Këdii Jyobaa xymyastuˈuty ko pën axëëk myajnayjyawëdët

1. ¿Wiˈix ndukˈoyˈäjtëm ko ndukˈijtëmë Diosë kyäjpn?

TYAM niˈigyë jukyˈäjtën tsyiptaknë, per jantsy jotkujk nnayjyäˈäwëm ko ndukˈijtëmë Diosë kyäjpn mä nimay yajpattë ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mëët tuˈugyë nmëduˈunëm (Sal. 133:1). Ko Jyobaa xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm, yëˈë xypyudëjkëm parë nyajpatëm agujk jotkujk mëdë familyë (Éfes. 5:33–6:1). Xypyudëjkëm nanduˈun parë kyaj nnaytyukjotˈambëjkëm ko ti oy ngatuˈunëm.

2. ¿Tiko tsyokyëty ets duˈunyëmë Jyobaa nmëduunˈadëtsëm?

² Jyobaa xyjyapudëjkëm, per tsojkëp nduˈunëmë mëjääw parë ninäˈä ngamastutëm. ¿Tiko? Yëˈko mbäät xyaˈëxtëkëwäˈkëm ko nˈijxëm jam pën ti oy tkatuny o ko pën wiˈix xyˈanmäˈäyëm ets ko ndëgoˈoyëm janääm jatsojk. Yäˈädë artikulo yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë duˈunyëm nmëduunˈadëtsëmë Jyobaa oy nbatëmë duˈumbë jotmay: 1) ko pën axëëk xyajnayjyäˈäwëm, 2) ko kasäädë jäˈäy axëëk yajnayjyawëty ja jyamyëët ets 3) ko këˈëm nnaytyukjotˈambëjkëm ko jam ti oy ngatuˈunëm. Mä tuˈuk tuˈuk yajnimaytyäˈägäˈäny, nˈixäˈänëm nanduˈun ja Diosmëduumbëtyë yˈijxpajtën.

KO TUˈUGË NMËGUˈUKˈÄJTËM AXËËK XYAJNAYJYÄˈÄWËM

3. ¿Ti jotmay pyattëp ja Diosmëduumbëty?

³ Jotmay. Kom pokyjyaˈay nyajpatëm, mbäädë nmëguˈukˈäjtëm xyajjotˈambëjkëm o jam wiˈix xytyuˈunëm extëmë nety kyaj ndimyˈëwxijt ndimyjyëjpˈijxëm. Pënaty tuundëp mëjjäˈäy, mbäät nanduˈun näˈäty tyëgoytyë. Ko duˈun tˈixtë näägë nmëguˈukˈäjtëm, mbäädë net yˈamajtsk jyotmajtskëdë pën yëˈëjën jyantsy tyukˈijtëdëp ja Diosë kyäjpn. Ta yˈëxtëkëwäˈknëdë ets kyaj tˈokmëduunëdë Dios mët ja myëguˈuktëjk o waˈan net kyaj tˈokmëgäjpxnëdë pën axëëk të tyunëdë ets kyaj nanduˈun yˈoknëjkxnëdë reunyonk (Sof. 3:9). ¿Oyëdaa ko duˈun nwinmäˈäyëm? Min nˈokˈijxëm tuˈugë Diosmëduumbë yˈijxpajtën mëdiˈibë pyatë duˈumbë jotmay.

4. ¿Tijaty jotmay pyatë Pablo?

