TSOFA

Fitaovana fanapahana misy nifinifiny sy tahony iray na roa. Tsy natao nandroso nihemotra toy ny ankehitriny ny tsofa taloha rehefa nanapahan-javatra, fa na ilay izy naroso fotsiny, na nahemotra fotsiny. Tsofa halimo nisy nifinifiny nisompirana nankany amin’ny tahony ny an’ny Ejipsianina, ka nila nosintonina rehefa nanapahan-javatra. Natsofoka tao amin’ny tahony ny lelan-tsofa na nafatotra taminy. Nisy tahony roa sy lelany vy ny tsofa nampiasain’ny Asyrianina. Ny tsofa no nampiasain’ny mpandrafitra hanapahana hazo, sy nampiasain’ny mpandatsa-biriky handidiana vato, tany Israely.​—Is 10:15; 1Mp 7:9.

Nasain’i Davida nanatsofa vato ny Amonita azony babo. (2Sa 12:29-31) Nampiasa “famaky” (na a.b.t.: tsofam-bato, araka ny soratra nataon’ny Masoreta) koa izy ireo. (1Ta 20:3) Toa tsofa nisy lelany varahina sy nifinifiny vato no nanapahana vato indraindray. Mety ho nasiana potipotika vato mainty (émeri) indraindray teo ambanin’ny lelan-tsofa varahina na halimo, mba hanamorana ny fanapahana vato.

Nenjehina mafy ny vavolombelon’i Jehovah sasany talohan’ny andro kristianina, ka nisy mihitsy aza maty “notsofana.” (He 11:37, 38) Novonoin’i Manase mpanjaka ratsy fanahy tamin’izany fomba mahatsiravina izany i Isaia, hoy ny lovantsofina. Tsy milaza an’izany anefa ny Soratra Masina.