KATAK 16

Kate Eok bwe Baam̦le n̦e Am̦ En M̦õn̦õn̦õ ñan Indeeo

1. Ta kar kõn̦aan eo an Jeova ñan aolep baam̦le ko?

KE JEOVA ear kakobaik Adam im Iv, Adam ear lukkuun m̦õn̦õn̦õ im ear ba: “E in kiiõ diin diũ, im kanniõkin kanniõkũ; inaaj likũt etan kõrã, bwe em̦õj bõke jãn em̦m̦aan.” (Jenesis 2:22, 23) Jeova ear kõn̦aan bwe Adam im Iv kab ajri ro nejierro ren m̦õn̦õn̦õ. Ear bar kõn̦aan bwe aolep rippãlele ro me em̦õj aer m̦are im baam̦le ko aer ren kõm̦anm̦an ankilaan. Anij ear ba ñan Adam im Iv: “Kom̦win tũm̦oon̦ im orl̦o̦k, im kobrak lal̦, im kajoor jãne; im kom̦win irooj ioon ek in lo̦jet, im ioon bao in mejatoto, im ioon men otemjej rej mour im m̦akũtkũt ioon lal̦.” (Jenesis 1:28) Elukkuun em̦m̦an jerbal in Anij ear lel̦o̦k ñan Adam im Iv! El̦aññe erro en kar pokake Jeova kõn aolepen bũrueerro, erro im ajri ro nejier renaaj kar m̦õn̦õn̦õ wõt ñan indeeo!

2, 3. Ta eo emaroñ jipañ baam̦le ko bwe ren lo m̦õn̦õn̦õ ilo mour ko aer rainin?

² Baam̦le ko ilo raan kein rej lukkuun m̦õn̦õn̦õ ñe rej jerbal ippãn doon im kõm̦anm̦an ankilaan Anij. Rijjilõk Paul ear ba: “Jerbal in Anij ej kakajooror eok kõn men otemjej, im ewõr an kallim̦ur kõn mour in, kab mour eo enaaj itok.” (1 Timote 4:8) El̦aññe ro uwaan juon baam̦le rej karejar ñan Jeova im kate er ñan l̦oori naan in kakapilõk ko an ilo Baibõl̦, renaaj lo m̦õn̦õn̦õ ilo “mour in” kiiõ. (Sam 1:1-3; 119:105; 2 Timote 3:16) Meñe juon wõt iaaer ej l̦oore naan in kakapilõk ko jãn Baibõl̦, ak em̦m̦anl̦o̦k men in jãn ñe ejjel̦o̦k juon iaaer ej l̦oore ta ko Baibõl̦ ej ba.

³ Bok in ear kwal̦o̦k elõñ naan in kakapilõk ko jãn Baibõl̦ me remaroñ jipañ baam̦le ko bwe ren m̦õn̦õn̦õ. Jet iaan naan in kakapilõk kein rar wal̦o̦k elõñl̦o̦k jãn juon alen ilo am̦ kar riit m̦aantak. Etke? Kõnke naan in kakapilõk kein rej lukkuun jerbal im remaroñ jipañ baam̦le ko bwe ren jel̦ã kilen kõm̦adm̦õdi elõñ iaan apañ ko rej iiooni. El̦aññe ro uwaan juon baam̦le rej kate er ñan l̦oori naan in kakapilõk kein jãn Baibõl̦, renaaj make kile joñan an naaj em̦m̦anl̦o̦k wãween aer mour kõn aer karejar ñan Jeova. Jen kiiõ ãliji 4 iaan naan in kakapilõk kein raorõk.