⁴ Pablo yˈijxpajtën. Yëˈë yajxonë nety tnijawë ko ja myëguˈuktëjkëty pokyjyaˈay nanduˈun yajpäättë. Extëm nˈokpëjktakëm, ko ojts nyëjkxy mä ja kongregasionk mëdiˈibë Jerusalén kyaj ja myëguˈuktëjk ojts yajxon yˈagëˈë yˈaxäjëdë ets ojts tsyëˈëgëdë (Apos. 9:26). Ko waanë yˈijty, ta tëgatsy ja myëguˈuktëjk nyigäjpx nyimaytyakëdë (2 Kor. 10:10). Pablo yˈijx nanduˈun ti tyuun tuˈugë Diosmëduumbë, ets mbäädë nety ja myëguˈuktëjk dyaˈëxtëkëwäˈäktë (Gal. 2:​11, 12). Axëëk nanduˈun yajnayjyäˈäwë extëm tyuunë Marcos mëdiˈibë nety jamyëdäjtëp (Apos. 15:​37, 38). Pablo mbäätxyëp ojts jyënaˈany ko kyaj tˈoktunanë kuentë ja myëguˈuktëjk mët ko axëëk të tyunëdë. Per kyaj yëˈë tyukmëjagamgakë Jyobaa, niˈigyën ojts tmëduunˈadëˈëtsy mët ja myëguˈuktëjk. ¿Ti pudëjkë?

5. ¿Ti pudëjkë Pablo parë kyaj ojts tmëjagamgeˈeky ja myëguˈuktëjk? (Kolosʉ 3:​13, 14; ix nanduˈunë dibujë).

⁵ Pablo mëkën ttsojky ja myëguˈuktëjk, pääty kyaj yëˈë tˈijxy mäjaty tyëgooytyë, yëˈë duˈun yˈijx tijaty oy tyuundë. Ko ttsojky ja myëguˈuktëjk, yëˈë pudëjkë parë ojts tpokymyeˈkxy extëm jyënaˈany mä Kolosʉ 3:​13, 14 (käjpx). Extëm nˈokpëjktakëm, ojts tkäjpxˈoyë ja jotmay mëdiˈibë myëdäjt mëdë Marcos. Oyë Marcos yˈoknikakë mä nety jam yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë, kyaj ojts tuˈugyë ttukjotˈambëjknë. Pes ok, ko ojts tnijäˈäyë ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë tsënääytyëp Kolosʉ, jyënany ko Marcos mëjwiin kajaa nety të pyudëkëty ets të jyotkujkmoˈoyëty (Kol. 4:​10, 11). Ets ko yajmäjtsy jam Roma, ta tnigajxë ja Marcos ets pyudëkëdët (2 Tim. 4:11). Extëm nˈijxëm, Pablo kyaj ojts wyinmay ko tëdën oy kyaˈity mët ja myëguˈuktëjk. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm?

6, 7. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm ets duˈunyëm ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm oy jam muum xymyëdëgoˈoyëm? (1 Fwank 4:7).

⁶ Ti xytyukniˈˈijxëm. Jyobaa tsyojkypy ets duˈunyëm ntsojkëm ja njëëkyˈäjt nmëguˈukˈäjtëm (käjpxë 1 Fwank 4:7). Pën tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mëët nDiosmëduˈunëm jam wiˈix xytyuˈunëm o xyˈanmäˈäyëm, kyaj mbäät nwinmäˈäygyojëm ko duˈunën axëëk xytyimˈyajnayjyawëyäˈänëm. Oy ko nwinmäˈäyëm ko jyatuumbyënë mëjääw parë ttunäˈäny mëdiˈibë oy (Prov. 12:18). Jyobaa mëk xytsyojkëm oy pokyjyaˈay nyajpatëm. Ko nmëdëgoˈoyëm, xypyokymyaˈkxëm ets kyaj yëˈëyë tˈääwˈäjt tjotˈäjnë (Sal. 103:9). Pääty, oy ko nanduˈun njäˈäyˈäjtëm extëmë nDeetyˈäjtëm ets nbokymyaˈkxëm ja nmëguˈukˈäjtëm (Éfes. 4:32–5:1).

