
IN XI TIʼN JEHOVÁ QIL
5. ¿Tiʼ in kubʼ qnaʼn aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil?
5 Aj tyolin Biblia tiʼj il in nok tmojbʼan ik tzeʼn jun iqtz al. Jun techel, tqʼama rey David jlu: «Kyuʼn qeju mya bʼaʼn o nbʼinchaye, in nnaʼne mer ik tzaʼn ma chin kyaj mulqʼaje tjaqʼ jun aʼ; ex mer ik tzaʼn jun iqtz qe jlu mlay kʼisj wuʼne» (Sal. 38:4). Pero in tzaj tqʼamaʼn Salmo 25:18 ex 32:5 qa in kubʼ tnajsaʼn Jehová kyil qeju in najtz tiʼj kyanmi. Aju yol hebreo ajbʼen kyoj qe versículo lu tiʼj yol «najsam» jaku txi qʼamet ik tzeʼn «in jaw tiʼn» moqa «in xi tiʼn». Aju nya bʼaʼn in kubʼ qnaʼn kyuʼn il, in che ok ik tzeʼn jun iqtz al iqin quʼn. Pero aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil, in nel tiʼn iqtz iqin quʼn, toj juntl yol, aju nya bʼaʼn in kubʼ qnaʼn.
«Kubʼ tnajsaʼna wile» (Sal. 32:5).
6. ¿Jatumel in xi tiʼn Jehová qil?
6 ¿Jatumel in xi tiʼn Jehová qil? In kanet juntl techel quʼn toj Salmo 103:12, aju jaku tzʼonin qiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj jatumel in xi tiʼn qe qil. In tzaj tqʼamaʼn jlu: «Ik tzaʼn tjawitz qʼij ex telex qʼij najchaq kyxol, ax ikxtzun qe qil najchaq ma tzʼel tlaqʼbʼaʼn Dios qiʼj». Jatumel in netz qʼij ex jatumel in kuxbʼaj, najchaq kyxol. In tzaj tyekʼin versículo lu qe qa aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil in xi tiʼn najchaq ex mlayx tzʼel qnikʼ tiʼj jatumel in pon tiʼn. ¡Nimxix in tzaj tqʼuqbʼaʼn techel jlu qkʼuʼj!
«Ik tzaʼn tjawitz qʼij ex telex qʼij najchaq kyxol» (Sal. 103:12).
7. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Biblia, ¿tiʼ in bʼant tuʼn Jehová kyiʼj qil aj tkubʼ tnajsaʼn? (Miqueas 7:18, 19).
7 Aj ttzaj qʼamaʼn qa in xi tiʼn Jehová qil, ¿ape t-xilen jlu qa atz in che kyaj tukʼil? Miʼn, tuʼnju tqʼama rey Ezequías jlu tiʼj Jehová: «O che kyaj tqʼoʼna kykyaqil qe wile ttzel tiʼja» (Is. 38:9, 17, TNM). Toj juntl yol, aj tajtz tiʼj qanmi, in nok ik tzeʼn in jaw tiʼn Jehová qe qil ex in xi t-xoʼn jatumel mlay tzʼok tqʼoʼntl twitz kyiʼj. Ax ikx jaku kubʼ traducirit versículo lu ik tzeʼn: «Ma tzʼok tqʼoʼna ik tzeʼn mintiʼ jun il o bʼant wuʼne». Tuʼn tel mas qnikʼ tiʼj jlu, in kanet jun techel quʼn toj Miqueas 7:18 ex 19 (kjawil uʼjit). Kyoj qe versículo lu in tzaj qʼamaʼn qa in xi t-xoʼn Jehová qe qil tzmax t-xeʼ mar. Toj ambʼil ojtxe, qa in kux tzʼaq jun tiʼ t-xeʼ mar, mlayxtoq kanet juntl maj kyuʼn xjal.
«O che kyaj tqʼoʼna kykyaqil qe wile ttzel tiʼja» (Is. 38:17, TNM).
«Kbʼelex t-xoʼna tkyaqil qile max t-xeʼpun mar» (Miq. 7:19).
8. ¿Tiʼ ma tzʼel qnikʼ tiʼj kyukʼil techel ma qo yolin tiʼj?
8 Kyukʼil techel lu ma tzʼel qnikʼ tiʼj qa in kubʼ tnajsaʼn Jehová qe qil te jumajx. Tuʼntzunju, ya mintiʼ tuʼn tkubʼ qnaʼn nya bʼaʼn. Tqʼama David jlu: «At tzalajbʼil kye xjal in kubʼ najsaʼn kyil, ex in kubʼ maqsiʼn kyil. At tzalajbʼil te xjal aju mlay tzaj naʼntl til tuʼn Qman» (Rom. 4:6-8). Kyukʼil techel lu in nel qnikʼ tiʼj qa axix tok in kubʼ tnajsaʼn Jehová qil.
