Oktuubrë

Ëtsäjtëm, kyaj mbäät nnijäˈäwëm ti japˈäjtp mä jäˈäyë jyot kyorasoon, pes pokyjyaˈay nyajpatëm, yëˈëyë Jyobaa mëdë Jesus nyijäˈäwëdëp. Per mbäät nduˈunëmë mëjääw parë njaygyujkëm wiˈix nyayjyawëdë ets wiˈix yajpudëkëyäˈändë (2 Kor. 11:29). Oy tyamë naxwinyëdë jäˈäy këˈëm nyaymyëmay nyaymyëdäjëdë, ëtsäjtëm yëˈë nduˈunëm extëmë Pablo jyënany: “Waˈan niduˈuk niduˈuk miits tˈëxtäˈäytyë ja diˈibë tyukˈoyˈattëp ja wiinkpëty, kyaj jeˈeyë diˈibë këˈëm mdukˈoyˈattëp” (Filip. 2:4). Jëjpˈam etsë mëjjäˈäytyëjkëty diˈib tuundëp mä nduˈukmujkëm tpaˈˈayowdëdë myëguˈuktëjk ets tjawëdët ti yajkëjx yajnäjxtëp. Pes nyijäˈäwëdëp ko kyëyakandëbë kuentë mä Jyobaa mä wiˈix tˈijxˈit tkuentˈattë ja myëguˈuktëjk diˈibë Dios të tyuknipëkëdë (Eb. 13:17). Per parë tpudëkëdët, tsojkëp tjaygyukëdët ti ja myëguˈuktëjk yajkëjx yajnäjxtëp. ¿Wiˈix dyajnigëxëˈëktë? Mëjjäˈäytyëjk diˈib jyaygyujkëdëp ti ja myëguˈuktëjk yajkëjx yajnäjxtëp, jyuˈttëbë tiempë parë mëët yajpäättë. Nan yajtëëwdëp wiˈix yaˈix yajpäättë, ta net tsuj yajxon tmëdoowˈittë ets maˈkxtujkën myëët. Per jëjpˈam duˈun ttundët pën ja myëguˈuk yaˈˈawäˈätsaambyë jyot kyorasoon ets kyaj tpääty ja ääw ayuk wiˈix tyukmëtmaytyäˈägëdët (Prov. 20:5). Ko ja mëjjäˈäytyëjk tjuuttë tiempë parë yajpäättë mëdë myëguˈuktëjk, ta niˈigyë nyaymyaaybyëkëdë, nyaytsyokëdë ets nyaytyukjotkujkˈatëdë (Apos. 20:37). w19.03 17 parr. 14-17

Ko nyaˈoˈoyëmë kaaky tojkx jantsy xuˈkx, mbäät mas niˈigyë ndukxondakëm ko ngäˈäyëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm. Ets ko nˈijxëm yajmëjawë ti të nduˈunëm, yëˈë diˈib jotkujk xyyajnayjyäˈäwëm. Per ko nanduˈun nguˈëˈëw ngukäjpxëm, yëˈë diˈib ja nmëguˈukˈäjtëm agujk jotkujk yajnayjyäˈäwëdëp. ¿Tiko? Yëˈko pyëjktëbë kuentë ko nyajtsobatëm ti të xytyukmëduˈunëm ets ti të xymyoˈoyëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta mas niˈigyë ja naymyayë kyëktëkë mët ja jäˈäy diˈib tijaty xytyukmëduˈunëm. Mëjwiin kajaa tsyobääty ko nguˈëˈëw ngukäjpxëm tijaty extëm jyënaˈanyë tekstë diˈib tyam. ¿Këdii jantsy tsuj kyëxëˈëgëdë mansanë diˈib oorë mä abëjkënë diˈib platë? Seguurë ko kajaa tsyobääty. ¿Wiˈix nnayjyäˈäwëm ko pën duˈun ti xynyamoˈoyëm? Pes nanduˈun tsyobäädäˈäny ko tijaty nguˈëˈëw ngukäjpxëm. Ets duˈun extëm jantsy jeky nbëjkëˈëgäˈänëm tuˈugë mansanë diˈib oorë, mbäät nanduˈun ja jäˈäy tpëjkëˈëky ja nˈääwˈäjt nˈayukˈäjtëm nuˈun ja xyëëw jyukyˈäjtën. w19.02 15 parr. 5, 6

Ko Adán mëdë Eva ojts tjëˈxtë ja ujts tëëm diˈib tuknijäˈäwëbë oybyë etsë axëëkpë, duˈun dyajnigëxëˈktë ko kyaj tmëbëjktë Jyobaa ets ni yëˈë ja yˈanaˈamën. Yëˈëjëty këˈëm twinˈijxtë ti diˈib oy ets ti diˈib axëëk. Per ¿wiˈix wyimbëtsëëmy? Kyaj oy nyekyˈijttë mëdë Jyobaa ets nan yajtëgooytyë ja jukyˈäjtën diˈib winë xëëw winë tiempë. Nan tyukninäjxtë ja poky etsë oˈkën ja tyëëm yˈääts (Rom. 5:12). Extëmë Adán mëdë Eva tijaty ttuundë, tim tëgatsy mët diˈib tyuun ja yajkutujkpë diˈib Etiopía, diˈibë Felipe tyukmëtmaytyakë Diosë yˈayuk. Tyäˈädë yajkutujkpë, myëjjäˈäwë mëjwiin kajaa tijatyë netyë Jyobaa mëdë Jesus të tyukmëdunyëty ets pojën nyëbejty (Apos. 8:34-38). Nanduˈun ëtsäjtëm, ko nnaywyandakëm mä Jyobaa ets nnëbajtëm, ta yajxon nyajnigëxëˈkëm ko nmëjjäˈäwëm tijatyë Jyobaa mëdë Jesus të xytyukmëduˈunëm. Nan nyajnigëxëˈkëm ko ndukˈijxpajtëmë Jyobaa ets ko yëˈëyë diˈib patëp parë xyˈanmäˈäyëm ti oy ets ti axëëk. w19.03 2 parr. 1, 2

Nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot, yëˈë yˈandijpy ko ntsojkëm, ko yëˈëyë naytyuˈuk nˈawdäjtëm ets ko nduˈunëm xëmë tijaty tyukjotkëdakypy. Ko Biiblyë dyajtunyë tyäˈädë ayuk, mä ebreo yëˈë yˈandijpy ko ti kaˈpxy, amuum ets ko oy mëk. Extëm nˈokpëjtakëm, ja jëyujk animal diˈibë ijty yajtukwintsëˈkëbë Jyobaa, tsojkëp ijty yajpäädët oy mëk (Lev. 22:21, 22). Ja israelitëty kyaj nety mbäät ttukwintsëˈëgëdë ja jëyujk animal diˈib kyaj ti tyeky, tyatsk, diˈib wiints o diˈib pëjkëp. Jyobaa tsyojkypyë nety ets ja jëyujk animal yajpäädët kaˈpxy ets oy mëk (Mal. 1:6-9). Ets mä tyäˈädë tiempë, ¿tiko Jyobaa ttsoky ets nmoˈoyëm tijaty amuum? Parë njaygyujkëm, min nˈokˈijxëm tuˈugë ijxpajtën. Ko njuˈuyëmë ääytsyäˈäm ujtstsäˈäm, kyaj yëˈë njuˈuyëm diˈib nijut kujut o diˈib të pyuwäˈätsy. Yëˈë njuˈuyëm diˈib oy ets diˈib amuum. Nanduˈun jyaty mët ja tsojkën diˈib nmëdäjtëm mä Jyobaa ets ko nmëmëdoˈowëm amumduˈukjot. Yëˈë tsyojkypy ets nmoˈoyëm tijaty amuum. w19.02 3 parr. 3

Parë mbäät nguwäˈänëmë korasoon, kyaj jeˈeyë tsyokyëty nyaˈëxˈadujkëm tijaty mbäät xyyajmäˈtëm, nanduˈunën mbäät nyaˈˈawatsëm ja jyënˈääw tyëjkˈääw tijaty mbäät xypyudëjkëm. Ja diˈib kyuentˈäjtypy ja käjpn tëjkˈääw diˈib yajpatp nabotsy, yaˈˈadujkypy ijty parë kyaj tyëkët ja myëtsip. Per nanduˈun ijty dyaˈˈawäˈätsy ja tëjkˈääw parë yajmëdëkët ja jeˈxy pëky ets tijaty tëgoyˈäjtp, pes ko duˈun tkatunët, mbäädë nety ja jäˈäyëty yuuˈooktë. Nanduˈun jyaty mët ëtsäjtëm, tsojkëp nyaˈˈawatsëm tuˈuk tuˈugë xëëw ja jot korasoon parë tyëkët tijatyë Jyobaa xytyukniˈˈijxëm. Mä Biiblyë jap myinyë Diosë wyinmäˈäny. Pääty koogoo ngäjpxëm, ta nasˈijxëm ets ja Diosë wyinmäˈäny xypyudëjkëm mä tijaty nduˈunëm, nwinmäˈäyëm ets tijaty njäˈäwëm. Parë mbäät xypyudëjkëm mëjwiin kajaa ko ngäjpxëmë Biiblyë, jëjpˈam ets nnuˈkxtakëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta nëjkx xytyukˈijxëm ja oyˈäjt tsujˈäjtën diˈib miimp mä yˈAyuk (Sal. 119:18). Nan tsojkëp nbawinmäˈäyëm tijaty ngäjpxëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta xyˈadëjk xytyuktëjkëmë Diosë yˈAyuk ets ta nanduˈun nwinmäˈäyëm extëmë Jyobaa (Prov. 4:20-22, TY). w19.01 18 parr. 14, 15

Jyobaa nyijäˈäwëp ko niduˈuk niduˈuk wiˈixëm nyaˈijx nyajpatëm ets wiˈixëm ja wijyˈäjtën nmëdäjtëm, per mëjwiin kajaa tmëjjawë ja wintsëˈkën diˈib nmoˈoyëm. Nˈokjamyajtsëm ko Jyobaa kyupëjk ja wintsëˈkën diˈib wiˈixëm yäjktë ja israelitëty. Extëm diˈib myëdäjt jyaygyajptë tijaty, yëˈë yäjktë tuˈugë borreegë o tsyiibë. Ja diˈib ayoodëp, yëˈë ijty yäjktëp “majtsk yëˈë muuxy”. Ets ja diˈib kyaj myadakën jyaˈty parë dyakët majtskë joonuˈunk, ta dyaky “majtsk tsimën yëˈë tsäjpmokway” (Lev. 5:7, 11, MNM). Jyobaa yajtsobatypy ijtyë tyäˈädë wintsëˈkën oyë nety ja arinë kyujënakyëty, nëgokë dyaktë ja arinë diˈib mas oy. Jyobaa nanduˈunyëm tyam dyajtsobääty ja wintsëˈkën diˈib nmoˈoyëm. Yëˈë kyaj tˈawixy ets niˈamukë ngomentaräjtëm ak oy ak tsuj extëm ja Apolos ijty kyajpxy o extëmë apostëlë Pablo diˈib yˈajäjt jyotjäjtë jäˈäy (Apos. 18:24; 26:28). Jyobaa yëˈëyë yˈawijxypy ets nyäjkëm diˈib mas oy. Nˈokjamyajtsëm ja kuˈookytyoxytyëjk diˈib jeˈeyë yäjk majtsk ja meenyuˈunk, Jyobaa kyupëjk, mët ko dyäjktääy diˈibë nety myëdäjtypy (Luk. 21:1-4). w19.01 8, 9 parr. 3-5

Dios mëduumbë kuanë ko jäˈäy pyajëditäˈänëdë. Jesus ojts tnaskäjpxë ko mëktaˈaky yajpajëditäˈändë ja yˈëxpëjkpëty mä tiempë jyëjpkëxanë (Mat. 24:9; Fwank 15:20). Isaías nan ojts yajnaskäjpxë ko kyaj jeˈeyë jäˈäy xyˈaxëkˈixäˈänëm, nan tiiyëm yajtunandëp parë xynyibëdëˈkëm. Mbäät awinˈëën tijaty xytyukmëbëjkëm, xynyiwäämbajtëm ets xyˈaxëktuˈunëm (Mat. 5:11). Jyobaa nyasˈijxëp etsë nmëtsipˈäjtëm duˈun xynyibëdëˈkëm (Éfes. 6:12; Diˈibʉ Jat. 12:17). Per kyaj mbäät ntsëˈkëm, pesë Jyobaa xyˈanmäˈäyëm: “Oy diˈibë tujn pujxn myajtuknibëdëˈëgët kyaj myadäˈägäˈäny” (Is. 54:17). Duˈun extëm tuˈugë mëj potsy mbäät xykyuwäˈänëm ko myëk pojtuˈuy, nanduˈunë Jyobaa xykyuwäˈänëm ko xynyibëdëˈkëmë axëkjäˈäytyëjk (Is. 25:4, 5). Yëˈë nmëtsipˈäjtëm ninäˈä winë xëëw xykyayaˈˈayowäˈänëm (Is. 65:17). Niˈamukë pënaty myëtsipˈäjtypyë Diosë kyäjpn, duˈun yˈëxkëxëyäˈän kyugëxëyäˈändë extëm “jeexyë tii kyatimkyäˈtyën” (Is. 41:11, 12, TY). w19.01 6, 7 parr. 13-16.