⁷ Nˈokjamyajtsëm ko ja kutëgoˈoyën wingon yˈijnë, pääty tyamën ttiempëty ets tuˈugyë nnayaˈijtëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm. Mbäät nanduˈunë jäˈäy niˈigyë xynyibëdëˈkëm axtë xytsyuˈum xymyäjtsëm. Jaajën mä nyajtëgoyˈatäˈänëm etsë nmëguˈukˈäjtëm xypyudëjkëm (Prov. 17:17). Duˈun tˈijxyë Josep,a mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy jap España. Kom kyaj ttuktëkëyany ttukwäˈägëyany tijatyë naxwinyëdë jäˈäy yajtsiptaktëp, ta yajtsuumy mëdë wiinkpë nmëguˈukˈäjtëm. Yëˈë jyënaˈany: “Kom tuˈugyëtsë nety jap nˈittë pujxndëgoty, mbäädëtsë nety tiigatiijëty xyajjotˈambëktë. Pääty, tsojkëbëtsë nety nnaymyëmaˈkxtukëdët nixim niyam etsëts nnaybyokymyaˈkxëdët. Kojëts duˈun nduundë, tajëts nˈijttë tuˈugyë etsëts nnaygyuentëˈäjtëdë parëts kyaj wiˈix xytyundët ja wiinkpë tsyumyjyaˈay. Njamyejtsypyëts kots tëgok ja ngëˈë ojts nyajtsayuty, yëˈëjëts ojts xynyibuj xynyijaˈatsë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm etsëts tijaty xytyukpudëjkë. Nˈijxëts wiˈixëts ja nmëguˈuktëjk xypyudëjkëdë kojëts nyajtëgoyˈajty”. Extëm nˈijxëm, ¡jëjpˈam ets netyë ngäjpxˈoˈoyëm oytyim tii jotmayëty mët ja nmëguˈukˈäjtëm!

KO KASÄÄDË JÄˈÄY AXËËK YAJNAYJYAWËTY JA JYAMYËËT

8. ¿Tijaty jotmay pyattëbë kasäädë jäˈäy?

⁸ Ja jotmay. Biiblyë jyënaˈany ko pënaty të pyëjknëdë “tyimmëdatandëp ja yˈamay jyotmayëty mä tyäˈädë jikyˈäjtën” (1 Kor. 7:28). ¿Tiko? Yëˈko nimajtsk pokyjyaˈay yajpäättë ets kyaj tyuˈugyë ja wyinmäˈäny o tijaty tsyojkënyëˈäjttëp. Mbäät wiˈixëm të yaak të pyattë o wiˈixëm ja kostumbrë tmëdattë. Pääty ko ja tiempë nyaxy, mbäädë net dyajnigëxëˈëktë wiˈix jyaˈayˈattë o wiˈix tijaty ttundë mëdiˈibë kyaj të tmëjpëjktäˈäktë ko të nyaynyoobyëˈatëdë. Duˈunën ja jotmay tpäättë ja kasäädë jäˈäy. Ets näˈäty, en lugäär nyayˈamdowëdët ja maˈkxën ets dyaˈoyëdët ja amay jyotmay, jeˈeyë nyaybyokyˈixëdë etsë net jyënäˈändë ko nik oy ko tyimnaynyikaˈagëdët o yaˈˈajääywyäˈkxtët. Per ¿oyëdaa ko duˈun ttundët?b Min nˈokˈijxëm ti tyuun tuˈugë Diosmëduumbë mëdiˈibë pyat mëjwiin kajaa jotmay mä nety kyasäädëˈaty.

9. ¿Ti jotmay pyatë Abigaíl?

⁹ Yˈijxpajtënë Abigaíl. Abigaíl yëˈë mëët pyëjkyë Nabal, Biiblyë jyënaˈany ko yëˈë nety tuˈugë yetyëjk mëdiˈibë jantsy awäˈän ets jantsy axëkjäˈäy (1 Sam. 25:3). Seguurë ko Abigaíl ojts tsyiptakxëty yˈitët mëdë Nabal. Per tëgok, ojtsxyëp jyaˈˈawäˈätspëtsëmy mä ja yˈamay jyotmay mët ko David yaˈoogaambyë netyë Nabal ko ojts dyajtëgoy ja mayˈäjt wintsëˈkën (1 Sam. 25:​9-13). Abigaíl ojtsxyëp tnikeˈeky ja Nabal parë David yaˈoogëdët. Per yëˈë, niˈigyë ojts tninëjkxy ja David ets tˈanmääy ko waˈan tpokymyeˈkxy ja Nabal (1 Sam. 25:​23-27). ¿Tiko duˈun ttuuny?

