Disiembrë

Waˈan näˈäty xytsyiptakxëm njaygyujkëm ti ngäjpxëm mä Diosë yˈAyuk. O waˈanë Jyobaa kyaj tˈatsoowëmbityë nuˈkxtakën extëm njatsojkëm. Ko duˈun njäjtëm, mbäädë net nˈamajtsk njotmajtskëm. Per ko duˈunyë nyajnäjxëm, mbäät dyajxeemyë mëbëjkën ets kyaj oy nekyˈijtëm mëdë Jyobaa (Sant. 1:7, 8). Ets axtë mbäädë net kyaj nekymyëbëjkëm tijaty miimp këdakp. Ko apostëlë Pablo tnimaytyaky tijaty nˈawijx njëjpˈijxëm, yëˈë ojts mët tˈijxkijpxyë tuˈugë “pujxn diˈibë ja barkë wyoˈonˈijtypy mejnyoty” (Eb. 6:19). Tyäˈädë pujxn, yëˈë wyoˈonˈijtypy mëk ja barkë ko myiny ja mëk poj tuu parë kyaj myëjwojpatët tsäägëjxy. Kyaj wiˈix jyatäˈäny pën kyaj pyoty ja kadenë diˈib të yajkëxotsy mä ja barkë, per ko tyowë ja kadenë mbäät wyindëgoy, nenduˈun jyaty ko nˈamajtsk njotmajtskëm, mbäät xyeemy ja mëbëjkën. Ets ko net nbatëmë amay jotmay, mbäät kyaj nekymyëbëjkëm tijatyë Jyobaa të twandaˈaky. Per pën kyaj nmëdäjtëmë mëbëjkën, kyaj mbäät ti nˈawijx njëjpˈijxëm. Ets ko pën duˈun jyatët kyaj mbäät jyotkujkˈaty. w21.02 paj. 30 parr. 14, 15

Abrahán maˈkxtujkën myëët tˈawijxy tjëjpˈijxy ti Jyobaa tukwandakë. Waˈanë netyë jyëmëjt 70 naxy ko tsyoˈondë mëdë fyamilyë jam Ur (Gén. 11:31-12:4). Ets naa 100 jëmëjtën, ttuktsënäˈäyëdë wittëjk ets tsyënääyëdijttë mä ja it lugäär diˈib Canaán. Abrahán ja yˈoˈky ko netyë jyëmëjt 175 (Gén. 25:7). Yëˈë kyaj tnekyˈijxy wiˈixë Jyobaa tkuytyuuny ja wyandakën ko ja tyëëm yˈääts yajtukumääytyë ja naxwinyëdë mä nety të tsyënääyëdity. Nan kyaj tnekyˈijxy wiˈix nyaxkëdaky ja käjpn diˈibë nety yˈawijxy jyëjpˈijxypy, jaˈa njënäˈänëm, ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Per oy dyuˈunëty, Biiblyë jyënaˈany ko Abrahán yˈoˈky ko nety “jotkëdaˈaky të jyukyˈaty” (Gén. 25:8). Ets oy twinguwäˈkë kanäk pëkyë amay jotmay, mëkë myëbëjkën dyaˈijty ets yˈawijx jyëjpˈijx ti Jyobaa tukwandakë. ¿Tiko tmëmadaktääy? Yëˈko nuˈun ja xyëëw jyukyˈäjtën dyajnäjxy, yˈijx wiˈixë Jyobaa kyuwanë ets myëtnaymyaayëbëˈäjtë (Gén. 15:1; Is. 41:8; Sant. 2:22). Duˈun extëmë Abrahán, ëtsäjtëm nan yëˈë nˈawijx njëjpˈijxëm ja käjpn mët ja potsyˈëjxë mëkpë (Eb. 11:10). Kyaj nˈawijx njëjpˈijxëm yajkojët, pesë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ja nyaxkëdaky 1914 ets të tyuundëjkënë tsäjpotm (Diˈibʉ Jat. 12:7-10). Per nˈawijx njëjpˈijxëm ets tyëkët tuumbë yä Naxwiiny. w20.08 paj. 4, 5 parr. 11, 12

Parë yajxon nmëdoowgujkëm wiˈix ja nmëguˈukˈäjtëm nyayjyawëty, tsojkëp nˈijtëm yujy tudaˈaky ets nmaˈkxtujkëm. Taaˈäjtp tëgëk pëky tiko mbäät nduˈunëmë mëjääw. Myëduˈuk, yëˈko mbäät xypyudëjkëm parë kyaj tëgatsy nwinmäˈäygyojëm mä ja nmëguˈukˈäjtëm. Myëmajtsk, yëˈko duˈun nnijawëyäˈänëm wiˈix ja nmëguˈukˈäjtëm nyayjyawëty ets tiko duˈun tijaty ttuny. Ko duˈun nduˈunëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë niˈigyë nbaˈˈayoˈowëm. Ets myëdëgëëk, mbäät ndukˈijxëm parë tpëkëdë kuentë wiˈix jyaˈayˈaty. Näˈäty, kyaj njaygyujkëm yajxon tiko duˈun nnayjyäˈäwëm, jaanëm ko nimaytyakëm. Näägë nmëguˈukˈäjtëm tsiptakxëp tnimaytyäˈäktët wiˈix nyayjyawëdë mët ko wiˈixëm të yaak të pyattë, wiˈixëm ja kostumbrë tmëdattë ets wiˈixëm jyaˈayˈattë. Mbäät nenduˈun jekyë tiempë nyaxy parë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm dyaˈˈawäˈätsëdë jyot kyorasoon ets xytyukmëtmaytyakëm wiˈix nyayjyawëty. Per pën maˈkxtujkëm extëmë Jyobaa, ta nëjkx xytyukmëtmaytyakëm wiˈix nyayjyawëdë. Ko duˈun ttundët, oy ko yajxon nˈijxkujk njaygyujkëm. w20.04 paj. 15, 16 parr. 6, 7

Äjkx, jap tsyëënëdë mä ja nëë diˈib yˈoyjäˈäwëdëp ets mä jyapëtyë jyeˈxy. Pääty ja äjkxmäjtspë jëjpˈam tˈixtët ti oorë tnitsoonäˈändë. Extëm nˈokpëjtakëm, tëgok tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tsënaapy isla del Pacífico, wyoow äjkxmäjtspë tuˈugë misioneerë. Ja misioneerë, ta yˈatsoowë: “Oy bom njoˈomëm naa a las 9”. Per ja nmëguˈukˈäjtëm ta yˈanmääyë: “Extëm ja mjënäˈäny, kyaj duˈun tmayët, jadën njoˈomëm näˈä ja äjkx yajpäättë, kyaj näˈä ëtsäjtëm ntsoonäˈänëm”. Nenduˈun ttuundë pënaty pyanëjkxtë Jesus, ja tnitsoˈondë jäˈäy näˈä mbäät tpäättë ets tˈëxtääytyë mä nety yajpäättë. Extëm nˈokpëjtakëm, ojts yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë mä ja templë, mäjaty ja sinagoogë, winjëën windëjk ets määyoty (Apos. 5:42; 17:17; 18:4). Nenduˈun ëtsäjtëm, tsojkëp nnijäˈäwëm näˈä yaˈijx yajpäättë jäˈäy mä jyëën tyëjk parë ndukninëjkxëm ja Diosë yˈayuk. Nan tsojkëp nyajtëgäjtsëm ti nety të ndukniwijtsëm ndunäˈänëm parë mbäät ninëjkxëmë jäˈäy mä nety yajpäättë ets näˈä jyamˈattë (1 Kor. 9:19-23). w20.09 paj. 4 parr. 8, 9

