Katak 14

Maroñ Eo An Wõn Kwon Kautieje?

1, 2. Maroñ ko otemjej rej men in bõktok jorrãn ke? Kameleleik mõk.

“MAROÑ EO” ej juõn nan emeo ñan elõñ armij ro. Menin emelele, kinke maroñ eo ekkã an jerbal ilo jab jimwe​—ilo jikin jerbal, ilo family, im kin kien ko. Emol an Bible eo ba: “Juõn armij eor an maroñ ion bar juõn bwe en kejorran e.” (Ekklisiastis 8:9) Aet, elõñ rar iroij ion ro jet kin lej im kabukõt kõnan ko air-wõt.

² Ak ejjab aolep maroñ ko rej bõktok jorrãn. Ñan wanjoñok, jemaroñ ba bwe enbwinid ewõr an maroñ iod. Ej “kakien” kij bwe jen menono, mõñã, idak, im kiki. Enana ke menin? Jaab. Ad kõttãik ñan kien kein ej kin emõn eo ad. Meñe jejjab make bebe in kõttãik ñan aikwij ko an enbwinid, ewõr maroñ ko jet im rej aikwij ad kõttãik ilo mõnõnõ. Lemnak kin jet ian joñok kein.

MAROÑ AN EO EUTIEJTATA

3. Etke ejimwe naetan Jehovah “Iroij Bõtata”?

³ Elõñlok jen 300 alen Bible eo ej naetan Jehovah “Iroij Bõtata.” Juõn eo ej bõtata ej juõn eo im maroñ otemjej ej ibben. Etke Jehovah ej tellokin bõk maroñ in? Reveles̃õn 4:11 ej uak: “Ekar ñõn Kwe, O Iroij im am Anij, bwe kwon bõk aibujuij im nebar im kajur; bwe kw’ar kõmõnmõn men ko otemjej, im kin ankil am r’ar bed im emwij kõmõnmõni.”

4. Ewi wãwen an Jehovah kar kãlet bwe en jerbale maroñ eo an?

⁴ Ke ej Ri Kõmanman eo ad, ewõr juõn maroñ ejimwe ibben Jehovah ñan an jerbal ekkar ñan wãwen ekõnan. Emaroñ einwõt juõn menin kalelñoñ, elaptata ñe jej lemnak bwe “An kajur e [lukkun] lap.” Rej naetan “Anij Laplap”​—mõttan nan in Hebrew im ej melelen kajur ellã jen maroñ kõkkar. (Aiseia 40:26; Jenesis 17:1) Ijoke, Jehovah ej kwalok an kajur ilo juõn wãwen emõn, kinke yokwe ej kadkad eo elaptata kadkadin.​—1 Jon 4:16.

5. Etke ejjab bin kõttãik ñan maroñ eo an Jehovah?

⁵ Meñe Jehovah ear kakkõl bwe enaj kajeik ri nana ro rejjab ukwelok, Moses elaplok an kar jelã e einwõt “Anij [eo emol], Anij e tiljek, Eo ej kejbãrok bujen im tiriamo ibben ro rej yokwe E, im bokake kien ko An.” (Duteronomi 7:9) Baj lemnak mõk! Eo Maroñ Bõtata ibben ijoko otemjej ejjab jibed kij bwe jen karejar ñan e. Jen an eindein, jemõnõnõ in make kebake e kin yokwe eo an. (Dri Rom 2:4; 5:8) Ad make kõttãik ñan maroñ eo an Jehovah ej juõn menin kamõnõnõ, kinke tokjen kien ko an rej ñan ad mõnõnõ wõt aolep ien.​—Sam 19:7, 8.

6. Ewi wãwen an kar ijjino walok inebata kin maroñ ko ilo Eden, im kar ta jemlokin?

⁶ Jemed im jined ro moktata rar karmijete maroñ bõtata an Anij. Rar kõnan make beek kin ir make ta emõn im ta enana. (Jenesis 3:4-6) Kin men in, kar kadiojlok ir jen ijo jikiir ilo Paradise. Elikin ien in Jehovah ear kõtlok bwe armij ro ren make kajutak lajrak in maroñ ko air bwe ren mour ilo juõn jukjuk im bed ekwon, meñe ejjab wãppen. Ta jet ian maroñ kein, im ewi joñan an Anij watõke bwe jen kõttãik kij ñan ir?

