Katak 15
Kalek Juõn Family Eo Ej Kautiej Anij
1-3. Etke jet rejjab maroñ lo uak ko kin abañ ko rej walok ilo mour in belele im kakajiriri, ak etke Bible eo emaroñ letok jibañ?
JEN BA kwar bebe in kalek mweo imõm make. Kwoj wiaik bũdej eo. Im kin kijoror, kwoj pijaiki mweo imõm ekãl ilo lemnak eo am. Ak ta elañe ejelok kein jerbal ko am im kwo jaje kilen ekkal? Am kate yuk en kar juõn men ekabwokbwok!
2 Elõñ ri belele ro rej deloñ ilo mour in belele im rej pijaiki juõn family elemõnõnõ, bõtab ejelok air kein jerbal ko ak kabel ñan kalek juõn family elemõnõnõ. Ejjab to elikin ran in mare eo, ewalok kõmman ko renana. Ran otemjej ewalok akwel im airwaro ko. Ñe elotak tok ajiri ro, jemen im jinen rein rekãl rej kab kile air likjap bwe ejelok air kabel ñan kakajiriri ejja einwõt rar likjap in lo mõnõnõ ilo mour in belele eo airro.
3 Bõtab, kamolol bwe Bible eo emaroñ jibañ. Nan in kaiñi ko an rej einwõt kein jerbal ko im rej letok maroñ in kalek juõn family elemõnõnõ. (Jabõn Kennan Ko 24:3) Jen lale ewi wãwen in.
KEIN JERBAL KO ÑAN KALEK JUÕN BELELE EKAMÕNÕNÕ
4. Etke jen kar bojak wõt kin abañ ko ilo mare, im ta joñok ko emwij an Bible kwaloki?
4 Jekdon ewi joñan an ri belele ro remaroñ kwon ibben don, e kajju wãwen eñjake ko air, iminene ko jen ien air inono, im kadkadin family ko air. Kin men in, naj watõk bwe jet abañ ko renaj walok elikin air mare. Ewi wãwen air kamadmõde? Eokwe, ñe ri ekkal ro rej kalek juõn em, rej eliji plan in mweo. Eñin joñok ko rekkar ñan lori. Bible eo ej kwalok joñok ko an Anij ñan kalek juõn family elemõnõnõ. Jen etale jet ian men kein.
5. Ewi wãwen an Bible eo kalikar tokjen debij tiljek ilo mare?
5 Debij Tiljek. Jesus ear ba: “Men eo Anij e ar kobaik, armij en jab kijbili.”a (Matu 19:6) Ri jilek Paul ear je: “Armij otemjej ren koutiej belele im en kwojarjar jikin babu: bwe Anij e naj ekajet ro dri lũñ otemjelok.” (Dri Hibru 13:4) Kin men in ro emwij air mare ren kar kile eddo ko air ñan Jehovah bwe ren debij wõt air tiljek ñan beleir.—Jenesis 39:7-9.
6. Ewi wãwen debij tiljek ej menin kejbãrok mare?
6 Debij tiljek ej bõktok nebar im jokane ilo belele. Ri belele ro retiljek rejelã bwe, jekdon ta eo ej walok, renaj rejetake wõt don. (Ekklisiastis 4:9-12) Ewi joñan an oktak jen ro im emõkaj air jolok don ñe ej kab jino walok inebata ko! Emõkaj an rein ba bwe ‘ear bwid air ekãlel,’ ak bwe ‘emaat air yokwe don,’ bwe uak eo ej ñan bõk juõn belen ekãl. Ak lemnak rot in eban jibañ erro bwe ren rittolok. Ilo mol, ro rejjab tiljek remaroñ eliji ejja abañ kein wõt ibben beleir ekãl. Ñe juõn armij ewõr juõn mõn em emõn im ej lo bõrwoj in mweo ej ettal, alikar en kar kajeoñ in karbine. Ejamin emmakit ñan bar juõn em. Ejja wãwen in wõt, an juõn bar bõk juõn belen ejjab kilen kajimwe abañ ko me rej walok. Ñe abañ ko rej walok, jab etal jen eo ibbam, ak kate wõt ñan kejbãroke. Tiljek rot in ej kalikar am kautiej belele einwõt juõn men tellokin kejbãroke, ñan debij wõt, im kaorõke.
