Avy teo Amin’ny Fahantrana Faraidiny Nankeo Amin’ny Harena Lehibe Indrindra

NOTANTARAIN’I MANUEL DE JESUS ALMEIDA

Teraka tamin’ny Oktobra 1916 aho, ny zandriny indrindra tamin’ny zanaka 17. Efa maty noho ny aretina sy ny tsy fahampian-tsakafo ny sivy tamin’ireo zokiko lahy sy vavy, hany ka tsy mba nahalala azy ireo akory aho. Izahay valo mianadahy sisa no niara-nipetraka tamin’ny ray aman-dreninay tao amin’ny vohitra kely iray akaikin’i Porto, eto Portogaly.

EFITRANO kely fandraisam-bahiny sy efitrano fandriana iray no mba tokantranokelinay. Tao amin’ny lavaka fantsakana iray, tany amin’ny sahabo ho antsasa-kilaometatra, no nakana rano fisotro, ary ny toerana fahandroanay sakafo dia faran’izay tsotra.

Raha vao natanjaka tsara ireo zokiko lahy dia nanomboka niasa tany amin’ny tanin-katsaka. Nanampy tamin’ny fahazoana sakafo ho an’ny mpianakavy ny karaman’izy ireo. Noho ny fanampiana nentin’izy ireo, dia izaho no hany zanaka mba nahita fianarana kely. Na mafy aza ny fiainanay, dia nifikitra tsy nisy toy izany tamin’ny Eglizy Katolika izahay, tamin’ny fanantenana fa hanampy anay teo amin’ny fiainana izany.

Nandritra ny volana May, dia nanana ilay nantsoina hoe fivavahana hasiviana ny eglizy. Nandritra ny sivy andro nisesy, dia nandeha an-tongotra nankany am-piangonana izahay, vao maraina be, raha mbola maizina iny ny andro. Nivavaka izahay tany, ary nino fa hitondra fitahiana avy amin’Andriamanitra izany. Nihevitra koa izahay fa lehilahy masina, solontenan’Andriamanitra, ilay mompera. Niova anefa ny fihevitray rehefa nandeha ny fotoana.

Nitady zavatra tsaratsara kokoa

Rehefa tsy voaloanay ny hetra ho an’ny fiangonana, dia tsy nasian’ilay mompera fiheverana mihitsy ny fahasahiranana mafy ara-bola nahazo anay. Nahakivy anay izany. Niova tanteraka ny fomba fihevitro ny eglizy, hany ka fony aho 18 taona, dia nanapa-kevitra ny handao ny ankohonako aho mba hijery raha nisy zavatra tsaratsara kokoa noho ny fiasana teny an-tsaha sy ny fifandirana tamin’ny eglizy, teo amin’ny fiainana. Tonga tao Lisbonne, renivohitr’i Portogaly aho, tamin’ny 1936.

Tao no nifankahitako tamin’i Edminia. Na dia nahatsapa ho diso fanantenana tamin’ny fivavahana aza aho, dia nanara-pomba izahay ka natao mariazy tao amin’ny Eglizy Katolika. Avy eo tamin’ny 1939, dia nanomboka ny Ady Lehibe Faharoa, ary niady teo amin’ny andaniny nisy ireo Mpiray Dina i Portogaly. Nandritra ny ady, dia niandraikitra trano fanatobiana entana 18 aho, ary nahatratra 125 ny kamiao feno fitaovana momba ny ady nalefanay, tao anatin’ny indray andro.

Nisy fiantraikany lehibe teo amiko ny horohoro nateraky ny ady sy ny fitsabahan’ny Eglizy Katolika lalina tamin’izy io. Nanontany tena aho hoe: ‘Tena miahy ny olombelona ve Andriamanitra? Ahoana no tokony hanolorantsika fanompoam-pivavahana ho azy?’ Taona maromaro tatỳ aoriana, tamin’ny 1954, dia nisy lehilahy manan-kaja efa zokiolona, Vavolombelon’i Jehovah, niresaka tamiko momba ireo fanontaniako ireo. Nanova ny fiainako manontolo io resadresaka io.