IN KUBʼ NAJ QIL TUʼN JEHOVÁ
9. ¿Alkye junjuntl techel in najbʼen tuʼn Jehová tuʼn ttzaj tyekʼin qa in kubʼ tnajsaʼn qe qil?
9 Qo xnaqʼtzan kyiʼj junjuntl techel in tzaj kyyekʼin alkye tten in kubʼ najsaʼn kyil qeju in najtz tiʼj kyanmi tuʼn Jehová aj tajbʼen chojbʼil tuʼn. Jun techel, in tzaj tqʼamaʼn Biblia qa in nel ttxʼajoʼn Jehová il ex in bʼaj tlimpiarin tuʼntzun tbʼaj tsaqsaʼn qe aj il (Sal. 51:7; Is. 4:4; Jer. 33:8). Ax Jehová in tzaj qʼamante tiʼ in bʼaj aj tbʼant jlu tuʼn: «Maske kyaqxix keʼyin kyile wen, jaku tzʼok wuʼne te saq ik tzaʼn ttxa cheʼw, ex maske ik tzaʼn jun xbʼalun toksaʼn tkʼaʼ kyaq keʼyin, pero jaku tzʼok wuʼne te saq ik tzaʼn saq lan txʼjoʼmaj wen» (Is. 1:18). Toj ambʼil ojtxe, aju tinta kyaq keʼyin escarlata moqa carmesí tbʼi, kwesttoq tuʼn tel tiʼj jun xbʼalun otoq bʼaj mancharin tuʼn. Tukʼil techel lu, in tzaj tqʼamaʼn Jehová qe qa jaku kubʼ tnajsaʼn tkyaqil qil.
«Maske kyaqxix keʼyin kyile wen, jaku tzʼok wuʼne te saq ik tzaʼn ttxa cheʼw» (Is. 1:18).
10. ¿Alkye juntl techel in najbʼen tuʼn Jehová tuʼn ttzaj tyekʼin qa in kubʼ tnajsaʼn qil tuʼn tkyaqil tkʼuʼj?
10 Ik tzeʼn el qnikʼ tiʼj toj xnaqʼtzbʼil o kyaj, in che ok il ik tzeʼn jun kʼas (Mat. 18:32-35). Toj juntl yol, aj tbʼant jun il quʼn, in chʼiy mas qkʼas tukʼil Jehová. Pero aj tkubʼ tnajsaʼn qil, in nok ik tzeʼn in chjet tkyaqil qkʼas. Toj juntl yol, ya mintiʼ in tzaj tqanin tuʼn t-xi qchjoʼn qe il otoq kubʼ tnajsaʼn. ¡Nimxix in tzaj tqʼuqbʼaʼn qkʼuʼj aj tel qnikʼ tiʼj tzeʼn in kubʼ tnajsaʼn Jehová qil!
«Tkyaqil tkʼasa ma kubʼ nnajsaʼne» (Mat. 18:32).
11. ¿Tiʼ t-xilen aj ttzaj tqʼamaʼn Biblia qa in jaw tborrarin Jehová qe qil? (Hechos 3:19).
11 Pero nya oʼkx in tzaj tqʼamaʼn Jehová qa ya mintiʼtl qkʼas, sino in kubʼ tborrarin moqa in kubʼ tnajsaʼn te jumajx (kjawil uʼjit Hechos 3:19). Tukʼil techel lu, jaku qo ximen tiʼj jun xjal in kux tqʼoʼn jun X tibʼaj qkʼas. Maske ma kux tqʼoʼn jun X tibʼaj qkʼas, kukx qʼanchaʼl jteʼ qkʼas at. Pero aju techel lu, nya oʼkx in yolin tiʼj tuʼn tkux sqitiʼn jun X tibʼaj qkʼas, sino in yolin tiʼj tuʼn tjaw borrarin te jumajx. Bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa toj ambʼil ojtxe aju tinta in najbʼen kyuʼn xjal tuʼn kytzʼibʼin in bʼaj bʼinchaʼn tukʼil aʼ, carbón ex goma. Ex oʼkxtoq in nok qʼet aʼ tiʼj jun esponja tuʼn tborrarit. Tuʼntzunju, aj tjaw borrarin jun kʼas, in kubʼtoq naj tkyaqil, ik tzeʼn mintiʼ kʼas otoq ten. Nimxix in qo tzalaj tuʼnju aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil, in jatz tborrarin tkyaqil (Sal. 51:9).
«Tuʼn tkubʼ najset kyile» (Hech. 3:19).