Tuk pëky wiˈix mbäät nnaymyaˈayëm mëdë Jesus, yëˈë ko ngupëjkëm tijaty yajtukniwijtsëp mä Diosë kyäjpn. Niˈigyë nnaymyaaybyëkäˈänëm mëdë Jesus diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë tuˈukmujkën, ko nmëmëdoˈowëm pënaty të yajtuknipëktë xyˈijxˈijt xykyuentëˈäjtëm tsuj yajxon (Éfes. 4:16). Extëm nˈokpëjtakëm, Diosë kyäjpn tsyojkypy ets yajxon tyuunkpäädët ja tëjk mäjaty nˈëxpëjkëm. Pääty të yaˈˈawijtsmuky näägë tuˈukmujkën, duˈuntsoo të nyitsoˈoky mayë meeny sentääbë diˈib të yajˈyaky mä Diosë kyäjpn. Per kuanë ko net näägë nmëguˈukˈäjtëm të tˈijxwëˈëmdë ko duˈun të yajtuny, pes waˈanë nety nääk japyëm yeˈeynyëdë atsux kanäk jëmëjt ets të tmëyujnëdë ja myëguˈuktëjk. Per ta net të yaˈˈanëëmëdë parë yeˈeytyëty mä wiinkpë tuˈukmujkën. Mëjwiin kajaa xyondaˈagyë Jesus ko tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm yˈëygyupëk kyajpxykyupëktë. w20.04 paj. 24 parr. 14

Ja reyë abatkëˈëytsyoobë mët ja anikëjxytsyoobë yˈaknitsiptuundëp parë ja gyobiernë yˈittët mas kumëjääw abëtsemy nyaxwinyëdë. Extëm nˈokpëjtakëm, nˈokwinmäˈäyëm ti tuun jäjtë ko nyajxyë Segunda Guerra Mundial, ko ja Unión Soviética mët ja gobiernëtëjk diˈib puwäˈkëdëp tjaˈabëjktë kanäägë it lugäär diˈibë netyë Europa yˈaneˈempy. Ta net ja reyë abatkëˈëytsyoobë ojts nyayajtuˈugyëty mët kanäägë gobiernë ets ojts tˈëxkukë ja myay syoldäädë parë tnibëdëˈëgäˈäny ja reyë anikëjxytsyoobë. Mä ojts nyayajtuˈugyëdë, ja yajxëëwmoˈoy Organización del Tratado del Atlántico Norte (OTAN). Tyäˈädë nimajtskpë rey, nëgooyë yajmeenytyuunëdë parë nyayˈëxkukëdë wiˈix tsyiptunäˈändë. Nan tsiptuundëp xim yam ko tpuwäˈägëdë paˈis diˈib tsiptuundëp, extëm jap África, Asia ets América Latina. Tyää näämnëm, Rusia mët ja gobiernëtëjk diˈib puwäˈkëdëp, yëˈë diˈib mas kumëjääw të jyëmbittë abëtsemy nyaxwinyëdë. Ja reyë anikëjxytsyoobë, nan tsiptuump mëdë reyë abatkëˈëytsyoobë ko nyaynyibëdëˈëgëdë mä Internet. Dyajtundë programë mä komputadoorë parë nyayˈaxëktunëdë nixim niyam, dyajtëgoytyë meeny sentääbë mëjwiin kajaa ets dyajnibaxëtëkëdë ja gyobiernë. Ets duˈun extëm ojts tnaskäjpxë Daniel, ja reyë anikëjxytsyoobë, duˈunyëm ttuny axëëgë Diosë kyäjpn (Dan. 11:41). w20.05 paj. 13 parr. 5, 6

Ja tiempë mä jyukyˈajtyë kugajpxy Isaías, Jyobaa duˈun tˈanmääy ja nyax kyäjpn: “¿Mbäät tuˈugë toxytyëjk tjäˈäytyëgoyë yˈuˈunk diˈib tsiˈtsp? [...] Pënë tyäˈädë toxytyëjkëty jyaˈaytyëgooytyëp; ëjts ninäˈäts mijts ngajäˈäytyëgoyët” (Is. 49:15). Jyobaa kyaj nyayˈijxkijpxyëty mët tuˈugë uˈunktääk, per mä taabë tiempë tyuun duˈun. Ko tmaytyaky wiˈix tuˈugë uˈunktääk tjawë ja yˈuˈunk, yëˈë xytyukˈijxëm nuˈunën ttsoky pënaty mëduunëp. Nimaybyë uˈunktääk nenduˈun wyinmaytyë extëm jyënany tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib xyëwˈäjtypy Jasmín: “Ko xyajtsiˈitsyë mˈuˈunk, mnaywyinpat mnayjyotpatëp mëët, ets duˈun mëët mˈity nuˈun ja mxëëw mjukyˈäjtën”. Jyobaa pyëjkypyë kuentë ko niduˈugë yˈuˈunk kyaj yˈoknëjkxnë reunyonk ets ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë, per tsyojkypy parë jyëmbittët jatëgok. Ëtsäjtëm nan ntsojkëm parë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm jyëmbittët jatëgok mä Diosë kyäjpn, pääty tsuj yajxon nˈagëˈë nˈaxäjëm (1 Peed. 2:25). w20.06 paj. 18 parr. 1-3

Ëtsäjtëm, nmëdäjtëm tijaty tsobatp mëjwiin kajaa, jeˈeyë ko kyaj nˈijxëm. Ko Jesus dyajkyë käjpxwijën mä tuˈugë kopk, jyënany ko pën nbëjkëˈkëmë ja oyˈäjtën jam tsäjpotm, yëˈë diˈib mas tsobatp ets kyaj dyuˈunëty ja meeny sentääbë. Ko dyäjktääyë tyäˈädë käjpxwijën, ta net jyënany: “Jaˈa ko mä xymyëdaty pëjkeˈeky yëˈë mˈoyˈäjtën, jamë dëˈën nandëˈën yˈity yëˈë mjot mwinmäˈänyëty” (Mat. 6:19-21). Diˈib ëtsäjtëm nyajtsobatëm mëjwiin kajaa, yëˈë diˈib ja jot korasoon yˈëxtäˈäyaampy. Mbäät nyajnipajtëm ja oyˈäjtën jam tsäjpotm ko oy nyajwëˈëmëm ja xëëw Dios windum ets ko oy mëët nˈijtëm. Jesus jyënany ko tyäˈädë oyˈäjtën nitii mbäät tkayajwindëgoy ets nipën mbäät tkatony tkameetsy. Apostëlë Pablo xyˈanmäˈäyëm parë tëyë ja ijxën nyaˈijtëm “mä tijaty kyaj yaˈixy” (2 Kor. 4:17, 18). Tuk pëky diˈib kyaj nˈijxëm, yëˈë ja kunuˈkxën diˈib nˈaxäjëyäˈänëm mä jembyë jukyˈäjtën diˈibë Diosteety të xytyukwandakëm. Ëtsäjtëm, mbäät nyajnigëxëˈkëm ko nmëjjäˈäwëmë tyäˈädë regalë diˈib kyaj nˈijxëm. w20.05 paj. 26 parr. 1, 2