Ënäˈktëjkëty, Jyobaa tsyojkypyë awäˈätstumˈäjtën ets nanduˈun ojts myajkojˈyëty parë xytsyokët. Per yëˈë tsyojkypy ets oy xyyajtunët ja awäˈätstumˈäjtën, pes mbäät mguwäˈänyëty. Waˈan xyˈixyˈatyë ënäˈktëjk diˈib yˈijxtëbë pornografía, yˈit tsyëënëdë oypyënëty mëët, ttukˈëyëˈëk ttukuyattë diˈib jantsy kutsëˈëgë, tjëˈxtë droogë o dyajniˈigyëdë nëë. Waˈan ttukxondäˈäktë jeˈeyë tuk ratë, per jantsy axëëk wyimbëtsëˈëmxëdë, pes ta net tpaˈoˈktëëwnëdë, pyäˈämbajnëdë o axtë yaˈoˈkëndë (Gal. 6:7, 8). Wyinmaytyë ko awäˈätstum yajpäättë, per naywyinˈëˈënëdëp (Titʉ 3:3). Ko nmëmëdoˈowëmë Jyobaa yˈanaˈamën, këˈëm ndukˈoyˈäjtëm. Pes oy mëk nyajpatëm ets nmëdäjtëm ja diˈibën jyantsy xyëwˈäjtypy awäˈätstumˈäjtën (Sal. 19:7-11). Ko xyyajtunët yajxon ja awäˈätstumˈäjtën, o ja tuk pëky njënäˈänëm, mjukyˈatët nuˈunën ja Diosë yˈanaˈamën të tˈawitsy, ta xytyukˈixëdë Jyobaa ets ja mdääk mdeety ko mbäät mas niˈigyë mˈakmoˈoyëdë ja awäˈätstumˈäjtën (Rom. 8:21). w18.12 22, 23 parr. 16, 17

Ëtsäjtëm, nnijäˈäwëm ko mëjwiin kajaa tijaty tyëgäjtsy ko pyokytyuunyë Adán. Tuk pëky diˈib tëjkë, yëˈë oˈk tëgoˈoyën, etsë tyäˈädë yëˈë diˈibë netyë kasäädë jäˈäy ayoˈonmoˈoyanëdëp. Apostëlë Pablo ja tnimaytyakyë tyäˈädë jotmay ko tˈanmääy ja Dios mëduumbëty ets kyaj tnekypyanëjkxtët ja Ley diˈibë Moisés yajmooy. Jyënany ko kasäädë jäˈäy ja jyëjpkëxyë tsyënäˈäy jyukyˈäjtën ko niduˈuk yˈooky, ets ko mbäät pyëjktëgatsy ja diˈib të wyeˈemy (Rom. 7:1-3). Mä ja Ley diˈibë Jyobaa myooy ja israelitëty nyimaytyakypy ja jotmay diˈib pyattëbë kasäädë jäˈäy. Min nˈokˈijxëm tuk pëky. Ja Ley nyasˈijxëp ijty ets ja jäˈäy tmëdatët kanäägë kyudëjk. Per duˈunyëmë nety tmëdattë ja kostumbrë mä Dios tkayakynyëm ja Ley. Ko dyajky, yëˈë kuwanëdë ja toxytyëjk etsë ënäˈkuˈunk parë kyaj axëëk yajtundët. Extëm nˈokpëjtakëm, pën tuˈugë israelitë pyejkypy tuˈugë tuumbë mosë ets twoy jatuˈugë kyudëjk, kuanë ko nety tmoˈoyët ja tim jawyiimbë kyudëjk, ja kyaˈay yˈukën, wyit xyox ets tmëtˈit tmëttsëënët. Dios nyiˈanaˈamë ets tˈijxˈit tkuentˈatët ets tkuwäˈänët (Éx. 21:9, 10). Ëtsäjtëm, kyaj yëˈë nekypyanëjkxëm ja Ley, per extëm jyënany, yëˈë xytyukˈijxëm ko Dios naytyukjotmaytyuunëbë kasäädë jäˈäy. Ko duˈun nnijäˈäwëm, xypyudëjkëm parë nanduˈun nwintsëˈkëm ja pëjk ukën extëmë Jyobaa. w18.12 10 parr. 3; 11 parr. 5, 6

Habacuc të netyë Jyobaa ttukkëdëkë yˈamay jyotmay, per waˈan nyayajtëëwë tidaa nety tyunaampy. Jyobaa duˈun extëm tuˈugë uˈunkteety diˈib jyaygyujkëp wiˈix ja yˈuˈunk yˈënäˈk nyayjyawëdë, pääty kyaj ojts tˈooyë Habacuc ko tyukmëtmaytyakë wiˈixë nety nyayjyawëty. Jyobaa nyijäˈäwëbë nety ko Habacuc jantsy axëëk nyayjyawëty ets pääty myëjëëy myëyaxë ko myënuˈkxtakë. Ta Jyobaa yˈanmääyë ko tim tsojkë nety ja israelitëty diˈib kyaj të myëdowdë, yajtukumëdowäˈändë. Waˈanë Habacuc yëˈë diˈib tim jawyiinë Jyobaa tuknijäˈäwë ko të nety ja tiempë tpääty parë yajtukumëdowdët ja axëkjäˈäyëty. Jyobaa tyukˈijxë Habacuc ko listë nety yajpääty parë tim tsojk ttukumëdowäˈäny ja israelitëty diˈib jantsy axëëk adëtstëp. Ko Jyobaa jyënany, “ja tiempë mä miitsëty mjukyˈattë”, yëˈë myaytyäˈägan ko ja nety duˈun ttunäˈäny mientrës jyukyˈatynyëmë Habacuc ets ja israelitëty diˈib jukyˈäjttë mä tadë tiempë. Per ¿duˈunë netyë Habacuc ttsoky etsë Jyobaa yˈatsoowëmbitëdët? Kyaj. Pes diˈibë Jyobaa nyigäjpx, niˈigyë nety tkuˈayowëyäˈändë ja israelitëty. w18.11 15 parr. 7, 8

¿Wiˈix nˈijxëmë jäˈäy diˈib kyajnëm tnijawëdë tëyˈäjtën? Apostëlë Pablo kyaj yëˈëyë tmëtmaytyaky ja judiyëtëjk diˈibë nety nyijäˈäwëdëp wanaty ja tëyˈäjtën. Ko tim ogäˈänë Pablo mëdë Bernabé ojts ttukˈyoˈoytyë ja it lugäär, ta nyäjxtë Licaonia, jamë jäˈäy yajnäjxëdë extëm ja diosëty Zeus mëdë Hermes, diˈib të ttsëmëˈëktë nyiniˈkx kyëbäjk. ¿Ojtsëdaa Pablo mëdë Bernabé tˈoyjyawëdë ko ja jäˈäy yajmëjpëtsëëmëdë? ¿Kyupëjktëdaa ets ja jäˈäy oy yˈagëˈë yˈaxäjëdët mët ko të nety yajpajëdittë wiink nax wiink käjpn? ¿Winmääytyëdaa ko pën mëjpëtsëëmdëp, ta mayë jäˈäy tkupëktët ja oybyë ayuk? Kyaj. Pablo mëdë Bernabé netyë tkëˈtstë ja wyit ets tˈanmääytyë ja jäˈäy: “Katëts dëˈën xytyundë. Ëëtsëty nandëˈënëts njäˈäyëty extëm miitsëty” (Apos. 14:8-15). w18.09 4, 5 parr. 8, 9

