FANAZAVANA MAHALIANA
Andriamanitr’ireo Firenena
NORARAN’NY lalàn’i Jehovah tsy hampiasa sary ny Israely rehefa nivavaka. Fanahy mantsy ilay tena Andriamanitra ka tsy mety ny manao ny sariny. Maro anefa ny sarin’ireo andriamanitry ny firenena fahiny nofongarina. “Vato aman-kazo” fotsiny izy ireny ary “nataon-tanan’olona.” (De 4:28) “Andriamanitra tsy misy dikany” izy ireny, satria nana-maso nefa tsy nahita ary nanan-tsofina nefa tsy nandre an’ireo mpivavaka taminy. (1Ta 16:26; Sl 115:4-8) Any amin’ny tranombakoka sisa izy ireny izao, nefa manampy antsika hahalala ny niandohan’ireo zavatra inoan’ny olona maro ankehitriny.
Niandoha tany Babylona ny andriamanitra telo mitambatra. Hita eto amin’ity takela-bato ity ny sarin’i Shamash, andriamanitra masoandro, sy ny marika amantarana andriamanitra telo mitambatra: Volana (Sîn), masoandro (Shamash) ary kintana (Ishtar)
Manan-doha telo (ambonin’ireo elatra) i Asyra, andriamanitra lehibe indrindran’ny Asyrianina, eto amin’ity tombo-kase ity
Andriamanitra telo mitambatra nivavahan’ny Ejipsianina. Havia: Horus, Osiris, Isis. Havanana: Isis, Horus, Nephthys
Isis andriamanibavy sy Horus zanany lahy nivavahan’ny Ejipsianina, toa an’i Maria Virjiny sy ny zanany izay ivavahan’ireo milaza azy ho Kristianina
Ela be talohan’ny Fivavahana Kristianina no efa nankamasinina ny lakroa misy boribory eo an-tampony (lakroa ejipsianina)
Nampiasaina tamin’ny fivavahana ny bibilava. Zavakanto ejipsianina: Mihazona bibilava roa ilay andriamanitra eo ankavia; bibilava be eo afovoany; andriamanibavy manana lohana bibilava eo ankavanana.
Misy bibilava miaraka amin’ny sarivongan’i Esculape andriamanitra grika. Mahaliana fa nampiasa bibilava i Satana rehefa niresaka tamin’i Eva (Ge 3:1-15; Ap 12:9)
Nahariharin’ireo loza folo tany Ejipta fa tsy nanan-kery ireo andriamaniny. Nanala baraka an’i Hapi (ambony havia: Andriamanitr’i Neily) ny loza voalohany nanova an’i Neily ho ra. Tsy nahavita nanampy an’ireo Ejipsianina i Héket andriamanibavy (sahona no amantarana azy) tamin’ilay loza faharoa. Ny nahafatesan’ireo lahimatoa tamin’ilay loza fahafolo no mafy indrindra, satria noheverina ho zanakalahin’i Amona-Ra (aseho ho toy ny ondrilahy) ny zanakalahin’i Farao