Tijatyë Moisés tyukniˈˈijxë ja israelitëty, mooyëdë nikˈäjt xeemyˈäjtën ets pudëjkëdë duˈun extëmë nëë tuu tpudëkë ja ääy ujts. ¿Wiˈix mbäät nˈijtëm seguurë ko tijatyë jäˈäy ndukniˈˈijxëm nan mooyëdëbë nikˈäjt xeemyˈäjtën? Nˈokˈyajtuˈunëmë Biiblyë parë jäˈäy ndukniˈˈijxëmë Diosë xyëëw ko nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm winjëën windëjk o mä mayjyaˈay yajpäättë. Mbäät nˈawäˈänëmë ëxpëjkpajn, ndukˈijxëmë bideo diˈib jantsy oyatyëty ets ja sitio diˈib nmëdäjtëm mä Internet, tëgokyë tyäˈädë yajmëjpëtsëëmbyë Jyobaa. Oy nyajpatëm mä nduˈunëm, mä nˈeskuelëˈäjtëm ets ko muum nëjkxëm, nˈokˈëxtäˈäyëmë winmäˈäny parë nimaytyakëm ja nDiosˈäjtëm ets wiˈix jyaˈayˈaty. Nˈoktukmëtmaytyakëmë jäˈäy ko jantsy oy jantsy tsuj diˈibë Dios të ttuknibëjtäägë parë ëtsäjtëm ets parë tyäˈädë Naxwinyëdë. Ko duˈun tmëdowdët, mbäät tim ëgäˈäny tpëktë kuentë nuˈunënë Jyobaa xytsyojkëm. Tëgok tëgok nimaytyakëmë tëyˈäjtën mä pënën ja nDeetyˈäjtëm diˈib mëk xytsyojkëm, ta nyajwatsëmë xyëëw ets nbudëjkëmë jäˈäy parë tjaygyukëdët ko tijaty të yajtukniˈˈixëdë mä Jyobaa kyaj tyëyˈäjtënëty. Nitii duˈunë jäˈäy kyamoˈoyëdë nikˈäjt xeemyˈäjtën extëm ko ndukniˈˈijxëm ja tëyˈäjtën (Is. 65:13, 14). w20.06 paj. 10 parr. 8, 9

¿Diˈibaty jäˈäyˈäjtën mbäät nyajnigëxëˈkëm pën nbudëkëyäˈänëm pënaty nyijëmbitandëbë Jyobaa? Min nˈokˈijxëm tijaty xytyukniˈˈijxëm ja ijxpajtën diˈibë Jesus pyëjtak mä ja mixy diˈib tsoˈon mä tyëjk (Luk. 15:17-24). Ja mixy yajtëjkë jyot wyinmäˈäny ets ta ttuknibëjtakë jyëmbitäˈäny. Ko ja tyeety yˈijxpatë, ta jyëjpëyëˈkëˈkë ets myënaandäˈtsë parë tyukˈijxë ko duˈunyëmë nety tsyokyëty. Ja mixy, axëëk jyantsy nyayjyäˈäwë ets wyinmääy ko kyaj nyekynyitëkëty yaˈuˈunkniwäˈänët. Ja uˈunkteety ojts jyotˈamutskë ko tˈijxy ja yˈuˈunk të jyodëmbity ets ko dyaˈˈawäˈätsyë kyorasoon. Ta ttuknibëjtakë käˈäy ukën ets ojts tniˈanaˈamë parë ja yˈuˈunk yajtukxoxët ja witë mas oybyë. Ko tyäˈädë uˈunkteety duˈun ttuuny, ta dyajnigëxëˈky ko yˈagëˈë yˈaxäjëp ja yˈuˈunk. Jyobaa duˈun extëmë tyäˈädë uˈunkteety diˈibë Jesus myaytyak. Tsyojkypy ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjagamgaˈagëdë ets tsyojkënyëˈajtypy parë nyijëmbitëdët. Pën nbanëjkxëmë Jyobaa yˈijxpajtën, mbäät nenduˈun nbudëjkëm parë jyëmbittët pënaty të jyagamgaˈaktë. Parë duˈun nduˈunëm, tsojkëbë maˈkxtujkën, njäˈäwëm wiˈix nyayjyawëdë ets ntsojkëm. w20.06 paj. 25, 26 parr. 8, 9

Jesus jyënany ko ta näägë jäˈäy diˈib kyupëkandëp ja tëyˈäjtën “xondaˈaky yˈää xondaˈaky jyot”, per xaamandëp ja myëbëjkën ko tpäättëdë amay jotmay (Mat. 13:3-6, 20, 21). Waˈan kyaj tjaygyukëdë ko pënaty pyanëjkxtëbë Jesus myëdatandëbë amay jotmay ets yaˈijxmatsandëbë myëbëjkën (Mat. 16:24). O waˈan wyinmaytyë ko Dios mëduumbë kyaj tpäättë amay jotmay. Per mä tyäˈädë jukyˈäjtën kuanë ko yajpäätyë amay jotmay. Näˈäty, mbäät tyëgatsy ja jukyˈäjtën etsë net xypyëjkxëm ja agujkˈäjt jotkujkˈäjtën diˈibë nety nmëdäjtëm (Sal. 6:6; Ecl. 9:11). Nimayë Dios mëduumbë ijttëp seguurë ko tëyˈäjtën tijaty myëbëjktëp ets yajnigëxëˈktëp. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Yëˈko kyaj yˈëxtëkëwäˈäktë oy pën tyunëdë axëëk o ttunët diˈib kyaj mbäät tjatuny tuˈugë Dios mëduumbë (Sal. 119:165). Tëgok tëgokë amay jotmay twinguwäˈägëdë, niˈigyë ja myëbëjkën kyëktëkëdë (Sant. 1:2-4). ¡Duˈunën mbäädë mëbëjkën nmëdäjtëm! w20.07 paj. 8 parr. 1; paj. 9 parr. 4, 5

Mä ngakäjpxtsondakëmë Biiblyë, nˈokˈamdoˈowëmë Jyobaa parë nnaytyukpudëjkëm diˈib ngäjpxäˈänëm. Extëm nˈokpëjtakëm, pën nˈëxtäˈäyëmë ëwij käjpxwijën wiˈix mbäät nyaˈoˈoyëm tuˈugë jotmay, nˈokmënuˈkxtakëmë Jyobaa parë xypyudëjkëm ets nbatëm mä Biiblyë ja ëwij käjpxwijën diˈib mbäät xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm (Filip. 4:6, 7). Nëgooyë yˈoyˈäjnë ko Jyobaa të xymyoˈoyëmë madakën parë mbäät tijaty nbawinmäˈäyëm. Ets parë ndukjukyˈäjtëm tijaty ngäjpxëm mä Biiblyë, oy ko nbawinmäˈäyëm wiˈix tijaty tyuun jyäjttë ets nnayˈijxëm jam. Nˈoktuˈunëmë mëjääw parë nˈijxëm tijatyë tyäˈädë jäˈäy yˈijxtë ets nˈoknayjyäˈäwëm extëm nyayjyäˈäwëdë.Ta net nwinmäˈäyëm këkpäät. Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko nbawinmäˈäyëm diˈib ngäjpxëm ets nˈijxëm ti diˈib xytyukniˈˈijxëm. Yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë net nyajtuˈukmujktäˈäyëm diˈib ngäjpxëm ets yajxon njaygyujkëm. Ko ngäjpxëmë Biiblyë ets kyaj nbawinmäˈäyëm, duˈunxyëp extëm nyajkäˈpxtäˈäyëm ja tojkxtsooy, per kyaj nbëjtakëm mä ja tojkx. Ets ko nbawinmäˈäyëm tijaty ngäjpxëm, duˈunxyëp extëm nbëjtaktäˈäyëm ja tojkxtsooy mä ja tojkx parë xuˈkx jyawët. w21.03 paj. 15 parr. 3-5

