Fampitandremana tsy nohenoina
NY 18 MAY 1980, ny tendrombohitra Saint Helens, any Etazonia, dia nanapaka fahanginana naharitra 123 taona. Nisy fipoahana nahery tamin’izay nanendaka tany 400 metatra teo an-tampony, ka nanimba saha maitso mavana 600 kilaometatra toradroa sy namoizana ain’olona 60 mahery.
Tsy nitranga tsy nisy famantarana fampiomanana akory ilay fipoahana. Teo amin’ny roa volana talohan’izay, ny horohorontany lehibebe ihany dia nampihovitrovitra an’ilay faritra, narahin’ny fihozongozonana hafa nisesy nihafaingana kokoa ihany. Ny 27 martsa, dia namoaka rahon-davenona sy etona niakatra hatrany amin’ny 7 000 metatra ilay tendrombohitra. Na dia nanjary azo lazaina hoe tony aza izy tamin’ny aprily, dia nisy nivohitra be niforona teo amin’ny lafiny avaratra aminy ka nitombo 1,5 metatra isan’andro.
Ho an’ireo manam-pahaizana, izany famantarana izany dia nanambara tsy nisy nampisalasala fipoahana nananontanona. Nandefasana fanairana ny olona, nododonina hanalavitra ny tendrombohitra. Be dia be anefa no nanao tsirambina izany fampitandremana izany.
Harry Truman, izay nanana trano tany Spirit Lake, tsy lavitra ny fototry ny tendrombohitra, dia tsy nety nandeha. Hatramin’ny 50 taona no nonenany teo ary tsy tapa-kevitra izy ny hino fa ilay tendrombohitra maminy dia hanakorontana ny fahatonian’ny teny amin’ny manodidina. Ny hafa nanodidina ny toho-drano amin’ny arabe tamin’ny lalana anaty ala mba hilasy sy handinika ilay tendrombohitra avy eny anelanelan’ireo hazo tao anatin’ny fahatoniana mamitaka.
Rehefa nitranga ilay fipoahana goavana, dia nisy lavenona sy gaza navaivay nivoaka avy ao an-tampony tamin’ny hafainganam-pandeha 360 kilaometatra isan’ora. Hazo kesika an-tapitrisany maro no simba, ary ireo olona tsy nihaino ny fampitandremana dia namoy ny ainy. Ny sasany maty teo am-pakana sary. Harry Truman sy ny tranony dia voalevina tao ambany fotaka nandrevo roa ambin’ny folo metatra.
Nisy fotaka nikoriana 80 kilaometatra isan’ora teo amin’ny tendrombohitra. Rehefa nampitandrina ny olona teny amin’ny lalan’ny anankiray tamin’izany ny mpamily “hélicoptère” iray, ny sasany dia tsy nety nihevitra ny teniny. Hoy ny nambarany: “Sarotra tamiko ny nino izany. Nolazaiko tamin’izy ireo izay hitranga ary nianina tamin’ny fihomehezana sy ny fanaovana baiko tamiko mba handeha izy ireo.” Fotoana fohy taorian’izay, dia niova ho tahotra nampangitakitaka tampoka ny fihomehezan’izy ireo.
Tsy hoe tsy fahita akory izany tsy fetezana hino fampitandremana mendrika itokisana izany, indrindra fa rehefa mahakasika fisehoan-javatra tsy mbola niainan’ny olona mihitsy izany. Matoky izy ireo fa tsy hisy na inona na inona hiova, satria tsy miova ny manodidina azy hatramin’ny andron’ireo razambeny. Ny fihetsika toy izany dia hiharihary fa mampidi-doza raha toa ka mitarika olona tsy hihaino fampitandremana nalefa fahizay, dia fampitandremana ny amin’ny loza aman’antambo ho avy handrava lavitra noho ny fipoahan’ny tendrombohitra Saint Helens. Loza aman’antambo inona izany? Ary manao ahoana ny fihetsikao eo anoloan’izany fampitandremana izany? Lavinao ve izany noho ny tsy fetezana hino, sa vonona ny hihevitra izany ianao mba hahatafita velona? Jereo ao amin’ny lahatsoratra manaraka ny hoe inona no resahina amin’izany.