വിപത്തു​കൾ—അവയുടെ കാരണങ്ങൾ കണ്ടെത്താ​നുള്ള അന്വേ​ഷ​ണം

ആയിര​ത്തി​ത്തൊ​ള്ളാ​യി​രത്തി എൺപത്തി​യ​ഞ്ചി​ലെ വിമാ​നാ​പ​ക​ട​ങ്ങളെ സംബന്ധിച്ച്‌ “ചരി​ത്ര​ത്തി​ലെ അതിദാ​രു​ണ​മായ വർഷം” എന്ന്‌ ലണ്ടനിലെ ദ ടൈംസ്‌ തലക്കെട്ട്‌ എഴുതി. അത്‌ വ്യോ​മാ​പകട മരണങ്ങ​ളു​ടെ കാര്യ​ത്തിൽ ചരി​ത്ര​ത്തി​ലെ അതിദാ​രുണ വർഷമാ​യി​രു​ന്നു​വെന്ന്‌ 2,000 പേരുടെ മരണം സ്ഥിരീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു.

ഒരു ബ്രിട്ടീഷ്‌ ഫുട്‌ബോൾ സ്‌റ്റേ​ഡി​യ​ത്തി​ലു​ണ്ടായ ഒരു അതിദാ​രുണ തീപി​ടു​ത്തം 1985 മെയ്യിൽ ഇംഗ്ലീഷ്‌ നഗരമായ ബ്രാഡ്‌ ഫോർഡിൽ വിപത്തു വരുത്തി​ക്കൂ​ട്ടി. അഗ്നിജ്വാ​ലകൾ 3000 കാണി​കളെ ഉൾക്കൊണ്ട മുഖ്യ തടിസ്‌റ്റാൻഡി​ലൂ​ടെ വീശി​യ​ടി​ക്കു​ക​യും 55 പേരെ കൊല്ലു​ക​യും നൂറു​ക​ണ​ക്കി​നാ​ളു​കൾക്കു പരി​ക്കേൽപ്പി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു.

ആ വർഷം​തന്നെ പ്രകൃ​തി​വി​പ​ത്തു​കൾ ഭയങ്കര ജീവഹാ​നി വരുത്തി. മെക്‌സി​ക്കോ നഗരത്തിൽ സെപ്‌റ്റം​ബ​റിൽ നടന്ന ഭൂകമ്പം 9000-ത്തിൽപരം പേരെ കൊന്നു. ഏതാനും വാരങ്ങൾ കഴിഞ്ഞ്‌ കൊളം​ബി​യാ​യിൽ നെവാ​ഡോ ഡെൽ റൂയിസ്‌ എന്ന അഗ്നിപർവ്വതം പൊട്ടി​യൊ​ഴു​കി​യ​തി​ന്റെ ഫലമായി ഒരു വലിയ ചെളി​പ്ര​വാ​ഹം 20,000-ത്തിലധി​കം പേരെ കൊന്നു​കൊണ്ട്‌ ആർമോ​റോ പട്ടണത്തെ വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ തുടച്ചു​നീ​ക്കി.

മൂലകാ​ര​ണങ്ങൾ കണ്ടെത്തൽ

ഒരു വിപത്തു സംഭവി​ക്കു​മ്പോൾ അതിന്റെ കാരണം സംബന്ധിച്ച്‌ ഒരു സമഗ്ര​മായ അന്വേ​ഷണം തുടങ്ങു​ന്നു. അത്‌ വാരങ്ങ​ളോ മാസങ്ങ​ളോ നീണ്ടു നിന്നേ​ക്കാം. അത്‌ ഉദാസീ​ന​ത​യാ​യി​രു​ന്നോ, യന്ത്രരൂപ കല്‌പ​ന​യി​ലെ തകരാ​റാ​യി​രു​ന്നോ, അതോ വിദ്ധ്വം​സക പ്രവർത്തനം പോലു​മാ​യി​രു​ന്നോ? വേണ്ടത്ര മുന്നറി​യി​പ്പു കൊടു​ത്തി​രു​ന്നോ? സുരക്ഷാ​ന​ട​പ​ടി​ക്ര​മങ്ങൾ എന്തൊ​ക്കെ​യാ​യി​രു​ന്നു? ആരെങ്കി​ലും അവയെ മറിക​ട​ന്നോ?