Apostëlë Pablo, mbäätxyëp yëˈëyë twinmääy mä diˈib të nyaxy, etsxyëp jyënaˈany: “Koxyëbëts ngatëjkë Dios mëduumbë kyajxyëbëts tyam të nyajtsumy të nyajmatsy”. Nan mbäätxyëp ttukjotˈambëjky nääk ja myëtnaymyaayëbëty diˈib Asia ko nyikakëdë ets kyajxyëp pën tnekytyukjotkujkˈäjty, per kyaj duˈun ttuuny. Yëˈë nyijäˈäwëbë nety ko tim tsojkë jäˈäy yaˈoogäˈänyëty, per jam ja wyinmäˈäny tpëjtaky mä diˈib mas jëjpˈam: dyajmëjpëtsëmäˈänyë Jyobaa. Nan yˈëxtääyë winmäˈäny wiˈix mbäät tmëjääwmoˈoy ja myëguˈuktëjk ets myënuˈkxtakë Jyobaa amumduˈukjot. Kyaj yëˈëyë ojts tˈääwˈaty tjotˈaty tiko nety të nyikaˈagëdë nääk ja myëguˈuktëjk, niˈigyë ojts tkuˈëw tkukäjpxë ko pyudëjkëdë ets ko tsyojkëdë. Nan yˈëxpëjkˈadëts ja Diosë yˈAyuk (2 Tim. 3:16, 17; 4:13). Pablo ijt seguurë ko Jyobaa mëdë Jesus tsojkëdë. w21.03 paj. 18 parr. 17, 18

Ko nety tyuˈuyeˈey majtsk mëgoˈpx jëmëjt, ta tyëjkëdë nimayë jäˈäy mä Diosë kyäjpn diˈibë nety nëgoobë naynyigäjpxëdëp ko tpanëjkxtë Jesus, myëdëjkëdë ja tukniˈˈijxën diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty ets kyuyuˈtstë ja tëyˈäjtën diˈibë nety yajpatp mä Diosë yˈAyuk. Desde mä taabë tiempë axtë mä jëmëjt 1870, Dios kyaj tmëdäjtyë kyäjpn yä Naxwiiny. Tyäˈädë jäˈäyëty duˈun ojts jyantsy nyimayëdë extëmë axëkˈujts ets tniyoondëgooytyë pënatyë nety jyantsy pyanëjkxtëbë Jesus (Mat. 13:36-43). ¿Tiko jyëjpˈamëty nnijäˈäwëm? Yëˈko mä nety tyuˈuyeˈeyë myëmajtsk mëgoˈpx jëmëjtpë axtë 1870 kyaj nety yä Naxwiiny mä yajpäätyë Diosë kyäjpn diˈib mbäät ja gobiernëtëjk tnibëdëˈëktë. Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko diˈib yajmaytyakp mä Daniel kapitulo 11, ja reyë anikëjxytsyoobë ets ja abatkëˈëytsyoobë, kyaj yëˈë tmaytyäˈägäˈäny ja reyëty diˈib anaˈamdë mä tadë tiempë. Per yaˈˈawijx yajjëjpˈijxpë nety kyëxëˈëktët ja reyë anikëjxytsyoobë ets ja abatkëˈëytsyoobë mä jyëjpkëjxnë siiglë 19. w20.05 paj. 3 parr. 5

Joel ojts tnaskäjpxë ko ja may myuˈu winwäˈäts dyajwëˈëmdäˈäyäˈändë ja it lugäär diˈib Israel, ets wyingaˈptääytyëp ja ääy ujts diˈib tyimpattëp (Joel 1:4). Jeky të yajjaygyukë ko tyäˈädë may myuˈu, yëˈë yˈandijpy ja Diosë kyäjpn diˈib kyaj tmëboˈkxtë mä yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë. Ets duˈunë nety njaygyujkëm ko mä yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë yajwindëgooytyaaytyëp ja it lugäär, jaˈa njënäˈänëm, ko dyajnidëˈkxtë wiˈix yaˈˈayow yaˈˈamäˈät yajpäättë Dios windum ja relijyonk diˈib naytyijëdëp kristianë. Per ko nˈijxëm ti jawyiin myaytyakypy mä tkatukjäˈtynyëmë tyäˈädë tekstë, ta nbëkäˈänëmë kuentë ko tsojkëp nyajtëgäjtsëm extëmë nety njaygyujkëm. Jyobaa duˈun twandaˈaky mä Joel 2:20: “Ja diˈib tsoˈondëp mä lugäärë anikëjxytsyoobë [o ja may myuˈu] jagamëts nyajnëjkxäˈäny”. Pën ja may myuˈu yëˈë yˈandijpyë Jyobaa tyestiigëty diˈib ëwäˈkx käjpxwäˈkxtëp ets diˈib yaˈëxpëjktëbë jäˈäy extëmë Jesus ojts tniˈanaˈamë, ¿tidaa ko Jyobaa jagam dyajnëjkxäˈänët? (Ezeq. 33:7-9; Mat. 28:19, 20). Extëm nˈijxëm, Dios kyaj jagam tmënëjkxy pënaty mëduunëp, yëˈë duˈun yajmënëjkxp jagam diˈib myëtsipˈäjttëbë Diosë kyäjpn. w20.04 paj. 3 parr. 3-5

¿Ti mbäät nduˈunëm pën njäˈäwëm ko Jyobaa kyaj netyë tˈatsoowëmbity ja nuˈkxtakën? Nnuˈkxtakëm janääm jatsojk. Jyobaa kyaj axëëk nyayjyawëyaˈanyëty ets nan kyaj xytyukjotˈambëkäˈänëm ko janääm jatsojk nˈamdoˈowëmë wijyˈäjtën parë nmëmadakëm ja amay jotmay. NDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë xymyoˈoyäˈänëm ja wijyˈäjtënë mëjwiin kajaa (Sal. 25:12, 13). Jyobaa yˈijxypy ja amay jotmay diˈib nmëdäjtëm ets axëëk nyayjyawëty ko xyˈijxˈayoˈowëm. Ko duˈun nnijäˈäwëm, ¿këdii agujk jotkujk xyajnayjyäˈäwëm? Per ¿wiˈixë Jyobaa xymyoˈoyëmë wijyˈäjtën? Jyobaa xymyoˈoyëmë wijyˈäjtën mët yëˈëgyëjxmë yˈAyuk (Prov. 2:6). Parë nbatëmë tyäˈädë wijyˈäjtën, tsojkëp nˈëxpëjkëmë Biiblyë ets tëgokyë tijatyë Diosë kyäjpn yajpëtsëëmpy. Per kyaj jeˈeyë tsyokyëty nyajtuktujkëmë jot këbäjk mët ja ëxpëjkën, tsojkëbën nguytyuˈunëm mä jukyˈäjtën ja ëwij käjpxwijën diˈibë Jyobaa xymyoˈoyëm. Santiago jyënany: “Kuytyundë extëm jyënaˈany ja Diosë jyaaybyajtën; katë jeˈeyë xymyëdooˈittë” (Sant. 1:22). Ko nguytyuˈunëm extëmë Jyobaa xyˈëwij xykyäjpxwijëm ta kyaj ntsiptunäˈänëm, njaygyukëyäˈänëm tijaty ets nmëdatäˈänëm ja paˈˈayoˈowën (Sant. 3:17). Ko duˈun njäˈäyˈäjtëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë agujk jotkujk nmëmadakëm oytyim ti jotmayëty. w21.02 paj. 29 parr. 10, 11

