Fianarana 36
Famaranan-teny Mifanentana sy Faharetan’ny Lahateny
1-3. Ahoana no azonao anaovana famaranan-teny mifandray amin’ny foto-kevitry ny lahateninao?
1 Ireo teninao farany matetika no tsaroana voalohany indrindra. Mendrika ny homanina amim-pitandremana àry ny famaranan-tenin’ny lahateninao. Tokony hampiharihary mazava tsara ireo hevitra lehibe indrindra tianao hotadidin’ny mpihaino izy io, ary tokony hamarana tsara ilay foto-kevitra. Avy amin’ny fomba anaovanao ny famaranan-teny sy ny fomba amelabelaranao azy no tokony hahatonga azy io hanosika ny mpihaino hanao zavatra. Izany no asainay hotandremanao rehefa tonga eo amin’ny fizarana hoe “Famaranan-teny mifanentana sy mandaitra” eo amin’ny taratasy Torohevitra Momba ny Lahateny ianao.
2 Famaranan-teny mifandray mivantana amin’ny foto-kevitry ny lahateny. Mba hamantarana ny fomba ampifandraisana ny famaranan-teny amin’ny foto-kevitry ny lahateny, dia manoro hevitra anao izahay hijery indray ny Fianarana Faha-27. Tsy voatery mamerina milaza ilay foto-kevitry ny lahateny amin’ny teny maro akory ianao ao amin’ny famaranan-teninao, na dia mety hihevitra izany ho manampy aza ny mpianatra sasany, indrindra fa ireo vaovao. Na izany aza, dia tokony hanintona ny saina ho amin’ilay foto-kevitra izy io. Miorina amin’io foto-kevitra io, dia asehoy avy eo izay azon’ny mpihaino atao.
3 Raha tsy mifandray mivantana amin’ny foto-kevitra ny famaranan-teny, dia tsy ho feno ilay foto-kevitra sady tsy hitambatra ho iray. Eny fa na dia famintinana tsotra na famerenana ireo hevi-dehibe fotsiny aza no mahaforona azy, dia tsy isalasalana fa ho tianao ny hanampy fehezanteny iray na roa momba ny hevitra fototra na ny foto-kevitry ny lahateny.
4-9. Nahoana ny famaranan-teninao no tokony hampiseho amin’ny mpihaino izay tokony hataony?
4 Famaranan-teny mampiseho amin’ny mpihaino izay tokony hataony. Koa satria ny zava-kendrentsika rehefa miteny mazàna dia ny handrisika ho amin’ny asa iray, na hampanaiky fomba fihevitra iray, dia azo antoka àry fa tokony hampiseho ny maha zava-dehibe ireo hevitra ireo ny teny famaranana. Ny famaranan-teny àry dia mikendry indrindra ny hampiseho amin’ny mpihaino izay tokony hataony sy ny hampirisika azy hanao izany.
5 Noho izany, sady mampahafantatra mazava ny zava-kendren’ny lahateninao ny famaranan-teny, no tokony hotononina amim-pahatsorana sy amim-piekena mafy ary amin-kery manosika hanao zavatra. Matetika ny fehezanteny fohy no manome hery ny famaranan-teny. Nefa na toy inona na toy inona firafitry ny fehezanteny, dia tokony hisy antony marim-pototra homena mba hanaovan-javatra, tafiditra amin’izany ireo soa entin’ny fanaovan-javatra toy izany.
6 Ny famaranan-teny dia tokony ho ny tohiny ara-dalàna manaraka izay voalaza teo aloha. Noho izany, izay lazainao ao amin’ny famaranan-teninao dia tokony hanosika ny mpihaino hanao zavatra mifanaraka amin’izay efa voalaza tao amin’ny vatan’ilay lahateny. Hanazava sy hanamafy izay tokony hataon’izy ireo ny famaranan-teninao mba hahatonga azy ireo hanao zavatra miorina amin’izay voalaza tao amin’ny lahateny. Ary ho voatosika hanao izany indrindra izy ireo raha atao amin-kery ny famaranan-teninao.