“RO REUTIEJ JEN IR”

7. Wõn “ro reutiej,” im ewi wãwen maroñ eo air ej jerbal ibben maroñ eo an Anij?

⁷ Ri jilek Paul ear je: “Armij otemjej ren kiblie ñõn ro routiej jen ir: bwe ejelok eutiej a jen Anij wõt.” Wõn rein “ro routiej”? Nan ko an Paul ilo eon ko tok ilal rej kalikar bwe rein rej maroñ ko an kien ko an lal. (Dri Rom 13:1-7; Taitõs 3:1) Jehovah ear jab make kajutak kien kein im maroñ ko air, ak rej bed kin an kõtlok air bed. Kin men in Paul ear maroñ je: “Im ro rej ber Anij e ar likiti.” Ta melelen men in kin maroñ kein ion lal? Eñin, bwe rej ilalin, ak mõjnolok, jen maroñ eo an Anij. (Jon 19:10, 11) Kin men in, ñe ewalok juõn bwok ikõtan kien armij im kien Anij, Ri Christian ro rej lor bõklikit eo air emwij katakin ir jen Bible. Rej “bokake Anij elap jen armij.”​—Jerbal 5:29.

8. Ewi wãwen am bõk tokjen jen ro reutiej, im ewi wãwen am kwalok am kõttãik ñan ir?

⁸ Bõtab, elõñ ien kien ko reutiej rej jerbal einwõt ‘dri kõrijeran Anij iber ñõn emõn.’ (Dri Rom 13:4) Ewi wãwen ko? Eokwe, kalmenlokjen kin lapin ijo kunair ikijen kien ko rej kõmmani, einwõt kin post office, kejbãrok ko ikijen police im ri kun kijeek, kumi in kejbãrok erreo, im education. “Bwe kin men in komij bareinwõt owõj,” Paul ear je, “bwe ir dri jerbal an Anij, im rej lale men in ien otemjej.” (Dri Rom 13:6) Kin owõj ko im bar jabdewõt kunad ñan kien, jen lale bwe ad “kõmõn en jime ilo men ko otemjej.”​—Dri Hibru 13:18.

9, 10. (a) Ewi wãwen an ro reutiej kwon ibben karõk ko an Anij? (b) Etke ebwid ñan jumaik ro reutiej?

⁹ Ewõr ien ko, ro reutiej rej kajerbal kajur eo air ilo bwid. Melelen eddo eo ad ñan kõttãik wõt kij ñan rein en jako ke? Jaab, ejjab. Jehovah ej lo bwid ko an ro reutiej. (Jabõn Kennan Ko 15:3) An kõtlok wãwen an armij iroij ejjab melelen bwe ejjab lo air bwid; im ejjab watõk bwe jen eindein bareinwõt. Ilo mol, mõttan wõt jidik Anij enaj “kabedakilkil im bõktok juõn jemlok ñan ailiñ kein otemjej,” im binej jenkwair kin kien eo an ewãnik. (Daniel 2:44, New World Translation) Ak mae ien in, ro reutiej rej kõtõbrak wõt juõn tokjen emõn.