7. Etke ekkã an bin ñan ri belele ro jelã kilen konono ibben don, ak ewi wãwen an juõn kõnak “armij eo ekãl” maroñ jibañ?
7 Kilen konono. Juõn jabõn kennan in Bible eo ej ba: “Ijo ejelok bebe, emwij kajitokjen lemnok ko mokta.” (Jabõn Kennan Ko 15:22) Ijokwe, ibben jet ri belele ro ebin air kennan ilo alikar. Etke ej eindein? Kinke armij ekajju wãwen air konono. Mol in ekkã an walok ilo jab melele kin don im bwok. Wãwen an juõn rittolok emaroñ mõttan unin. Ñan wan joñok, jet remaroñ kar rittolok ilo moko im ekkã an walok akwel ikõtan jemeir im jineir. Kiõ ke emwij air rittolok im mare, rejaje kilen kennan ilo joij im yokwe ibben beleir. Jekdon ta, mweo imõm ejjab aikwij erom ‘juõn em eobrak kin akwel.’ (Jabõn Kennan Ko 17:1, New World Translation) Bible eo ej rejañ kij bwe jen kõnak “armij ekãl,” im ejjab rejetake meo, libõpne, im kakitõtõ otemjej.—Dri Epesõs 4:22-24, 31.
8. Ta eo emaroñ jibañ ñe kwojjab errã ibben eo beleõm?
8 Ta eo kwomaroñ kõmmane ñe ewalok inebata ko? Elañe illu enaj walok ibbemiro, kwomaroñ lor nan in katak eo an Proverbs 17:14 (NW): “Mokta jen an rup akwel eo, kwon etal.” Aet, kwomaroñ kabõjrak konono eo amiro mae tokelik, ñe kom ro jimor, kwe im beleõm naj ainemõnlok. (Ekklisiastis 3:1, 7) Inem jekdon ta, kate bwe komin “mõkaj in roñjake, rumij in konono, rumij in illu.” (Jemes 1:19) Ami mejenkajjik en ñan kabukõt juõn uak emõn, jab ñan wini akwel eo. (Jenesis 13:8, 9) Ekãlel nan ko im kilen kennan ko bwe ren kainemõn kwe im beleõm. (Jabõn Kennan Ko 12:18; 15:1, 4; 29:11) Elaptata, jab debij wõt jitõb in illu, ak kabukõt jibañ ilo amiro jimor kennan kin juõn buru ettã ibben Anij ilo jar.—Dri Epesõs 4:26, 27; 6:18.
9. Etke ejimwe ad ba bwe kilen konono ej ijjino ilo buru?
9 Juõn jabõn kennan ilo Bible ej ba: “Buruen dri meletlet ej katakin loñin; im ej korlok men in katak ñõn tien.” (Jabõn Kennan Ko 16:23) Inem, ilo mol, key eo kin konono emõn ej bed ilo buru, jab loñin. Ta lemnak eo am kin beleõm? Bible eo ej rejañ Ri Christian ro bwe “komin tiriamokake dron.” (1 Piter 3:8) Kwomaroñ ke eindein ñe beleõm ej kwalok elap inebata? Elañe kwomaroñ, enaj jibañ yuk ñan jelã kilen uak.—Aiseia 50:4.
10, 11. Ewi wãwen an leo belele maroñ jerbale nan in kauwe ko ilo 1 Piter 3:7?
10 Nebar im Kautiej. Kar jiroñ lõmaro Ri Christian bwe ren jokwe ibben limaro beleir “kin jelalokjen, im koutiej kõra rõn, einwõt jãbi remõjino jen kom.” (1 Piter 3:7) Ñan nebar lio beleõm ej melelen kwoj kile tokjen. Leo belele eo ej jokwe ibben lio belen “kin jelalokjen” ej lukkun kautiej eñjake ko an, maroñ ko, joñan jelãlokjen ibben, im kanimarmij. En kar wõr juõn kõnan elap in katak kin wãwen Jehovah ej lemnak kin kõrã ro im wãwen kejbãrok ir.
