¿Wiˈix mbäät jotkujk nyajpatëm mä të nmëjjäˈäyënë?

1, 2. ¿Wiˈixë Jyobaa tˈixyë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë të myëjjäˈäyëndë? (Salmo 92:​12-14; ix nanduˈunë dibujë).

ABËTSËMY nyaxwinyëdë wiˈixëmë jäˈäy nyayjyawëdë ko myëjjäˈäyëndë. Ta nääk mëdiˈibë yˈëxtääytyëbë winmäˈäny parë kyaj kyëxëˈëktët ko tam myëjjäˈäyëndë. Ixtëm nˈokpëjktakëm, ko pyëtsëmdë pyoˈo pojën twixtë, per duˈunyëm pyëtsëmäˈäny. Yäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko kyaj njamëjjäˈäyëyäˈänëm.

² ¿Wiˈixë Jyobaa tˈixy ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë të myëjjäˈäyëndë? (Prov. 16:31). Yëˈë mëët tˈijxkijpxyë ääy kepyë mëjjatypyë ets mëdiˈibë jantsy oy këxëˈkp (käjpxë Salmo 92:​12-14). ¿Tiko? Jaˈko ja ääy kepy mëdiˈibë jeky kujk tyënääynyë duˈunyëm jantsy oy kyëxëˈëktë. Ixtëm nˈokpëjktakëm, jap Japón, tapë ääy kepy mëdiˈibë tënaapy naxy 1,000 jëmëjt, per duˈunyëm jantsy oy ja yˈaay xyeˈentsy ets jantsy tsuj pyëjy. Duˈun ixtëmë yäˈädë ääy kepy, ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë të myëjjäˈäyëndë, duˈunyëmë Jyobaa jantsy oy jantsy tsuj yˈixëdë. Pes kyaj yëˈëyë tˈijxë ja pyoˈo, yëˈë yˈijxypy wiˈix jantsy oy jyaˈayˈattë, ets ko duˈunyëm të myëdunëdë mä të yˈagujkˈat jyotkujkˈattë ets mä të tpäättë amay jotmay.

3. Nimaytyäˈäk wiˈixë Jyobaa dyajtuuny nidëgëëgë yˈuˈunk yˈënäˈk mëdiˈibë nety të myëjjäˈäyëndë parë ttuundë mëdiˈibë nety të ttuknibëjktäägë.

³ Jyobaa duˈunyëm xyajtsobäädäˈänëm oy nuˈun ja xëëw jëmëjt wyimbatët.a Ixtëm tëëyëp, yajtuunë yˈuˈunk yˈënäˈk oyë nety të myëjjäˈäyëndë parë ttuundë mëdiˈibë nety të ttuknibëjktäägë. Ixtëm nˈokpëjktakëm, Sara, oyë nety të myëjjäˈäyënë ojts yaˈˈanëëmë ko pyäädaambyë nety tuˈugë yˈuˈunk mä pyëtsëmäˈäny tuˈugë nax käjpn mëdiˈibë mëj itäämp ets mä nety myinäˈäny ja Mesías (Gén. 17:​15-19). Nanduˈunë Moisés, yaˈˈanëmääy parë nëjkx dyaˈˈawäˈätspëtsëmy ja israelitëty jap Egipto (Éx. 7:​6, 7). Ets nanduˈunë apostëlë Juan, jyaay mëgoxkë liibrë mëdiˈibë yajpatp mä Biiblyë.

4. Ixtëm jyënaˈanyë Proverbios 15:​15, ¿ti mbäät pyudëkëdë pënaty të myëjjäˈäyëndë parë twinguwäˈägëdët ja amay jotmay mëdiˈibë pyattëp? (Ix nanduˈunë dibujë).

⁴ Ko nmëjjäˈäyënë kanääk pëky ja amay jotmay mëdiˈibë nbatëm. Duˈun ixtëm jyënany tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm: “Tsip nimëjääw ja xëëw tiempë yˈaknaxy”. Per mëdiˈibë mbäät pyudëkëdë ja mëjjäˈäytyëjk parë twinguwäˈägëdët ja amay jotmay, yëˈë ja xondakënb (käjpxë Proverbios 15:15). Mä yäˈädë artikulo, nˈixäˈänëm ti mbäät ttundë ja nmëguˈukˈäjtëmëty parë duˈunyëm yajpäättët agujk jotkujk. Nˈixäˈänëm nanduˈun wiˈix mbäät pyudëkëdë ja nmëguˈukˈäjtëmëty mëdiˈibë mëët yeˈeymyuk nyäjxmuktë. Per min jawyiin nˈokˈijxëm tijaty jotmay pyattëbë nmëguˈukˈäjtëmëty mëdiˈibë të myëjjäˈäyëndë ets päätyë net mon tuk nyayjyawëdë.