Pën nˈaxäjëyäˈänëm ja tëyˈäjtën ets pën jukyˈatäˈänëm extëm tniˈanaˈamë, tsojkëp nyajtëgäjtsëm ja jot winmäˈäny ets tijaty nduˈunëm. Pedro duˈun dyajkyë käjpxwijën: “Extëmë uˈunk ënäˈkëty diˈibë mëdoodëp, mëmëdowdë miitsëty yajxon ja Dios. Katë mjikyˈattë mët ja axëk atsojkën diˈibë mmëdäjttë ko naty kyajnëm xynyijawëdë wiˈix ja Dios ttseky es njikyˈäjtëm”. Ets ta yˈakjënany: “Jikyˈattë wäˈäts, jaˈa ko Dios diˈibë të mwinˈixëdë, wäˈätsëˈë” (1 Peed. 1:14, 15). Extëm nˈokpëjtakëm, jam Corinto axëëgë netyë jäˈäy jyukyˈattë, pääty mëjwiin kajaa dyajtëgatstë ja jyukyˈäjtënë pënaty ojts tˈaxäjëdë ja tëyˈäjtën. Nanduˈun tyam, nimay të tmastuˈuttë ja jukyˈäjtënë axëëkpë parë të tjuytyë ja tëyˈäjtën. Pedro nanduˈun tˈanmääy ja Dios mëduumbëty: “Tyaˈanadëˈën ko mjikyˈäjttë extëm jyikyˈattë pënëty kyaj tmëdundë Dios, mjikyˈäjttë extëm mniniˈx mgëbäjk ttsojktë, mˈatsojktëp tii, amiˈikyjyaˈay mˈijttë, jeˈeyë mgaxëty, es mˈawdäjttë ja agojwinnax” (1 Peed. 4:3). w18.11 6 parr. 13

¿Wiˈix mbäät nbatëm pënaty “jënandëp ja yˈääw jyot ko kyupëkandëp ja tëyˈäjtën parë jyukyˈattët winë xëëw”? Ko ngäjpxwäˈkxëm extëm ttuundë mä primer siiglë. Pääty, tsojkëp nbanëjkxëm extëmë Jesus jyënany: “Oy diˈibë siudad o käjpn mnëjkxët, ëxtäˈäytyë axtë ko xypyäättët pën diˈib nitëjkëp” (Mat. 10:11, TNM). Nnijäˈäwëm ko kyaj tˈaxäjëyäˈändë ja oybyë ayuk pënaty amëj agëjxm, pënaty kyaj ttsojkënyëˈattë ets pënaty kyaj jyënäˈändë yˈääw jyot. Yëˈë nˈëxtäˈäyëmë jäˈäy diˈib yujy tudaˈaky, diˈib jyantsy nyijawëyaambyë tëyˈäjtën ets jënäämp ja yˈääw jyot. Nˈokpëjtakëm tuˈugë ijxpajtën. Ko Jesus ojts tsyetsy jyëëty, seguurë ko yëˈë yˈëxtääyë oybyë kepy diˈib mbäät tyuny parë dyaˈoyët ja siyë, meesë, tëjkˈagäj ets ja yuubë kyukapë. Ets ko ijty tpääty ja oybyë kepy, ta yajxon dyajtuunkpääty ja tyuumbajn diˈib myëdäjtypy parë dyaˈoyë. Nanduˈun jyaty mët ëtsäjtëm, tsojkëp jawyiin nˈëxtäˈäyëm ja jäˈäy diˈib oyë jyot kyorasoon, ta net nyajtuˈunëm yajxon ja tuumbajn diˈib nmëdäjtëm parë nbudëjkëm ets tyëkët ëxpëjkpë (Mat. 28:19, 20). w18.10 12 parr. 3, 4

Felipe, ja diˈib käjpxwäˈkx, pyëjtakë ijxpajtënë mä tidën yˈandijpy nbëjtakëmë winmäˈäny mä Diosë tyuunk ko jukyˈäjtënë tyëgatsy. Yëˈë të nety yajmoˈoy tuˈugë jembyë tuunk jam Jerusalén (Apos. 6:1-6). Per ok, ko ja Esteban yaˈoˈkëdë jäˈäy, ta yajnibëdëˈëktë ja Dios mëduumbëty. Net ja Jesusë yˈëxpëjkpëty kyaktääytyë jam Jerusalén, perë Felipe kyaj net jeˈeyë ojts nyaxwaˈtsnë. Ojts nyijkxy ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë Samaria, mä netyë jäˈäy kyaj ttimmëdowdë Diosë yˈayuk (Mat. 10:5; Apos. 8:1). Felipe nëjkxäämbë nety mä tyimtuˈumoˈoyëty ja Diosë myëjääw. Päätyë Jyobaa kyajxë mä jäˈäy kyaj ttimmëdoynyëm ja oybyë ayuk. Mä tadë tiempë, ja judiyëtëjk kyaj nety tˈixäˈändë ja samaritanëty, per komë Felipe kyaj yˈaxëkˈijxëdë, pääty jantsy oy mëët nyayjyäˈäwëdë ets ja samaritanëty ojts tmëdoowˈittë (Apos. 8:6-8). Felipe jyotmooyë Diosë tyuunk, ets päätyë Jyobaa nan duˈunyëm ojts kyunuˈkxyëty mëdë fyamilyë (Apos. 21:8, 9). w18.10 30 parr. 14-16

Tëgokë Jesus jamë nety nyaxy “mäjaty ja Dekápolës käjpnëty”, ta yajtuknimiiny “tuˈugë yetyëjk [diˈib] nat es awëˈëmëp” (Mar. 7:31-35). Jesus ta ojts “dyajnejxy ja jäˈäy wiinktsoo mä kyaj pën”. ¿Tiko kyaj dyaˈˈagëdaky mayjyaˈay wyindum? Waˈan tpëjkyë kuentë ko naa tëgatsy nyayjyawëty ja yetyëjk mayjyaˈayoty mët ko nyatëty. Ëtsäjtëm kyaj mbäät nduˈunëmë miläägrë, per mbäät nˈijxëm ets nmëjpëjtakëm wiˈix nyayjyawëty ja nmëguˈukˈäjtëm. ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëm ja oybyë ijxpajtën diˈibë Jesus pyëjtak extëm ko dyaˈˈagëdaky ja nat? Tuk pëky ko nguentëpëjtakëm pënaty të myëjjäˈäyënë ets pënaty kyaj yˈoy myëkëty. Diˈib yajtukˈijxwëˈëmbë Jyobaa kyäjpn, yëˈë tsojkën, kyaj yëˈëjëty ko tyundë mëjwiin kajaa (Fwank 13:34, 35). Ko nmëdäjtëmë tyäˈädë tsojkën, ta nbudëjkëm pënaty të myëjjäˈäyënë ets pënaty kyaj yˈoy myëkëty parë mbäät nyëjkxtë reunyonk ets käjpxwäˈkxpë. Ets nduˈunëm duˈun, oy kyaj mbäät yˈoktuunëdë extëm tjatsojkënyëˈattë (Mat. 13:23). w18.09 29, 30 parr. 7, 8

