“Mëk mdanëdët, këdii mwäˈkˈyuˈkxtë”

1, 2. ¿Tiko Diosmëduumbë yaˈijxkijpxyë mët tuˈugë tëjk mëdiˈibë kanäk nikëˈëy jap Tokio? (1 Corintios 15:58, TNM).

MÄ JËMËJT 1978, ta yajkojtsondaky jap Tokio (Japón) tuˈugë tëjk mëdiˈibë 60 nikëˈëy. Ko ijty japë jäˈäy nyaxtë, ta nyayajtëwëdë pën kyaj wiˈix jyatët ko janääm jatsojk nyaxyë ujx. Per ¿ti tyuundë ja injenyeerë parë kyaj wiˈix jyatët? Täˈtspëky ojts tkojtë ets extëm mbäät jeˈeyë yˈuˈuymyiny yˈuˈuyxyipy ko ja ujx nyaxët. Ninuˈun nDiosmëduˈunëm, yëˈë mëët nyaˈijxkijpxyëmë yäˈädë tëjk. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm?

² Tuˈugë Diosmëduumbë, tsojkëp kijpxënbyaaty tijaty ttuny, mëk tyanët, per kyaj nanduˈun kyujuundäˈägët. Mëkën mbäät tyanë ets yˈitët seguurë ko mëdiˈibë niˈigyë oybyëtsëëmp, yëˈë ko tmëmëdowëdë Jyobaa yˈanaˈamën (käjpxë 1 Corintios 15:58, TNM). Tsojkëp “tmëmëdowëdë Dios” ets ninäˈä tkakajpxykyutëjët ja yˈëwij kyäjpxwijën. Ets pën mbäät, jëjpˈam nanduˈun “kyajpxyjyaygyukët” ets kyaj yëˈë ja wyinmäˈäny ttimytyukpëtsëmäˈänët (Sant. 3:17, TNM). Ko tuˈugë Diosmëduumbë tijaty ttuny kijpxënbyaaty, kyaj tijaty ttimyyaˈoˈktëy o tijaty ttimynyaˈixy. Mä yäˈädë artikulo nˈixäˈänëm mäjatyën tsyokyëty mëk ndënäˈäyëm ets nanduˈun yajnimaytyäˈägäˈäny mëgoxk pëky tijatyënë Satanás yajtuumpy parë xyajtëgoyäˈänëm ets parë kyaj mëk ndënäˈäyëm.

¿MÄJATY TSYOKYËTY ETS MËK NDËNÄˈÄYËM?

3. ¿Tijatyë Jyobaa xytyukˈanaˈamëm mä Apostʉlʉty 15:28, 29?

³ Jyobaa yëˈëyë myëdäjtypyë madakën parë xymyoˈoyëm ja yˈanaˈamën ets xëmë tijaty ttukˈaneˈemy ja nyax kyäjpn extëm mbäät tjaygyukëdë (Is. 33:22). Mä primer siiglë, pënaty wyoowˈyeˈeytyë ja Diosë kyäjpn ojts tnigäjpxtë tëgëk pëky mäjatyën mbäät ja Diosmëduumbëty mëk tyanëdë. 1) yëˈëyë yˈawdattëbë Jyobaa ets kyaj tˈawdattëdë wiink dios, 2) tmëmëdowdëdë Jyobaa yˈanaˈamën ko kyaj tkupëktëdë neˈpyny ets 3) tkuytyundëdë Jyobaa yˈanaˈamën ko twintsëˈëgëdë ja jyukyˈäjtën duˈunë toxytyëjk etsë yetyëjk (käjpxë Apostʉlʉty 15:28, 29). ¿Wiˈix mbäät tuˈugë Diosmëduumbë duˈun ttuny extëm yä të yajnigajpxy?

4. ¿Ti yˈandijpy ko yëˈëyë nˈawdäjtëmë Jyobaa? (Diˈibʉ Jatanʉp 4:11).