നഷ്ടപരി​ഹാ​രം തേടു​ന്ന​വ​രു​ടെ അവകാ​ശ​വാ​ദങ്ങൾ ഉത്തരവാ​ദി​ത്തം സ്ഥിതി​ചെ​യ്യു​ന്ന​ടത്തു ചുറ്റി​ത്തി​രി​യു​ന്നു. ഭോപ്പാ​ലി​ലെ ഒരു കീടനാ​ശി​നി ശാലയി​ലു​ണ്ടായ ഒരു വിഷവാ​തക ചോർച്ച​യിൽ 1,700 പേർ കൊല്ല​പ്പെ​ട്ട​താ​യി ഒരു ഔദ്യോ​ഗിക ലിസ്‌റ്റ്‌ പ്രസ്‌താ​വി​ച്ചു. 2,00,000 പേർക്കു പരി​ക്കേറ്റു. “ചരി​ത്ര​ത്തി​ലെ അതിദാ​രു​ണ​മായ വ്യാവ​സാ​യിക ദുരന്തം” എന്ന്‌ അത്‌ വർണ്ണി​ക്ക​പ്പെട്ടു. ഈ കെമിക്കൽ കമ്പനി​യു​ടെ ഇൻഡ്യൻ ആസ്‌തി​കളെ കവിയുന്ന തുകയ്‌ക്കുള്ള അവകാ​ശ​വാ​ദങ്ങൾ ഉണ്ടെന്ന്‌ റിപ്പോർട്ടു ചെയ്യ​പ്പെ​ടു​ന്നു. അങ്ങനെ​യുള്ള താത്‌പ​ര്യ​ങ്ങൾ അപകട​ത്തി​ലാ​കു​മ്പോൾ കാരണം തിട്ട​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തും കുറ്റം പങ്കു​വെ​ക്കു​ന്ന​തും ശ്രമക​ര​മായ പണിയാണ്‌.

ഇക്കാലത്തെ വലിയ വിമാ​ന​ങ്ങ​ളിൽ രണ്ട്‌ ഫൈറ്‌ളറ്‌ റെക്കോർഡ​റു​കൾ ഉണ്ട്‌, അവ ബ്ലാക്ക്‌ ബോക്‌സ്‌ എന്നും വിളി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഒന്ന്‌ വിമാ​ന​ത്തി​ന്റെ ഓരോ സെക്കണ്ടി​ലെ​യും പ്രവർത്തനം സംബന്ധിച്ച വിവര ശകലങ്ങൾ വിശദ​മാ​ക്കു​ന്നു. മറ്റേത്‌ വിമാനം തകരുന്ന നിമിഷം വരെയുള്ള ജോലി​ക്കാ​രു​ടെ ആശയവി​നി​മ​യങ്ങൾ അടങ്ങുന്ന കോക്ക്‌പി​റ്റി​ലെ ഒരു ശബ്ദ റക്കോർഡ​റാണ്‌. വിമാ​നാ​പ​ക​ട​ങ്ങ​ളു​ടെ കാരണം കണ്ടുപി​ടി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ഈ കറുത്ത​പെ​ട്ടി​കൾ വളരെ മർമ്മ​പ്ര​ധാ​ന​മാ​യ​തു​കൊണ്ട്‌ അവ വീണ്ടെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ അസാധാ​ര​ണ​ശ്രമം ചെയ്യുന്നു.

അപകട​കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ സൂചന​കൾക്കു​വേ​ണ്ടി​യുള്ള അന്വേ​ഷ​ണ​ത്തിൽ പരി​ശോ​ധകർ അതിജീ​വി​ക്കു​ന്ന​വ​രെ​യും ചോദ്യം ചെയ്യുന്നു. ജപ്പാനിൽ ഡ്യൂട്ടി​യി​ല​ല്ലാഞ്ഞ ഒരു സേവിക ലോക​ത്തി​ലെ ഏറ്റം ദാരു​ണ​മായ ഏക വിമാന അപകടത്തെ അതിജീ​വി​ച്ചു. 520 പേർക്കു ജീവഹാ​നി​വ​രു​ത്തിയ ഈ ദുരന്ത​ത്തി​ന്റെ കാരണം നിർണ്ണ​യി​ക്കു​ന്ന​തി​നുള്ള ശ്രമങ്ങ​ളിൽ ഈ ജറ്റ്‌ ഫൈറ്‌ള​റി​ന്റെ പ്രധാ​ന​പ്പെട്ട വിശദാം​ശങ്ങൾ വിദഗ്‌ദ്ധർക്ക്‌ പ്രദാനം ചെയ്യാൻ അവൾക്കു കഴിഞ്ഞു.