Jyobaa mëjwiin kajaa dyajtsobääty niˈamukë byorreegë ets nanduˈunë Jesus, pes kyëyäjkë jyukyˈäjtënë parë ojts xykyuˈoˈkëm (Gal. 2:20). Pääty ëtsäjtëm nan ntsojkëm amumduˈukjotë nmëguˈukˈäjtëm ets nguentˈatäˈänëm tsuj yajxon. Parë mbäät njotkujkmoˈoyëm, jëjpˈam ets “nˈaktuˈunëm diˈibë xytyuknimiˈinëm ja agujkˈäjt jotkujkˈäjtën, diˈibë xypyudëjkëm es nyajmëjwiin nyajkajaajëm ja nmëbëjkënˈäjtëm nixim niyam” (Rom. 14:19). Njantsy tsyojkënyëˈäjtëm ets myiinët ja oybyë jukyˈäjtën mä ninäˈä nëjkx nganekynyayjyäˈäwëm axëëk. Jyëwäˈktäˈäyanë yuu päˈäm, tsip, oˈk tëgoˈoyën, ko jäˈäy xypyajëdijtëm, ko amay jotmay nbatëm mä familyë ets ko tijaty të ngatukˈoˈoyëm. Ko jyëjpkëxët mä netyë Jesus të yˈaneˈemy Tuk Mil Jëmëjt, ak wäˈätsjäˈäyë nety të njëmbijtëm. Ets pënaty tyuknäjxtëp ja tim okpë jotmay, ta Dios kyupëkäˈänëdë extëmë yˈuˈunk ets tpäädäˈändë “ja mëjˈäjtën, ja awäˈätstuuyˈäjtën es ja kunuˈxën diˈibë pyäättëp ja Diosë yˈuˈungëty” (Rom. 8:21). Pääty, nˈokˈyaˈijxëm duˈunyëm ja tsojkën ets nˈoknaybyudëjkëm nixim niyam parë näjxëm mä ja jembyë jukyˈäjtën diˈibë Dios të twandaˈaky. w18.09 14 parr. 10; 16 parr. 18

Ko nˈëxpëjkëmë Diosë yˈAyuk, kyaj yëˈë jeˈeyë tˈandijy nwingäjpxnäjxëm ets nˈajäˈäyëm mäjaty yaˈˈatsoowëmbitäˈäny. Nˈëxpëjkëm, yëˈë yˈandijpy ko njaygyujkëm ti diˈib jam xytyukniˈˈijxëmë Jyobaa, wiˈix wyinmay ets wiˈix tijaty ttuny. Njaygyujkëm tiko tijaty xytyukˈanaˈamëm ets tiko tijaty dyajkuboky. Nan xyyajwinmäˈäyëm parë nˈijxëm mä mbäät nyajtëgäjtsëmë jot winmäˈäny etsë jukyˈäjtën. Mbäät kyaj duˈun ndimpawinmäˈäytyaˈayëm koogoo nˈëxpëjkëm. Per oy ko njuˈtëmë tiempë ets nbawinmäˈäyëm tijaty nˈëxpëjkëm, mbäät kujkwaˈkxy nyajtuˈunëm ja tiempë parë nbawinmäˈäyëm (1 Tim. 4:15). Ko xëmë nbawinmäˈäyëmë Diosë yˈAyuk, ta këˈëm nˈijxëm ko mëk wäˈätsë Jyobaa jyot wyinmäˈäny ets njaygyujkëm wiˈix yëˈë tijaty tˈixy parë nanduˈun tijaty nˈijxëm. Ko nyajtëgäjtsëmë jot winmäˈäny, ta yˈajamë (Rom. 12:2, TNM). Ets wanaty wanaty nwinmäˈäyëm extëmë Jyobaa. w18.11 24 parr. 5, 6

Mä primer siiglë, apostëlë Pablo jyënany ko yëˈë mët ja myëguˈuktëjk tuunmujktëbë nety mëdë Dios, ko tniˈiptë ja Diosë yˈayuk ets dyajxooktë (1 Kor. 3:6). Ëtsäjtëm, nan mbäät tyam “mëët nduunmujkëmë Dios”. ¿Wiˈix? Ko nyajtuˈunëm xondaˈakyˈääw xondaˈakyjyot ja xëëw tiempë, ja meeny sentääbë ets ja jot mëjääw parë nduˈunëm ja tuunk diˈibë Dios të xytyuknipëjkëm. ¡Jantsy oyë tyäˈädë tuunk! Agujk jotkujk nnayjyäˈäwëm ko nyajtuˈunëmë xëëw tiempë etsë jot mëjääw mä ngäjpxwäˈkxëm. Nimayë nmëguˈukˈäjtëm diˈib yaˈëxpëjktëbë jäˈäy, jyënäˈändë ko tyäˈädë tuunk yëˈë diˈib mas niˈigyë mooyëdëbë jotkujkˈäjtën. Njantsy tyukxondakëm ko nˈijxëm wiˈix tuˈugë jäˈäyë wyiin jyëjp tyëˈkxpëjktäˈäy ko tjaygyukë ja tëyˈäjtën diˈib mä Biiblyë, ko ja myëbëjkën kyëktëkë, ko dyajtëgatsy ja jyukyˈäjtën ets ko ogäˈän tnimaytyaˈaky tijaty jyajtypy. Jesus jantsy jotkujk nyayjyäˈäwë ko ja 70 yˈëxpëjkpë jyëmbijttë agujk jotkujk mët ko oy wyimbëtsëëmy mä nety ojts të kyäjpxwäˈkxtë (Luk. 10:17-21). w18.08 20 parr. 11, 12