⁴ Yëˈëyë nˈawdäjtëmë Jyobaa ets kyaj nˈawdäjtëmë wiink dios. Jyobaa ojts ttukˈaneˈemy ja israelitëty ets yëˈëyë yˈawdatëdët (Deut. 5:6-10). Ko Satanás tjayajkäˈäjanyë Jesus, ta yˈatsoowë ko yëˈëyë mbäät nˈawdäjtëmë Jyobaa (Mat. 4:8-10). Pääty kyaj nˈawdäjtëm nituˈugë awinax ets nituˈugë naxwinyëdë jäˈäy. Kyaj nyajmëjpëtsëˈëmëm pënaty nyiwintsënˈäjttëbë relijyonk, tuˈugë politikë, tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë ëëw yaxp, mëdiˈibë ëyëˈk kuyäjtp o mëdiˈibë mëj ijtp. Yëˈëyë nbuwäˈkëmë Jyobaa mëdiˈibë tukëˈëyë të dyajkojtäˈäy ets yëˈëyë nˈawdäjtëm (käjpxë Diˈibʉ Jatanʉp 4:11).

5. ¿Tiko nmëjˈijxëmë jukyˈäjtën ets kyaj ngupëjkëmë neˈpyny?

⁵ Jyobaa nyiˈanaˈamëp parë nmëjˈijxëmë neˈpyny etsë jukyˈäjtën. ¿Tiko? Yëˈko neˈpyny yëˈë yˈandijpyë jukyˈäjtën etsë Jyobaa yëˈë të xynyamoˈoyëm (Lev. 17:14). Ko Jyobaa tˈanmääyë naxwinyëdë jäˈäy ko mbäät ttsuˈutstë jëyujk animal ojts tˈanëëmë ko kyaj mbäät tjëˈxtë ja neˈpyny (Gén. 9:4). Ja israelitëty ojts nanduˈun yaˈˈanëëmëdë mä Ley mëdiˈibë Moisés yajmooy ko kyaj mbäät tjëˈxtë ja neˈpyny (Lev. 17:10). Pënaty wyoowˈyeˈeytyë Diosë kyäjpn mä primer siiglë ojts tˈanëëmëdë niˈamukë ja Diosmëduumbëty: “Kyaj xyjëˈxtët ja neˈpyny” (Apos. 15:28, 29). Ëtsäjtëm yëˈë nanduˈun nmëmëdoˈowëmë yäˈädë anaˈamën ko nˈijxëm wiˈix ntsoybyatäˈänëm o tijaty ngupëkäˈänëm.b

6. ¿Tijaty tsojkëp nduˈunëm parë njukyˈäjtëm extëmë Jyobaa tniˈanaˈamë?

⁶ Nguytyuˈunëmë Jyobaa yˈanaˈamën ko nwintsëˈkëm ja jukyˈäjtën duˈunë toxytyëjk etsë yetyëjk (Eb. 13:4). Apostëlë Pablo duˈun ojts xyˈëwij xykyäjpxwijëm: “Jëjpkuwitsëdë ja mniniˈkx mgëbäjk”. Ko duˈun ojts tnigajpxy yëˈë nety xytyukˈijxëm ko tsojkëp mëk ndënäˈäyëm parë njëjpkudijëm ko xytyukmiˈinëm ja axëëkpë tsojkën. Extëm nˈokpëjktakëm, kyaj nˈijxëm o nduˈunëm mëdiˈibë mbäät xyajtëgoˈoyëm mët tuˈugë yetyëjk etsë toxytyëjk (Col. 3:5, TNM; Job 31:1). Ets ko nety nˈijxëm ko tam ti xyajtëgoyäˈänëm, nˈokjëjpkudijëm netyë parë kyaj xytyukmëjagamgakëmë Dios.

7. ¿Wiˈixë jot winmäˈäny nbëjktäˈägäˈänëm, ets tiko?