Mbäät tuˈugë jäˈäy wyimbety mä Diosë kyäjpn ets nyëbety ko niˈamukë nbudëjkëm. Niˈamukë ninuˈun nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm, mbäät nyäjkëmë naybyudëkëdë parë nimayëm mä Diosë kyäjpn. Tuˈugë prekursoora, jyënaˈany: “Duˈunë jäˈäy tˈayukˈattë ko parë tuˈugë uˈunk yaak pyatët, tsojkëbë nax käjpn. Ets nwinmayëts ko nenduˈun jyaty mä nbudëjkëmë jäˈäy parë Diosmëdunët. Tsojkëp nbudëjkëm niˈamukë parë tuˈugë jäˈäy tnijawët ja tëyˈäjtën”. Duˈun extëm ko tuˈugë uˈunk yeeky pyety, tsojkëp ja jyiiky myëguˈuk, ja myëtnaymyaayëbëty ets ja myaˈestrëty parë pyudëkëdët ets tyukniˈˈixëdët tijaty. Nenduˈun jyaty parë tuˈugë jäˈäy nyëbatët, tsojkëp niˈamukë nbudëjkëm, nˈëwij ngäjpxwijëm, nmëjääwmoˈoyëm ets nyäjkëmë oybyë ijxpajtën (Prov. 15:22). Pën nyaˈëxpëjkëm tuˈugë jäˈäy, ¿tiko mbäät ngupëjkëm ets ja nmëguˈukˈäjtëm nenduˈun tpudëkëdët ja jäˈäy? Mbäät niˈamukë jäˈäy nbudëjkëm parë wyimbatët. w21.03 paj. 8 parr. 1-3

Niˈamukë ninuˈun nDiosmëduˈunëm, duˈunë mëjjäˈäytyëjk etsë ënäˈktëjk, tsojkëp nnaygyuentëˈäjtëm parë kyaj nˈaduunmujkëmë Jyobaa tyuunk mët ja axëkˈäjtën. Apostëlë Juan jyënany ko kyaj mbäät nnëˈëyeˈey nduˈuyeˈeyëm mä ja tëyˈäjtën pën axëëk ja jukyˈäjtën nyajnëjkxëm (1 Fwank 1:6). Pën ntsojkëm etsë Jyobaa xytyukxondakëm, oy ko xëmë njamyajtsëm ko yˈijxtaapy tijaty nduˈunëm. Naxwinyëdë jäˈäy kyaj mbäät tˈixy tijaty nduˈunëm ayuˈutsyë, perë Jyobaa mbäät tˈijxtäˈäy (Eb. 4:13). Nan tsojkëp njëjpkuwäˈkëm wiˈixë naxwinyëdë jäˈäy tˈixtë poky kaytyey. Ja tiempë mä jyukyˈajtyë apostëlë Juan, pënaty tyukpëtsëëmduttë Diosë käjpn, duˈunë nety wyinmaytyë ko mbäät tuˈugë jäˈäy pyokytyuny diˈib nyijäˈäwëp yajxon ko kyaj yˈoyëty ets duˈunyëm nyaymyayëdët mëdë Dios. Tyam nenduˈun mayë jäˈäy wyinmaytyë, jyënäˈändë ko myëbëjktëbë Dios, per kyaj duˈun tˈixtë ja poky kaytyey extëmë Jyobaa tˈixy, extëm ko jäˈäy nyaymyëtˈit nyaymyëttsëënëdë axëëk. Diˈibë Jyobaa tyijpy poky, jyënäˈändë ko kyaj wyiˈixëty pën ja jäˈäy duˈun jyukyˈatäˈäny. w20.07 paj. 22 parr. 7, 8

¿Nitsiptuˈunëm ja toxytyëjkjäˈäy diˈib Dios mëduundëp ko dyajtëgoyˈattë? Nˈokpëjtakëm ko tuˈugë toxytyëjkjäˈäy diˈib ja myëmëjjäˈäy kyaj yˈëxpëky, xëmë ok jyajty mä reunyonk ets jantsy jeˈeyë kyexy, ta tsyoˈongojnë ets näˈäganäˈäty twoownëjkxy ja yˈuˈunk yˈënäˈk. Ta net nääk ja nmëguˈukˈäjtëm tˈëbäät tkäjpxpäättë tiko mëk kyatanë parë yˈuˈunk yˈënäˈk twoownëjkxët reunyonk. Per diˈib kyaj tnijawëdë, yëˈë nuˈunënë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm ttunyë mëjääw. Pes ja myëmëjjäˈäy awitsy ja tiempë myoˈoyëty ets nan kyaj yëˈë ja yˈääw ayuk tyuny mä wiˈix yˈitët ja yˈuˈunk yˈënäˈk. Nˈanmäˈäyëmë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm ko jantsy oy diˈib tyuumpy ets ndukmëtmaytyakëm ja diˈib ëbat käjpxpatëdëp nuˈunënë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm ttunyë mëjääw parë kyaj tnekyˈëbäät tnekykyäjpxpäättët. Pënaty tuundëp mëjjäˈäy, nyijäˈäwëdëp ko Jyobaa tsyojkypy parë tsuj yajxon yaˈijxˈit yajkuentëˈattët (Sant. 1:27). Mëjjäˈäytyëjk jyaygyujkëdëp wiˈix yaˈix yajpäättë ja toxytyëjkjäˈäy duˈun extëmë Jesus. ¿Wiˈix dyajnigëxëˈëktë? Ko kyaj këˈëm dyajnaxkëdäˈäktë ja yˈanaˈamën, niˈigyë yˈittë ajiiky amëguˈuk ets tjaygyukëdë tijaty (Mat. 15:22-28). Ko mëjjäˈäytyëjk ttundë mëjääw parë tpudëkëdë, ta tyäˈädë toxytyëjkjäˈäyëty nyayjyawëdë ko yajtsojktëp mä Diosë kyäjpn. w20.09 paj. 24, 25 parr. 17-19