Ko ogäˈän nwinmäˈäyëm ko njäjt nnijäˈäwëm tijaty ets ja këˈëm winmäˈäny nyajtuˈunënë. Axtë mbäädë net njënäˈänëm ko njaygyujkëm tuˈugë jotmay oy nganijäˈäwëtyaˈayëm wiˈix tijaty yˈixëty. Pën kyaj oy mëët nnaymyënëjkxëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm nan mbäät tsyiptaˈaky nnijäˈäwëm wiˈix meerë tijaty yˈixëty mä ja jotmay diˈib myëdäjtypy. Pën kyaj nyajtëgäjtsëm ja winmäˈäny, mbäädë net nëgoo tii nbawinmäˈäytyëˈëwëm, ets njantsy myëbëjkojëm ko pën wiˈix nyimaytyäˈägëdët. ¿Ti tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm? Ko pën ndukˈakˈäjtëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm, mbäädë net nbëjtakëm tëy tudaˈaky diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty (1 Tim. 6:4, 5). Parë kyaj duˈun njäjtëm, ninuˈun mbäät nganasˈijxëm ets mä jot korasoon tsyënääytyaknbëkëdë nayˈaxëkˈixë ets ko ti nnaywyinaxëjäˈäwëm. Nˈokjamyajtsëm ko jëjpˈam ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm ets nmaˈkxëm amumduˈukjot (Éfes. 4:2, 32). w18.08 6 parr. 15; 7 parr. 18

Jyobaa xyjaˈäjtëm mët ko yëˈë ojts xyyajkojëm (Sal. 100:3; Diˈibʉ Jat. 4:11). Per nuˈun kujkë naxwinyëdë jäˈäy jyukyˈaty, Jyobaa të twinˈixyë jäˈäy diˈib yëˈë aduˈuk jyaˈäjtypy. Salmo 135 jyënaˈany ko ja israelitëty diˈib myëmëdoowdë Jyobaa, yëˈë “aduˈuk jaˈäjtëdë” (Sal. 135:4). Oseas nan ojts tnaskäjpxë ko näägë jäˈäy diˈib kyaj yˈisraelitëty tyëkëyäˈändë mä Diosë kyäjpn (Os. 2:23). Etsë tyäˈädë ja yˈadëëy ko Dios tkupëjky pënaty kyaj yˈisraelitëty parë nanduˈun yˈanaˈamdët mëdë Jesus jam tsäjpotm (Apos. 10:45; Rom. 9:23-26). Tyäˈädë jäˈäyëty diˈibë Dios winˈijxëdëp mëdë myëjääw, ja yajtijtë “tuˈugë nasionk diˈib wäˈäts” ets “tuˈugë käjpn diˈib aduˈuk” jyaˈäjtypyë Jyobaa (1 Ped. 2:9, 10, TNM). Ets pënaty tyam Dios mëduunëp ets tˈawixtë ja jukyˈäjtënë yä Naxwiiny, nan kupëjkëdëbë Dios extëmë kyäjpn ets nan të wyinˈixëdë (Is. 65:22). w18.07 22 parr. 1, 2

Ninuˈun tyam nDiosmëduˈunëm, yëˈë nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Jesus. Yëˈë yajxon dyajnigëxëˈky axtë nuˈunën tuˈugë naxwinyëdë jäˈäy mbäät yˈity yäjkpëjäˈäy (Mat. 20:28). Pääty oy ko nnayajtëˈëwëm: “¿Mbäädëts mas oy nbanëjkxë Jesusë yˈijxpajtën?” (1 Peed. 2:21). Jyobaa xykyupëkäˈänëm pën nbanëjkxëmë yˈijxpajtën mëdë Jesus. Pääty tsojkëp naytyukjotmaytyuˈunëmë nmëguˈukˈäjtëm wiˈix yaˈix yajpäättë ets nˈëxtäˈäyëmë winmäˈäny wiˈix mbäät nˈokpudëjkëm. Mä ja ijxpajtën diˈibë Jesus myaytyak mä ja samaritanë, yëˈë xytyukˈijxëm ko Jesus yˈawijxypy ets nbudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm nuˈun nmadakëm oy mä tsyoondët (Luk. 10:29-37). Jesus pyëjtakë tyäˈädë ijxpajtën mët ko niduˈuk ja judiyë yajtëëwë: “¿Pënëts ëj nmëdëjkpäˈäˈäjtypy o nmëguˈukˈäjtypy?”. Extëmë Jesus tˈatsooy, yëˈë xytyukˈijxëm ko parë xykyupëjkëmë Dios, tsojkëp nˈoyjyaˈaytyakëm extëm ja samaritanë. w18.08 19 parr. 5, 6

¿Ojtsë María yajmëjkumay ko ja Diosë yˈUˈunk ojts dyajˈyaˈkë tsuj yajxon? Ojts. Pes yajkujäˈäyë mä Biiblyë ja yˈääw yˈayuk ets tijaty tyuun. Waˈanë María kyaj tjamyëdäjtyë Jesus nuˈun ojts ttuunë ja Diosë tyuunk tëgëk jëmëjt ja kujkm. ¿Waˈandaa ojts wyeˈemy Nazaret mët ko të nety kyuˈoˈknë? Kyaj yajnijawë. Pën duˈun, mbäät njënäˈänëm ko María kyaj tˈijxy ja kunuˈkxën diˈibë wiink jäˈäy yˈijxtë. Per yajpat mëdë Jesus ko yˈoˈky (Fwank 19:26). Nan yajpat mët ja apostëlëty mä tkapäätynyëm ja Pentekostes xëëw mä jëmëjt 33, netpë yajtuknigajxtë ja espiritë santë (Apos. 1:13, 14). Ets waˈan nanduˈun ojts yajwinˈixy parë nyëjkxët tsäjpotm. Pën duˈun, ta mëdë Jesus yajpäädäˈäny winë xëëw winë tiempë. ¡Jantsy oy extëmë María yajmëjkumääy ko Jyobaa tmëduuny! w18.07 9 parr. 11; 10 parr. 14

Jesus ojts tnigajpxy kanäk pëkyë tëyˈäjtën parë ja yˈëxpëjkpëty tpëktëdë kuentë wiˈix wyimbëtsëmäˈäny tijaty tyuundëp o wiˈix jyaˈayˈattë. Extëm nˈokpëjtakëm, ojts tnimaytyaˈaky ko pën yajpëjkëˈkpë akë, mbäät axëëk xyyaˈˈadëtsëm ets ko axëëkpë jot winmäˈäny, mbäät xyyajtuˈundëgoˈoyëm mëdë wiink toxytyëjk o wiink yetyëjk (Mat. 5:21, 22, 27, 28). Pën nnaytyuktuˈumoˈoyëm ja Diosë tyëyˈäjtën, ta nwiˈtˈoˈoy nbëjkˈoˈoyëm ja jot winmäˈäny ets yëˈë nëjkx nwinˈijxëm diˈibë Dios yajmëjpëtsëmëdëp. Ko Dios mëduumbëty dyajtundë Biiblyë parë twiˈtˈoy tpëjkˈoyëdë jyot wyinmäˈäny, mbäädë net wiˈixëm tijaty ttundë. Extëm nˈokpëjtakëm ko jäˈäy yˈuuky. Biiblyë yajkubojkypy ko pën myuktëgoyëty o ko dyajniˈigyë, per kyaj dyajkuboky ko waanë nˈukëm (Prov. 20:1; 1 Tim. 3:8). Pääty ko net nˈuugäˈänëm, ¿yëˈëyëdaa mbäät nyaˈijtëm winmäˈänyoty ko jeˈeyë waanë nˈukëm? Kyaj. Nan tsojkëp nˈijxëm pën ja nmëguˈukˈäjtëm kyaj wiˈix wyinmayët. w18.06 18 parr. 10, 11