10. ¿Ti Abigaíl pudëjkë ko tpatyë jotmay mä kyasäädëˈaty?

¹⁰ Abigaíl tsyojkë Jyobaa ets nanduˈun ojts tˈixy ja pëjk ukën extëmë yëˈë tˈixy. Seguurë ko nyijäˈäwëbë nety wiˈixë Jyobaa tˈanmääyë Adán mëdë Eva ko ojts dyajpëky (Gén. 2:24). Abigaíl yaˈijt wyinmäˈänyoty ko Dios mëj dyajnaxyë pëjk ukën. Yëˈë pudëjkë parë ojts dyajnitsoˈoky ja Nabal ets ja tyuumbë myosëty. ¿Ti tyuun? Abigaíl pojënë ojts tninëjkxyë David parë tˈamdooyë maˈkxënë oyë nety yëˈë të kyatëgoy. Jyobaa mëk ttsojkyë Abigaíl mët ko yˈijty jotmëk ets ko ojts tmëmay tmëdäjˈyë wiinkpë. ¿Ti kasäädë jäˈäy tukniˈˈijxëdëp?

11. 1) ¿Ti Jyobaa tsyojkypy ets ttundët ja kasäädë jäˈäy? (Éfesʉ 5:33). 2) ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëm yajnimaytyaˈagyë Carmen? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹¹ Ti xytyukniˈˈijxëm. Jyobaa tsyojkypy etsë kasäädë jäˈäy twingutsëˈëgëdët ja pyëjk yˈukën, oy ja yetyëjk o ja toxytyëjk mëk ja wyinmäˈäny tmëdatët. Dios agujk jotkujk nyayjyawëty ko tˈixyë kasäädë jäˈäy dyaˈoyëdë ja yˈamay jyotmay, ko nyaytsyokëdë ets ko nyaywyingutsëˈëgëdë (käjpxë Éfesʉ 5:33). Min nˈokˈijxëm wiˈix yajnimaytyaˈagyë Carmen. Naa tëdujk jëmëjtë nety kujk kyasäädëˈaty ko tyëjkë ëxpëjkpë mëdë Jyobaa tyestiigëty ets ta nyëbejty. Carmen, jyënaˈany: “Ja nmëmëjjäˈäyëts ninuˈun tkaˈoyˈijxy kots ndëjkë ëxpëjkpë. Myëtsiptsoˈonë Jyobaa, xywyinkäjpx xyjyëjpkäjpxëts ets xyˈanmääyëts ko xynyikaˈagäämbëts”. Carmen myëmadak ja amay jotmay, oy duˈun yˈokjäjty yˈokkëbejty. Nuˈun nyajxy 50 jëmëjt, ojtsë Carmen ttunyë mëjääw parë ja myëmëjjäˈäy ttukˈijxy ko tsyojkypy ets ko myayˈäjt wyintsëˈkëp. Yëˈë tˈaknimaytyaˈaky: “Ko ja tiempë nyajxy, tats nnijäˈäwë tijatyën ja nmëmëjjäˈäyëts kyaj tˈoyˈixy ets tsuj yajxonëts nmëtkajpxy nmëtmaytyaky. Nnijäˈäwëbëts ko Jyobaa mëj dyajnaxyë pëjk ukën. Päätyëts nduunyë mëjääw parëts ja nmëmëjjäˈäy kyaj nmastuty. Mëdiˈibëts xypyudëjkë parëts nmëmadaky, yëˈë ko mëkëts ntsokyë Jyobaa”.c Pën nanduˈun xypyaatyë jotmay mä mgasäädëˈaty, mbäät mˈity seguurë ko Jyobaa mbudëkëyanëp parë xymyëmadäˈägët.

KO KËˈËM NNAYTYUKJOTˈAMBËJKËM KO TI OY NGATUˈUNËM

12. ¿Wiˈix xyajnayjyäˈäwëm ko nbokytyuˈunëm?