7 Matetika ireo famaranan-teny ampiasaina eo amin’ny fanompoantsika isan-trano no maivana. Izany no mitranga rehefa tsy asehontsika mazava amin’ilay olona izay andrasantsika avy aminy, ohatra ny handraisany zavatra vita an-tsoratra na ny hanekeny hotsidihina indray, na zavatra mitovitovy amin’izany.
8 Toy izany koa amin’ny sekoly, ny famaranan-teny amin’ny anjara iray dia ho maivana raha famintinana tsotra fotsiny izany ka tsy manosika ny mpihaino hanao zavatra. Tokony homena ny fomba hampiharana ilay foto-kevitra, na tokony hatao izay hanehoana ilay foto-kevitra ho misy vidiny manokana ho an’ny mpihaino.
9 Hitan’ny mpandahateny sasany fa tena mahasoa raha toa ny lahateny iray mahakasika foto-kevitra ara-baiboly ka faranana amin’ny famintinana fohy ilay lahateny manontolo, ary ireo andinin-teny lehibe indrindra sy ny foto-kevitr’ilay lahateny no atao fototr’izany. Rehefa mamintina ny lahateninao amin’izany fomba izany ianao, amin’ny andinin-teny vitsivitsy toy ny ataonao eny am-pitoriana, dia tsy vitan’ny hoe hampahazava ny hevi-dehibe fotsiny ianao, fa hanome koa zavatra azon’ny mpihaino entina miaraka aminy sy azony ampiasaina amin’ny famerenana ireo hevitra nisongadina tao amin’ilay lahateny. Izany no zava-kendren’ny famaranan-teny voalohany indrindra, ary tsy vitan’ny hoe mety io fomba fanao io, fa mahatratra tsara koa izany zava-kendrena izany.
**********
10-14. Manomeza fanoloran-kevitra vitsivitsy momba ny halavan’ny famaranan-teny.
10 Famaranan-teny antonony ny halavany. Tsy ny famantaranandro akory no tokony hamaritra ny halavan’ny famaranan-teny iray, na dia izany aza matetika no mitranga. Antonony ny halavany raha misy vokany sy mahatratra ny zava-kendreny. Ireo vokany no hamaritra raha lava loatra na fohy loatra ny famaranan-teny iray. Izany no hofaritan’ny mpanome torohevitra anao rehefa mitandrina ilay fizarana hoe “Famaranan-teny antonony ny halavany” ianao, ao amin’ny taratasy Torohevitra Momba ny Lahateny.
11 Mba hahitana ny tsy fitovian’ny famaranan-teny arakaraka ny halavan’ny vatan’ny foto-kevitra, dia mariho ilay famaranan-teny fohin’ny bokin’ny Mpitoriteny manontolo izay hita ao amin’ny Mpitoriteny 12:13, 14, ary ampitahao amin’ny Toritenin’i Jesosy teo an-tendrombohitra sy ny famaranan-teniny ao amin’ny Matio 7:24-27. Famaranan-teny roa tsy mitovy karazana sy tsy mitovy halavana ireo, kanefa samy mahatratra ny zava-kendreny avy.
12 Tsy tokony hanampoka ny mpihaino ny famaranan-teny iray. Tsy ny teny ambara ihany no tokony hilaza mazava fa hifarana ilay lahateny, fa ny toe-peo koa. Tokony hamarana ilay fiaraha-midinika ny zavatra lazainao sy ny fomba ilazanao azy. Tsy tokony ho tsy mety tapitra ny famaranan-teny. Raha toa ianao tsy afaka mampiray ny lahateninao sy mihazona ny fahalianan’ny mpihaino mandritra ny famaranan-teny manontolo, dia tokony haverinao amboarina izany. Mbola lava loatra ilay izy.
13 Raha mpandahateny vaovao ianao, dia matetika no tsara kokoa ny manao famaranan-teny fohy kokoa noho izay mety hoheverinao fa ilaina. Ataovy tsotra sy mivantana ary manorina ilay izy, ary aza avela hitohy tsy misy farany.