⁷ Jyobaa tsyojkypy ets nmëmëdoˈowëm winë ääw winë jot (Rom. 6:17). Tijaty xytyukˈanaˈamëm yëˈë parë këˈëm ndukˈoyˈäjtëm ets kyaj mbäät nyajtëgäjtsëm ja yˈanaˈamën (Is. 48:17, 18; 1 Kor. 6:9, 10). Ndunäˈänëmë mëjääw parë nyajjotkujkˈäjtëmë Jyobaa, nanduˈun njënäˈänäˈänëm extëm jyënany niduˈuk mëdiˈibë jyaayë Salmo: ‘Ëjts tëëts nduknibëjktäägë winë ääw winë jot kots nbadunäˈäny yëˈë mˈënaˈamën mdëyˈäjtën, winë xëëw winë jëmëjt mäbäädëts njukyˈatyën’ (Sal. 119:112, TY). Perë Satanás yˈëxtäˈäyaambyë winmäˈäny wiˈix mbäät xyajtëgoˈoyëm ets kyaj mëk ndënäˈäyëm. ¿Tijaty yajtuumpy?

¿TIJATY YAJTUUMBYË SATANÁS PARË XYAJTËGOYÄˈÄNËM?

8. ¿Tiko Satanás xytyuknibëdëˈkëmë jäˈäy?

⁸ Ko nyajnibëdëˈkëm. Satanás xytyuknibëdëˈkëmë jäˈäy ets xyˈaxëktuˈunëm, yëˈë tsyojkypy ets nmëjagamgakëmë Jyobaa ets kyaj mëk ndënäˈäyëm (1 Peed. 5:8). Ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë jukyˈäjttë ja tiempë mä Jesus, ojts yaˈˈatsëˈëk yaˈˈajawëdë, yajwojp yajkäˈätstë ets axtë yaˈoˈkëdë jäˈäy ko mëk tyënääytyë (Apos. 5:27, 28, 40; 7:54-60). Tyam, nanduˈunë Satanás xytyuknibëdëˈkëmë naxwinyëdë jäˈäy. Extëm nˈokpëjktakëm, jap Rusia ets mä wiinkpë it lugäär mayë nmëguˈukˈäjtëm yajnibëdëˈëktë ets axëëk yajtundë. Nimayë nmëguˈukˈäjtëm wiˈixëm nanduˈun twinguwäˈägëdë amay jotmay extëm ko jäˈäy nyibëdëˈëgëdë.

9. ¿Wiˈix näˈäty pën xyajtëgoyäˈänëm extëmë kyaj nbëjkëmë kuentë? Oknimaytyäˈäk mët tuˈugë ijxpajtën.

⁹ Ko xyajtëgoyäˈänëm extëm kyaj nbëjkëmë kuentë. Satanás kyaj jeˈeyë xytyuknibëdëˈkëmë jäˈäy, nanduˈunën tijaty dyajtuny mëdiˈibë mëët xyajkäˈäjäˈänëm ets kyaj nbëjkëmë kuentë (Éfes. 6:11). Min nˈokˈijxëm wiˈix yajnimaytyaˈagyë Bob. Yëˈë mëjtaˈaky pyäˈämbejty ets yaˈˈanmääy ko yajtsukäämp. Ko ojts yajmënëjkxy hospital, ta ja doktoortëjk yˈanmääyëdë ko tsojkëp tyëkëdë neˈpyny, per yëˈë niwiˈixtsow tkakupëjky. Ta ja doktoor mëdiˈibë nety tsukanëp, yˈanmääyë ko kyaj ti jotmay, mbäät tsyukyëty oy kyatëkëdë neˈpyny. Ko ojts nyëjkxtääynyëdë ja jyëëky myëguˈuk, ta ja doktoor mëdiˈibë nety pëjktäˈäganxëbë yˈanestesyë, yˈanmääyë: “Kyaj tyunäˈänyë neˈpyny mä myajtsukäˈäny, per pën tëgoyˈäjtp tyäts ngëˈëjoty ndimymyëdatäˈäny”. Waˈan ja doktoor wyinmääy ko mbäät tkupëky ja neˈpyny ko ja jyëëky myëguˈuk nyëjkxtäˈäytyët. Perë Bob mëk tyënääy ets jyënany ko niwiˈixtsow tkakupëkäˈänyë neˈpyny oy ti tyun jyatëdët.

10. ¿Tiko kyujotmayëty nwinmäˈäyëm extëmë jäˈäy wyinmaytyë mëdiˈibë kyaj tmëdundë Jyobaa? (1 Korintʉ 3:19, 20).