Nientanentana noho ny fanantenana atolotry ny Baiboly

Nanazava tamiko io lehilahy tsara fanahy io, dia i Joshua, fa ny Fanjakan’Andriamanitra no hany vahaolana ho an’ny zava-manahirana an’ity tontolo ity. Nohazavainy koa fa ny fanapahan’io Fanjakana io irery ihany no hampisy fiadanana sy filaminana. (Matio 6:9, 10; 24:14). Nahafaly ahy izay nolazainy, saingy niahotra aho ny hanaiky ny fanazavany noho ny zavatra niainako taloha tao amin’ny fivavahana. Rehefa nanolo-kevitra ny hiara-mianatra ny Baiboly tamiko izy, dia nekeko raha toa izy ka sady tsy hitaky vola no tsy hiresaka momba ny politika. Nanaiky izy, ary nomeny toky aho fa maimaim-poana ilay fampianarana nanolorany hevitra. — Apokalypsy 22:17.

Nitombo haingana ny fatokisako an’i Joshua. Koa nangataka taminy zavatra izay efa niriko hatramin’ny fahakeliko aho. “Afaka mahazo Baiboly iray ho ahy manokana ve aho?” Rehefa nahazo ilay izy aho, dia endrey ny hafaliako namaky voalohany avy tao amin’ny Tenin’ny Mpamorona antsika mihitsy ny fampanantenana toy ny hoe: “Andriamanitra no hitoetra eo amin[’ny olombelona], dia ho Andriamaniny. Ary hofafany ny ranomaso rehetra amin’ny masony; ary tsy hisy fahafatesana intsony, sady tsy hisy alahelo, na fitarainana, na fanaintainana; fa efa lasa ny zavatra taloha”! — Apokalypsy 21:3, 4.

Nampionona ahy tamin’ny fomba manokana, ny fampanantenan’ny Baiboly mikasika ny hanafoanana ny fahantrana sy ny aretina. Nilaza toy izao momba an’Andriamanitra i Eliho, lehilahy nahatoky: ‘Hanome hanina betsaka izy.’ (Joba 36:31). Ary eo ambany fanapahana marin’ny Fanjakan’Andriamanitra, dia hoy ny Baiboly: “Tsy hisy amin’ny mponina ao hilaza hoe: Marary aho”. (Isaia 33:24). Miahy amim-pitiavana ny olombelona tokoa i Jehovah Andriamanitra! Nitombo tsy nisy toy izany ny fahalianako tamin’ireo fampanantenany!

Tamin’ny 17 Aprily 1954 no nanatrehako voalohany ny fivorian’ny Vavolombelon’i Jehovah. Fivoriana manokana ilay izy — ny fankalazana ny Fahatsiarovana ny nahafatesan’i Kristy. Nanomboka tamin’io fotoana io, dia tena tsy nanapatapaka tamin’ny fivoriana aho. Tsy ela dia nanomboka niresaka tamin’ny hafa ireo zava-tsoa nianarako aho. Nanao fitsangantsanganana isam-bolana teny akaikin’ny moron-dranomasina izahay Vavolombelon’i Jehovah teto Portogaly, tamin’izany andro izany, ary nanao batisa. Fito volana taorian’ny niresahan’i Joshua voalohany tamiko, dia nanao ny fanoloran-tenako tamin’i Jehovah Andriamanitra aho, ka nanamarika izany tamin’ny batisa anaty rano, tao amin’ny ranomasina.

Tsy nisy afa-tsy Vavolombelona tokony ho 100 nanerana an’i Portogaly, teo am-piandohan’ny taona 1954. Nilaina indrindra àry ny lehilahy mba hitari-dalana teo amin’ny asa fitoriana. Nanao fandrosoana ara-panahy haingana aho, ka tsy ela dia nomena andraikitra tao anatin’ny kôngregasiôna. Tamin’ny 1956, dia voatendry ho mpikarakara ny kôngregasiôna aho, araka ny niantsoana ny mpiandraikitra mpitantan-draharaha, tamin’izany fotoana izany. Ho mpikarakara ny kôngregasiôna faharoan’ny Vavolombelon’i Jehovah tao Lisbonne no nanendrena ahy tamin’izany. Misy kôngregasiôna maherin’ny 100 ankehitriny ao amin’io tanàn-dehibe io sy ny faritanàna manamorona azy.