12. ¿Tiʼ in tzaj tyekʼin qe aju techel tiʼj nim muj?
12 In najbʼen juntl techel tuʼn Jehová tuʼn ttzaj tyekʼin tiʼ in bʼant tuʼn kyukʼil qil: «Ma kubʼ naj kypaltile wuʼne ik tzeʼn in kubʼ tmaqsiʼn muj ex ma kubʼ nnajsaʼne kyile ik tzeʼn in kubʼ tmaqsiʼn nim muj» (Is. 44:22, TNM). Aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil in nok ik tzeʼn in kubʼ tmaqsiʼn qil tukʼil nim muj ex ni jun xjal jaku tzʼok tqʼoʼn twitz tiʼj.
«Ma kubʼ naj kypaltile wuʼne ik tzeʼn in kubʼ tmaqsiʼn muj» (Is. 44:22, TNM).
13. ¿Tiʼ in kubʼ tnaʼna aj tel tnikʼa qa in kubʼ tnajsaʼn Jehová qe tila?
13 ¿Tiʼ in tzaj kyyekʼin kykyaqil techel lu? Qa aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil, ya mintiʼ tuʼn tkubʼ qnaʼn qa kukx at qil. Ya nya il tiʼj tuʼn t-xi qchjoʼn qkʼas tuʼnju ya o chjet tuʼn tchkʼel Jesucristo. Ya o kubʼ najsaʼn qil, ik tzeʼn mintiʼx o ten qkʼas. Qa ma tzʼajtz tiʼj qanmi, ax tok in kubʼ tnajsaʼn Jehová qil.
IN QO OK JUNTL MAJ TE TAMIW JEHOVÁ
Jaku ten jun tbʼanel qamiwbʼil tukʼil Jehová tuʼnju in kubʼ tnajsaʼn qil. (Qʼonka twitza tiʼj párrafo 14).
14. ¿Tiquʼn jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa ax tok in kubʼ tnajsaʼn Jehová qe qil? (Ax ikx qʼonka twitza kyiʼj tilbʼilal).
14 Aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil, qʼuqli qkʼuʼj tiʼj qa jaku tzʼok juntl maj te qamiw. Aj tel qnikʼ tiʼj jlu, in nonin qiʼj tuʼn miʼn tkubʼ qnaʼn nya bʼaʼn kyuʼn il o che bʼant quʼn. Ex tuʼn miʼn tkubʼ qximen qa in xi tkʼuʼn Jehová qʼoj qiʼj moqa in jyon tumel tuʼn tkubʼ tqʼoʼn qkastiw. ¡Mintiʼ in bʼant jlu tuʼn Jehová! ¿Tiquʼn in xi qqʼamaʼn jlu? Tuʼnju ax Jehová xi qʼamante jlu te profeta Jeremías: «Kbʼel nnajsaʼne tkyaqil kybʼinchbʼen mya bʼaʼn ex mlay tzaj nnaʼntle kyil juntl maj» (Jer. 31:34). Ax ikx yolin apóstol Pablo tiʼj versículo lu tej tqʼama: «Te jumajx mlay tzaj nnaʼntle kyil» (Heb. 8:12). ¿Tiʼ t-xilen txol yol lu?
«Mlay tzaj nnaʼntle kyil juntl maj» (Jer. 31:34).
15. Aj ttzaj tqʼamaʼn Jehová qa mlay tzaj tnaʼntl qil, ¿tiʼ t-xilen jlu?
15 Aj ttzaj tqʼamaʼn Biblia mlay tzaj nnaʼntle, mintiʼ in yolin tkyaqil maj tuʼn ttzaj qnaʼn jun tiʼ o bʼaj ojtxe. Sino at maj in tzaj tyekʼin qa il tiʼj tuʼn tbʼant jun tiʼ. Qo ximen tiʼjju xjal jax qʼoʼn ttxlaj Jesús twitz tzeʼ, xi tqʼamaʼn jlu te: «Bʼiʼx chin ule tiʼj tkʼuʼja ok tula tuʼn tkawina» (Luc. 23:42, 43). Tukʼilju tqʼama xjal, in nel qnikʼ tiʼj qa nya oʼkx tajtoq tuʼn t-ximen Jesús tiʼj toj ambʼil aju. Ex tukʼil tzaqʼwebʼil xi tqʼoʼn Jesús te, xi ttziyen te qa ok kjawil anqʼin juntl maj tuʼn. In tzaj tyekʼin jlu qa aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil, ya mintiʼ in tzaj tnaʼn ex mlay kubʼ tqʼoʼn qkastiw jaʼlo nix toj ambʼil tzul.
16. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Biblia, ¿tiʼ in kubʼ qnaʼn aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil?