വിലപ്പെട്ട പാഠങ്ങൾ പഠിക്കു​ന്നു

കാരണം അറിഞ്ഞു​ക​ഴി​ഞ്ഞാൽ സമാന​മായ വിപത്തു​കളെ തടയു​ന്ന​തി​ലേക്ക്‌ ശ്രദ്ധതി​രി​ച്ചു​വി​ടു​ന്നു. ബ്രാഡ്‌ ഫോർഡി​ലെ ഫുട്‌ബോൾ സ്‌റ്റേ​ഡി​യ​ത്തി​ലെ തീപി​ടു​ത്തം പ്രത്യ​ക്ഷ​ത്തിൽ സ്‌റ്റാൻഡി​ന​ടി​യി​ലെ ചപ്പുച​വ​റു​കൾക്ക്‌ ഒരു സിഗറ്റ​റി​നാ​ലോ കത്തിച്ച തീപ്പെ​ട്ടി​ക്കോ​ലി​നാ​ലോ തീപി​ടി​ച്ചതു നിമിത്തം ഉണ്ടായ​താ​ണെന്ന്‌ കണ്ടുപി​ടി​ക്ക​പ്പെട്ടു. തൽഫല​മാ​യി സ്‌പോർട്ട്‌സ്‌ കേന്ദ്ര​ങ്ങ​ളി​ലെ സുരക്ഷി​ത​ത്വം മെച്ച​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തിന്‌ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥൻമാർ മാർഗ്ഗ​രേ​ഖകൾ ഉണ്ടാക്കി.

ഇംഗ്ലണ്ടി​ലെ മാഞ്ചെ​സ്‌റ്റർ വിമാ​ന​ത്താ​വ​ള​ത്തിൽ ഒരു അഗ്നിബാധ ഒരു ജറ്റ്‌ എയർ​ലൈ​ന​റി​ന്റെ പറന്നു​യ​ര​ലി​നെ അലസി​ക്കു​ക​യും 55 പേരെ കൊല്ലു​ക​യും ചെയ്‌തു. തത്‌ഫ​ല​മാ​യി, ഒഴിപ്പി​ക്കൽ നടപടി​കളെ സൂക്ഷ്‌മ​ത​യോ​ടെ വീക്ഷി​ക്കാൻ തുടങ്ങി. കൂടാതെ വിമാ​ന​മു​റി​ക​ളിൽ ഉപയോ​ഗി​ക്ക​പ്പെ​ടുന്ന അഗ്നിനി​രോ​ധക സാമ​ഗ്രി​കൾ ശ്രദ്ധാ​പൂർവ്വം പരി​ശോ​ധി​ക്ക​പ്പെട്ടു.

അങ്ങനെ അപകട കാരണ​ങ്ങ​ളു​ടെ സമഗ്ര പരി​ശോ​ധ​ന​യിൽനിന്ന്‌ വില​യേ​റിയ പാഠങ്ങൾ പഠിക്കു​ന്നു. ഉദാസീ​ന​ത​യും മോശ​മായ നിർമ്മി​തി​യും രൂപക​ല്‌പ​ന​യി​ലെ പിശകും മറ്റു ഘടകങ്ങ​ളും മനുഷ്യ​നിർമ്മിത വിപത്തു​ക​ളിൽ മാനുഷ ദൗർബ്ബ​ല്യം എത്ര പ്രമു​ഖ​മാ​യി സ്ഥിതി​ചെ​യ്യു​ന്നു​വെന്നു പ്രകട​മാ​ക്കു​ന്നു.

