Rehefa Mamely ny Loza Araka ny Natiora

Accra, Ghana, 4 Jolay 1995: Nahatonga tondra-drano be ny orambe nivatravatra mbola tsy nisy toy izany efa ho hatramin’ny 60 taona. Nisy 200 000 teo ho eo no namoy ny zava-drehetra, 500 000 no namoy ny fahafahana hiditra ny tranony, ary 22 namoy ny ainy.

San Angelo, Texas, Etazonia, 28 May 1995: Tafio-drivotra sy havandra nandrava io tanàna misy mponina 90 000 io, nahatonga fahasimbana notombanana ho 480 000 tapitrisa FMG.

Kobe, Japon, 17 Janoary 1995: Ny horohoron-tany iray naharitra 20 segondra monja dia nahafaty olona an’arivony maro, naratra an’aliny maro, ary tsy nanan-kialofana ana hetsiny maro.

MIAINA ao anatin’izay azo antsoina hoe andron’ny loza isika. Ahariharin’ny tatitra nataon’ny Firenena Mikambana fa tao anatin’ny fe-potoana nisy 30 taona, nanomboka tamin’ny 1963 ka hatramin’ny 1992, dia nitombo 6 isan-jato isan-taona tamin’ny antsalany ny isan’ny olona maty sy naratra ary nifindra toerana noho ny loza. Ilay tarehin-javatra mahakivy dia nahatonga ny Firenena Mikambana hanondro ireo taona 1990 ho “Folo Taona Iraisam-pirenena ho Fampihenana Ireo Loza Araka ny Natiora”.

Mazava ho azy fa tsy mitondra loza foana akory ny herin’ny natiora — toy ny rivo-doza, ny fipoahan’ny volkano, na ny horohoron-tany. An-jatony maro no mitranga isan-taona tsy mitondra fahavoazana ho an’ny olombelona. Rehefa tafiditra anefa ny famoizana lehibe eo amin’ny ain’olona sy ny fananana, dia antsoina ara-drariny hoe loza izy ireny.

Toa tsy azo halavirina ny fitomboan’ny loza araka ny natiora. Manamarika toy izao ilay boky hoe Natural Disasters—Acts of God or Acts of Man?: “Ny olona dia manova ny tontolo iainany mba hahatonga azy io ho mora itrangan’ny loza kokoa, ary izy ireo dia manao zavatra mahatonga ny tenany ho mora andairan’ireny loza ireny kokoa.” Nampiseho ohatra tombantombana iray ilay boky: “Raha jerena amin’ny fahafatesana sy ny fahorian’olombelona, dia tena mety ho loza tokoa ny horohoron-tany malefaka iray, eo amin’ny faritanàna feno trano tsizarizary vita amin’ny biriky tany mavesatra izay miorina eo amin’ny tehezan’ny tevana mitsatoka iray. Kanefa moa ve ilay loza vokatry ny fihetsehan’ny tany kokoa sa vokatry ny nipetrahan’ny olona tao amin’izany trano mampidi-doza eo amin’ny toerana mampidi-doza izany?”

Ho an’ireo mpianatra ny Baiboly, dia mbola misy antony hafa mahatonga ny fitomboan’ireo loza araka ny natiora tsy hahagaga. Efa ho 2 000 taona lasa izay, dia nilaza mialoha i Jesosy Kristy fa ny “fifaranan’ny fandehan-javatra” dia ho voamariky ny “mosary sy horohorontany amin’ny tany samy hafa”, ankoatra ny zavatra hafa. (Matio 24:3, NW, 6-8). Nilaza mialoha koa ny Baiboly fa mandritra ny “andro farany”, ny olona dia ho tia ny tenany, ho tia vola, tsy hanana firaiketam-po voajanahary, tsy hanam-pitiavana izay tsara.a (2 Timoty 3:1-5, NW ). Ireny lafin-toetra ireny matetika no mahatonga ny olona hanao zavatra manimba ny tontolo iainany, ka mahatonga ny olombelona ho mora andairan’ireo herin’ny natiora kokoa. Ireo loza nataon’ny olona koa dia vokatry ny fitambaran’olona tsy manam-pitiavana izay voatery iainan’ny ankamaroan’ny olona.

Raha mbola manjary hipoka kokoa amin’ny mponina koa ny planetantsika, raha mbola manao izay hampidi-doza kokoa ny olona koa ny fitondran-tenan’olombelona, ary raha mbola ampiasaina amin’ny fomba ratsy hatrany koa ny haren’ny tany, dia hitohy hamely ny olona ny loza. Zava-tsarotra tsy maintsy resena ny fanomezana fanampiana, araka ny hasehon’ny lahatsoratra manaraka.

[Fanamarihana ambany pejy]

[Sary nahazoan-dalana, pejy 3]

Ambony: Information Services Department, Ghana; ankavanana: San Angelo Standard-Times

[Sary nahazoan-dalana, pejy 2]

FONONY: Maxie Roberts/Courtesy of THE STATE