Jesus tyukjaygyujkë yajxon ja yˈëxpëjkpëty ets nyaygyuentˈatëdët mët ja “lyebaduurë” o ja yˈëxpëjkënëtyë fariseety, saduseety ets ja jyaˈayëtyë Herodes (Mat. 16:6, 12). Tyäˈädë ja duˈunë Jesus ojts tnimaytyaˈaky ko ja jäˈäyëty diˈib Galilea jyayajtëkëyanëdë rey. Jantsy pojënë tsip tsyondaˈaky ko relijyonk nyaytyuktëkëty mëdë politikë. Jesus yˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty ko jëjpˈam ets kyaj ttuktëkëdët. Päätykyëjxm ja diˈib nyiwintsënˈäjttëbë relijyonk ets ja fariseety dyaˈoogandë Jesus. Duˈun tˈijxtë extëmë myëtsip, ets tsëˈkëdë ko pyëjkxëdët ja tyuunk mä relijyonk ets mä politikë. Pääty jyënandë: “Pën nnaˈijxëm dëˈënyë, nidëgekyë myëbëkëdët ja jäˈäyëty. Netë romanë soldäädëty myindët es tjittët yëˈë nmëjtsäjptëjkˈäjtëm es dyajkutëgoyët yëˈë nnaxwinyëdëˈäjtëm” (Fwank 11:48). Päätyë Caifás, ja saserdotë wintsën, ttukniwijtsë etsë Jesus yˈoogët (Fwank 11:49-53; 18:14). w18.06 6, 7 parr. 12, 13

Tuˈugë trampë diˈibë Satanás oy wimbëtsëˈëmxëp, yëˈë ko jäˈäy ttukˈoyˈixy wiˈixë demonyëtëjk dyajtundë myëjääw. Ets yëˈë yajtuumbyë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty etsë ixy jawë, extëmë pelikula etsë bideojueegë parë jäˈäy tjantsy tyukˈoyˈixtë. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë kyaj ngäˈäjëm mä tyäˈädë trampë? Wenë, kyaj mbäät nˈawijxëm etsë Diosë kyäjpn dyajpëtsëmët tuˈugë listë mä tnigäjpxët diˈibë ixy jawë oy ets diˈibë kyaj. Niduˈuk niduˈuk mbäät nduˈumoˈoyëm ja jot winmäˈäny parë tmëmëdowët tijatyë Jyobaa nyiˈanaˈamëp (Heb. 5:14, TNM). Ets nëjkxëp nwinˈijxëm diˈib oy extëmë Pablo jyënany (Rom. 12:9). Pääty nˈoknayajtëˈëwëm: “Ko ja jäˈäy diˈibëts nyaˈëxpëjkypy o diˈibëts të ndukmëtmaytyaˈagyë Diosë yˈayuk tˈixët tijatyëts ndukxondakypy, ¿jënäˈänëp ko nbaduumbyëts tijatyëts ngäjpxwaˈkxypy?”. Pën nbaduˈunëm tijaty ngäjpxwäˈkxëm, mbäät kyaj nëjkx xyyajkäˈäjëmë Satanás (1 Fwank 3:18). w18.05 25 parr. 13

¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë Pablo yˈijxpajtën? Myëduˈuk, ko njantsy tsyojkënyëˈäjtëm nbäädäˈänëmë jäˈäy diˈib jukyˈatandëp winë xëëw winë tiempë. Myëmajtsk, ko nmënuˈkxtakëmë Jyobaa parë dyaˈˈawäˈätsëdë jäˈäyë jyot kyorasoon diˈib jyantsy tsyojkënyëˈajtypy (Hech. 13:48, TNM; Apos. 16:14). Silvana, diˈib kujk tyuny prekursoora naa 30 jëmëjt, jyënaˈany: “Mäts ngakugäjpxënëm mä tuˈugë tëjk, nˈamdoobyëtsë Jyobaa etsëts xypyudëkët parëts oy nwinmayët mä ja jäˈäy”. Nˈokˈamdoˈowëm nanduˈunë Jyobaa parë yˈanklëstëjk xytyukniwoˈowëmë jäˈäy diˈib oyë jyot kyorasoon (Mat. 10:11-13; Diˈibʉ Jat. 14:6). Robert, diˈib kujk tyuny prekursoor naxy 30 jëmëjt, jyënaˈany: “Jantsy oy ko nduunmujkëm mëdë anklëstëjk diˈib nyijäˈäwëdëp ti jäˈäy jäjt këbajtëdëp mä jyukyˈäjtën”. Ets myëdëgëëk, ko nˈijxëm ja oyˈäjtën diˈibë jäˈäy myëdäjtypy. Carl, diˈib tuump mëjjäˈäy, jyënaˈany: “Nˈëxtaabyëts mä ja jäˈäy dyajnigëxëˈëgyë yˈoyjyot, extëm kots xymyëtxiˈiky, kots kyaj awäˈän xywyindëˈkxy o ko ti dyajtëy diˈib jyantsy nyijawëyaampy”. Pën nduˈunëmë tyäˈädë tëgëk pëkypyë diˈibë Pablo tyuun, ta nanduˈun nyäjkˈadëtsëm ja tëëm. w18.05 15 parr. 13; 16 parr. 15

Tuk pëky diˈib jantsy jotkujk xyyajnayjyäˈäwëm, yëˈë ko nnijäˈäwëm ja jäˈäy tmëduunˈadëˈëtsyë Jyobaa diˈib ojts tëëyëp nyaˈëxpëjkëm. Apostëlë Fwank duˈun tkujäˈäyë: “Nitits niˈigyë xykyayajxondaˈaky kots nnijawë ko nˈuˈungëtyëts yˈittë mä ja tëyˈäjtën” (3 Fwank 4). Mayë prekursoorëty jyënäˈändë ko mëjwiin kajaa myëjääwmoˈoyëdë ko tnijawëdë duˈunyëm Dios mëdundë pënaty yaˈëxpëjktë o axtë tyam tyuunëdë prekursoor. Pääty, mbäät oy yajnayjawëty tuˈugë prekursoor diˈib të yˈëxtëkëwaˈaky ko ndukjamyajtsëm wiˈix tpudëjkë jäˈäy. Mayë sirkuitë jyënäˈändë ko jantsy oy nyayjyawëdë mëdë kyudëjk ko nmëguˈukˈäjtëm myoˈoyëdë tuˈugë nekyuˈunk mä dyaktë dyoskujuyëm ko të tkuˈixëdë. Ets mbäät njënäˈänëm ko nanduˈun nyayjyawëdë mëjjäˈäytyëjk, misioneerë, prekursoor etsë betelitë ko yajmoˈoytyë dyoskujuyëm mä tijaty tyuundëp. w18.04 23 parr. 14, 15