¹⁰ Paul ear kamelele: “Eo ej jumae eo eutiej ej jumae men in kaiñi an Anij.” (Dri Rom 13:2) Ro reutiej rej “men in kaiñi” an Anij kin air debij wõt juõn karõk in mour, eo en kar jako kin bwok ñe ejelok kien. An jabdewõt jumae rein en kar nae jeje ko im ejelok unin. Ñan wanjoñok: Baj lemnak mõk elañe kwar mwijmwij im kinej eo emwij kiji kin tõrej ko. Meñe tõrej ko rejjab mõttan enbwinõm, ewõr tokjeir kin jidik ien. Emaroñ wõr jorrãn elañe emõkaj an juõn jelate. Ejja einwõt, kien ko an armij im maroñ ko air kar jab mõttan karõk eo an Anij ilo jinoin. Bõtab, mae ien Ailiñ eo an enaj iroij ion aolepen lal, kien ko an armij rej kowanmanlok wõt jukjuk im bed in, im kõtõbrak juõn aikwij ekkar ñan ankil an Anij kin ien in. Kin men in jen kar kõttãik wõt ñan ro reutiej, ke jej lelok wõt bokake elaplok ñan kien im maroñ eo an Anij.

MAROÑ EO ILO FAMILY EO

11. En ewi wãwen am kameleleike lajrak eo kin bar?

¹¹ Bed eo kin family ej bedbedin armij otemjej. Ilo bed eo in leo im lio ri belele remaroñ lo juõn kwon in kamao emõn, im maroñ kejbãrok im katakin ajiri ro ñan air rittolok. (Jabõn Kennan Ko 5:15-21; Dri Epesõs 6:1-4) Karõk in eutiej kar aikwij kwon ilo juõn wãwen bwe ro uan juõn family ren mour ilo ainemõn im burukuk. Kilen an Jehovah kajejjet men in ej ikijen kien eo kin bar, im ealikar kin nan kein, ilo 1 Dri Korint 11:3: “Bõran jabrewõt man Kraist; im bõran kõra man; im bõran Kraist Anij.”

12, 13. Wõn ej bõran family eo, im ta katak eo jej bõk kin wãwen eo Jesus ear jerbale maroñ eo an kin bar?

¹² Leo belele eo ej bõran family. Bõtab, ewõr bõran ilañin e​—Jesus Christ. Paul ear je: “Man ro, komin yokwe limaro belemi, einwõt Christ e ar bareinwõt yokwe eklisia, im mõke lelok E kin e.” (Dri Epesõs 5:25) Juõn leo belele ej kalikar an kõttãik ñan Christ ñe ej lale lio belen ilo ejja wãwen eo Jesus ej lale eklisia eo. (1 Jon 2:6) Emwij lelok ñan Jesus maroñ elap, ak ej kajerbale kin joij elap, yokwe, im kin kõmmanwa. (Matu 20:25-28) Ke ear einwõt juõn emaan, kar ejelok ien an Jesus kajerbal maroñ eo an ilo bwid. E ar “inemõn im etã buruen,” im ear naetan ro rar lor e “ro jeran” jen “ro ri kõrijeran.” Ear kallimuri ir, “I naj kakijeik kom,” im eindein an kar kõmman.​—Matu 11:28, 29; Jon 15:15.

¹³ Joñok eo an Jesus ej katakin lõmaro belele bwe lajrak kin bõran Ri Christian ejjab juõn maroñ in lolorjake elej. Ilo mol, ej juõn maroñ in kautiej im yokwe emol. Ealikar bwe eban wõr bedbedin juõn ñan an mõn belen ilo kanniek ak kin nan. (Dri Epesõs 4:29, 31, 32; 5:28, 29; Dri Kolosse 3:19) Elañe juõn Ri Christian ejõkkar an lale lio belen, kõmman ko remõn an enaj ejelok tokjen, im enaj men in bõprae jar ko an.​—1 Dri Korint 13:1-3; 1 Piter 3:7.

14, 15. Ewi wãwen jelã eo kin Anij ej jibañ lio bwe en kõttãik ñan leo belen?

¹⁴ Ñe leo belele ej kajeoñe joñok eo an Christ, ebidodolok ñan lio belen bwe en lor nan ko ilo Dri Epesõs 5:22, 23: “Kõra ro, komin kõtãik kom ñõn lõmaro belemi, einwõt ñõn Iroij. Bwe leo e bõran lio belen, einwõt Kraist e bõran eklisia.” Einwõt leo belele en kõttãik ñan Christ, lio belele en kõttãik ñan leo belen. Bible eo ej bar kalikar bwe limaro belele rekabel rej tellokin bõk kautiej im nebar kin air kwalok meletlet an Anij im air niknik.​—Jabõn Kennan Ko 31:10-31.