AORÕKIN AD AIKUJ DÃPIJ KÕN̦AAN KO AD MAKE IM DÃPIJ AD ILLU

4. Etke ej juon menin aikuj bwe rippãlele ro ren jel̦ã kilen dãpij aer illu im jel̦ã kilen dãpij kõn̦aan ko aer?

⁴ Kiiñ Solomon ear ba: “Eo ejjab irooj ioon bũruon ej ãinwõt juon jikin kweilo̦k ejeepepl̦o̦k im ejjel̦o̦k an worwor.” (Jabõn Kõnnaan 25:28; 29:11, UBS) Ñe rippãlele ro rekõn̦aan m̦õn̦õn̦õ ippãn doon, erro ej aikuj jim̦or jel̦ã ‘irooj ioon bũrueer’ make. Mel̦el̦ein men in bwe rej aikuj jel̦ã kilen dãpij aer illu im jel̦ã kilen dãpij kõn̦aan ko aer make. El̦aññe juon ejaje dãpij an illu ak ejaje dãpiji kõn̦aan ko an renana ãinwõt l̦õñ, emaroñ jorrããn pãd eo aerro eo pãleen. Ñe ej wal̦o̦k men in ñan rippãlele ro, ekkã an bõk elõñ iiõ bwe en bar em̦m̦an kõtaer. Jet iien, joñan an jorrããn pãd eo aer, rej jepel.

5. (1) Ta ko jej aikuj kõm̦m̦ani bwe jen maroñ jel̦ã dãpij kõn̦aan ko ad im ad illu? (2) Ta tokjãn ko renaaj wal̦o̦k ñe jej kate kõj ñan dãpij kõn̦aan ko ad im ad illu?

⁵ Jet iien jenaaj baj likjab wõt kõnke jej ineen Adam im kõj armej ri jerawiwi. (Rom 7:21, 22, UBS) Meñe ãindein, ak jej aikuj keememej bwe ad jel̦ã irooj iood make ej m̦õttan leen kajoor eo an Anij. (Galetia 5:22, 23, UBS) Ta ko jej aikuj kõm̦m̦ani bwe Anij en letok kajoor eo an ñan jipañ kõj bwe jen jel̦ã irooj iood make ak dãpij kõn̦aan ko ad im ad illu? Jej aikuj jar ñane im kajjitõk jipañ. Jej aikuj bar l̦oori naan in kakapilõk ko an ilo Baibõl̦. Bareinwõt, jej aikuj kobal̦o̦k ippãn armej ro me rej kate er ñan dãpij kõn̦aan ko aer im dãpij aer illu, im jej aikuj kõjparok kõj jãn armej ro me rejjab kate er ilo wãween kein. (Sam 119:100, 101, 130, UBS; Jabõn Kõnnaan 13:20, UBS; 1 Piter 4:7, UBS) Ñe jenaaj jel̦ã kilen dãpij kõn̦aan ko ad, jeban “l̦õñ,” meñe jej iioon menin kapo ko. (1 Korint 6:18) Jenaaj bar kõjparok kõj bwe jab kadek ak idaak arkool̦ l̦e jãn joñan. El̦aññe jenaaj jel̦ã kilen dãpij ad illu, jeban lãj. Jenaaj bar jel̦ã kilen kõm̦adm̦õdi apañ ko ilo mel̦ak meñe remaroñ lukkuun pen. Jenaaj bar jel̦ã kilen kõm̦m̦an em̦m̦an ñan armej ro meñe jemaroñ kũtõtõ ippãer. Kõj aolep, ajri im rũtto jim̦or, jej aikuj kate kõj ñan jel̦ã irooj iood make. Mel̦el̦ein bwe jej aikuj jel̦ã kilen dãpij kõn̦aan ko ad im jel̦ã kilen dãpij ad illu.​—Sam 119:1, 2, UBS.

LAAJRAK EO AN ANIJ ÑAN BAAM̦LE KO

6. (1) Ta laajrak eo an Anij ilo bok in 1 Korint 11:3? (2) Ñe juon em̦m̦aan ekõn̦aan bwe baam̦le eo an en m̦õn̦õn̦õ, ta eo ej aikuj keememej?