Nandray soa tamin’ny fanehoana fahaiza-mampiantrano vahiny

Na dia tsy nanam-bola firy aza izahay sy i Edminia, dia nisokatra foana ho an’ireo rahalahinay kristianina ny varavaranay. Tamin’ny 1955, dia nisy mpisava lalana iray, araka ny iantsoana ny mpitory ny filazantsara manontolo andro eo amin’ny Vavolombelon’i Jehovah, nijanona kely teto Portogaly nandritra ny diany avy tany Brezila fiaviany hankany amin’ny Fivoriambe iraisam-pirenena “Fanjakana Mandresy”, tany Alemaina. Nisy zava-nanahirana teo amin’ny fitaterana, ka tafajanona tao aminay nandritra ny iray volana izy. Ary nandray soa aoka izany tamin’ny fitsidihany izahay!

Nivahiny tao aminay tamin’izany fotoana izany koa ireo anisan’ny fianakaviana tao amin’ny foiben’ny Vavolombelon’i Jehovah any Brooklyn, any New York, toa an’i Hugo Riemer sy i Charles Eicher, mpiray efitra taminy. Niara-nisakafo taminay izy ireo ary nanao lahateny tamin’ny rahalahy portogey. Toy ny zanak’akoho vao foy izay nitanatana vava izahay, niandry ny sombin-tsakafo ara-panahy matsiro nomen’ireny mpitsidika ireny.

Nipetraka tao aminay koa ireo Vavolombelon’i Jehovah, mpiandraikitra mpitety faritany, nandritra ny fitsidihany. Ny mpitsidika iray tsy hay nohadinoina, tamin’ny 1957, dia i Álvaro Berecochea, mpiandraikitra ny sampan’i Maroc, izay voatendry hitsidika an’i Portogaly mba hampahery ireo rahalahy. Nanatrika ny fianarana ny boky tao an-tranonay izy, ary nataonay mihitsy izay hanekeny hipetraka tao aminay nandritra ny fotoana sisa nandalovany teto Portogaly. Nandray fitahiana be dia be izahay ary nohatavezina teo amin’ny lafiny ara-panahy, nandritra ilay volana nitsidihany. Tetsy an-danin’izany kosa, dia nihanahazo aina teo amin’ny lafiny ara-batana i Álvaro, noho ny hatsaran’ny nahandron’i Edminia malalako.

Afaka mamela soritra lalina eo amin’ny olona iray ny fahantrana faraidiny, toy ilay niainako nandritra ny fahazazako. Nanjary takatro anefa fa arakaraka ny anomezanay ho an’i Jehovah sy ireo mpanompony mahatoky no itahian’i Jehovah anay. Imbetsaka aho no niaiky volana ny amin’ny fahamarinan’izany, rehefa naneho fahaiza-mampiantrano vahiny tamin’izay rehetra azonay nanaovana izany izahay.

Tamin’ny fivoriambenay tany Porto tamin’ny 1955, dia nisy filazana natao momba ny fivoriambe iraisam-pirenen’ny Vavolombelon’i Jehovah izay hatao tao amin’ny Yankee Stadium, any New York, tamin’ny 1958. Nasiana boaty ho an’ny fanomezana tao amin’ny Efitrano Fanjakana tsirairay teto Portogaly, izay vitsy dia vitsy tamin’izany fotoana izany. Natao hanampiana tamin’ny nandefasana solontena portogey ho any amin’ilay fivoriambe izany vola izany. Azonao alaina sary an-tsaina ve ny hafalianay rehefa voafidy ho anisan’ireny solontena ireny izahay mivady? Endrey ny hafaliana nitsidika ny Foibe Maneran-tanin’ny Vavolombelon’i Jehovah any Brooklyn, nandritra ny fotoana naha tany Etazonia anay noho ilay fivoriambe!