14 Raha anisan’ny fitohitohizan-dahateny iray ny lahateninao na koa raha mandray anjara amin’ny fandaharan’ny Fivoriana Momba ny Fanompoana iray ianao, ny famaranan-teninao dia tokony hifandray amin’ny fampidiran-dresaky ny lahateny manaraka; noho izany dia ho azo atao fohy kokoa. Kanefa ny tapany tsirairay amin’ny fandaharana dia samy tokony hanana famaranan-teny izay hahatratra ny zava-kendren’ilay lahateny. Raha izany no izy, dia antonony ny halavan’ny famaranan-teny.
**********
15-18. Inona no mitranga raha tsy tandremana tsara ny faharetan’ny lahateny?
15 Faharetan’ny lahateny. Tsy ny halavan’ny famaranan-teny ihany no zava-dehibe; mendrika hoheverina koa ny faharetan’ny tapany tsirairay amin’ny lahateny. Noho izany no ahitana mitokana eo amin’ny taratasy Torohevitra Momba ny Lahateny ny lafiny hoe “Faharetan’ny lahateny”.
16 Tsy tokony hohamaivanina ny maha zava-dehibe ny fotoana antonony tokony haharetan’ny lahateny iray. Raha voaomana tsara ny lahateny, dia ho voatandrina koa ny faharetany. Raha mihoatra ny fotoana anefa ilay mpandahateny satria tadiaviny hampidirina avokoa ireo hevitra rehetra ao amin’ny anjarany, dia tsy ho tratrany ny zava-kendreny raha ny marina, satria hanomboka tsy hahandry sy hijery ny famantaranandrony ny mpihaino, ary tsy hihaino izay lazainy. Tsy ho vita ilay famaranan-teny izay tokony hampiseho ny fampiharana sy ny hery fanosehana hanao zavatra, izay tena ilaina mba hahatratrarana ny zava-kendren’ny lahateny. Na dia voatonona aza ilay izy, dia matetika tsy ho voarain’ny mpihaino ilay soa avy aminy satria nihoatra ny fotoana ilay mpandahateny.
17 Tsy ny mpihaino ihany no sakodiavatra rehefa mihoatra ny fotoana, fa ilay mpandahateny koa. Rehefa hitany fa madiva ho tapitra ny fotoanany kanefa maro loatra ireo hevitra tiany holazaina, dia mety ho be loatra ireo hevitra ezahiny indray atsofoka, ka hahatonga izany tsy handaitra tanteraka. Mahatonga azy tsy ho tony izany matetika. Mifamadika amin’izany fa raha hitan’ilay mpandahateny hoe tsy manana hevitra ampy izy mba hamenoana ny fotoana natokana ho amin’izany, dia hiezaka hanalava izany izy, ka mety hanjary hilaza hevitra tsy mifandrindra sy hanao resaka lava be tsy mandeha amin’ny laoniny.
18 Marina fa hampilaza amin’ny mpianatra iray ny mpiandraikitra ny sekoly rehefa tapitra ny fotoana nomena azy. Na izany aza dia ho diso fanantenana ilay mpianatra sy ny mpihaino rehefa tsy maintsy tapahina alohan’ny hahavitany ny anjara iray. Tokony ho liana tokoa amin’ny foto-keviny ilay mpandahateny mba hahatonga azy haniry hamelabelatra izany. Toy ny hoe avela hihantona tsy hitehi-tany ny mpihaino raha toa izy tsy mandre ny famaranan-teny. Ny mpandahateny izay manana fahazarana mihoatra ny fotoana dia mampiseho fa tsy mihevitra ny hafa ny tenany, na manaporofo fa tsy ampy ny fiomanany.
19, 20. Nahoana moa ny faharetan’ny lahateny no zava-dehibe indrindra mandritra ny Fivoriana Momba ny Fanompoana na koa mandritra ny fandaharana momba ny fivoriambe?