എന്നാൽ പ്രകൃ​തി​വി​പ​ത്തു​കളെ സംബന്ധി​ച്ചെന്ത്‌? അവയുടെ കാരണ​ങ്ങ​ളു​ടെ അന്വേ​ഷണം എന്തു വെളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു?

പ്രകൃതി വിപത്തു​കളെ മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​യൽ

ചുഴലി​ക്കാ​റ്റു​കൾ വരുത്തി​ക്കൂ​ട്ടു​ന്ന​തു​പോ​ലെ​യുള്ള പ്രകൃതി വിപത്തു​കളെ മുൻകൂ​ട്ടി പറയു​ന്ന​തിൽ ഗണ്യമായ വിജയം ലഭിച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. കരീബി​യ​നിൽ “നേര​ത്തെ​യുള്ള മുന്നറി​യി​പ്പി​നുള്ള സാദ്ധ്യത” “മിക്കവാ​റും 100%” വർദ്ധി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെന്ന്‌ ഒരു റിപ്പോർട്ടു പറയുന്നു. അതിങ്ങനെ കൂട്ടി​ച്ചേർക്കു​ന്നു: “മിക്ക പ്രവച​ന​ങ്ങൾക്കും പ്രതീ​ക്ഷിത ആഗമന സമയത്തിന്‌ 24 മണിക്കൂർ മുമ്പ്‌ മുന്നറി​യി​പ്പും കൊടു​ങ്കാ​റ്റി​ന്റെ ശക്തിയും നൽകാൻ കഴിയും.”

മറ്റുത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള വിപത്തു​കൾക്ക്‌ നേര​ത്തെ​യുള്ള മുന്നറി​യിപ്പ്‌ കൂടുതൽ പ്രയാ​സ​മാണ്‌. എന്നാൽ ഒരു സന്ദർഭ​ത്തിൽ ഒരു ഭൂകമ്പ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​യു​ന്ന​തിൽ ചൈനാ​ക്കാർ വിജയി​ച്ചു. ലയാ​വോ​ണിംഗ്‌ പ്രോ​വിൻസി​ലെ മൃഗങ്ങ​ളു​ടെ വിചി​ത്ര​മായ പെരു​മാ​റ്റം നിരീ​ക്ഷി​ച്ച​തി​നാൽ ആസന്നമാ​യി​രി​ക്കുന്ന വിപത്തി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ അധികാ​രി​കൾ ജാഗരൂ​ക​രാ​ക്ക​പ്പെട്ടു. അവർ ഹായ്‌ച്ചെംഗ്‌ നഗരത്തിൽനിന്ന്‌ ആളുകളെ ഒഴിപ്പി​ച്ചു. പെട്ടെന്ന്‌ ഒരു ഭൂകമ്പം ഉണ്ടായി, നഗരത്തി​ന്റെ 90 ശതമാ​ന​ത്തെ​യും നാശത്തി​ലാ​ഴ്‌ത്തി. മുന്നറി​യിപ്പ്‌ അനുസ​രി​ച്ച​തു​കൊണ്ട്‌ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ ജീവന​ഷ്ടമേ സംഭവി​ച്ചു​ള്ളു.

എന്നിരു​ന്നാ​ലും, ഭൂകമ്പ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള പ്രവച​നങ്ങൾ അപൂർവ്വ​മാ​യേ അടിയ​ന്തി​ര​മായ ഒഴിപ്പി​ക്കൽ നടത്താൻ കഴിയ​ത്ത​ക്ക​വണ്ണം കൃത്യ​ത​യു​ള്ള​വ​യാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു​ള്ളു. 1976-ൽ ചൈന​യി​ലെ റ്റാംഗ്‌ഷാ​നിൽ നടന്ന ഭൂകമ്പ​ത്തിൽ നേരിട്ട ഭയങ്കര മരണം ഒരു ദൃഷ്ടാ​ന്ത​മാ​യി​രു​ന്നു, ഔദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി സംഖ്യ 2,42,000 എന്നാണ്‌ കണക്കു കൂട്ട​പ്പെ​ട്ടത്‌. ശാസ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാർക്ക്‌ പല അപകട​മേ​ഖ​ല​ക​ളെ​യും തിട്ട​പ്പെ​ടു​ത്താൻ കഴിയും, എന്നാൽ കൃത്യ​മാ​യി എപ്പോൾ ഒരു ഭൂകമ്പം ഉണ്ടാകു​മെന്ന്‌ അവർക്കു മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​യാൻ കഴിയില്ല. അങ്ങനെ, മെക്‌സി​ക്കോ​യിൽ 1985-ൽ ഉണ്ടായ ഭൂകമ്പം, ഒരു റിപ്പോർട്ടു പറഞ്ഞ​പ്ര​കാ​രം “ഭൂകമ്പ​ശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാർക്ക്‌ ആശ്ചര്യ”മായി​രു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും അത്‌ വമ്പിച്ച നാശന​ഷ്ടങ്ങൾ വരുത്തി​കൂ​ട്ടി.