Niaritra fanenjehana

Tamin’ny 1962, dia voarara ny asa fitorian’ny Vavolombelon’i Jehovah teto Portogaly, ary noroahina ireo misionera, anisan’izany ry Eric Britten, sy Domenick Piccone, ary Eric Beveridge mbamin’ny vadin’izy ireo avy. Tsy navela hanao ny fivorianay tao amin’ireo Efitrano Fanjakana izahay taorian’izany, hany ka nataonay tamim-piafenana tany an-tokantranon’olona manokana izy ireny. Tsy nisy fivoriambe lehibe azo natao intsony koa, teto Portogaly. Nanjary andraikitro àry ny nandamina fitaterana ho an’ireo rahalahinay sy anabavinay kristianina izay hanatrika ireny fivoriambe ireny tany amin’ny tany hafa.

Tsy mora ny nandamina ny dia lavitra nataon’ny Vavolombelona maro be nankany an-tany lavitra. Tena mendrika ny natao anefa ilay ezaka, rehefa heverina ireo soa ara-panahy mahatalanjona noraisin’ireo rahalahy portogey. Zavatra tena nampiorina no niainan’izy ireo fony izy nanatrika fivoriambe tany Soisa, Angletera, Italia, ary Frantsa! Ireny fivoriambe ireny koa dia nanome azy ireo fahafahana hitondra zavatra vita an-tsoratra hankatỳ Portogaly rehefa niverina. Nanao fangatahana maro be izahay, nandritra ireny taona ireny, mba hanoratana anay ara-panjakana ho toy ny fikambanana ara-pivavahana iray teto Portogaly, kanefa nolavina avokoa ireny fangatahana ireny.

Rehefa noroahina ireo misionera tany am-piandohan’ny 1962, dia nanomboka nanamafy ny ezaka manokana nataony mba hampitsaharana ny asa fitorianay ny polisy miafina. Maro be ireo rahalahinay sy anabavinay nosamborina ka nentina tany amin’ny fitsarana. Nisy tatitra voangona momba ny maromaro tamin’ireny zava-niseho ireny navoaka tato amin’ity gazety ity sy tao amin’ilay gazety namany hoe Mifohaza!a

Anisan’ny nampidirina am-ponja noho ny fitoriana, ny mpisava lalana iray, izay ny tenako no nampahafantatra azy voalohany ny vaovao tsaran’ny Fanjakan’Andriamanitra. Koa satria hitan’ny polisy tao amin’ny entany ny adiresiko, dia nampanantsoina aho ary nadinadinina.

Nisy polisy roa lahy tonga nanao fisavana tao an-tranoko, tatỳ aoriana. Noraofiny ny fitaovana fianarako Baiboly ary koa Baiboly 13. Notohiziny ny fanorisorenany ka impito izy ireo tamin’ny fitambarany no niverina nisava ny tranonay. Nototofany fanontaniana izahay, isaky ny tonga izy ireo.

Imbetsaka aho no voantso mba hijoro hanamarina Vavolombelona hafa tany amin’ny fitsarana. Na dia tsy nahita fianarana firy aza aho, dia nomen’i Jehovah ‘saina izay tsy azon’ny fahavalo rehetra valiana na resena’. (Lioka 21:15). Indray mandeha, dia talanjona aoka izany tamin’ny fanambarana nataoko ny mpitsara, hany ka nanontaniany ny fari-pahaizako. Nihomehy avokoa izy rehetra tao amin’ilay efitrano fitsarana, rehefa nilazako fa tsy nianatra afa-tsy hatreo amin’ny taona fahefatra aho.