Ja kugajpxy Daniel xëmë dyaˈijxë yujyˈat tudaˈakyˈat ets yˈëxtääyë Diosë nyaybyudëkë. Extëm nˈokpëjtakëm, ko Dios yajtuunë parë dyajniwij dyajnikajët ja Nabucodonosoorë kyumäˈäy, Daniel kyaj jyënany ko yëˈë diˈibë nety të dyajniwijy të dyajnikejy, ijt yujy tudaˈaky ets yëˈë myëjkumääyë Jyobaa (Dan. 2:26-28). ¿Ti tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm? Ko pën nyajnäjxëmë diskursë diˈibë nmëguˈukˈäjtëm jyantsy yˈoymyëdoowdëp ets pën jantsy oy wyimbëtsëmy mä nduˈunëmë Diosë tyuunk, yëˈë mbäät nmëjkumäˈäyëmë Jyobaa. Oy ko nˈijtëm yujy tudaˈaky ets nyaˈijtëm winmäˈänyoty ko kyajxyëbë tyäˈädë duˈun nduˈunëm pën kyaj Jyobaa xypyudëjkëm (Filip. 4:13, TNM). Ko duˈun nduˈunëm, yëˈë nety nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën. Yëˈë xëmë ttukˈijxpejtyë Jyobaa (Fwank 5:19, 30). Ninäˈä tkapëjkëyany ja kutujkën diˈibë netyë Tyeety myëdäjtypy. Biiblyë jyënaˈany ko oyë Jesus ‘tjamëdäjty nayjyëduˈun ja kutujkën ijxtëm ja Diosën, käˈäp ojts jëduˈun nyayajnaxyë Diosën’ (Filip. 2:6, TY). Jyaygyujkë axtë mäbäädë nety tmëdaty ja kutujkën, wyingutsëˈkë ets myëmëdoow ja Tyeetyë kyutujkën. w20.08 paj. 11 parr. 12, 13

Ta amay jotmay diˈib pyattëp näägë nmëguˈukˈäjtëm diˈib nenduˈun pëyëˈktëp mä ja nëˈë tuˈu diˈib yajnëjkxp mä jukyˈäjtën. Tyäˈädë Dios mëduumbëty yajnäjxtëbë amay jotmay diˈib kyaj pën tpëkyë kuentë ets mbäät kyaj pën tjaygyukë. Pën mijts mnayjyäˈäwëp ko kyaj mbäät ti xyˈoktuunë ets ko kyaj pën tjaygyukë extëm myaˈixy myajpääty, yˈijxpajtënë Mefibóset mbäät mbudëkëty (2 Sam. 4:4). Yëˈë kyaj nety oy mëk yajpääty ets nan myëmadak ko Rey David axëëk tyuunë mët ko yajniwäämbejty, per kyaj tnasˈijxë parë axëëk yajnayjyawëdët. Niˈigyë dyajtsobaty tijatyë nety myëdäjtypy, ets kyuˈëˈëw kyugäjpxë ko David yˈoyjyaˈaytyaky mët yëˈë (2 Sam. 9:6-10). Pääty ko David tyuunë axëëk, Mefibóset kyaj jamyë ja jyot wyinmäˈäny tpëjtaky mä wiˈixë nety të tyunyëty. Nan kyaj tnasˈijxë etsë tyäˈädë axëëk yajnayjawëdët ets ni tkapokyˈijxyë Jyobaa. Pyuwäˈkë David diˈibë netyë Jyobaa të wyinˈixyëty parë tyunët rey (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30). Jyobaa ojts dyajwëˈëmy jääybyety mä Biiblyë ja yˈijxpajtënë Mefibóset parë mbäät xypyudëjkëm (Rom. 15:4). w20.04 paj. 26 parr. 3; paj. 30 parr. 18, 19

Waˈan mä nduˈukmujkëm yeˈeytyë misioneerë, prekursoor espesial o prekursoor regulaar. Yëˈëjëty aduˈugë xyëëw tiempë dyajtundë mä yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë ets mä jäˈäy dyaˈëxpëktë. Nimayë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm kyaj nëgoo ti tmëdat tjaygyaptë, perë Jyobaa të kyunuˈkxëdë mëjwiin kajaa (Mar. 10:29, 30). ¿Këdii nmëjjäˈäwëm ko nmëdäjtëmë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm mä nduˈukmujkëm? Per ¿yëˈëyë tsobattëp ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib nyikëjxmˈäjttëbë tuunk mä nduˈukmujkëm ets diˈib aduˈuk ja xyëëw tiempë yajtuundëp mä Diosë tyuunk? Kyaj. Tuˈuk tuˈugë publikadoor yajtsobatëbë Jyobaa ets nenduˈun ja myëguˈuktëjk (Rom. 10:15; 1 Kor. 3:6-8). ¿Tiko? Yëˈko diˈib mas jëjpˈam tyam tyunaambyë Diosë kyäjpn, yëˈë tpudëkëyaˈanyë jäˈäy parë tpanëjkxtëdë Jesus (Mat. 28:19, 20; 1 Tim. 2:4). Niˈamukë pënaty ëwäˈkx käjpxwäˈkxtëp mä nduˈukmujkëm, oy të nyëbajnëdë o kyaj, tyuundëbë mëjääw parë jëjpˈam tpëjtäˈäktë tyäˈädë tuunk mä jyukyˈäjtën (Mat. 24:14). w20.08 paj. 21 parr. 7, 8

Extëm jyënaˈanyë tekstë diˈib tyam, Jesus xypyudëkëyäˈänëm ko nbatëmë amay jotmay. ¿Tiko xymyëjääwmoˈoyëmë tyäˈädë ääw ayuk? Yëˈko näˈäty, nbatëmë amay jotmay diˈib tsip nwinguwäˈkëm. Extëm nˈokpëjtakëm, ko yˈooky tyëgoy tuˈugë jiiky mëguˈuk, kyaj jeˈeyë jyeky ja jäj jëmuˈumën tuk xëëw majtsk xëëw, jëmëjtˈamën jyeky. Ta net nenduˈunë nmëguˈukˈäjtëm diˈib yaˈˈayoowëdëbë mëjjäˈäyˈat tuˈuk tuˈugë xëëw. Ets ta net diˈib myëdäjttëbë mëk moˈon mëk tujkën ets näˈäty nëgooyë axëëk yajnayjyäˈäwëndë. Per oy duˈun njäjt ngëbajtëm, nbëjkëm ja jot mëjääw parë nduˈunˈadëtsëm mët ko Jesus yajpääty mët ëtsäjtëm “tuˈuk tuˈugë xëëw”, axtë mä oˈktëy njäjt ngëbajtëm (Mat. 11:28-30). Diosë yˈAyuk xyˈanmäˈäyëm ko Jyobaa yëˈë yajtuumbyë anklëstëjk parë xypyudëjkëm (Eb. 1:7, 14). Extëm nˈokpëjtakëm, anklëstëjk xypyudëjkëm ets xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm ko nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën “mä tëgekyë nax käjpn, mä tëgekyë naxwinyëdë, es mä tëgekyë wiinkpë ayuk käjxpë” (Diˈibʉ Jat. 14:6; Mat. 24:13, 14). w20.11 paj. 13, 14 parr. 6, 7