¿TIJATY JOTMAY PYATTËBË MËJJÄˈÄYTYËJK?

5. ¿Tijaty mbäät axëëk xyajnayjyäˈäwëm ko nmëjjäˈäyënë?

⁵ Mëdiˈibë mbäät mon tuk xyajnayjyäˈäwëm ko nmëjjäˈäy nmëˈˈënäˈkënë, yëˈë ko kyaj mbäät ti nˈoktuˈunënë ixtëm ko ojts nˈënäˈkˈäjtëm mä nety oy mëk nyajpatëm (Ecl. 7:10). Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xyëëwˈäjtypy Ruby, duˈun jyënaˈany: “Nëgooyëts xytsyiptakxënë nduktëkëdë nwit, tukëˈëyëtsë niniˈkx ngëbäjk pyëjktääynyë. Axtë kojëts nbëjktaˈagyë ndekyjyiits nëgooyëts xytsyiptakxënë. Tëjëtsë ngëˈë jyuˈundäˈäy mët kojëts nmëdatyë päˈäm nbäjkoty, pääty axtë mëdiˈibëts ijty kyaj nëgoo xytsyiptakxë, nimëjääwëts njäˈäwënë”. Harold, mëdiˈibë tuun Betel, duˈun jyënaˈany: “Kyajëts tyam nˈokduˈunˈäjnë ixtëm kojëts nˈënäˈkˈäjty, ets yëˈë mëdiˈibëts axëëk xyajnayjyäˈäwëp. Pes nëgooyëts ijty nˈëyëˈëgan nguyatanë. Pääty kojëts ijty nˈëyëˈëktë ja nmëguˈuktëjkëtyëts duˈun ijty jyantsy jyënäˈändë: ¡Moodë pelotë Harold, yëˈko yëˈë seguurë dyajnaxäˈäny! Per tyam nijeˈeyëts mbäät nganekykyäˈtsëˈëky tuˈugë pelotë”.

6. 1) ¿Tijaty mëdiˈibë mbäät mon tuk xyajnayjyäˈäwëm? 2) ¿Ti mbäät pyudëkëdë ja mëjjäˈäytyëjkëty parë tnijawëdët pën mbäät duˈunyëm yˈakkarrëwiittë o nyëjkxtët muum naytyuˈuk? (Ixë artikulo mëdiˈibë jënäämp “¿Mbäädëts nˈakkarrëwiity?”).

⁶ Mbäät mon tuk xyajnayjyäˈäwëm ko kyaj mbäät ti këˈëm nekytyuˈunëm, etsë net ntsojkënë parë pën xykyuentëˈäjtëm o nëjkxëm tsënaabyë mä ja uˈunk ënäˈkë tyëjk. Mbäät kyaj nˈokkarrëwiˈtënë o muum nˈoknëjkxënë naytyuˈuk, ixtëm kamoty tuˈujoty mët ko nbëjkënë o ko kyaj oy nˈokˈijxënë. ¡Mon tuk ko duˈun njäjtëm! Per mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm, yëˈë ko njamyajtsëm ko duˈunyëmë Jyobaa xyajtsobatëm etsë nmëguˈukˈäjtëmëty oy kyaj mbäät ti naytyuˈuk nˈoktuˈunënë. Jyobaa jyaygyujkëp nanduˈun wiˈix nnayjyäˈäwëm. Nan yˈijxypy ko mëk ntsojkën ets ko nanduˈun ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm, ets yëˈëjën mëdiˈibë niˈigyë yajtsobatypy (1 Sam. 16:7).

7. ¿Ti pudëkëyanëdëp ja mëjjäˈäytyëjkëty ko mon tuk nyayjyawëdët mët ko kyaj tˈokˈixanëdë ja kutëgoˈoyën?