Salomón kyaj tmëmëdooyë Jyobaa, pes ko tiempë nyajxy ta tpëjky 700 toxytyëjk ets twooy 300 tyuumbë diˈib myëttsënääy (1 Rey. 11:3). Nimayë tyäˈädë toxytyëjk kyaj nety yˈisraelitëty ets yëˈë yˈawdäjttëbë wiink dios. Päätyë Salomón nan kyaj tmëmëdooy ja ley diˈib jënäämp ko kyaj tpëktët ja toxytyëjkëty diˈib kyaj yˈisraelitëty (Deut. 7:3, 4). Wanaty wanatyë Salomón dyajtëgooy ja tsojkënë diˈibë nety myëdäjtypy mä ja Diosë lyey ets ta jantsy axëëk yˈadëtsy. Ojts tkojy majtskë altaar, tuˈuk parë ja dios diˈib xyëwˈäjtypy Astoret ets ja tuˈuk parë Kemós, jamë net ojts tyuny kyajpxy mët ja kyudëjkëty. Ets jam ojts tˈoktimkojnë ja altaar mä ja kopk diˈib Jerusalén winduuy, mä nety të tkojy ja Jyobaa tyemplë (1 Rey. 11:5-8; 2 Rey. 23:13). Waˈanë Salomón nyaywyinˈëˈënë ko Jyobaa kyaj tyukumëdowäˈänyëty mët ko xëmë yoxy nyoˈoky mä ja templë. Perë Dios ninäˈä duˈunyë tkayajnaxy ko nmëdëgoˈoyëm. w18.07 18, 19 parr. 7-9

Ja “jëëndiˈpxn” diˈib mbäädë Satanás dyajtuny, yëˈë ko tniwäämbetyë Jyobaa, extëm ko jyënaˈany ko kyaj nyaytyukjotmaytyunyëty mët mijts ets ko kyaj mtsokyëty. Ida diˈibë jyëmëjt 19, jyënaˈany: “Janääm jatsojkëts nwinmay ko Jyobaa jantsy jagam yajpääty mä ëjts, ets ko kyajts xymyëtnaymyaayëbëˈatäˈäny”. ¿Ti tyuumpy ko duˈun nyayjyawëty? Yëˈë jyënaˈany: “Diˈibëtsë nmëbëjkën yajkëktëjkëp mëjwiin kajaa, yëˈë reunyonk. Jeˈeyëts ijty nˈuˈunyë ets kyajts ngomentaraty. Pes nwinmayëts ko nipën tkamëjpëjtäˈägët wiˈixëts njënäˈänäˈäny. Per tyam nˈëxpëjkypyëts tijaty naxäämp mä reunyonk ets komentaräjtpëts tëgok majtskˈok”. Ja eskuudë diˈib ijty ja soldäädëtëjk yajtuundëp kyaj mbäät dyajmëjëdë o dyajmutskëdë. Per extëmë Ida nyaynyimaytyaˈagyëty, yëˈë xytyukˈijxëm ko mëbëjkën mbäät niˈigyë nyajmëjwindëjkëm o mbäät niˈigyë nyajmutskëm, ëtsäjtëm xypyatëm wiˈix nyaˈitäˈänëm (Mat. 14:31; 2 Tes. 1:3). Päätyën jyëjpˈamëty ets nyajkëktëjkëm ja mëbëjkën. w18.05 29, 30 parr. 12-14

Ja pujxndëjk kuentˈäjtpë yajtëgäjtsë wyinmäˈäny ets yˈamdoow ja naybyudëkë ko nety të nyaxy ja mëk ujx (Apos. 16:25-34). Nanduˈun tyam jyaty, näägë jäˈäy diˈibë nety kyaj tmëdowäˈändë Diosë yˈayuk, yajtëgäjtstëbë wyinmäˈäny ets yˈamdoowdëbë naybyudëkë ko ti ayoˈon tpäättë. Extëm nˈokpëjtakëm, waˈan nääk kyaj tnekynyijawëdë ti tyundëp ko dyajtëgoytyë tyuunk, etsë wiinkpë waˈan të pyaatyëty tuˈugë mëk päˈäm o ko yˈooky tuˈugë jyiiky myëguˈuk. Ko tpäättë duˈumbë jotmay, mbäädë net nyayajtëwëdë tiko duˈun yˈixëtyë jukyˈäjtën. Ets waˈan axtë nanduˈun dyajtëwdë extëm ja pujxndëjk kuentˈäjtpë: “¿Tits ndunëp esëts nnitsoˈogët?”. Ko duˈumbë jäˈäy nbatëm mä ngäjpxwäˈkxëm, mbäädë net tmëdoowˈittë ja oybyë ayuk oyë nety ninäˈä tkamëdowäˈändë. Ko duˈunyëm ngäjpxwäˈkxëm, mbäät njotkujkmoˈoyëmë jäˈäy ko nety yajpäättë mä meerë tmëdoowˈitäˈändë (Is. 61:1). w18.05 19, 20 parr. 10-12

Tyam, të mayë naxwinyëdë jäˈäy wyingubaˈanëdë Satanás ets yëˈë tuumbëˈäjtëdëbë relijyonk, meeny sentääbë ets jyukyˈatäˈändë extëm tˈixtë ja myëguˈuktëjk jyukyˈaty (2 Kor. 4:4). Per ëtsäjtëm yëˈë nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Jesus, nbudëkëyäˈänëmë jäˈäy parë tˈixyˈattët ets tmëdundëdë Jyobaa, ja Dios diˈib yaˈˈawäˈätspëtsëëmp (Mat. 28:19, 20). Tsipë tyäˈädë tuunk ets yajwinguwäˈkëbë jotmay. Mä näägë paˈis kyaj jäˈäy tmëdowäˈändë Diosë yˈayuk ets nääk axtë jotˈambëjktëp. Pääty, tsojkëp nnayajtëˈëwëm: “¿Mbäädëts nyajtuny ja nˈawäˈätstumˈäjtën parëts niˈigyë nmëdunëdë Jyobaa?”. Jotkujk xyyajnayjyäˈäwëm ko nˈijxëm jantsy nimayë nmëguˈukˈäjtëm dyajnëjkxtë adëyë jyukyˈäjtën parë tyundë prekursoor, mët ko tmëbëktë ko wingon yˈijnë ja kutëgoˈoyën (1 Kor. 9:19, 23). Näägë prekursoor jamyë tyundë mä tyuˈukmuktë, mientrësë wiinkpë nyëjkxtë mä tyëgoyˈatyë naybyudëkë. ¡Jantsy oy ko nimay dyajtundë ja yˈawäˈätstumˈäjtën parë tmëdundë Jyobaa! (Sal. 110:3). w18.04 11, 12 parr. 13, 14