⁶ Men eo kein karuo me emaroñ jipañ baam̦le ko bwe ren m̦õn̦õn̦õ ej ñe rej l̦oore ta eo Baibõl̦ ej ba kõn wõn eo ej bõran juon baam̦le. Paul ear kõmel̦el̦eik men in ilo an kar ba: “Ikõn̦aan bwe kom̦win jel̦ã bwe bõran jabdewõt m̦aan Kũraij, im bõran kõrã m̦aan, im bõran Kũraij Anij.” (1 Korint 11:3) Mel̦el̦ein men in bwe em̦m̦aan eo ej tõl baam̦le eo an. Kõrã eo ippãn ej aikuj jipañ im rejetake wõt em̦m̦aan in, im ajri ro nejier rej aikuj pokake er. (Epesõs 5:22-25, 28-33; 6:1-4) Baam̦le eo enaaj m̦õn̦õn̦õ el̦aññe ejim̦we im jejjet wãween an jemãn baam̦le eo kõm̦m̦ani eddo ko an ãinwõt ke ej bõran baam̦le eo. Em̦m̦aan ro me rej karejar ñan Anij reban kõbbo̦o̦jo̦j im nana aer kõm̦m̦an ñan kõrã ro pãleer im ajri ro nejier. Em̦m̦aan rein renaaj l̦oore joñak eo an Jijej, eo me ej bõraer. Meñe Jijej ear jel̦ã bwe e eo enaaj ‘bõran men otemjej,’ ak Baibõl̦ ej ba bwe ear “jab itok bwe armej ren jerbal ñane, ak bwe en jerbal ñan er.” (Epesõs 1:22; Matu 20:28, UBS) Em̦m̦aan ro rej aikuj l̦oore joñak in an Jijej ilo aer l̦õmn̦ak m̦okta kõn kõn̦aan im aikuj ko an kõrã ro pãleer im ajri ro nejier m̦okta jãn kõn̦aan im aikuj ko aer make.​—1 Korint 13:4, 5, UBS.

7. Ta naan in kakapilõk ko jãn Baibõl̦ me remaroñ jipañ kõrã ro bwe ren kõm̦m̦ani eddo ko aer jãn Anij?

⁷ Juon kõrã eo me ej karejar ñan Anij eban jiãiik l̦eo pãleen ak kajjioñ kõbbo̦o̦jo̦j ñane. Kõrã in enaaj rejetake wõt l̦eo pãleen im kate ñan jipañe. Baibõl̦ ej ba bwe ‘l̦eo ej bõran lio pãleen.’ (Epesõs 5:23) Kõnke em̦õj aerro m̦are, kõrã in ej kiiõ mour ium̦win maroñ ak ‘kien ko an l̦eo pãleen.’ (Rom 7:2) Baibõl̦ ej bar ba bwe kõrã eo ej “rejetan” em̦m̦aan eo. (Jenesis 2:20) Kõrã in ej jipañe l̦eo pãleen ilo wãween ko me l̦eo ejjab maroñi, im ej rejetake pepe ko an l̦eo. (Jabõn Kõnnaan 31:10-31, UBS) Baibõl̦ ej bar bwe kõrã eo ej ‘m̦õttan’ l̦eo. Mel̦el̦ein bwe erro ej jipañ doon ilo jerbal ko aerro jim̦or. (Malakai 2:14) Eoon kein aolep rej jipañ em̦m̦aan ro im kõrã ro bwe ren kaorõk doon im ren kwal̦o̦k kautiej ñan doon.

‘M̦ÕKAJ IN ROÑJAKE’

8, 9. Ta jet iaan naan in kakapilõk ko jãn Baibõl̦ me remaroñ jipañ aolep ro uwaan juon baam̦le bwe en em̦m̦anl̦o̦k wãween aer bwebwenato ippãn doon?

⁸ Elõñ alen an kar bok in kwal̦o̦k aorõkin ad aikuj bwebwenato ippãn doon. Etke? Kõnke epidodol̦o̦k kõm̦adm̦õdi apañ ko ñe jej bwebwenato ippãn doon im roñjake an doon kõnnaan. Ebar lõñ alen an kar bok in kwal̦o̦k bwe ñe jej bwebwenato ippãn ro jet, jen jab baj kõnnaan wõt. Ebar aorõk ñan roñjake an ro jet kõnnaan. Jemes ear ba: “Jabdewõt armej en m̦õkaj an roñjake, en rum̦wij an kõnono.”—Jemes 1:19.