പ്രകൃതി വിപത്തു​കളെ തടയൽ

വിദഗ്‌ദ്ധൻമാർ അങ്ങനെ​യുള്ള വിപത്തു​കൾ തടയു​ന്നതു സംബന്ധിച്ച്‌ വലിയ പ്രത്യാ​ശ​യൊ​ന്നും നൽകു​ന്നില്ല. യഥാർത്ഥ​ത്തിൽ, പ്രകൃതി വിപത്തു​കൾ: ദൈവ​ത്തി​ന്റെ പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളോ മനുഷ്യ​ന്റെ പ്രവൃ​ത്തി​ക​ളോ? എന്ന പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ പറയു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌ “ആളുകൾ തങ്ങളുടെ പരി:സ്ഥിതിയെ കൂടുതൽ വിപൽസാ​ദ്ധ്യ​ത​യു​ള്ള​താ​ക്കി​ത്തീർക്കാ​നും തങ്ങളേ​ത്തന്നെ കൂടുതൽ വിധേ​യ​രാ​ക്കി​ത്തീർക്കാ​നും മാറ്റി​മ​റി​ക്കു​ന്നു.”

ഒരു ദൃഷ്ടാ​ന്ത​ത്തിന്‌, ലോക​ത്തി​ലെ അമിത​ജ​ന​പ്പെ​രു​പ്പ​മുള്ള സ്ഥലങ്ങളിൽ മിക്ക​പ്പോ​ഴും വൃക്ഷല​താ​ദി​കളെ നശിപ്പി​ക്കു​ക​യും വരൾച്ച​കൾക്കും പ്രളയ​ങ്ങൾക്കും കൂടുതൽ സാദ്ധ്യ​ത​യു​ണ്ടാ​ക്കു​ക​യും ചെയ്യുന്നു. കൂടാതെ, അപകട​സാ​ദ്ധ്യ​ത​യുള്ള പ്രദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ ആളുകൾ വസിക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ അസംഖ്യം ദൃഷ്ടാ​ന്ത​ങ്ങ​ളുണ്ട്‌. അവർ ഔദ്യോ​ഗിക മുന്നറി​യി​പ്പു​ക​ള​നു​സ​രി​ച്ചു പ്രവർത്തി​ക്കു​ന്ന​തിൽ പരാജ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

വിപത്തു​കൾക്കു കാരണ​മാ​യി​ത്തീ​രുന്ന പ്രകൃ​തി​ശ​ക്തി​കളെ നിർത്തൽ ചെയ്യാൻ എന്തെങ്കി​ലും ചെയ്യാൻ കഴിയു​മോ? ഭൂകമ്പ​ങ്ങ​ളോ​ടുള്ള ബന്ധത്തിൽ, ആഴമുള്ള ഒരു കിണറ്റി​ലേക്ക്‌ പമ്പു​ചെയ്‌ത ദ്രാവകം ആ പ്രദേ​ശത്ത്‌ ചെറിയ കുലു​ക്ക​ങ്ങ​ളു​ടെ ഒരു പരമ്പര​യ്‌ക്കി​ട​യാ​ക്കി​യ​താ​യി ശാസ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാർ ശ്രദ്ധിച്ചു. ഈ വിധത്തിൽ ഭൂമി​യു​ടെ ബാഹ്യ​തലം മുറുക്കം അയച്ചു​വി​ടു​മെ​ന്നും ഭൂകമ്പ​ങ്ങളെ കുറയ്‌ക്കു​മെ​ന്നും പ്രത്യാ​ശി​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ ഇക്കാലം വരെയും അവർക്കു വിജയ​മൊ​ന്നും ഉണ്ടായി​ട്ടില്ല. വിപത്ത്‌! എന്ന പുസ്‌തകം ഉപസം​ഹ​രി​ക്കു​ന്ന​പ്ര​കാ​രം “ജനസാ​ന്ദ്ര​ത​യേ​റിയ പ്രദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ അതിന്റെ ഉപയോ​ഗത്തെ ന്യായീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ . . . ഈ നടപടി​യു​ടെ ഭദ്രത​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഇപ്പോൾ വേണ്ടത്ര അറിവില്ല.”