¹⁰ Ko nwinmäˈäyëm extëmë jäˈäy mëdiˈibë kyaj Diosmëdundë. Pën duˈun nwinmäˈäyëm extëmë jäˈäy mëdiˈibë kyaj tnijawëdë ja tëyˈäjtën, mbäät nmastutëmë Jyobaa ets kyaj nekymyëmëdoˈowëm (käjpxë 1 Korintʉ 3:19, 20). Yëˈë “naxwinyëdë jäˈäyëtyë wyijyˈäjtën”, xytyuktunäˈänëm mëdiˈibë këˈëm ntsojkëm. Min nˈokˈijxëm wiˈix jyäjttë ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë Pérgamo ets Tiatira. Tukninäjxëdë wiˈixë nety jamë jäˈäy jyukyˈattë. Axëëgë netyë jyukyˈäjtën dyajnëjkxtë ets tˈawdattë kanäägë dios. Jesus ojts yˈëwij kyäjpxwijëdë ko kyaj nety yˈoyëty extëm jam jyukyˈattë (Diˈibʉ Jatanʉp 2:14, 20). Tyam mbäät nanduˈunë jäˈäy mëdiˈibë mëët nduˈukmujkëm, xyajwinmayäˈänëm extëm wyinmaytyë. Mbäät ja jëëky mëguˈuk o pënaty mëët nnayˈixyˈäjtëm xyˈanmäˈäyëm parë nduˈunëm tijaty miimp mä jot winmäˈäny o ti ja niniˈkx këbäjk tsyojkypy ets kyaj nmëmëdoˈowëmë Jyobaa yˈanaˈamën. Mbäät jyënäˈändë ko kyaj wiˈixëty ko nduˈunëm tijaty ntsojkënyëˈäjtëm ets ko Biiblyë kyaj yˈoktuunë o ko të nyidiempë nyäjxnë.

11. ¿Ti tsojkëp njëjpkudijëm?

¹¹ Mbäät näˈäty nwinmäˈäyëm ko kyaj yajxon njaygyujkëm wiˈixë Jyobaa xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm ets ko tsojkëp yajxon yajkäjpxtëˈkxët. Axtë waˈanë net nwinwäˈknaxäˈänëm “diˈibë ijtp këxjäˈäy” (1 Kor. 4:6). Duˈunën yˈadëtstë pënaty nyiwintsënˈäjttë relijyonk ja tiempë mä Jesus jyukyˈajty. Pes ojts tijaty tˈaktimypyëjktäˈäktë mä ja Ley mëdiˈibë nety kyaj jap myiny, ets päätyë netë jäˈäy ojts tmëkjäˈäwëndë tmëmëdowdët (Mat. 23:4). Perë Jyobaa wäˈäts tijaty xytyukjaygyujkëm mët yëˈëgyëjxmë Biiblyë etsë nyax kyäjpn. Kyaj tiko ëtsäjtëm tijaty nˈakpëjktakëm (Prov. 3:5-7). Pääty, yëˈëyë nguytyuˈunëm mëdiˈibë ijtp kujayë mä Biiblyë ets kyaj këˈëm ja anaˈamën nyajnaxkëdakëm wiˈix ntsojkëm tijaty ttundët ja nmëguˈukˈäjtëm.

12. ¿Wiˈixë Satanás xywyinˈëˈën xywyinxäjëm?