⁹ Jej aikuj bar kõjparok wãween ad kõnnaan. Eban em̦m̦an ad bwebwenato ippãn ro jet ñe jej akwããl, kõnnaan ilo illu, im kwal̦o̦k naan ko rekõmmetak im reddo. (Jabõn Kõnnaan 15:1, UBS; 21:9, UBS; 29:11, 20, UBS) Jekdo̦o̦n ñe ejim̦we men eo jej ba, ak eban wõr aenõm̦m̦an im tõprak el̦aññe jej kwal̦o̦ke ilo juon wãween ekajju, eddo, im ej kwal̦o̦k ad jab l̦õmn̦ak kõn ro jet. Aolep iien jej aikuj kõnnaan “ilo jouj.” (Kolosse 4:6) Ñe jej kõjparok wãween ad kõnnaan, naan ko ad renaaj ãinwõt jelba im kool̦. (Jabõn Kõnnaan 25:11) El̦ap m̦õn̦õn̦õ ilowaan baam̦le ko me rej kate er bwe en em̦m̦an wãween aer kõnono ñan doon im rej roñjake an doon kõnnaan.

JEJ AIKUJ KWAL̦O̦K YOKWE

10. Kain yokwe rot eo me el̦aptata an aorõk bwe en wõr ippãn rippãlele ro?

¹⁰ Elõñ alen an wal̦o̦k naan in “yokwe” ilo bok in. Kwõj ke keememej kain yokwe rot eo me eaorõktata? Jaar bwebwenato kõn aorõkin an rippãlele ro aikuj yokwe doon (kajin Grik, eʹros) ãinwõt an juon em̦m̦aan im juon kõrã yokwe doon. Jaar bareinwõt etale kõn aorõkin an rippãlele ro aikuj yokwe doon (kajin Grik, phi·liʹa) ãinwõt an juon armej yokwe ro m̦õttan me epaake er. Bõtab, ebar wõr juon kain yokwe me eaorõkl̦o̦k. Etan yokwe in ilo kajin Grik ej a·gaʹpe. Eñin ej etan yokwe eo me jej kwal̦o̦ke ñan Jeova, ñan Jijej, im ñan armej ro jet. (Matu 22:37-39) Eñin ej bar yokwe eo me Jeova ej kwal̦o̦ke ñan aolep armej ro. (Jon 3:16) Jej aikuj kate kõj bwe jen bar kwal̦o̦k yokwe rot in ñan eo pãleed im ajri ro nejid!—1 Jon 4:19, UBS.

11. Ewi wãween an yokwe jipañ rippãlele ro?

¹¹ El̦ap an aorõk bwe rippãlele ro ren kwal̦o̦k yokwe in etan a·gaʹpe. Yokwe in “ej lukwõj men otemjej bwe ren kon̦ ippãn doon.” (Kolosse 3:14, UBS) Ñe rippãlele ro rej kwal̦o̦k yokwe in ñan doon, renaaj epaakel̦o̦k doon im renaaj kõn̦aan kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an ñan doon im ñan ajri ro nejier. El̦aññe ro uwaan juon baam̦le rej kwal̦o̦k yokwe rot in, renaaj kõm̦adm̦õdi apañ ko aer ilo juon wõt bõro. Im ñe ruo rippãlele rej rũttol̦o̦k im rej kwal̦o̦k wõt yokwe in, erro naaj jipañ wõt doon im kaorõk wõt doon. Baibõl̦ ej ba: “Yokwe . . . ejjab l̦õmn̦ak wõt kõn e make. . . . Yokwe ejaje ebbeer: eban jako an tõmak im an kõjatdikdik im an kijenmej. Yokwe ej pãd indeeo.”—1 Korint 13:4-8, UBS.

12. Ñe rippãlele ro rej yokwe Anij, etke men in enaaj kõm̦m̦an bwe en em̦m̦an wõt pãd eo aer?

¹² Ta eo ruo rippãlele rej aikuj kõm̦m̦ane bwe en em̦m̦an wõt pãd eo aerro? Eokwe, erro ej aikuj yokwe doon. Bõtab, men eo eaorõkl̦o̦k in ej bwe erro en yokwe Jeova. (Ekklisiastis 4:9-12) Etke? Rijjilõk Jon ear ba: “Eñin mel̦el̦ein yokwe Anij: pokake kien ko an.” (1 Jon 5:3, UBS) El̦aññe rippãlele ro rej yokwe ajri ro nejier, renaaj katakin er kõn Anij. Bõtab, unleplep in aer katakin ajri ro nejier ej kõnke men in ej juon kakien jãn Jeova. (Duteronomi 6:6, 7) El̦aññe rippãlele ro rej yokwe ro pãleer, renaaj kõjparok er make jãn l̦õñ. Bõtab, unleplep in aer kõjparok er jãn l̦õñ ej kõnke rej yokwe Jeova, eo me enaaj ‘ekajete ro ri l̦õñ otemjej.’ (Hibru 13:4) Ñe jej yokwe Jeova, jenaaj l̦oori wõt naan in kakapilõk ko an ilo Baibõl̦ meñe elukkuun nana men ko eo pãleed ej kõm̦m̦ani ñan kõj. El̦ap m̦õn̦õn̦õ ilowaan baam̦le ko me el̦ap aer yokwe doon kõn aer yokwe Jeova!