¹⁵ Ewõr joñan an juõn kõrã Ri Christian kõttãik ñan leo belen. Melelen bokake Anij en laplok ñe ewalok juõn men nae kien eo ekwojarjar. Bõtab, bar ilo men in, an lio jutak bin en kobatok ibben an kwalok “juõn mwil im jitõb emõn.” En kar alikar bwe jelãlokjen eo ibben kin Anij ear kõmman bwe en juõn lio belele emõnlok. (1 Piter 3:1-4) Ejja eindein ñan juõn emaan im e Ri Christian im lio belen ejjab ri tõmak. An lor nan in kaiñi ko an Bible eo en kar kõmman bwe en leo belele emõnlok.

16. Ewi wãwen ajiri ro remaroñ kajeoñe joñok eo an Jesus ke ear dik?

¹⁶ Dri Epesõs 6:1 ej kalikar kunan ajiri ro, ke ej ba: “Komin bokake jememi im jinemi ilo Iroij, bwe men in e jime.” Ajiri ro Ri Christian rej lor joñok eo an Jesus, eo ear kõttãik wõt ñan jemen im jinen ke ear rittolok. Einwõt juõn ladik emõn, ear “laplok ilo An meletlet im ridto, im ilo joij iben armij im Anij.”​—Luk 2:51, 52.

17. Wãwen an jemen im jinen ro rej jerbale maroñ eo air e maroñ jelet ro nejiir ilo wãwen et?

¹⁷ Wãwen jemen im jinen ro rej bõk kunair emaroñ jelet ajiri ro nejiir ñan air kautiej maroñ ko ak jumaiki. (Jabõn Kennan Ko 22:6) Inem emaroñ jimwe an jemen im jinen ro make kajitõk, ‘Wãwen aõ jerbale maroñ eo aõ ej kin yokwe ke ak ejelok joij? Ij kõtlok ke men otemjej?’ Naj watõk jen jemen im jinen ro rej mour ilo kwojarjar bwe ren yokwe im joij, bõtab en bin wõt air jutak kin nan in kaiñi ko rekwojarjar. Kin men in ejimwe an Paul jeje: “Im kom, ro jemeir, komin jab biuktõke ro nejimi ñõn illu: a komin kakajiririik ir ilo kaje im kowe an Iroij.”​—Dri Epesõs 6:4; Dri Kolosse 3:21.

18. En kar ewi wãwen an jemen im jinen ro kauwe ro nejiir?

¹⁸ Jemen im jinen ro ren etale wãwen air katakin, elaptata elañe rekõnan bwe ro nejiir ren kiblie im bõktok lañliñ ñan ir. (Jabõn Kennan Ko 23:24, 25) Ilo Bible eo, elaptata air kajerbal kauwe ñan katakin. (Jabõn Kennan Ko 4:1; 8:33) Ej ekkejel ibben yokwe im inemõn, jab ibben illu im lej. Kin men in, jemen im jinen ro Ri Christian rej aikwij jerbal ilo meletlet im debij ir make ñe rej kauwe ajiri ro nejiir.​—Jabõn Kennan Ko 1:7.

MAROÑ ILO CONGREGATION EO

19. Ewi wãwen an kar Anij letok juõn lajrak emõn in lolorjake congregation eo an Ri Christian?

¹⁹ Ke Jehovah ej juõn Anij in ainemõn, ekkar bwe en letok juõn wãwen tel e ejimwe im e let kin ro don. Kin unin, ear kãlet Jesus einwõt Bõran congregation eo an Ri Christian. (1 Dri Korint 14:33, 40; Dri Epesõs 1:20-23) Iumin tel eo an Christ, Anij ear kowãppen juõn lajrak in lolorjake bwij eo ikijen elder ro ilo kajjojo congregation bwe ren shepherde bwij eo kin air kõnan, mõnõnõ, im yokwe. (1 Piter 5:2, 3) Ministerial servant ro rej jibañ ir ilo elõñ wãwen ko im eaorõk jerbal eo air ilo congregation eo.​—Dri Pilippai 1:1.