⁷ Mëdiˈibë nanduˈun mbäädë mëjjäˈäytyëjk mon tuk yajnayjyawëdë, yëˈë ko wyinmaytyë ko kyaj tˈokˈixanëdë ja kutëgoˈoyën. Pën duˈun wyinmaytyë, mëdiˈibë pudëkëyanëdëp, yëˈë ko tjamyatstët ko tam tiko Jyobaa myaˈkxtuky mä tkayajminynyëm ja kutëgoˈoyën (Is. 30:18). ¿Ets tiko myaˈkxtuky? Yëˈko tmoˈoyë tiempë miyonkˈamë jäˈäy ets yˈixyˈatëdët parë myëdunëdët (2 Ped. 3:9). Pääty ko ja mëjjäˈäytyëjk nyayjyawëdët mon tuk, oy ko tjamyatstët ko mbäät mayë jäˈäy tˈixyˈattë Jyobaa, ixtëm ja fyamilyëty, mä kyaminynyëm ja kutëgoˈoyën ets duˈun nëjkx nyitsoˈoktë.

8. Oknimaytyäˈäk ti tyuundëbë mëjjäˈäytyëjk ko kyaj oy nyayjyawëdë.

⁸ Ko kyaj oy nnayjyäˈäwëm mët ko nbëjk nˈijxëm, mbäät nyajpëtsëˈëmëm ja ääw ayuk o nduˈunëm mëdiˈibë ok nmëkjäˈäwëm (Ecl. 7:7; Sant. 3:2). Duˈunën jyajtyë Job, ko nety jam dyajnaxyë jäj jëmuˈumën, ta dyajpëtsëëmyë ääw ayuk “mëdiˈibë kyaj pyaatyëty” (Job 6:​1-3). Pääty ko ja mëjjäˈäytyëjk dyajpëtsëmdë ääw ayuk o ttundë mëdiˈibë kyaj yˈoyëty, yëˈë duˈun mët ko pyëk yˈixëdë o jam ti tsooy tjëëndë. Per kyaj mbäät yëˈë ndukkäjpxëm ko të nmëjjäˈäyënë o nbëjk nˈijxënë parë net pën wiink nyajnayjyäˈäwëm o nyajpëtsëˈëmëm ja ääw ayuk mëdiˈibë kyaj yˈoyëty. Ets pën të axëëk pën nyajnayjyäˈäwëm, nˈokˈamdoˈowëmë maˈkxën (Mat. 5:​23, 24).

¿TI MBÄÄT TTUNDË JA MËJJÄˈÄYTYËJK PARË DUˈUNYËM AGUJK JOTKUJK NYAYJYAWËDËT?

9. ¿Tiko mbäät tnasˈixëdë ja mëjjäˈäytyëjk ets yajpudëkëdët? (Ix nanduˈunë dibujë).

⁹ Kupëk ko pën mbudëkëyäˈänëdët (Gál. 6:2). Ko tim ëgäˈäny pën mbudëkëyäˈänëdët, mbäät mtsiptakxëty xykyupëkët. Duˈun tnimaytyaˈaky tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xëwˈäjtp Gretl: “Näˈäty, xytsyiptakxëbëts ngupëkët ja naybyudëkë mët ko kyajëts pën nˈatsipäˈäny. Tëjë tiempë tmënëjkxy parëts të nbëkyë kuentë ko tsojkëbëts nˈitët yujy tudaˈaky etsëts ngupëkët ko nyajtëgoyˈajtypyëtsë naybyudëkë”. Ko xynyasˈixët ets pën mbudëkëdët, ta ja mmëguˈuktëjk agujk jotkujk xyajnayjyawëyaˈanyëty (Hech. 20:35). Ets mijts nanduˈun agujk jotkujk myajpäädäˈäny, pes mbëkaambyë kuentë ko mëk mtsokëdë ja mmëguˈuktëjk ets ko mëjotmaybyatëdëp.

