Речник на библиски поими
А
Ад.
Грчки збор кој има исто значење како хебрејскиот збор „шеол“. Преведен е со „гроб” и се однесува на симболично место каде што се наоѓаат мртвите. (Види ГРОБ.)
Б
Бесрамно однесување.
Ближен.
Г
Геена.
Грчко име за Долината на Еном, која се протегала јужно и југозападно од древниот Ерусалим (Ере 7:31). За неа било проречено дека ќе стане место кое ќе биде полно со мртви тела (Ере 7:32; 19:6). Не постојат докази дека животни или луѓе биле фрлани во Геената за живи да горат и да бидат мачени. Според тоа, геена не може да се однесува на некое невидливо место во кое душите на луѓето вечно се мачат во дословен оган. Исус и неговите ученици го користеле изразот „геена“ за да укажат на „втората смрт“, односно потполното и вечно уништување (От 20:14; Мт 5:22; 10:28).
Господар; Господ.
Хебрејскиот збор адон и грчкиот збор кириос честопати се однесуваат на некој што има авторитет и моќ над луѓе или нешта. Тие се користат за Јехова Бог (Езе 3:11), за Исус Христос (Мт 7:21), за ангели (Да 12:8) и за луѓе кои имаат авторитет, вклучувајќи ги и семејните поглавари (1Мо 42:30; Еф 6:5). На пример, според 1. Мојсеева 18:12, Сара го нарекла својот маж Авраам „мојот господар“, при што го употребила хебрејскиот збор адон. А апостол Петар, кога се осврнал на примерот на Сара, го употребил грчкиот збор кириос (1Пе 3:6). Библијата зборува за „многу ’богови‘ и многу ’господари‘“ (1Ко 8:5). Бидејќи Исус има посебна улога во Божјата намера, за него се вели дека Бог го направил „и Господар и Христос“ (Де 2:36; 1Ко 8:6). Зборот „Господ“ во нашиот јазик се дефинира главно како бог или христијански бог. Поради тоа што титулата „Господ“ на македонски јазик има ограничено значење и поради тоа што е сопствена именка која нема множина, во овој превод главно се користи зборот „Господар“. На тој начин се опфаќаат сите значења на зборовите од изворните јазици.
Гроб.
Може да се однесува на дословно место каде што се погребува мртвиот. Но може да се однесува и на симболично место каде што се мртвите, односно состојбата во која се наоѓаат тие (хебрејски: шеол; грчки: ад). Според Библијата, оние што се во гробот не можат да прават ништо и не се свесни за ништо (1Мо 47:30; Про 9:10; Де 2:31).
Д
Ден на подготовка.
Душа.
Вообичаен превод на хебрејскиот збор нефеш и грчкиот збор психи. На темел на тоа како овие зборови се користат во Библијата, јасно е дека се однесуваат на 1) луѓе, 2) животни или 3) животот на луѓето или животните (1Мо 1:20; 2:7; 4Мо 31:28; 1Пе 3:20). За разлика од тоа како изразот „душа“ се користи во многу религиозни контексти, Библијата покажува дека и нефеш и психи, кога станува збор за суштествата на Земјата, се однесуваат на нешто материјално, опипливо, видливо и смртно. Овие два збора најчесто се преведени според контекстот, како на пример со изразите „живот“, „суштество“, „човек“, „нечие цело битие“ или едноставно со лична заменка (на пример, „јас“ наместо „мојата душа“). Во повеќето случаи во ревидираните книги, изразот „душа“ се наоѓа во фуснота. Кога се користи овој израз, сеедно дали во главниот текст или во фуснота, треба да се разбере во склад со ова објаснување. Да правиш нешто со сета душа значи да го правиш тоа со целото свое битие, со целото срце или да го посветиш целиот свој живот на тоа (5Мо 6:5; Мт 22:37). На некои места, зборовите од изворниот јазик може да се однесуваат на лакомоста или желбите на човекот. Исто така, може да се однесуваат на мртов човек или мртво тело (4Мо 6:6; Из 23:2; Иса 56:11; Аг 2:13).
Е
Едом.
Друго име за Исав, синот на Исак. Потомците на Исав (Едом) се населиле во планинскиот крај Сеир, кој се наоѓал помеѓу Мртвото Море и Акапскиот Залив. Тоа подрачје подоцна станало познато како Едом (1Мо 25:30; 36:8).
Ј
Јехова.
Вообичаен превод на тетраграмот (четирите хебрејски букви од името на Бог). Во овој превод, името Јехова се појавува повеќе од 7.000 пати.
К
Козина.
Груба ткаенина најчесто направена од темни козји влакна која се користела за правење вреќи во кои, меѓу другото, се чувало жито. Козината обично се користела и како облека за жалење (1Мо 37:34; Лк 10:13).
М
Маченички столб.