പ്രാകൃ​തി​ക വിപത്തു​കൾ ഒഴിവാ​ക്കു​ന്ന​തി​നുള്ള മറ്റു ശ്രമങ്ങ​ളും മെച്ച​പ്പെ​ട്ട​വ​യാ​ണെന്നു തെളി​ഞ്ഞി​ട്ടില്ല. ചുഴലി​ക്കാ​റ്റു​ക​ളു​ടെ കാര്യ​ത്തിൽ ശ്രമിച്ചു നോക്കി​യ​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു പരിചി​ന്തി​ക്കുക. ഏതാണ്ട്‌ 25 വർഷങ്ങ​ളാ​യി, കൊടു​ങ്കാ​റ്റി​ന്റെ ശക്തിയെ ശിഥി​ല​മാ​ക്കാൻ രാസപ​ദാർത്ഥങ്ങൾ “പാകു​ന്ന​തിന്‌” ചുഴലി​ക്കാ​റ്റി​ന്റെ കേന്ദ്ര​മേ​ഖ​ല​യി​ലേക്ക്‌ വിമാ​നങ്ങൾ പറന്നി​ട്ടുണ്ട്‌. എന്നിരു​ന്നാ​ലും ചുഴലി​ക്കാ​റ്റു​കൾ മരണവും വിനാ​ശ​വും വരുത്തി​ക്കൂ​ട്ടു​ന്ന​തിൽ തുടരു​ന്നു.

“പ്രകൃ​താ​തീത ശക്തിക​ളിൽ ആരോ​പി​ക്കു​ന്നു​വോ?”

പ്രവചി​ക്കൽ അനിശ്ചി​ത​വും തടയൽ യഥാർത്ഥ​ത്തിൽ അസാദ്ധ്യ​വു​മാ​ക​യാൽ അനേകർ ഭൗതി​ക​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​നു പുറത്തെ മനുഷ്യാ​തീ​ത​ശ​ക്തി​കളെ കുറ്റ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. വിപത്ത്‌! എന്ന പുസ്‌തകം ഇങ്ങനെ പ്രസ്‌താ​വി​ക്കു​ന്നു: “സകലവും മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റ​യാൻ കഴിയു​ന്ന​താ​ക്കാൻ ശ്രമി​ച്ചി​ട്ടുള്ള ഒരു സംസ്‌ക്കാ​ര​ത്തിൽ പ്രകൃ​തി​യു​ടെ അക്രമം യാതൊ​രു​വ​നും വിശദീ​ക​രി​ക്കാ​നോ തടയാ​നോ കഴിയാത്ത ഒരു വ്യത്യ​സ്‌ത​യാ​യി, ഒരു അസാധാ​രണ സംഗതി​യാ​യി സ്ഥിതി​ചെ​യ്യു​ന്നു.”

അപ്പോൾ അനേകർ പ്രകൃ​തി​വി​പ​ത്തു​കളെ ദൈവ​ത്തിൽ ആരോ​പി​ക്കു​ന്നത്‌ ഒട്ടും അതിശ​യമല്ല. എന്നാൽ അത്‌ ഉചിത​മാ​ണോ? വിപത്തു​കൾ യഥാർത്ഥ​ത്തിൽ “ദൈവ​ത്തി​ന്റെ പ്രവൃ​ത്തി​കൾ” ആണോ? (g86 8/8)

[3-ാം പേജിലെ ചിത്ര​ത്തിന്‌ കടപ്പാട്‌]

Reuters/Bettmann Newsphotos