20. Etke jen kar kõttãik wõt ñan elder ro emwij kãlet ir, im etke men in ewõr tokjen?

²⁰ Kin elder ro Ri Christian, Paul ear je: “Komin bokake im kõtãik kom ñõn ro rej tel kom, bwe rej lale ami, einwõt ro re naj kwalok kin air kõmõn, bwe ren kwalok im lõñliñ im jab buromõj. Bwe men in e jab men in kakajuror kom.” (Dri Hibru 13:17) Ilo meletlet, Anij ear lelok eddo in lale aikwij ko kin jitõb ñan ibben elder ro Ri Christian ilo congregation eo. Elder rein rejjab juõn kumi in ri kaki elap. Rej ri karejar ro im ri kamakoko ro an Anij, ilo air jerbal kin aikwij ko an ri kabuñ ro mõttair, einwõt Karo eo ad, Jesus Christ, ear kõmman. (Jon 10:14, 15) Ad jelã bwe lõmarein, ro im rej kajejjet Jeje ko ewõr air itoklimo in jibañ kij wõnmanlok im eddek ilo jitõb ej men in rejañ kij bwe jen kõttãik im jerbal ibbeir.​—1 Dri Korint 16:16.

21. Ewi wãwen an elder ro kabukõt kilen air jibañ Ri Christian ro mõttair ilo jitõb?

²¹ Ewõr ien ko ñe sheep ko remaroñ jebwãbwe ak bed ilo kauwatata jen men ko an lal. Iumin tel eo an Shepherd eo Elap, elder ro einwõt ri lale sheep rebojak in lale aikwij an ro rej bed iumin air tel im etiljek air lale ir kajjojo. (1 Piter 5:4) Emõn air lolok ro uan congregation eo im lelok nan in rejañ ko. Kin air jelã bwe Devil eo ej kabukõt kilen ñan an rupe ainemõn an ro don Anij, elder ro rej kajerbal meletlet eo jen lañ ilo air jerbale jabdewõt abañ ko. (Jemes 3:17, 18) Rej lukkun kate in debij air burukuk im juõn wõt kin tõmak, ejja men ko wõt Jesus make ear jar kake.​—Jon 17:20-22; 1 Dri Korint 1:10.

22. Ewi wãwen elder ro rej letok jibañ ñe ewalok bwid ko?

²² Ta elañe juõn Ri Christian ej eñtan kin juõn men enana ak ej iten ebwer kin an jerawiwi? Nan in kaiñi ko kin kainemõn an Bible eo im jar ko an elder ro jen burueir kin e, enaj jibañ kakajur e bwe en ejmourlok ilo jitõb. (Jemes 5:13-15) Lõmarein, ro emwij kabit ir kin jitõb kwojarjar, rej bar bõk maroñ in katakin im kauwe jabdewõt ro im rej lor ial in bwid ak ro im remaroñ kokkure erreo in congregation eo lor jitõb ak kin mour jimwe. (Jerbal 20:28; Taitõs 1:9; 2:15) Ñan kejbãrok erreo in congregation eo, emaroñ wõr juõn aikwij bwe kajjojo ilo congregation eo ren kejelã kin bwid ko relap. (Livitikõs 5:1) Elañe juõn Ri Christian ej jerawiwi ak ej bõk katak ko im kauwe jen Jeje ko im ej kalikar an ukwelok ilo mol, enaj bõk jibañ. Ak ealikar, elañe ej wõnmanlok wõt im jab ukwelok kin bwid ko an nae kien ko an Anij renaj bukwelok e.​—1 Dri Korint 5:9-13.

