Ewõr Ke Ad Maroñ ñan Jol̦o̦k Tarin̦ae im Poktak Ko?

EM̦M̦ANL̦O̦K ON̦ÃÃN MOUR

Kõttõpar eo an kien ko an lal̦: En em̦m̦anl̦o̦k kõjeiien armej ro ak mour ko aer. Men in emaroñ jipañ bwe on̦ããn armej ro ren jokkun wõt juon ak jipañ bwe en dikl̦o̦k an ri-jeram̦õl ro apañ kõn jããn. Apañ in ej juon iaan un ko el̦aptata unin an wõr tarin̦ae ak poktak ko.

Unin epen tõpare: Kien ko renaaj aikuj kõm̦m̦an oktak ilo wãween aer kõjerbale jããn ko aer. Ilo 2022 eo, kar jol̦o̦k enañin 34.1 pilien tal̦a ñan kakõm̦anm̦anl̦o̦k kõjeiien armej ro ak mour ko aer ilo elõñ jikin ko. Bõtab, joñan jããn in ej 0.4 bõjjããn in joñan jããn eo kar jol̦o̦ke ñan tarin̦ae ilo ejja iiõ n̦e wõt.

“El̦apl̦o̦k ad jol̦o̦k jããn im kein jipañ ko ñan kajjioñ kõm̦adm̦õde apañ ko rej wal̦o̦k jãn tarin̦ae im poktak ko ijello̦kun ad kajjioñ bõbrae men kein jãn aer wal̦o̦k im jibadek aenõm̦m̦an.”—António Guterres, secretary-general eo an United Nations.

Men eo Baibõl̦ ej ba: Kien ko im doulul ko an lal̦ in remaroñ jipañ ro rejeram̦õl, bõtab rejjab maroñ jol̦o̦k jeram̦õl ñan jidik.—Duteronomi 15:11; Matu 26:11.

KON̦ ÑAN KÕM̦M̦AN AENÕM̦M̦AN

Kõttõpar eo an kien ko an lal̦: Ej ñan bõbraik ak kõm̦adm̦õde apañ ko ikõtaan kien ko ikijjeen aer kõnono kaki ilo aenõm̦m̦an im errã ñan kõm̦m̦ani men ko renaaj jim̦or bõk tokjãn jãni.

Unin epen tõpare: Kõnke juon iaan kien kein, ak ñe ejjab kien kein jim̦or, remaroñ m̦akoko in kõnono im errã kake juon kon̦. Bareinwõt, ekkã an kien ko rupe kon̦ ko rar errã kaki.

“Ejjab aolep iien kien ko rej lo tõprak ñe rej kõm̦m̦ane juon kon̦ ñan kõm̦m̦an aenõm̦m̦an. Unin ej kõnke kon̦ ko rej kõm̦m̦ani emaroñ l̦ap likjab ko ie im kõm̦m̦an bwe en l̦apl̦o̦k apañ ko ikõtaer tokãlik.”—Raymond F. Smith, American Diplomacy.

Men eo Baibõl̦ ej ba: Armej ro rej aikuj “kappukot aenõm̦m̦an.” (Sam 34:14) Bõtab elõñ armej ilo raan kein rejjab “tiljek, . . . [rem̦akoko] in errã ilo jabdewõt pepe, . . . [im rej] ketake ro repaake er.” (2 Timote 3:​1-4) Armej ro ewõr ippãer kadkad kein rej kapañ ri-tõlin kien ro rem̦m̦an jãn aer kajjioñ kõm̦adm̦õde poktak ko.

KADIKL̦O̦K AK JOL̦O̦K KEIN TARIN̦AE KO

Kõttõpar eo an kien ko an lal̦: Kadikl̦o̦k ak jol̦o̦k kein tarin̦ae ko, el̦aptata kein tarin̦ae ko me rej kõjerbal nuclear, chemical, im kij in nañinmej ko rej m̦an armej.

Unin epen tõpare: Ekkã an kien ko m̦akoko in kadikl̦o̦k ak jol̦o̦k kein tarin̦ae ko aer kõnke remijak enaaj dikl̦o̦k aer kajoor ak enaaj pidodo an lal̦ ko jet ko̦kkure er. Meñe aelõñ ko remaroñ jol̦o̦k kein tarin̦ae ko aer, ak rejjab maroñ jol̦o̦k unin an armej ro tarin̦ae.

“Elõñ iaan kien ko rar kallim̦ur bwe renaaj jol̦o̦k kein tarin̦ae ko aer ãlikin 1991 eo, bõtab rar jab kajejjet kallim̦ur ko aer. Bareinwõt rar jab kõm̦m̦ani buñtõn ne ko ren kar bũki ñan kadikl̦o̦k wãween ko rekauwõtata, kõm̦m̦an aenõm̦m̦an ikõtaan aelõñ ko, im jidik kõn jidik kõm̦m̦an bwe lal̦ in en juon jikin eaenõm̦m̦an im ejjel̦o̦k uwõta ie.”—“Securing Our Common Future: An Agenda for Disarmament.”

Men eo Baibõl̦ ej ba: Armej ro rej aikuj jol̦o̦k kein tarin̦ae ko aer im “noi jãje ko aer bwe ren erom kein poktake bwidej.” (Aiseia 2:4) Ijoke, bwe en jako tarin̦ae, elõñl̦o̦k men ko renaaj aikuj kõm̦m̦ani kõnke kadkadin lãj ej ejaak ilo bũruon juon armej.—Matu 15:19.

KAKOBAIK MAROÑ IPPÃN AELÕÑ KO JET

Kõttõpar eo an kien ko an lal̦: Aelõñ ko rej errã ñan kakobaik maroñ ko aer im kõjparok doon jãn ri-kõjdat ro aer. Rej l̦õmn̦ak bwe ri-kõjdat ro aer reban kajjioñ tarin̦aeik er kõnke renaaj aikuj in bar tarin̦aeik jarin tarin̦ae ko an aelõñ ko jet.

Unin epen tõpare: Meñe aelõñ ko rej kakkõle aelõñ ko jet kõn ta ko renaaj wal̦o̦k ñe renaaj jum̦aik er ak kajjioñ tarin̦aeik er, ak ejjab mel̦el̦ein bwe enaaj wõr aenõm̦m̦an. Ejjab aolep iien aelõñ ko rej kajejjet kallim̦ur ko aer im rejjab kijoñ errã kõn wãween im ñããt eo renaaj kõm̦adm̦õde apañ eo ippãn ri-kõjdat ro aer.

“Meñe League of Nations im United Nations rar lukkuun kate er ñan jipañ kien ko ñan kõm̦m̦an kon̦ ippãn doon, ak men in ear jab bõbraik an wõr tarin̦ae ko.”—“Encyclopedia Britannica.”

Men eo Baibõl̦ ej ba: Ekkã an em̦m̦an ñe elõñ armej rej jipañ im jerbal ippãn doon. (Ekklisiastis 4:12) Bõtab, kien ko im doulul ko an armej rejjab maroñ bõktok aenõm̦m̦an im jokwane eo em̦ool. “Kom̦win jab lõke ri-tõl ro ilo mour in, ak jabdewõt eo ejjab maroñ lo̦mo̦o̦ren eok! Ñe renaaj mej renaaj jepl̦aak ñan bwidej; bwe ilo iien eo, enaaj jem̦l̦o̦k karõk ko aer otemjej.”—Sam 146:​3, 4, UBS.