11 Jen ba, ilo mweo imõm ewõr juõn jãbe elap tokjen im ebidodo. Kwon kar jab kajerbale ilo tiljek ke? Eokwe, Peter ear kajerbal nan kein “jãbi remõjino” ilo ejja wãwen in, im melele in en kar kamakit leo belele eo ej Ri Christian bwe en kwalok an kanuij kejbãrok lio belen ejitenburu ibben.
12. Ewi wãwen an lio belele maroñ kwalok an lukkun kautiej leo belen?
12 Ak ta nan in katak Bible ej letok kin lio belele? Paul ear je: “Lio en lukkun kautiej leo belen.” (Ephesians 5:33, NW) Ejja einwõt an lio belele aikwij kile bwe leo belen ej kautiej e im elap an yokwe e, eindein an leo belele aikwij kile bwe lio belen ej kautiej e. Juõn kõrã im ewõr an kautiej ejamin kwalok likjap ko an leo belen, meñe ej juõn Ri Christian ak jab. E ban kajook e ilo an lotan ak kajirere kake ilo ittino ak ilobwilij.—1 Timote 3:11; 5:13.
13. Ewi wãwen ad maroñ kwalok lemnak ko ad ilo inemõn?
13 Ejjab melelen bwe lio belele eban kwalok lemnak ko an. Elañe juõn men ej kainebataik e, ilo kautiej emaroñ kamelele kake. (Jenesis 21:9-12) Naj maroñ kõkkar an kameleleik melele eo an ñan leo belen einwõt ilo an jolok juõn ball ñan e. Emaroñ joloke ilo juõn joñan emõn bwe en bidodo an leo baur e, ak emaroñ kajur an joloke bwe leo en jorrãn kake. Ewi joñan an emõnlok ñe ri belele ro jimor jab jotu-jotak nan in kananaik don, ak emõnlok, bwe ren kennan ilo joij im ilo kilen kautiej!—Matu 7:12; Dri Kolosse 4:6; 1 Piter 3:3, 4.
14. Kwon kar et elañe eo beleõm edik an itok limo ñan kajerbal nan in kaiñi ko an Bible kin mare?
14 Einwõt emwij ad loe, nan in kaiñi ko an Bible remaroñ jibañ yuk ñan kalek juõn belele ekamõnõnõ. Ak ta elañe eo beleõm ejelok an itok limo kin ta eo Bible ej ba? Emaroñ laplok tõbrak elañe kwoj jerbale jelãlokjen eo an Anij ilo am jerbale ijo kunam. Peter ear je: “Ein drein, limaro, komin kõtãik kom ñõn lõmaro belemi; bwe elañe jabrewõt e jab bokake nan eo, en reel buruen ñe ejelok nan, kin an beleir bed im kõmõn; Ñe rej lo ami etetal ekwojarjar ilo mijõk.” (1 Piter 3:1, 2) Ealikar, ilo ejja wãwen in lok wõt enaj jerbal ibben leo elañe lio belen ejjab kautiej Bible eo. Jekdon ta eo beleõm enaj kãlet in kõmman, kõtlok bwe nan in kaiñi ko an Bible en kareel yuk bwe kwon juõn ri belele emõnlok. Jelãlokjen eo kin Anij emaroñ bar jibañ yuk bwe en emõnlok am kakajiririk ajiri ro nejõm.
KAKAJIRIRIK AJIRI RO EKKAR ÑAN JELÃLOKJEN EO AN ANIJ
15. Ewi wãwen kilen kakajiriri ko rebwid rej wõnmanlok wõt, ak en ewi wãwen kabõjrak men in?
15 An wõr ibben juõn jirben ak juõn hammer ejjab melelen bwe ej juõn carpenter ekabel. Eindein, juõn eo ewõr nejin ejjab melelen ej juõn jemen ak jinen ekabel. Ilo air kile ak jab, ekkã an ro jemen im jinen kakajiririk ro nejiir ilo ejja wãwen kar kakajiririk ir. Kin men in, jet ien kilen kakajiriri eo ebwid rej lilok ñan juõn ebeben ñan bar juõn. Juõn jabõn kennan in etto an Ri Hebrew ej ba: “Jemeir rej kañ grape ko rejañin kalo, ak eibwijtok loñin ajiri ro nejiir kake.” Bõtab, Jeje ko rej kwalok bwe juõn ejjab aikwij lor wõt ial in mour eo me ro jemeir im jineir rar karõke. Emaroñ kãlet bar juõn ial, eo ej lor kien ko an Jehovah.—Ezekiel 18:2, 14, 17, NW.