Ntsojkëm ets ja jäˈäy diˈib nyaˈëxpëjkëm tjaygyukët ko tukëˈëyë tijaty jyajtypy jap tsyoony mä Diosë yˈAyuk (1 Tes. 2:13). Parë mbäät nnijäˈäwëm pën jyaygyujkëp, nˈokˈanmäˈäyëm parë tnimaytyäˈägët tijaty jam mëët nˈëxpëjkëm. Ets kyaj naa tim ëtsäjtëm nnimaytyakëm ja tekstë, nˈokˈanmäˈäyëm parë tnimaytyäˈägët tuˈuk majtsk. Nˈokpudëjkëm parë tˈixët wiˈix mbäät tkuytyuny ja käjpxwijën diˈib miimp mä Biiblyë. Ets nˈokˈyajtëˈëwëm tijaty parë nnijäˈäwëm wiˈix wyinmay mä ja tekstë diˈib të tkajpxy ets wiˈix yajnayjyawëty (Luk. 10:25-28). Extëm nˈokpëjtakëm, mbäät nyajtëˈëwëm: “Mä tyäˈädë tekstë diˈib të xykyajpxy, ¿të xypyëkyë kuentë wiˈix tuk pëkyë Jyobaa jyaˈayˈaty?”, “¿Wiˈix mbäät mbudëkëtyë tyäˈädë käjpxwijën diˈib yajpatp mä Biiblyë?”, “¿Wiˈix myajnayjyawëty?”. Per diˈib mas jëjpˈam, yëˈë ets ja jäˈäy dyajtsobäädët tijaty jyajtypy ets tkuytyunët, kyaj yëˈëjëty nuˈunën tijaty tjaty. Per tsojkëbë net nˈijtëm yujy tudaˈaky pën njatäˈänëm oyë jäˈäy nyaˈëxpëjkëm. w20.10 paj. 15 parr. 5, 6

Mbäät nˈijtëm seguurë ko mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ja jyëjpkëxäˈäny näˈä Jyobaa të tˈawitsy. Min nˈokˈijxëm ti tuun jäjttë ja tiempë mä Noé jyukyˈajty. Jyobaa yaˈijxë ko jaa meerë tijaty ttuuny näˈä yëˈë ttuknibëjtakë. Ja nety tyëgoyˈaty 120 jëmëjt ko jyënany näˈä dyajminäˈäny ja Ayoˈonduu. Ko nyajxy kanäk jëmëjt, ta Jyobaa ojts ttukˈaneˈemyë Noé parë tkojët tuˈugë arkë. Noé, ta tyëjkë tuumbë, kyaj ja yˈääw kyëˈë ojts dyajpoˈkxy, ja tyuuny naa 40 o 50 jëmëjtën. Ets duˈunyëm ojts yˈëwaˈkxy kyäjpxwaˈkxy, oyë jäˈäy tkamëdowandë, jaanëm tˈëxmäjty ko Jyobaa yˈanmääyë ets tyëkët mä ja arkën. Ta netë “Jyobaa këˈëm dyaˈˈadujky ja tëjkˈääw”, pes të nety ja tiempë ttukjäˈty (Gén. 6:3; 7:1, 2, 16). Tim tsojkë Jyobaa xytyuknijawëyäˈänëm ko jabäät jyëjpkëxy ja tuunk mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm. Ta net dyajkutëgoyaˈany niˈamukë Satanásë jyaˈay ets dyajminäˈäny ja jembyë jukyˈäjtën mä tsyëënëyäˈändë niˈamukë pënaty mëmëdoowëdëp. Per mientrës jyaˈtyë tyäˈädë tiempë, nˈokpanëjkxëmë yˈijxpajtënë Noé, Habacuc ets niˈamukë ja Dios mëduumbëty diˈib kyaj të dyajpoˈkxtë ja yˈääw kyëˈë. Nˈokpëjtakëm aduˈugë jot winmäˈäny mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm, nˈokmaˈkxtujkëm ets nˈokmëdäjtëm mëk ja mëbëjkën mä Jyobaa ets mä tijaty të xytyukwandakëm. w20.09 paj. 13 parr. 18, 19

Koxyëp kyayajnijawë pënën myëdäjtypy ja kutujkën mä familyë, axit agoˈojëxyëp yajpäättë ets kyajxyëp pën yˈagujkˈaty jyotkujkˈaty. Extëm nˈokpëjtakëm, kyajxyëp yajnijawë pën ja yˈääw yˈayuk tunëp ko ti yajtuknibëjtäägët ets pën nyigëbäjkˈatëp parë duˈun yajtunët. Per pën oy ko yetyëjk të yajmoˈoyë kutujkën, ¿tiko net mayë toxytyëjkjäˈäy nyayjyawëdë ko yajtëytyuundëp? Yëˈko mayë yetyëjk kyaj tmëmëdowdë ja anaˈamën diˈibë Jyobaa të tpëjtaˈaky mä familyë ets yëˈë pyanëjkxtëp ja kostumbrë diˈibë jäˈäy myëdäjttëp mä ja yˈit lyugäär. Nan ta nääk diˈib tyuundëp axëëk ja kyujëën kyudëjk parë këˈëm nyayajjotkujkˈatäˈänëdë. Extëm nˈokpëjtakëm, ta yetyëjk diˈib mëk yˈaneˈempy ja kyudëjk parë mëj nyayajnaxäˈänyëty o dyaˈixäˈänyëty ko “jantsy yetyëjk”. Ets wyinmay ko pën kyaj mbäät ttukˈaguanëˈaty ja kyudëjk parë tsyokëdët, mbäät tijaty ttuny parë tsyëˈëgëdët. Ko net nääk të dyajtsëˈëgëtëkëdë ja kyudëjk, ta ttuktundë ti tyim tsojktëp. Per ko duˈun wyinmaytyë ets ko duˈun ttundë ja toxytyëjkjäˈäy, kyaj nety tmëjˈixtë extëm jyapäät jyanitëkëdë. Jyobaa ninuˈun tkatukjotkëdaˈaky ko duˈun jyaˈayˈattë yetyëjk (Éfes. 5:25, 28). w21.02 paj. 3 parr. 6, 7

Ko xyjyantsy myëmay xyjyantsy myëdäjëdë amay jotmay, mmënuˈkxtäˈägë Jyobaa parë mbudëkëdët. Ko duˈun xytyunët, ta “mmoˈoyëdët yëˈë yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën, diˈibë waanë niˈigyë myëjëty këdiinëm diˈibë jäˈäy mbäät tjaygyukë” (Filip. 4:6, 7). Jyobaa mmoˈoyanëbë agujkˈäjt jotkujkˈäjtën mët yëˈëgyëjxmë yˈespiritë santë (Gal. 5:22). Ko xymyënuˈkxtäˈägëdë Jyobaa, yaˈˈawatstäˈäyë mjot mgorasoon. Tukmëtmaytyäˈäk tidën meerë mjotmayˈajtypy ets wiˈixën myajnayjyawëty. Pën mˈijxypy ko mbäät yˈoyë ja mjotmay, amdowë wijyˈäjtën parë xynyijawët ti mbäät xytyuny ets xymyëdatët ja jot mëjääw. Ets pën mˈijxypy ko kyaj mbäät yˈoyë, anëëmë Jyobaa parë mbudëkëdët ets kyaj nëgoo xymyëmay xymyëdäjët. Pën ndukmëtmaytyakëm tidën meerë njotmayˈäjtëm, ko tiempë nyaxët, ta nˈixäˈänëm wiˈix tˈatsoowëmbity. Ets pën nˈijxëm ko kyaj tsojk tˈatsoowëmbity, nˈokmënuˈkxtakˈadëtsëm. Perë Jyobaa kyaj jeˈeyë ttsoky ets ndukmëtmaytyakëm tidën meerë njotmayˈäjtëm, nan tsyojkypyë duˈun ets janääm jatsojk nmënuˈkxtakëm (Luk. 11:8-10). w21.01 paj. 3 parr. 6, 7