19 Rehefa misy mpandahateny maromaro mandray anjara amin’ny fandaharana iray ihany, dia tena zava-dehibe indrindra ny fitandremana tsara ny fotoana. Ohatra, mety hisy anjara dimy amin’ny Fivoriana Momba ny Fanompoana. Raha mihoatra iray minitra monja amin’ny fotoana nomena azy ny mpandahateny tsirairay dia hihoatra dimy minitra ny faharetan’ny fivoriana. Tsy nihoatra afa-tsy kely dia kely monja anefa ny fotoanan’ny tsirairay. Ny vokany dia mety hoe voatery handeha alohan’ny hifaranan’ny fivoriana ny sasany mba tsy ho diso ny aotobisy farany, na mety hanjary ho sosotra ireo tsy mpino tonga haka ny vadiny any am-pivoriana, ka voatery hiandry. Tsy tsara ny vokany ankapobe.
20 Rehefa misy mpandahateny iray mandray anjara amin’ny fitohitohizan-dahateny, tsy mahafeno ny fotoana natokana ho azy, izany dia mety hamorona fahasahiranana. Raha ohatra, mandritra ny fivoriambe iray, ka tsy miteny afa-tsy roapolo minitra ny mpandahateny anankiray kanefa ny lahateniny tokony haharitra antsasak’adiny, ny fizotran’ny fandaharana dia ho voakorontana raha tsy vonona hanomboka avy hatrany ny mpandahateny manaraka.
21-24. Tonòny fohifohy ny sasantsasany amin’ny zava-manahirana mahakasika ny faharetan’ny lahateny iray ary koa ny antony mahatonga izany.
21 Mazava ho azy fa iray amin’ireo antony fototra mahatonga ny fihoaram-potoana ny fananana hevitra be loatra. Zavatra tokony hahitsy izany eo am-panomanana ilay lahateny. Nefa tsy tokony hametraka zava-manahirana ny faharetan’ny lahateny raha voatandrinao tsara ireo lafin-javatra hafa teo aloha, ao amin’ny taratasy Torohevitra Momba ny Lahateny. Raha vao hainao ny manavaka ireo hevi-dehibe sy mandahatra izany amin’ny fomba mety eo amin’ny planinao, dia ho hitanao fa mandeha ho azy ny fanajana ny fotoana. Dinihina eo amin’ny faramparan’ny lisitra eo amin’ny taratasy fanomezana torohevitra ny faharetan’ny lahateny, satria miankina be dia be amin’ireo toetra takina amin’ny fahaiza-mandaha-teny nodinihina teo aloha izy io.
22 Amin’ny ankapobeny, ny zava-manahirana amin’ny faharetan’ny lahateny dia ny fihoaram-potoana. Ny mpandahateny iray niomana tsara dia mandrakariva manana hevitra ahitana fianarana maro hovelabelarina ao amin’ny lahateniny, nefa tokony hitandrina izy mba tsy hampiasa mihoatra noho izay azony resahina ao anatin’ny fotoana natokana.
23 Mirona tsy hahafeno ilay fotoana anefa indraindray ireo mpandahateny vaovao na tsy za-draharaha. Tokony hianatra hampiasa amin’ny fomba feno ny fotoana nomena izy ireo. Amin’ny voalohany dia mety ho hitany fa somary sarotra ihany ny manombana ny halavan’ny lahateniny mba ho tafavoaka tsara araka ilay faharetana takina, kanefa tokony hiezahany hakekezina araka izay azo atao ilay fetra nomena. Kanefa, raha tsy tena fohy loatra ny lahateny, ny mpanome torohevitra dia tsy hihevitra an’io lafiny io ho tsy ampy raha toa ilay mpianatra ka nanomana sy namelabelatra lahateny iray feno tsara sy mahafa-po.
24 Ny fomba tsara indrindra hamaritana raha ilaina hiezahana na tsia ny faharetan’ny lahateny iray dia ny fandinihana ny vokany eo amin’ny mpihaino. Rehefa manao famantarana ny mpiandraikitra ny sekoly fa tapitra ny fotoana, dia azon’ilay mpianatra vitaina ny fehezanteniny. Raha hainy ny manodina io fehezanteny io ho tonga famaranan-teny mandaitra, hany ka hihevitra ny mpihaino fa nandre lahateny iray feno tsara, dia tsy tokony hoheverina fa ilaina hiezahana ny faharetan’ny lahateny.
25-29. Ahoana no ahafahan’ny mpandahateny iray mahazo antoka fa antonony tsara ny faharetan’ny lahateniny?