KÕM̦ANM̦AN ANKILAAN ANIJ

13. Ñe jej karejar ñan Anij kõn aolepen bũruod, etke men in enaaj jipañ kõj bwe jen jab bõjrak jãn ad kõm̦m̦ani men ko Anij ekõn̦aan?

¹³ Men eo el̦aptata an aorõk ippãn Kũrjin ro ej bwe ren kõm̦anm̦an ankilaan Anij. (Sam 143:10) Ñe jej karejar ñan Anij kõn aolepen bũruod, mel̦el̦ein men in bwe jenaaj kõm̦m̦ani jabdewõt men ko ej ba. Ñe jej kate kõj ñan karejar ñan Anij kõn aolepen bũruod, jeban bõjrak jãn ad kõm̦m̦ani men ko me raorõk ippãn Anij. (Pilippai 1:9, 10, UBS) Ñan waanjoñak, jet iien emaroñ pen ad karejar ñan Anij el̦aññe ro ilo baam̦le ko ad im ro nukũd rej jum̦ae kõj. Jijej ear ba: “Iar itõn kõm̦m̦an bwe l̦õm̦aro ren jum̦ae ro jemãer, im lim̦aro ren jum̦ae ro jineer, im kõrã ro rej pãlele ren jum̦ae jinen l̦õm̦aro pãleer; ri kõjdat ro rel̦l̦aptata an juon armej naaj ro nukũn.” (Matu 10:35, 36, UBS) Elukkuun m̦ool naan kein an Jijej. Elõñ iaan ri karejar ro an Anij rej iioon el̦ap apañ im jum̦ae jãn ro ilo baam̦le ko aer im ro nukwier! Bõtab, jej aikuj keememej bwe meñe jej yokwe baam̦le kein ad im rein nukũd, ak el̦apl̦o̦k ad yokwe Jeova Anij im Jijej Kũraij. (Matu 10:37-39, UBS) El̦aññe jej kijenmej wõt meñe ro ilo baam̦le ko ad rej jum̦ae kõj, bõlen juon iien renaaj oktak el̦aññe rej kile men ko rem̦m̦an jej kõm̦m̦ani kõn ad tiljek wõt ñan Anij. (1 Korint 7:12-16, UBS; 1 Piter 3:1, 2, UBS) Meñe emaroñ jab bõjrak an ro ilo baam̦le ko ad im ro nukũd jum̦ae kõj, ak jen jab ebbeer. El̦ap ad naaj jerata el̦aññe jej bõjrak jãn ad karejar ñan Anij kõn wõt an ro jet jum̦ae kõj.

14. Ñe rũtto ro rej likũt wõt kõn̦aan ko an Anij m̦oktata ilo mour ko aer, ewi wãween an men in naaj jipañ er bwe ren kõm̦m̦ani pepe ko rejim̦we ñan ajri ro nejier?

¹⁴ Ñe jemãn im jinen ajri ro rej likũt wõt kõn̦aan ko an Anij m̦oktata ilo mour ko aer, men in enaaj jipañ er bwe ren kõm̦m̦ani pepe ko rejim̦we. Ñan waanjoñak, ilo jet jikin, ekkã an rũtto ro watõk ajri ro nejier ãinwõt juon kein joortoklik. Unin aer kate er ñan ajri rein nejier ej bwe ajri rein ren kab lale er ñe relel̦l̦ap im l̦al̦l̦ap. Ekkar im jim̦we bwe jen lale l̦al̦l̦ap im lel̦l̦ap ro jemãd im jined ñe rej pãd ilo aikuj. Bõtab, ejjab jim̦we el̦aññe rũtto ro rej rõjañ ajri ro nejier ñan kate er bwe ren lukkuun m̦weiie im lõñ aer jããn bwe ren kab lale er. El̦aññe rũtto ro rej rõjañ ajri ro nejier bwe ren kaorõkl̦o̦k jããn ak m̦weiuk jãn Anij, men in eban jipañ ajri ro bwe ren m̦õn̦õn̦õ ilo mour ko aer.​—1 Timote 6:9, UBS.