Arakaraka ny nitomboan’ny fanenjehana no nitomboan’ny isan’ny olona nandray tsara ny hafatra momba ilay Fanjakana. Nitombo, araka izany, ireo Vavolombelona 1 300 teto Portogaly, tamin’ny 1962, ka tonga 13 000 mahery tamin’ny 1974! Teo anelanelan’izany, tamin’ny May 1967, dia nasaina aho mba hanompo tamin’ny naha mpiandraikitra mpitety faritany. Nitsidika ireo kôngregasiônan’ny Vavolombelon’i Jehovah aho tamin’io asa io, mba hanatanjaka azy ireny teo amin’ny lafiny ara-panahy.

Manana ny harena lehibe indrindra

Tamin’ny Desambra 1974 aho dia nahazo tombontsoa ho anisan’ny nanao ny fanoratana ara-panjakana izay nahatonga ny asan’ny Vavolombelon’i Jehovah hekena ho ara-dalàna teto Portogaly. Ny taona nanaraka, dia tonga anisan’ny fianakavian’ny Betelan’ny Vavolombelon’i Jehovah eto Estoril, izahay mivady. Voatendry ho anisan’ny Komitin’ny Sampan’i Portogaly koa aho.

Endrey ny hafaliana mahita ny firoboroboan’ny asa fitoriana eto Portogaly sy any amin’ireo faritany eo ambany fiandraiketan’ny sampanay! Anisan’izany i Angola, i Açores, i Cap-Vert, i Madère ary i São Tomé sy Príncipe. Nandritra ireo taona maro nifandimby, dia nampientanentana ny nahita misionera avy eto Portogaly nalefa hanompo tany amin’ireny tany ireny, izay nahitana fahalianana goavana tamin’ny hafatra momba ilay Fanjakana. Alao sary an-tsaina ange ny fifalianay ankehitriny e, manana mpitory ilay Fanjakana maherin’ny 88 000 any amin’ireny toerana ireny, tafiditra amin’izany ireo maherin’ny 47 000 eto Portogaly! Nahatratra 245 000 ny isan’ny mpanatrika ny Fahatsiarovana tany amin’ireo tany ireo tamin’ny 1998, kanefa tsy nahatratra 200 akory, fony aho tonga Vavolombelona tamin’ny 1954.

Miombon-kevitra tanteraka amin’ilay mpanao salamo izay nilaza toy izao izahay sy i Edminia: “Ny indray andro eo an-kianjan[’i Jehovah] dia tsara noho ny arivo”. (Salamo 84:10). Rehefa mieritreritra indray ny fahantrako taloha aho, ka mampitaha izany amin’ny harena ara-panahy ananako hatramin’izany fotoana izany, dia mitovy amin’izao tsapan’i Isaia mpaminany izao no tsapako: “Jehovah ô, Andriamanitro Hianao; hanandratra Anao sy hidera ny anaranao aho, fa efa nanao zava-mahagaga Hianao (...). Fa fiarovana mafy ho an’ny reraka Hianao, eny, fiarovana mafy ho an’ny malahelo”. — Isaia 25:1, 4.

[Fanamarihana ambany pejy]

[Sary, pejy 24]

Ambony: Ny Rahalahy Almeida tao Lisbonne, milaza ny fandaharana natao mba handefasana solontena ho any amin’ilay fivoriambe tany New York tamin’ny 1958

Afovoany: Mitarika modelim-pivorian’ireo mpanompo, tany amin’ny Fivoriambe Iraisam-pirenena “Fiadanana Ambonin’ny Tany”, tany Paris

Ambany: Aotobisy nohofana, novononina ho any amin’ny fivoriamben’ny distrika iray tany Frantsa

[Sary, pejy 25]

Mitarika fanompoam-pivavahana maraina eto amin’ny sampan’i Portogaly

[Sary, pejy 25]

Sampan’i Portogaly, notokanana tamin’ny 1988

[Sary, pejy 26]

Nankahery anay ireo lahateny nataon’ny Rahalahy Hugo Riemer, fony izy nitsidika avy tany amin’ny Betelan’i Brooklyn

[Sary, pejy 26]

Miaraka amin’ny vadiko