Превод на грчкиот збор ставрос, кој значи столб кој стои исправено, како оној на кој Исус бил погубен. Не постојат докази дека грчкиот збор се однесува на крст, каков што користеле паганите како верски симбол со векови пред Христос. Изразот „маченички столб“ потполно ја пренесува смислата на изворниот збор бидејќи зборот ставрос исто така укажува на маката, страдањето и срамот со кои ќе се соочеле следбениците на Исус (Мт 16:24; Ев 12:2).
О
Остен.
Долг стап со остар метален врв кој сточарите го користеле за да ги насочуваат животните каде да се движат. Зборовите на една мудра личност кои можат да поттикнат некого да прифати мудар совет се споредени со остен. Со изразот „да му се противиш на остенот“ се опишува однесувањето на еден тврдоглав бик кој се спротивставува на убодите на остенот така што клоца и со тоа се повредува самиот себе (Де 26:14; Су 3:31; Про 12:11).
Откупител.
Лице кое има право или должност да откупи од ропство некој близок роднина или да откупи земјиште или наследство на некој близок роднина (3Мо 25:25-27, 47-54). Овој израз е поврзан и со обичајот еден човек да се ожени за вдовицата на негов близок роднина и да ја продолжи неговата семејна лоза (Рут 4:7-10).
П
Поредок.
Грчкиот збор еон најчесто се преведува со изразите „поредок“ и „свет“ кога се однесува на условите во светот или на значајни карактеристики на одреден период, епоха или ера. Кога Библијата зборува за „овој свет“ или „сегашниов свет“, укажува на состојбата во светот и на световниот начин на живот (1Ко 2:6; 2Ти 4:10). Преку сојузот на Законот, Бог вовел еден поредок кој би можел да се нарече израелски, односно еврејски поредок. Подоцна, преку откупната жртва на Исус Христос, Бог вовел поинаков поредок, кој првенствено го вклучува собранието од помазани христијани. Со тоа започнала нова ера, во која почнало да се исполнува она што било претскажано со сојузот на Законот (Мт 24:3; Мр 4:19; Ри 12:2; 1Ко 10:11).
Праведност.
С
Сабат.
Доаѓа од еден хебрејски збор што значи „се одмора; престанува“. Според еврејскиот календар, сабатот бил седмиот ден во седмицата (од зајдисонце во петок до зајдисонце во сабота). Некои други празници во годината, како и седмата и педесеттата година, исто така биле наречени сабат. На сабат не смеело ништо да се работи; само свештениците смееле да ја извршуваат службата во светилиштето. Во текот на сабатната година, земјата не требало да се обработува и Евреите не смееле да бараат од своите сонародници да им ги исплатат долговите. Во Мојсеевиот закон ограничувањата за сабатот биле разумни, но верските водачи постепено додавале и други правила, па затоа во времето на Исус на луѓето им било тешко да се држат за сето тоа (2Мо 20:8; 3Мо 25:4; Лк 13:14-16; Кол 2:16).
Сексуален неморал.
Грчки: порниа. Во Библијата овој израз се однесува на одредени сексуални постапки кои Бог ги забранува. Во тоа спаѓаат прељуба, проституција, сексуални односи меѓу лица што не се во брак, хомосексуалност и сексуални односи со животни. Во книгата Откровение овој израз се користи во симболична смисла кога станува збор за „Големиот Вавилон“, кој е опишан како блудница во религиозна смисла која прави неморал со владетелите на овој свет заради моќ и материјална добивка (От 14:8; 17:2; 18:3; Мт 5:32; Де 15:29; Га 5:19).
Синедрион.
Столб.
Столбови биле користени при изградбата на храмот и на други објекти кои ги изградил Соломон. А некои биле подигани во знак на сеќавање на некои историски и важни настани. Паганските народи подигале свети столбови во чест на лажни богови и ги користеле во нивното обожавање. А и Израелците понекогаш го правеле истото (Су 16:29; 1Ца 7:21; 14:23). Некои народи користеле столб за да извршат погубување или за да изложат на него некое мртво тело како предупредување за другите или за јавно понижување. Асирците, кои биле познати како сурови војници, ги набивале заробениците на таков шилест столб, односно колец, кој им го пробивале во телото, низ стомакот сѐ до градниот кош. Но според еврејскиот закон, оние што биле виновни за тешки злодела, како хулење или идолопоклонство, прво биле погубувани со каменување или на некој друг начин, а потоа нивните тела биле обесени на столб или на дрво, како предупредување за другите (5Мо 21:22, 23; 2Са 21:6, 9). Римјаните понекогаш само ја врзувале жртвата на столбот, на кој постепено умирала за неколку дена од болки, жед, глад и изложеност на сонце. Во други случаи, како во случајот на Исус, на осудениците им биле приковувани дланките и стапалата на столбот (Лк 24:20; Јвн 19:14-16; 20:25; Де 2:23, 36). (Види МАЧЕНИЧКИ СТОЛБ.)
Страв од Бог.
Длабока почит кон Бог и исправен страв да не го разочараме. Таквиот страв е поттикнат од љубов и вера во Бог и раѓа во нас желба да го обожаваме и да им бидеме послушни на неговите закони (2Ко 7:1).
Х
Христос.
Ш
Шеол.