23. Ta men ko elder ro rej kõmmani kin emõn an congregation eo?

²³ Bible eo ear kanan bwe iumin King eo Jesus Christ, naj kamaroñ ro rej ritto ilo jitõb bwe ren kainemõn, jojomar, im kaemololoik ro don Anij. (Aiseia 32:1, 2) Ren kar tel einwõt ri evanjel ro, ri lale sheep ro, im ri katakin ro ñan kowõnmanlok ejmour eo ilo jitõb. (Dri Epesõs 4:11, 12, 16) Meñe Christian overseer rein remaroñ kauwe, kajimwe, im rejañ ri tõmak ro mõttair, air jerbale katak in kejmour an elder ro jen Nan ko an Anij enaj jibañ aolep bwe ren bedwõt ilo ial in mour.​—Jabõn Kennan Ko 3:11, 12; 6:23; Taitõs 2:1.

BÕK LEMNAK EO AN JEHOVAH KIN MAROÑ

24. Ran otemjej jej bõk melejoñ kin ta?

²⁴ Maan im kõrã eo moktata kar melejoñ ir kin mõnõnõ in kõttãik ñan juõn maroñ. Kin ejelok bwilõñ, juõn melejoñ rot in ej jelmaik kij ran otemjej. Satan Devil eo ear kowõnmanlok juõn jitõb in jumae ibben armij ro. (Dri Epesõs 2:2) Ial in anemkwoj emwij an walok einwõt elaplok an emõn jen ial in kõttãik.

²⁵ Bõtab, jej aikwij, karmijete jitõb in jumae an lal in. Ilo ad eindein, jenaj lo bwe ad kõttãik ilo jimwe ej tel ñan ãjinkij ko relap. Ñan kõkkar, jenaj ko jen inebata ko im bwok ko ekkã air walok ibben ro im rej jumae maroñ ko an lal. Jenaj kaeietlok inebata ko ekkã air walok ibben elõñ family ko. Im jenaj bõk tokjen ko kin kamao ko remãnãn im yokwe ibben Ri Christian ro mõttad im rej ri tõmak. Elaptata, ad kõttãik ilo jimwe enaj melelen juõn bed eo emõn ibben Jehovah, Maroñ Bõtata eo ej ibben.

ETALE JELÃLOKJEN EO AM

Ewi wãwen an Jehovah kajerbal maroñ eo an?

Wõn “ro reutiej,” im ewi wãwen ad kõttãik wõt ñan ir?

Ta eddo ko rej walok ñan kajjojo armij ilo juõn family kin lajrak eo kin bar?

En ewi wãwen ad kwalok ad kõttãik ilo congregation eo an Ri Christian?

25. Ta tokjen ko jej bõk kin ad karmijete jitõb in jumae an lal im kõttãik wõt ñan maroñ ko me Anij ej kajerbali ak kõtloki?

[Bo̦o̦k eo ilo peij 134]

KÕTTÃIK, JAB JUMAE

Ikijen air jerbal in kwalok nan ñan aolep, Ri Kennan ro an Jehovah rej jitõñ ñan Ailiñ in Anij einwõt juõn wõt kejatdikdik kin ainemõn eo emol im jokane. Ak ri kwalok rein im rej kijejeto kin Ailiñ in Anij rejjab ri jumae kien ko ijo rej mour ie. Ilo wãwen eo juõn, ian ri ailiñ ko Ri Kennan ro elap air kautiej im bokake kien. “Elañe aolep kabuñ ko rar einwõt Ri Kennan ro an Jehovah,” juõn ri kien ilo ailiñ in Africa ear ba, “ejamin wõr uror ko, kwot ko, ajiri ro rebut, ri kalbuj ro im atomic bomb ko. Jamin aikwij locki kejam ko aolep ran.

Kin air kile men in, ri kien ro ilo elõñ ailiñ ko emwij kamelim an Ri Kennan ro kwalok nan. Ilo ailiñ ko jet, kar jolok bebe kin jumae ir ke ri kien ro rar kile bwe Ri Kennan ro an Jehovah rej jelet ro jet ilo emõn. Einwõt ri jilek Paul ear jeje kin ro reutiej: “Kwon kõmõn men eo emõn im kwo naj bõk nebar jen e.”​—Dri Rom 13:1, 3.