25 Ahoana no ahazoana manamboatra araka ny tokony ho izy ny faharetan’ny lahateny iray? Raha ny marina dia ny fanomanana no mandray anjara lehibe indrindra amin’io lafiny io. Zava-dehibe ny anomanana, tsy ireo hevitra hampidirina ao amin’ilay lahateny fotsiny, fa ilay fampisehoana ny lahateny koa. Raha natao tsara ny fiomanana nampiseho ilay lahateny, dia mazàna voahaja ny fotoana.
26 Rehefa manao ny planinao ianao, dia asehoy mazava tsara ireo hevi-dehibe. Eo ambanin’ny hevi-dehibe tsirairay ianao dia mety hanana zanakevitra maromaro. Mazava ho azy fa ny sasany amin’ireo dia ho lehibe kokoa noho ny hafa. Fantaro hoe iza amin’ireo no tena ilaina, ary iza amin’ireo no azo esorina, raha ilaina izany. Amin’izay, raha mamelabelatra ilay lahateny ianao ka mahita fa mihoatra ny fotoana, dia ho azonao atao mora foana ny tsy hilaza afa-tsy ireo fanaporofoan-kevitra lehibe indrindra, ary hanaisotra kosa ireo hevitra tsy dia lehibe.
27 Voatery manao izany mandrakariva isika eo amin’ny fanompoana eny amin’ny saha. Rehefa mankeo am-baravaran’ny olona isika, dia miresaka aminy mandritra ny minitra maromaro isika raha mijanona eo ilay olona ka mihaino antsika. Kanefa dia vonona koa isika ny hanao io fomba fampiseho io ihany amin’ny endriny voafintina, angamba ao anatin’ny iray na roa minitra monja, raha ilaina. Ahoana no anaovantsika izany? Efa ao an-tsaintsika ireo hevi-dehibe sy ireo hevitra tena ilaina mba hanohanana izany. Efa ao an-tsaintsika koa ireo fanazavana hafa tsy dia lehibe loatra izay azo ampiasaina mba hanitarana ilay dinidinika. Fantatsika anefa fa rehefa mitaky izany ny toe-javatra, dia azo atao ny tsy mampiasa izany. Azo arahina io fomba fanao io amin’ireo lahateny tononina eo amin’ny lampihazo.
28 Matetika no mahasoa ny mpandahateny ny mametraka eo amin’ny sisin’ny lahateniny, marika iray mampiseho hoe tokony ho tonga hatraiza izy rehefa tapitra ny antsasaky ny fotoana nomena azy. Raha lahateny lava kokoa izany, dia azony atao ny mizara azy io ho tapany efatra. Rehefa tonga eo amin’ireo marika eo amin’ny planiny ireo izy, dia tokony hijery ny famantaranandrony mba hahitana raha mandroso araka ny hafainganana nomanina ilay izy. Raha efa dila ilay fotoana, dia eo izy no manomboka manaisotra ireo hevitra tsy dia lehibe, fa tsy hiandry ny minitra farany vao hamita haingankaingana ny famaranan-teny ka tsy hampisy vokany azy io. Tena hampivily ny saina anefa raha mijery tsy an-kijanona ny famantaranandrony ny mpandahateny, na raha manao izany miharihary be izy, na raha milaza amin’ny mpihaino izy fa madiva ho tapitra ny fotoanany ka voatery mamita haingana ny anjarany izy. Zavatra tokony hatao amin’ny fomba tsotra tsy anelingelenana ny mpanatrika izany.
29 Ny fahavitana lahateny ao anatin’ny fotoana araka ny tokony ho izy, dia mitaky fampidiran-dresaka antonony ny halavany, mitaky ny hamelabelarana araka ny antonony ny hevitra fototra tsirairay, ary mitaky ny hamelana fotoana ampy ho an’ny famaranan-teny. Tsy rehefa hitanao fa madiva ho tapitra akory ny fotoana vao hodinihinao izany zavatra izany. Raha tandremanao dieny hatrany am-piandohana ny fotoananao, dia ho famelabelarana manana fizarana antonony tsara avokoa no vokany.