16. Etke eaorõk am kõtõbrak aikwij ko an family eo am, im men in ej kakobaik ta?
16 Jehovah ej watõk bwe jemen im jinen ro im rej Ri Christian ren tel im kejbãrok nejiir ilo emõn im jimwe. Paul ear jeje: “A elañe jabrewõt e jakkene ro nukin, im elaplok ro dri loan mweo imõn, e ar kariõp an tõmak im ej nana jen dri jab tõmak.” (1 Timote 5:8) Nan kein rekajur! Am kajejjet ijo kunam einwõt juõn ri lale, im kõtõbrak aikwij ko an ajiri ro nejõm ilo kanniek, jitõb im eñjake eo air, ej juõn jerammõn im eddo ñan kajjojo ro rejelã Anij. Bible eo ej letok nan in kaiñi ko im remaroñ jibañ ro jemen im jinen ñan air kalek juõn bed eo ekamõnõnõ kin ajiri ro nejiir. Lemnak mõk kin jet ian men kein.
17. Ta aikwij eo eaorõk bwe kien Anij en bed iburuen ajiri ro nejimi?
17 Likit juõn joñok emõn. Kar kakien jemen im jinen ro ilo Israel: “Kwon kanuij katakin ro nejõm kaki, im kwon konono kaki ñe kwoj jijõt ilo mweo imõm, im ñe kwoj etetal ilo ial, im ñe kwoj babu, im ñe kwoj jerkak.” Jemen im jinen ajiri ro ren kar katakin joñok kein an Anij nan ajiri ro nejiir. Ak nan in katak kein kar walok elikin nan kein: “Im nan kein, ij jiroñ yuk ranin, ren ilo buruõm.” (Duteronomi 6:6, 7) Aet, jemen im jinen ajiri ro reban lelok men ko ejelok ibbeir. Naj aikwij jeje kien ko an Anij mokta ilo buruõm make elañe kwokõnan bwe kwon jeje ilo buruen ajiri ro nejõm.—Jabõn Kennan Ko 20:7; keidi Luk 6:40.
18. Ilo an kwalok yokwe, ewi wãwen Jehovah ear likit juõn joñok emake wõt emõn ñan jemen im jinen ajiri ro?
18 Kalikar yokwe eo am emol. Ilo ien eo Jesus ear baptais, Jehovah ear ba: “Kwe Nejiõ, jitenburu iba, Ij mõnõnõ kake Yuk.” (Luk 3:22) Ilo wãwen in Jehovah ear kalikar an kile Nejin, im mõnõnõ in kwalok an buñburuen kake im kalikar An yokwe e. Tokelik Jesus ear ba ñan Jemen: “Kwar yokwe Iõ mokta jen jinoin kõmõnmõn lõl.” (Jon 17:24) Kin men in, einwõt ro jemen im jinen im rejelã Anij, lelok ñan ajiri ro nejimi nan ko im jerbal ko me rej kalikar yokwe eo am ñan ir—im en makijkij am eindein. Kememej wõt aolep ien bwe “yokwe ej kalek.”—1 Dri Korint 8:1.
19, 20. Ta men ko rej koba ilo lilok nan in katak ko remõn ñan ajiri ro, im ewi wãwen an jemen im jinen ajiri ro maroñ bõk tokjen jen joñok eo an Jehovah?
19 Nan in katak. Bible eo ej kalikar tokjen nan in katak ko kin yokwe. (Jabõn Kennan Ko 1:8) Ro jemen im jinen im rej jerwane eddo ko air ñan tel ajiri ro nejiir rainin renaj lo leen ekaburomõjmõj ilo ilju eo air. Bõtab, emwij kakkõl ro jemen im jinen bwe ren jab le jen joñan ilo wãwen eo juõn. “Ro jemeir,” Paul ear je, “komin jab kaillu ro nejimi, bwe ren jab õbwer.” (Dri Kolosse 3:21) Ro jemen im jinen rej aikwij lale bwe ren jab le jen joñan ilo air kajimwe nejiir ak kabõnõnõik ir ilo air lotan im kabwid ir aolep ien ke rej kate ir.