¹² Ko nyajwinˈëˈën nyajwinxäjëm. Satanás yëˈë yajtuumbyë naywyinˈëën naywyinxäjë ets ‘mëdiˈibë mëj këjxm ijtpën yä naxwiiny’ parë twinˈëëny twinxäjˈyë jäˈäy ets dyajnaywyaˈkxyëty (Col. 2:8, TY). Extëm nˈokpëjktakëm, mä primer siiglë yëˈë yajtuun ja wiinkpë ëxpëjkën ets wiˈixë naxwinyëdë jäˈäy wyinmaytyë, ja judiyëtëjk yëˈë tukniˈˈijxëdë mëdiˈibë nety kyaj yajpääty mä Biiblyë ets jyënandë ko pënaty pyanëjkxtëbë Jesus, tsojkëbë nety duˈunyëm tmëmëdowdët ja Ley mëdiˈibë Moisés yajmooy. Per kyaj nety yˈoyëty mëdiˈibë tyuundëp, pes nimayë jäˈäy kyaj tnekymyëjpëjktaktë ja wijyˈäjtën mëdiˈibë tsoˈomp mä Jyobaa. Tyam, nanduˈunë Satanás dyajwaˈkxy mëdiˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty, mä notisyë, mä redes sociales ets nanduˈun pënaty nyiwintsënˈäjttëbë politikëtëjk ko tnigäjpxtë mëdiˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty. Extëm nˈokpëjktakëm, ko jyaˈˈatyë COVID-19 wiˈix kawiˈixë jäˈäy të myaytyäˈäktë. Per ëtsäjtëm Jyobaa tyestiigëty, duˈun tijaty të nduˈunëm extëmë Jyobaa të xynyëˈëmoˈoy të xytyuˈumoˈoyëm mët yëˈëgyëjxmë nyax kyäjpn (Mat. 24:45).

13. ¿Tiko kyaj mbäät nasˈijxëm ets wiinktsoow ja jot winmäˈäny nbëjktakëm?

¹³ Ko wiinktsow ja jot winmäˈäny nbëjktakëm. Jamyë mbäädë jot winmäˈäny nbëjktakëm mä “tijaty mas jëjpˈam” (Filip. 1:9, 10, TNM). Ko wiinktsow ja winmäˈäny nbëjktakëm, xypyëjkxëm ja tiempë etsë jot mëjääw parë kyaj nekytyuˈunëm mëdiˈibëxyëp mbäät xyjyapudëjkëm. Ets pën yëˈëyë jëjpˈam nbëjktakëm, extëm ja käˈäy ukën, ixy jyawë ets ja tuunk, mbäädë net jamyë jot winmäˈäny nbëjktakëm (Luk. 21:34, 35). Oy ko nanduˈun kyaj nmëdoowˈijtëm ets ngäjpxëm wiˈixë politikëtëjk tijaty dyajtsiptäˈäktë, yëˈë ko mbäät jeˈeyë tiempë nyajtëgoˈoyëm. Pën kyaj nnaygyuentëˈäjtëm, mbäädë net yëˈë niduˈuk nbuˈëˈëw nbukäjpxëm oy japyë jodoty winmäˈänyoty. Mëdiˈibë yam të nˈijxëm mëgoxk pëky, yëˈë mëdiˈibë Satanás yajtuumpy parë kyaj mëk ndënäˈäyëm. Per minë net nˈokˈijxëm tijaty xypyudëkëyäˈänëm parë mëk ndënäˈäyëm.

¿TI MBÄÄT NDUˈUNËM PARË MËK NDËNÄˈÄYËM?

14. ¿Ti mbäät xypyudëjkëm parë Jyobaa ninäˈä ngamastutëm?

¹⁴ Nwinmäˈäyëm tiko Jyobaa ojts ndukëdëjkëmë jukyˈäjtën ets ojts nnëbajtëm. Ko ojts duˈun nduˈunëm, yëˈë parë nbuwäˈägëyäˈänëmë Jyobaa. Jamyats ko mëdiˈibë nanduˈun mbudëjkë parë mˈijty seguurë ko të xypyaaty ja tëyˈäjtën, yëˈë ko xyˈixyˈajtyë Jyobaa, ko xymyëjˈijxy xymyëjpëjktaky ets ko niˈigyë xytsyojky. Ko niˈigyë ja mmëbëjkën kyëktëjkë, ta mjodëmbijty ets kyaj xytyuuny tijatyë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy, yëˈëyë mduun tijaty kyupëjkypy. Agujk jotkujk mnayjyäˈäwë ko ojts xynyijawë ko Jyobaa mbokymyaˈkxëp (Sal. 32:1, 2). Ojts nanduˈun xypyëjktaˈaky ja mwinmäˈäny ko xëmë mnëjkxäˈäny reunyonk ets xytyukmëtmaytyäˈägäˈänyë jäˈäy tijaty kujk mnijäˈäwëp mä Biiblyë. Per ko ojts mnëbajnë, ta xypyääduˈudëjkë ja tuˈu mëdiˈibë yajnëjkxp mä jukyˈäjtën ets të mwinmäˈäny xypyëjktaˈaky ko ninäˈä xykyajëjpˈyeˈeytyuˈudäˈäny (Mat. 7:13, 14).