Mä nduˈukmujkëm tapë kasäädë jäˈäy diˈib kyaj tpäättë yˈuˈunk yˈënäˈk ets tap diˈib myëdäjttëp, nan tap nimayë nmëguˈukˈäjtëm diˈib kyaj pyëktë. ¿Wiˈix mbäät nˈijxëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib kyaj pyëktë? Min nˈokˈijxëm wiˈixë Jesus yˈijxëdë. Nuˈun jyukyˈajty yä Naxwiiny, kyaj ojts pyeky ets jam ja xyëëw tiempë dyajtuuny mä ojts yˈëwaˈkxy kyäjpxwaˈkxy. Ninäˈä kyajënany ko pënaty panëjkxëdëp kuanë ko pyëktët o yˈittët naytyuˈuk. Per jënan ko näägë Dios mëduumbë pyëjtäˈägandëbë wyinmäˈäny ko kyaj pyëkäˈändë. Jesus yajtsobat pënatyë nety kyaj të pyëktë ets ninäˈä kyawinmääy ko tam ti tyëgoyˈäjtxëdë mä jyukyˈäjtën mët ko kyaj pyëktë. Apostëlë Pablo naytyuˈugë Dios tmëduuny extëmë Jesus. Nyijäˈäwëbë nety ko këˈëm mbäät tuˈugë jäˈäy twinmay pën pëkäämp o kyaj, ets ninäˈä kyajënany ko kyaj yˈoyëty pyëkët tuˈugë Dios mëduumbë. w20.08 paj. 28 parr. 7, 8

Apostëlë Juan jantsy jeky jyukyˈajty ets tyukxondakë jyukyˈäjtën. Ets oy tpaty kanäk pëkyë amay jotmay diˈibxyëp ojts yajxeemyëty ja myëbëjkën, xëmë ttuunyë mëjääw parë tmëmëdooy ja Jesusë yˈanaˈamën, extëm ttsokët ja myëguˈuktëjk. Pääty, ijt seguurë ko Jyobaa mëdë Jesus tsojkëdëp ets ko yëˈë nety mmoˈoyanëdëbë jot mëjääw parë twinguwäˈägët oytyim ti jotmayëty (Fwank 14:15-17; 15:9, 10). Satanás mëdë jyaˈay kyaj nety mbäät dyajtuˈuˈadukyë Juan parë ttukˈixët ja myëguˈuktëjk ko tsyojktëp, duˈun mët ja tyuˈunën ets mët ja yˈääw yˈayuk. Duˈun extëm ja tiempë mä Juan jyukyˈajty, ëtsäjtëm nan yëˈë tyam ndukjukyˈäjtëmë tiempë mä Satanás yˈaneˈemy, mä nëgooyë jäˈäy nyayˈaxëkˈijxënë (1 Fwank 3:1, 10). Satanás yëˈë jyatsojkypy parë kyaj nekytsyojkëmë nmëguˈukˈäjtëm, per net ttukpëtsëmäˈänyë wyinmäˈäny pën nasˈijxëm. Pääty, nˈokpëjtakëmë winmäˈäny parë ndukˈijxëm ja nmëguˈukˈäjtëm ko ntsojkëm, kyaj jyeˈeyëty mët ja ääw ayuk, nenduˈun mët ja tuˈunën. Ko duˈun nduˈunëm, ta nëjkx nnayjyäˈäwëm tuk jiiky tuk mëguˈukpën mët ja nmëguˈukˈäjtëm ets nyajpatëm agujk jotkujk (1 Fwank 4:7). w21.01 paj. 13 parr. 18, 19

Mëkë jukyˈäjtën nyaxy mä tyamë Satanás yˈaneˈemy ets näˈäty mbäät kyaj nekynyijäˈäwëm ti nduˈunëm (2 Tim. 3:1). Per kyaj tiko nmäˈäy ndäjëm o ntsëˈëk njäˈäwëm, pesë Jyobaa nyijäˈäwëp ti nmënäjx nyajnäjxëm. Ko nety nyajtëgoyˈäjtëmë naybyudëkë, yëˈë xymyoˈoyäˈänëm ja yˈaˈoygyëˈë parë xywyijtsˈijtëm (Is. 41:10, 13). Ijtëm seguurë ko Jyobaa yëˈë xypyudëkëyäˈänëm, etsë Biiblyë xymyëjääwmoˈoyäˈänëm parë nmëmadakëm oytyim diˈibë jotmayëty. Nan mbäät xypyudëjkëmë bideo, audiodrama ets diˈib miimp mä liibrë Tijatyëts njäjtypy mä Biiblyë. Mä ngaˈijxëm, ngamëdoˈowëm, o mä ngakäjpxëm, nˈokˈanmäˈäyëmë Jyobaa parë nbatëm tijaty mbäät xypyudëjkëm mä njukyˈäjtënˈäjtëm. Nˈoknaybyëjtakëm mä ja jäˈäyë lyugäär diˈib jap yajmaytyakp, nˈokpawinmäˈäyëm ti diˈib tyuun, ets wiˈixë Jyobaa pyudëjkë parë twinguwäˈkë ja yˈamay jyotmay. Ko duˈun nduˈunëm, mbäädë net xypyudëjkëm mä ja jotmay diˈib nbatëm. Nˈokmoˈoyëmë dyoskujuyëmë Jyobaa ko duˈun të xypyudëjkëm, ets kom nmëjjäˈäwëm, ta nˈëxtäˈäyëmë winmäˈäny wiˈix mbäät nbudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm. w21.03 paj. 19 parr. 22, 23

Pënë kasäädë jäˈäy myëdatandëbë yˈuˈunk yˈënäˈk, oy ko nyayajtëwëdët: “¿Yujy tudaˈaky njäˈäyˈäjtëm, ntsojkëmë Jyobaa etsë yˈAyuk? ¿Xywyinˈijxëmëdaa Jyobaa parë nguentëˈäjtëm tuˈugë maxuˈunkjäˈäy?” (Sal. 127:4). Ets pën jam xymyëdäjnë mˈuˈunk mˈënäˈk, nayajtëwëdë: “¿Ndukniˈˈijxëbëts parë mëk tyun yˈayowdët?” (Ecl. 3:12, 13). “¿Nduumbyëtsë mëjääw parëts nguwäˈäny mä ja axëkˈäjtën?” (Prov. 22:3). Ja uˈunk ënäˈk kuanë ko tpäädäˈändë amay jotmay oy nuˈun ja tyääk tyeety jyakuentëˈatëdë. Per mbäät tsuj yajxon tpudëkëdë ko ttukniˈˈixëdët wiˈix mbäädë Biiblyë nyaytyuktuˈumoˈoyëdë (Prov. 2:1-6). Extëm nˈokpëjtakëm, pën mä ja familyë jam niduˈuk ttukpëtsëëmduˈuty ja tëyˈäjtën, tukniˈˈixëdë ja mˈuˈunk mˈënäˈk mëdë Biiblyë tiko jyëjpˈamëty tmëmëdowdëdë Jyobaa (Sal. 31:23). O pën oˈkp tuˈugë mjiiky mmëguˈuk, tukwingugäjpxëdë tuˈuk majtskë tekstë diˈib mbäät pyudëkëdë mä dyajnaxtë jäj jëmuˈumën ets diˈib mbäät jyotkujkmoˈoyëdë (2 Kor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16). w20.10 paj. 27 parr. 7