10. ¿Tiko yˈoyëty ets ja mëjjäˈäytyëjkëty tkuˈëw tkukäjpxëdët ko yajpudëkëdë? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹⁰ Yajnigëxëˈëk ko myajtsobatypy ja naybyudëkë (Col. 3:15; 1 Tes. 5:18). Ko pën xypyudëjkëm, mëjwiin kajaa nyajtsobatëm, per näˈäty njäˈäytyëgoˈoyëm nguˈëˈëw ngukäjpxëm. Parë tjawëdët ja nmëguˈukˈäjtëmëty ko nyajtsobatëm tijaty xytyukmëduˈunëm, mbäät nmëtxik nmëtxoˈonëm o nˈanëmäˈäyëm “dyoskujuyëp”. Leah, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë kyuentëˈäjtypyë mëjjäˈäytyëjk Betel, duˈun jyënaˈany: “Niduˈuk ja nmëguˈukˈäjtëm jyaapy tuˈugë neky, mä tkuˈëw tkukäjpxë kojëts nguentëˈaty. Kyaj nëgoo yeny ttimyjyaˈay, per mëdiˈibë jap kyujäˈäyëp yajnigëxëˈkypy ko yajtsobatypy tiijëts ndukmëduumpy. Jantsy agujk jotkujkëts nnayjyawëty kojëts nˈixy nuˈunën dyajtsobääty kojëts nbudëkë”.

11. ¿Wixaty mbäädë mëjjäˈäytyëjk tpudëkëdë ja ënäˈktëjk? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹¹ Pudëkëdë ja ënäˈktëjkëty. Ko ja xëëw tiempë ets ja jot mëjääw nyajtuˈunëm mä nbudëjkëm ja ënäˈktëjkëty, ta kyaj nëgoo nˈokmëmayäˈän nˈokmëdäjäˈänënë ja njotmayˈäjtëm. Jap África duˈunë jäˈäy jyënäˈändë ko ja mëjjäˈäytyëjkëty duˈun ixtëm tuˈugë liibrë mëdiˈibë nëgooyë tijaty tnimaytyaknë. Per pën ja jäˈäy kyaj tkajpxy, kyaj mbäät ti tjaty. Nanduˈunë mëjjäˈäytyëjkëty, pën kyaj tnimaytyäˈäktë tijaty jyäjt nyijäˈäwëdëp tsipë ënäˈktëjk ttukniˈˈixëdët tijaty. Pääty ixyˈattë ja ënäˈktëjk, yajtëwdë tijaty ets mmëdoowˈittë net. Oy ko nanduˈun xytyukmëtmaytyäˈäktët wiˈixë Jyobaa të mbudëkëdë ets wiˈix mˈagujkˈat mjotkujkˈattë ko xymyëmëdowdë. Ko xypyudëkëdët ets xyˈagujkmoˈoy xyjyotkujkmoˈoyët ja ënäˈktëjk, yëˈë mëdiˈibë agujk jotkujk myajnayjyawëyanëp (Sal. 71:18).

12. ¿Ti Jyobaa tyukwandakypyë mëjjäˈäytyëjkëty mä Isaías 46:4? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹² Amdowë Jyobaa ja jot mëjääw. Näˈäty mbäät mnayjyawëty ko kyaj ti ja mjot mmëjääwnë, per jamyats ko Jyobaa “ninäˈä kyaˈˈanuˈkxë ets kyamëjääwgëxy” (Is. 40:28). Yëˈë nëgooyë mëkˈäjtënë tmëdäjnë, ets mbäät nanduˈun dyajtuny parë tpudëkë ja mëjjäˈäytyëjk (Is. 40:​29-31). Tyukwandakypy ko myäjtsˈitaampy (käjpxë Isaías 46:4). Jyobaa xëmë tkuytyuny mëdiˈibë të twandaˈaky (Jos. 23:14; Is. 55:​10, 11). Pääty ko këˈëm nˈijxëm wiˈixënë Jyobaa xytsyojkëm ets xypyudëjkëm, yëˈë mëdiˈibë agujk jotkujk xyajnayjyäˈäwëm.