¹² Ja jotmay. Ko nbokytyuˈunëm, mbäät jantsy axëëk xyajnayjyäˈäwëm. Biiblyë jyënaˈany ko mbäät ja jot korasoon njäˈäwëm “tsayut ets amäˈäts tukmäˈätsë” (Sal. 51:17). Duˈunën nyayjyäˈäwë Robert, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë nety duˈunyëm jyatunäˈäny siervo ministerial, per ta tmëdëgooyë Jyobaa. Yëˈë tnimaytyaˈaky: “Njantsy pyokyjyäˈäwëts mëdiˈibëts nduun, duˈunëts njäˈäwë extëmxyëbëts të nnijijtpety. Jantsy axëëgëts ja nˈääw njot njäˈäwë, tats ndëjkë jëëy yaxpë etsëts nmënuˈkxtakyë Jyobaa. Per tats nwinmääy ko oyëts tjamënuˈkxtakpë kyaj tmëdoowˈitäˈäny mët ko tëts nmëdëgoy”. Pën të nbokytyuˈunëm, mbäät jantsy axëëk nnayjyäˈäwëm etsë net nwinmäˈäyëm ko tëëjë Jyobaa xymyastutëm ets ko nëgoobë nˈakmëduˈunëm (Sal. 38:4). ¿Të duˈun näˈä mnayjyawëty? Pën tëë, mbudëkëyanëbë yˈijxpajtën tuˈugë Diosmëduumbë mëdiˈibë nanduˈun nayjyäˈäwë, per myëduunˈadëtsë Jyobaa oyë nety të tmëbokytyuny.

13. ¿Wiˈixë Pedro tyëgooy, ets wiˈix nyayjyäˈäwë?

¹³ Yˈijxpajtënë Pedro. Ja ux mä netyë Jesus yajmatsanë, apostëlë Pedro kanäkˈok tyëgooy ets mëk mon mëk tuk nyayjyäˈäwë. Tim jawyiin ja ko Jesus tˈanmääy: “Oy nidëgekyë mjamastutëbë, ëj kyajts mij nmastuˈudët” (Mar. 14:​27-29). Jatëgok mä tyëgooy, ja ko kyaj wijy kejy nyayaˈijtë, janääm jatsojk myanäjxy jam Getsemaní (Mar. 14:​32, 37-41). Nyikak nanduˈunë Jesus ko yajmäjtsy (Mar. 14:50). Ets tim ok, ja ko jyënany ko kyaj tˈixyˈatyë Jesus (Mar. 14:​66-71). ¿Ti tyuunë Pedro ko tpëjkyë kuentë ko të nety tyëgoy? Mëk ojts tpokyjyawë ti nety të ttuny ets kuwopy kukäˈätsypyën ojts jyëˈëy yaˈaxy (Mar. 14:72). Okwinmay, ¿wiˈixëdaa Pedro nyayjyäˈäwë ko tˈijxyë Jesus të yajkëxwopy kepykyëjxy? Seguurë ko mëk mon mëk tuk nyayjyäˈäwë ets jantsy axëëk.

14. ¿Ti Pedro pudëjkë parë kyaj tmëjagamgekyë Jyobaa? (Ixë dibujë ).

¹⁴ Oyë Pedro axëëk yˈoknayjyäˈäwë, duˈunyëm tmëduunˈadëtsyë Jyobaa. ¿Ti pudëjkë? Ko kyaj ojts nyayˈabëkypyëjktaˈagyëty, niˈigyë tˈëxtääy ja myëguˈuktëjk ets seguurë ko ojts yˈagujkmoˈoy jyotkujkmoˈoyëdë (Luk. 24:33). Ko Jesus jyukypyejky, ta nyaytyukˈijxë Pedro, waˈan mët ko tjotkujkmoˈoyany (Luk. 24:34; 1 Kor. 15:5). Jesus kyaj ojts ttukwinmëdoyë Pedro wiˈixë nety të tyunyëty, niˈigyën ttuunkmooy (Fwank 21:​15-17). Pedro nyijäˈäwëbë nety ko të pyokytyuny, per kyaj ojts yëˈëyë tmëmääy tmëdäjnë. ¿Tiko? Yëˈko nyijäˈäwëbë nety ko duˈunyëmë Jesus tsyokyëty ets ko pudëkëyanëp ja myëguˈuktëjk. Min nˈokˈijxëm wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën.