15. ¿Wiˈix xypyudëjkëmë Diosë yˈAyuk ko ngäjpxëm ets ko nbawinmäˈäyëm?

¹⁵ Nˈokkäjpxëmë Diosë yˈAyuk ets nˈokpawinmäˈäyëm. Parë tuˈugë kepy mëk tyanët, tsojkëp mëk yˈitët ja tyikts yˈääts. Nanduˈunën ëtsäjtëm, parë mëk ndënäˈäyëm, tsojkëp niˈigyë nyajkëktëjkëm ja mëbëjkën mä Jyobaa. Ko tuˈugë kepy yeeky, ta niˈigyë tyikts yˈääts kyëktëkë ets niˈigyë tyäˈtspëky. Nanduˈun ëtsäjtëm, ko niˈigyë nˈëxpëjkëmë Dios yˈAyuk ets nbawinmäˈäyëm, ta niˈigyë nˈijtëm seguurë ko mëdiˈibë mas oy, yëˈë ko nduˈuyeˈeyëm mä Diosë nyëˈë tyuˈu (Kol. 2:6, 7). Nˈokpawinmäˈäyëm wiˈix tëëyëp ja Diosmëduumbëty ttukˈoyˈäjttë ko Jyobaa nyëˈëmooy tyuˈumooyëdë, ojts yˈëwij kyäjpxwijëdë ets ojts kyuentëˈatëdë. Extëm nˈokpëjktakëm, Ezequiel yajtukˈaˈijxnäjx wiˈix tuˈugë anklës tkijpxy ttsäˈäty ja templë. Ko duˈun tˈijxy, pudëjkë parë niˈigyë myëbëjkën dyajkëktëjkë, ets ëtsäjtëm yëˈë xytyukniˈˈijxëm parë njukyˈäjtëm wäˈäts extëmë Jyobaa tkupëkyc (Ezeq. 40:1-4; 43:10-12). Mëjwiin kajaa nanduˈun xypyudëjkëm ko nëˈpäät këkpäät nˈëxpëjkëm ja Diosë yˈAyuk ets ko nbawinmäˈäyëm.

16. ¿Ti pudëjkë Bob parë ttuuny mëdiˈibë Jyobaa tyukjotkëdakypy? (Salmo 112:7).

¹⁶ Nˈoktuˈunëm mëdiˈibë Jyobaa tyukjotkëdakypy. Tëgok, ojtsë rey David tkuyˈëy tkuyaˈaxyë Jyobaa mä tˈanmääy ko xëmë tmëdunäˈäny. Duˈun tkuyˈëëy: “Tëtsë nwinmäˈäny nbëjktaˈaky kots ndunäˈäny mëdiˈibë mtsojkypy, mijts, Dios” (Sal. 57:7). Ëtsäjtëm, yëˈëyë nanduˈun mbäät ndukˈijxpajtëmë Jyobaa ets nduˈunëm mëdiˈibë tyukjotkëdakypy (käjpxë Salmo 112:7). Min jatëgok nˈoknimaytyakëmë Bob. ¿Ti pudëjkë parë ttuuny mëdiˈibë Jyobaa tyukjotkëdakypy? Ko ja doktoor yˈanmääyë ko tyimmëdataampy ja neˈpyny ko tyëgoyˈatët. Yëˈë ta tˈatsooy: “Koxyëbëts nˈoktsoky etsë neˈpyny tyëkët nniniˈkxotyëts, tëxyëbëts ngupëjkojy, per niwiˈixtsowëts ngakupëkäˈäny oy ti tyun jyatëdët”.

17. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëm yajnimaytyaˈagyë Bob? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹⁷ Bob të netyë jyot wyinmäˈäny tpëjktaˈaky kontiempë ko mëk tyanëyaˈany. Pääty ko jyajty mä hospital, nyijäˈäwëbë nety ti tyunaampy. Yajjotkujkˈataambyë netyë Jyobaa, pääty yajxon tˈëxpëjkyë Biiblyë ets nanduˈunë ëxpëjkpajn parë tnijäˈäwë ko Jyobaa yajtsobatypyë neˈpyny. Ta net yˈijty seguurë ko Jyobaa kunuˈkxanëp ko tmëmëdowët ja yˈanaˈamën. Ëtsäjtëm mëk nanduˈun ndanëyäˈänëm ets ndunäˈänëm ti Jyobaa kyupëjkypy extëm ttuunyë Bob.

18. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëmë Barac tijaty ttuuny? (Ixë dibujë mëdiˈibë miimp mä rebistë nyiˈak).

¹⁸ Nˈoktukˈijxpajtëmë Jyobaa. Barac duˈun ttuuny tijaty extëmë Jyobaa nyëˈëmoˈoy tyuˈumooyë ets oy tijaty wyimbëtsëëmy. Mä taabë tiempë, ja israelitëty kyaj nety tjattë tsyiptundët ets ni tkamëdattë ti mëët tsyiptundët. Perë Jyobaa, ta tˈanmääyë Barac ets nyëjkxët tsiptuumbë mëdë Sísara mëdiˈibë nety nyiwintsënˈäjtypy nimayë soldäädë, yäˈädë soldäädëtëjk ak tsipˈixyëty ets ak tamë tyuumbajn mëdiˈibë mëët tsyiptundë (Juec. 5:8). Ja kugajpxy Débora, ta tˈanmääyë Barac ko tsojkëbë nety nyëjkxët mä ja kopk Tabor parë jap nyaybyäädëdët mëdë Sísara ets 900 karrë mëdiˈibë mëët tsyiptuny. Barac ojts nyëjkxy, oyë nety tjanijawë ko mä joyˈit mas peˈtypy yeˈey ja karrë ets këdiinëm ja israelitëty. Per mientrësë nety wyinjënaktë ja soldäädëtëjk, ta Jyobaa dyajmiinyë komduu ets ta ja karrë jyantsy tyäˈtspëjktääy moˈontsoty, duˈunë Jyobaa dyajmadakyë Barac (Juec. 4:1-7, 10, 13-16). Nanduˈunënë Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm pën yëˈëyë ndukˈijxpajtëm ets pën nmëmëdoˈowëm extëm xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm ja nyax kyäjpn (Deut. 31:6).

NˈOKPËJKTAKËMË JOT WINMÄˈÄNY KO MËK NDANËYÄˈÄNËM

19. ¿Tiko duˈunyëm mëk mdanëyaˈany?

¹⁹ Tsojkëp nduˈunëmë mëjääw parë mëk ndënäˈäyëm nuˈun yˈakwëˈëmyë yäˈädë jukyˈäjtën (1 Tim. 6:11, 12; 2 Peed. 3:17). Kyaj nasˈixëyäˈänëm ets xytyukmastutëmë Dios ko jäˈäy xynyibëdëˈkëm, ko xyajtëgoyäˈänëm extëm kyaj nbëjkëmë kuentë, ko xyajwinmayäˈänëm extëmë jäˈäy mëdiˈibë kyaj Diosmëdundë, ko nyajwinˈëˈën nyajwinxäjëm ets ko wiinktsow ja jot winmäˈäny nbëjktakëm (Éfes. 4:14). Nˈoktënäˈäyëm mëk, kyaj nwäˈkˈyuˈkxëm, ets nˈokpëjktakëmë jot winmäˈäny ko xëmë ntsokäˈänëmë Jyobaa ets nmëmëdowäˈänëm. Per tsojkëp nanduˈun ngajpxyjyaygyujkëm ets njäˈäyˈäjtëm yuunk naxypy. Mä jatuˈukpë artikulo, yëˈë nˈixäˈänëm wiˈixë Jyobaa mëdë Jesus duˈun ttundë.