13. Ixtëm jyënaˈanyë 2 Corintios 4:​16-18, ¿ti mbäät tjamyatstë ja mëjjäˈäytyëjk? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹³ Jamyats ko waanë jeˈeyë tyam myaˈˈayoyëty ja mëjjäˈäyˈat. Ko xynyijawë ko kyaj duˈun xëmë myajpäädäˈäny, yëˈë mbudëkëyanëp parë xymyëmadäˈägët. Mä Biiblyë yajnimaytyaˈaky ko kyaj pën yˈokmëjjäˈäyëyanë ets yˈokpëkan yˈokˈixanënë (Job 33:25; Is. 33:24). ¡Mbäät agujk jotkujk myajpääty ko xynyijawët ko mä tiempë myiny kyëdaˈaky oy mëk myajpäädanë ets kyaj nëjkx mˈokpëjk mˈokˈijxënë! (Käjpxë 2 Corintios 4:​16-18). Per ¿ti net mbäät nduˈunëm niˈamukë parë nbudëjkëm ja mëjjäˈäytyëjk?

¿WIˈIX MBÄÄT NBUDËJKËM JA MËJJÄˈÄYTYËJKËTY?

14. ¿Tiko jyëjpˈamëty nmëgäjpxëm ets nëjkx nguˈijxëm ja mëjjäˈäytyëjk?

¹⁴ Nˈokkuˈijxëm ets nˈokmëgäjpxëm xëmë ja mëjjäˈäytyëjkëty (Heb. 13:16). Pënaty të myëjjäˈäyëndë mon tuk nyayjyawëdë ko yajpäättë naytyuˈuk. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë kyaj mä yˈoknëjkxnë, jyënaˈany: “Kojëts nyajpääty mäjëtsë njëën ndëjk, nëgooyëts ntsipkaˈxnë, njotˈambëjknë mët ko duˈunëts nayjyawëty ko tsumy matsypyëmëts nˈity”. Ko nguˈijxëmë mëjjäˈäytyëjk, duˈun ndukˈijxëm ko ntsojkëm ets ko nmëjotmaybyatëm. Per mbäät näˈäty të njatukniwinmäˈäyëm nmëgäjpxäˈänëm o nëjkx nguˈixëyäˈänëm, per ta duˈunyë njäˈäytyëgoˈoyëm. Kom kyaj nëgoo pënë tiempë tmëdaty, ¿ti xypyudëkëyäˈänëm parë nˈijxëm “tijatyën niˈigyë jëjpˈam”, ixtëm ko nguˈijxëm ja mëjjäˈäytyëjk? (Filip. 1:​10, TNM). Mbäät ngujäˈäyëm parë njamyajtsëm ets nduknigajxëmë mensaje o nmëgäjpxëm. Ets pën ninëjkxäˈänëm mä tyëjk, nˈoktukniwijtsëm ti xëëw meerë nëjkxäˈänëm.

15. ¿Ti mbäät ttundë ja ënäˈktëjk parë mëët nyaymyaaybyëkëdët ja mëjjäˈäytyëjk?

¹⁵ Pën mijts mˈënäˈkˈäjtp waˈanë net mnayajtëyëty, ti mnimaytyäˈäktëp mët ja mëjjäˈäytyëjk o ti mbäät mëët xytyuny. Per këdii xymyëmay xymyëdäjy, pes mëdiˈibë tsojkëp, yëˈë ets jeˈeyë mˈoyjyaˈaytyäˈägët mët yëˈë (Prov. 17:17). Käjpx mmaytyäˈäk mëët mä kyatsondaˈakynyëm o mä të kyexyë reunyonk. Mbäät xyajtëy mëdiˈibë tekstë yˈoymyëdoopy, ti mëdiˈibë jyamyejtsypy ko myutskˈäjty o mbäät nanduˈun mëët xyˈixyë JW Broadcasting^®. Oy ko nanduˈun xyˈixët wixaty mbäät xypyudëkë, ixtëm nˈokpëjktakëm, mbäät xyajjënäjkë tijaty yaˈëxpëkäämp mä reunyonk o xyˈaktualisaräjtë tyelefënë o tyabletë. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xyëëwˈäjtypy Carol duˈun jyënaˈany: “Wow witstë ja mëjjäˈäytyëjkëty ets tundë mëët mëdiˈibë mijtsëts mtsojkënyëˈäjttëp. Duˈun ixtëm ëjtsën, oyëts jyamëtyë nxëëw njëmëjtnë duˈunyëmëts tijaty njantsy tyunäˈäny. Jantsy nëjkxäämbëts juuy këbäjtpë, kääy ukpë o nˈixäˈäny ndunäˈänyëts tijatyë Dios të dyajkojy”. Etsë Maira, duˈun jyënaˈany: “Jaajëts tyamë njëmëjt 33 ets niduˈugë nmëtnaymyaayëbëts ja jyëmëjt 90. Per kojëts nnaybyäädëdë kyaj pën tnekyjyamyetsy ja xyëëw jyëmëjt, tajëts ndëkëdë pelikula ijxpë etsëts nxiˈik nxondë. Ets kojëts nbäättë amay jotmay xim yamëts naybyudëkëdë”.