20 Jehovah Anij, Jemedwõj ilo lañ, emwij an likit juõn joñok kin lelok nan in kauwe. An kajimwe ejamin le jen joñan. “Inaj kajeik kom, ñan joñan eo ekkar,” Anij ear jiroñ ro don. (Jeremiah 46:28, NW) Ro jemen im jinen ren kajeoñe Jehovah ilo men in. Kauwe im katak ko re le jen joñan ekkar ak jen tokjen am kajimwe im katakin emol rej kabwerer.
21. Ewi wãwen jemen im jinen ajiri ro remaroñ kile elañe kilen katakin eo air ej emõn?
21 Ewi wãwen ro jemen im jinen remaroñ kile elañe kilen katakin ko air remõn? Remaroñ kajitõk ibbeir make, ‘Katak ko ij lelok rej kõtõbrak ta?’ Nan in kauwe ej aikwij katakin. Nejõm ej aikwij melele kin etke ej bõk kauwe. Jemen im jinen ren bar itok limo kin leen kajimwe eo air. Mol, enañin aolep ajiri reban mõnõnõ kin kaje ko rej bõki. (Dri Hibru 12:11) Ak kaje en kar jab kamijak juõn ajiri ak kõmman bwe en lemnak ej make wõt nana. Mokta jen an kar kajimwe ro don, Jehovah ear ba: “Jab lelñoñ, . . . bwe Ña ij ibbemi.” (Jeremiah 46:28, NW) Aet, kajimwe en kar walok ilo juõn wãwen bwe nejõm en kile am bed ibben ilo yokwe, im kin am kõnan jibañ e.
BÕK “KAIÑ KO REKABEL”
22, 23. Ewi wãwen am maroñ bõk melele eo eaorõk ñan kalek juõn family elemõnõnõ?
22 Jemaroñ kamolol bwe Jehovah ear letok kein jerbal ko jej aikwiji ñan kalek juõn family elemõnõnõ. Ak an lõñ kein jerbal ko ibbed ej jabwe wõt. Jej aikwij bõk iminene kin wãwen kajerbali ilo jimwe. Ñan wan joñok, juõn ri ekkal emaroñ bõk iminene ko rebwid kin wãwen kajerbal kein jerbal ko an. Emaroñ kajerbal jet iair ilo bwid. Kin unin, emaroñ jab kanuij emõn men ko ej kõmmani kin kilen jerbal eo an. Ilo ejja wãwen in wõt, kwomaroñ kile bwe emwij an deloñ iminene ko rejjab emõn ilo family eo am. Emaroñ bin ñan ukõti jet ian iminene kein. Bõtab, lor nan in katak eo an Bible: “Eo emeletlet enaj roñjake im kalaplok an jelãlokjen, im leo ewõr an melele ej eo ej bõk kaiñ ko rekabel.”—Proverbs 1:5, NW.
23 Kwomaroñ bõk nan in katak ko rekabel ilo am wõnmanlok wõt im bõk jelãlokjen eo an Anij. Kwon ruj ñan nan in kaiñi ko an Bible, ko rej kwalok kin mour in family, im kajimwe ijo ekkar. Lale joñok ko remõn ibben Ri Christian ro reritto kin bed eo air ibben beleir im family ko air. Kennan ibbeir. Elaptata, lelok aikwij ko am ñan Jehovah ilo jar. (Sam 55:22; Dri Pilippai 4:6, 7) Emaroñ jibañ yuk ñan lo juõn mour in family elemõnõnõ im ej kaibujuij e.
[Kõmel̦el̦e eo itulal̦]
a Melim eo wõt jen Jeje ko ñan jolok belen im bar bõk juõn ej kin “lũñ”—belele wan ko ilikin mare eo.—Matu 19:9.
ETALE JELÃLOKJEN EO AM
Ewi wãwen debij tiljek, kilen konono, nebar, im kautiej rej rejetake belele ekamõnõnõ?
Ilo wãwen et ko ro jemen im jinen remaroñ kalikar yokwe eo air ñan ajiri ro nejiir?
Ta men ko rej mõttan kaje ko rejimwe?
[Pija eo ilo peij 147]