16 Qo xnaqʼtzan tiʼj juntl techel in najbʼen tuʼn Biblia tuʼn tel qnikʼ tiʼj tiʼ in kubʼ qnaʼn aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil. Atoʼ tjaqʼ tipumal il, tuʼnju qkyaqilx aj il qoʼ. Pero aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil, in nok ik tzeʼn in nel tlaqin Jehová caden qiʼj ex in qo tzaqpaj tjaqʼ tipumal il (Rom. 6:17, 18; Apoc. 1:5). Aj tel qnikʼ tiʼj qa o kubʼ tnajsaʼn Jehová qil, nimxix in qo tzalaj. Ik tzeʼn jun xjal in tzaqpaj tjaqʼ tkawbʼil jun nya bʼaʼn patrón.
«Tzoqpiʼmajtl qeye tjaqʼ tipumal il» (Rom. 6:18).
17. ¿Tiquʼn jaku txi qqʼamaʼn qa aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil ik tten ik tzeʼn aj tqʼanit jun yabʼil qiʼj? (Isaías 53:5).
17 (Kjawil uʼjit Isaías 53:5). Toj juntl techel, in nok tqʼoʼn Biblia il ik tzeʼn jun yabʼil jaku qo kyim tuʼn. Pero in qo kubʼ tqʼanin Jehová tuʼn chojbʼil bʼant tuʼn Tkʼwal. Ax ikx, in nonin chojbʼil tuʼn tten juntl maj qamiwbʼil tukʼil, aju in xi qnajsaʼn aj tkubʼ qbʼinchaʼn jun il (1 Ped. 2:24). Nimxix in tzalaj jun xjal qa ma qʼanit jun yabʼil tiʼj aju chʼixmi in kyim tuʼn. Ax ikx qe, in qo tzalaj wen aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil ex in ten juntl maj qamiwbʼil tukʼil.
«Tuʼnju tkʼixbʼlen ma qo bʼanix» (Is. 53:5).
¿TZEʼN IN NONIN QIʼJ AJ TKUBʼ TNAJSAʼN JEHOVÁ QIL?
18. ¿Tiʼ in tzaj tyekʼin qe aju alkye tten in kubʼ tnajsaʼn Jehová qil kyukʼil techel in yolin Biblia tiʼj? (Ax ikx qʼonka twitza tiʼj recuadro «¿Tzeʼn in kubʼ tnajsaʼn Jehová qil?»).
18 ¿Tiʼ in tzaj tyekʼin qe aju alkye tten in kubʼ tnajsaʼn Jehová qil kyukʼil techel in yolin Biblia tiʼj? In tzaj tyekʼin qa aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil, in kubʼ tnajsaʼn te jumajx. A jlu in nonin qiʼj tuʼn tten jun tbʼanel qamiwbʼil tukʼil Jehová, aju Qtat at toj kyaʼj. Pero aj tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil, in tzaj tqʼoʼn jun oyaj qe, tuʼnju kʼujlaʼn qo tuʼn ex tuʼnju in tzaj qʼaqʼin tkʼuʼj qiʼj. Mintiʼ in nok q-obligarin Jehová tuʼn ttzaj tqʼoʼn qe (Rom. 3:24).
19. a) ¿Tiquʼn in xi qqʼoʼn nimxix chjonte te Jehová? (Romanos 4:8). b) ¿Tiʼ kʼelel qnikʼ tiʼj toj juntl xnaqʼtzbʼil?
19 (Kjawil uʼjit Romanos 4:8). Nimxix in xi qqʼoʼn chjonte te Jehová tuʼnju ax tok in kubʼ tnajsaʼn qil ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Salmo 130:4. Pero qa qajbʼil tuʼn tkubʼ tnajsaʼn Jehová qil, il tiʼj tuʼn t-xi qbʼinchaʼn aju tqʼama Jesús: «Ex qa mintiʼ xkubʼ kynajsaʼne aju mya bʼaʼn in kybʼinchaʼn xjal kyiʼje, ax ikx te Kymane mlay kubʼ najsaʼn kyile tuʼn» (Mat. 6:14, 15). Tuʼntzunju, nim toklen tuʼn tel qkanoʼn tiʼj Jehová ex tuʼn tkubʼ qnajsaʼn kyil txqantl. Toj juntl xnaqʼtzbʼil kʼelel qnikʼ tiʼj tzeʼn jaku bʼant jlu quʼn.
BʼITZ 46 Chjonte teya Jehová
a Tej kubʼ tzʼibʼin txol yol lu toj hebreo ajbʼen junjun yol aju in tzaj tyekʼin qa oʼkx Jehová in kubʼ tnajsaʼn qil te jumajx ex axix tok tuʼn. Pero kyoj junjuntl Biblia mintiʼ in kanet yol lu nim toklen.