15. Etke jinen Timote ej juon joñak em̦m̦an ñan ri karejar ro an Anij me ewõr nejier?

¹⁵ Juon joñak em̦m̦an ej Eunis, kõrã eo jinen Timote, likao eo m̦õttan Paul. (2 Timote 1:5) Meñe l̦eo pãleen Eunis ekar jab karejar ñan Anij, bõtab erro lel̦l̦ap eo jinen etan Lois kar lo tõprak ilo aer kar katakin im jipañ Timote bwe en karejar ñan Anij. (2 Timote 3:14, 15, UBS) Ke Timote ear rũttol̦o̦k im juon likao, Eunis ear kõtl̦o̦k an ilo̦k im jerbal in kwal̦o̦k naan ippãn Paul ãinwõt juon mijinede. (Jerbal 16:1-5) Joñan in el̦ap an kar kõrã in m̦õn̦õn̦õ im utiej bũruon kõn likao in nejin ke ear erom juon mijinede em̦m̦an! Ear lukkuun em̦m̦an joñak eo an Timote. Men in ej kaalikkar joñan an kar l̦ap an jinen kate ñan jipañe im katakini jãn ke ear dik. Ejjel̦o̦k pere bwe Eunis ear bũrom̦õj kõn an jako likao in nejin jãn iturin. Bõtab, jemaroñ ba bwe ear lukkuun m̦õn̦õn̦õ ke ej roñ kõn aolep tõprak ko an Timote ilo jerbal in kwal̦o̦k naan.​—Pilippai 2:19, 20, UBS.

TA EO ENAAJ WAL̦O̦K ÑAN BAAM̦LE N̦E AM̦?

16. (1) Ewi wãween an kar Jijej kõm̦m̦an ñan jinen? (2) Ke Jijej ear pãd ijin ioon lal̦, ta eo ear aorõktata ilo mour eo an?

¹⁶ Jijej ear dik im rũttol̦o̦k ilo juon baam̦le me rar karejar ñan Anij. Ke ear rũttol̦o̦k, ear kwal̦o̦k an yokwe im l̦õmn̦ak kõn aikuj ko an jinen. (Luk 2:51, 52, UBS; Jon 19:26) Bõtab, men eo ear aorõktata ilo mour eo an Jijej ej ñan kõm̦anm̦an ankilaan Anij. Kõn an kar Jijej kõm̦anm̦an ankilaan Anij, men in ear kõpel̦l̦o̦k jeraam̦m̦an eo ñan armej ro bwe ren maroñ mour ñan indeeo. Unin ad maroñ bõk jeraam̦m̦an in ej kõn an kar Jijej aje mour eo an eweeppãn ãinwõt juon kõl̦l̦ã ñan karõl̦o̦k kõj jãn jerawiwi im mej.​—Mark 10:45; Jon 5:28, 29, UBS.

17. Kõn an kar Jijej tiljek wõt, ta jeraam̦m̦an ko armej ro me rej kõm̦anm̦an ankilaan Anij remaroñ bũki?

¹⁷ Ãlikin an kar Jijej mej, Jeova ear kõjerkakpeje ñan lañ im lel̦o̦k ñane maroñ el̦ap. Tokãlik, Anij ear jitõñ Kũraij bwe en Kiiñ ilo Aelõñ eo an. (Matu 28:18; Rom 14:9; Revelesõn 11:15, UBS) Kõn an kar Jijej aje mour eo an ãinwõt juon menin katok, jet armej jãn lal̦ in renaaj bõk jeraam̦m̦an eo ñan tõl ippãn Jijej ilo Aelõñ eo an Anij ilañ. Bareinwõt, armej ro jet me em̦m̦an bũrueer renaaj bõk jeraam̦m̦an eo ñan mour indeeo ilo juon pedetaij ijin ioon lal̦. (Revelesõn 5:9; 14:1, 4; 20:6; 21:3-5; 22:1-4) El̦ap ad jeraam̦m̦an bwe jej bõk kun̦aad im ilo̦k im kõnnaanek armej ro jet kõn ennaan in em̦m̦an kõn Aelõñ eo an Anij.​—Matu 24:14, UBS.