15. ¿Ti tsyojkypyë Jyobaa ets nmëbëjkëm? (Salmo 86:5; Romanʉs 8:​38, 39; ix nanduˈunë dibujë).

¹⁵ Ti xytyukniˈˈijxëm. Jyobaa tsyojkypy ets nmëbëjkëm ko xypyokymyaˈkxäˈänëm ets ko xytsyojkëm (käjpxë Salmo 86:5; Romanʉs 8:​38, 39). Kyaj wyiˈixëty ko nmëkjäˈäwëm ko të nbokytyuˈunëm. Per ninäˈä mbäät ngawinmäˈäyëm ko Jyobaa kyaj xynyekytsyojkëm ets ko kyaj xynyekypyokymyaˈkxäˈänën. Nik oy ko netyë nˈëxtäˈäyëm ja naybyudëkë. Duˈun ttuunyë Robert, mëdiˈibë të yˈokˈyajmaytyakpë. Yëˈë jyënaˈany: “Päätyëts nbokytyuuny mët kots nwinmääy ko mbäädëts këˈëm njëjpkudijë ja axëkˈäjtën mëdiˈibëtsë nety xyajtëgoyäämp”. Per pyëjkë kuentë ko tsojkëbë nety ttukmëtmaytyäˈägët ja mëjjäˈäytyëjk. Robert jyënaˈany: “Kots duˈun ndukmëtmaytyaky, tats xyˈanmääytyë ko Jyobaa duˈunyëmëts xytsyoky. Ja mëjjäˈäytyëjk kyaj wyinmääytyë ko kyajëts mbäät nekyyajpudëkë, niˈigyëts xyˈanmääytyë ko Jyobaa kyajëts xymyastuˈuty”. Ëtsäjtëm, mbäät nanduˈun nˈijtëm seguurë extëmë Robert ko Jyobaa mëk xytsyojkëm, ko xypyokymyaˈkxäˈänëm pën jodëmbijtëm, pën nˈanmäˈäyëm ja mëjjäˈäytyëjk parë xypyudëjkëm ets pën nduˈunëm ja mëjääw parë kyaj nekytyuunëmbijtëm ja poky kaytyey (1 Fwank 1:​8, 9). Ko njamyajtsëm ko Jyobaa duˈunyëm mëk xytsyojkëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë jatëgok nbëdëˈkëm pën të ngëdäˈäwëm.

16. ¿Tiko duˈunyëmë Jyobaa xymyëdunäˈäny?

¹⁶ Jyobaa kajaa dyajtsobääty tijaty ndukmëduˈunëm mä yäˈädë tiempë mëdiˈibë tsip nimëjääw ak näjxp. Yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë kyaj nˈëxtëkëwäˈkëm ets nmëjagamgakëm. Ko ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nbokymyaˈkxëm ko jam wiˈix xytyuˈunëm. Ko ntsojkëmë Jyobaa ets ko nmëjˈijxëm ja pëjk ukën, ta nyaˈoˈoyëm ja nˈamayˈäjt njotmayˈäjtëm mä ngasäädëˈäjtëm. Ets pën pokytyuˈunëm, nˈokˈanmäˈäyëmë Jyobaa waˈan xypyudëjkëm, nˈokkupëjkëm ko yëˈë xytsyojkëm, ko të xypyokymyaˈkxëm ets nˈokmëduˈunˈadëtsëm. Pääty, nˈoktuunˈadëtsëm mëdiˈibë oy mët ko Jyobaa mëjwiin kajaa xykyunuˈkxäˈänëm (Gal. 6:9).