16. ¿Tiko yˈoyëty njamyëdäjtëm ja mëjjäˈäytyëjkëty mä doktoor?

¹⁶ Nˈokjamyëdäjtëm mä doktoor. Oy ko nbanëjkxëm ja mëjjäˈäytyëjkëty mä doktoor, per kyaj jeˈeyë naswoˈowëm, tsojkëp nbanäjxëm ets nˈijxëm wiˈix jap yajtsoybyetyëty (Is. 1:17). Mbäät ngujäˈäyëm wixaty jap ja doktoor yˈanëˈëmxëty. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xyëëwˈäjtypy Ruth duˈun jyënaˈany: “Kojëts nëjkxy naytyuˈuk mä doktoor, kyaj tmëbëky ixtëmëts nˈanëëmë. Näˈäty axtë xyˈanëmaabyëts ko jeˈeyëts nbäˈämˈëëny. Per kyajëts duˈun xytyuny kojëts pën xyjyamyëdaty. Pääty, mëjwiin kajaajëts ngukäjpxë ko ja nmëguˈukˈäjtëm tjuuttë tiempë parëts xypyanëjkxtë mä doktoor”.

17. ¿Wixaty mbäät nbudëjkëm ja mëjjäˈäytyëjkëty parë duˈunyëm ttundët ja Diosë tyuunk?

¹⁷ Nˈoknëjkxëm mëët ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë. Näˈäty ja mëjjäˈäytyëjk kyaj tmëdattë jot mëjääw parë nyëjkxtët ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë winjëën windëjk. Per mbäät nëjkx mëët xynyadanë karruˈunk ets axtë xymyënëjkxë syiyë parë pyoˈkxët. Mbäät nanduˈun xywyoy parë nëjkx mjamyëdatyëty ets xyaˈëxpëkët tuˈugë jäˈäy o xywyoownëjkxët ja mëdiˈibë myaˈëxpëjkypy mä tyëjkën parë jam mëët xyaˈëxpëkët. Pënaty tuundëp mëjjäˈäy mbäät nanduˈun ttukniwitsëdë ets nbëtsëˈëmëm jënˈayeˈepy tëjkˈayeˈeybyë mä jyëën tyëjkë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë të myëjjäˈäyënë, duˈuntsoow mbäät nanduˈun xyjyamyëdäjtëm. Jyobaa agujk jotkujk nyayjyawëyaˈanyëty ko tˈixët nuˈunën ntsojkëm ets nwingutsëˈkëm ja mëjjäˈäytyëjkëty (Prov. 3:27; Rom. 12:10).

18. ¿Ti nˈixäˈänëm mä jatuˈukpë artikulo?

¹⁸ Yäˈädë artikulo yëˈë të xytyukjamyajtsëm ko Jyobaa etsë nmëguˈukˈäjtëm mëk ttsoktë ets dyajtsobäättë ja mëjjäˈäytyëjkëty. Tëyˈäjtën ko tsip nimëjääw ja jyukyˈäjtën tˈakˈyajnaxtë, perë Jyobaa pudëkëyanëdëp parë duˈunyëm yajpäättët agujk jotkujk (Sal. 37:25). ¡Mëjwiin kajaa xymyëjääwmoˈoyëm ko mä tiempë myiny kyëdaˈaky mas niˈigyë agujk jotkujk nyajpäädäˈänëm ixtëm ninäˈänëm duˈun ngayajpatëm! Mä ja tuˈukpë artikulo, yëˈë nˈixäˈänëm ti mbäät xypyudëjkëm parë duˈunyëm agujk jotkujk nyajpatëm oy jam nguentëˈäjtëm tuˈugë mëjjäˈäy, tuˈugë uˈunk mëdiˈibë pëjk ijxëp o tuˈugë nmëtnaymyaayëbëˈäjtëm.