18. Ta naan in rõjañ ko jãn Baibõl̦ ñan ro uwaan baam̦le ko im ñan aolep armej ro kajjojo?

¹⁸ Rijjilõk Paul ear kwal̦o̦k bwe el̦aññe jej mour ekkar ñan ankilaan Anij, jenaaj bõk jeraam̦m̦an ko ilo “mour eo enaaj itok.” Eñin ej wãween mour eo em̦m̦antata im ekam̦õn̦õn̦õtata! Keememej wõt bwe ‘lal̦ in ejakol̦o̦k im m̦õm̦ ko an, ak eo ej kõm̦anm̦an ankilaan Anij ej pãdwõt ñan indeeo.’ (1 Jon 2:17) Jekdo̦o̦n ñe kwõj juon ajri, juon rũtto, juon eo me ewõr nejin, juon rippãlele, ak juon me ejjel̦o̦k pãleen, kõj aolep jen kate kõj ñan kõm̦anm̦an ankilaan Anij. Meñe kwõj iioon apañ ko rel̦l̦ap im wãween ko reppen ilo mour in, ak lale kwaar mel̦o̦kl̦o̦k bwe kwõj juon iaan ri karejar ro an Anij. Aolep iien kwõn kate eok bwe Jeova en m̦õn̦õn̦õ kõn men ko kwõj kõm̦m̦ani. (Jabõn Kõnnaan 27:11) Im kõjatdikdik bwe kwõnaaj lo m̦õn̦õn̦õ ilo mour in kiiõ, im kwõnaaj m̦õn̦õn̦õ ilo am̦ mour indeeo ilo jukjukun pãd eo ekããl!

EWI WÃWEEN AN NAAN IN KAKAPILÕK KEIN JÃN BAIBÕL̦ JIPAÑ . . .

BAAM̦LE N̦E AM̦ BWE EN M̦ÕN̦ÕN̦Õ?

Jemaroñ katak ñan irooj iood make.​—Galetia 5:22, 23, UBS.

Ñe l̦eo im lio rej l̦oore laajrak eo an Anij kõn wõn eo ej bõran baam̦le eo aerro, erro naaj jim̦or kate erro bwe en l̦ap m̦õn̦õn̦õ ilowaan baam̦le eo aerro.​—Epesõs 5:22-25, 28-33; 6:4.

Ñe jej bwebwenato ippãn ro jet, eaorõk ñan bar roñjake.​—Jemes 1:19.

Enaaj em̦m̦an pãd eo an rippãlele ro ñe rej yokwe Jeova.​—1 Jon 5:3, UBS.

Kõttõpar eo eaorõktata ñan juon baam̦le ej bwe ren kõm̦anm̦an ankilaan Anij.​—Sam 143:10; 1 Timote 4:8.

[Pija eo ilo peij 219]

JERAAM̦M̦AN EO ÑAN RO ME EJJEL̦O̦K PÃLEER

Ejjab aolep armej rej pãlele im ejjab aolep rippãlele ro ewõr nejier. Ear ejjel̦o̦k pãleen Jijej, im ear kwal̦o̦k bwe ro me ejjel̦o̦k pãleer im rej kõm̦m̦ani jerbal ko ñan “Aelõñ in lañ” rejeraam̦m̦an. (Matu 19:11, 12, UBS) Rijjilõk Paul ear bar kããlõt bwe en ejjel̦o̦k pãleen. Ear ba bwe an juon jab pãlele im bareinwõt an ruo armej m̦are im pãlele rej aolep “menin letok” jãn Anij. (1 Korint 7:7, 8, 25-28, UBS) Enañin aolep katak ko ilo bok in rej ñan ro me em̦õj aer m̦are im ro me ewõr nejier. Bõtab, jen jab mel̦o̦kl̦o̦k kõn aolep jeraam̦m̦an ko me rej wal̦o̦k ñan ro me ejjel̦o̦k pãleer im ro me ewõr pãleer bõtab ejjel̦o̦k nejier.