തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ നിന്നുള്ള പാഠങ്ങൾ: ഹോശേയ 1:1-14:9

നമ്മുടെ ദൈവ​മായ യഹോവ കരുണ​യു​ള്ള​വ​നാണ്‌

യഹോവ “ക്ഷമാ നടപടി​ക​ളുള്ള ദൈവ​വും കൃപയും കരുണ​യും ഉള്ളവനും കോപി​ക്കാൻ താമസ​വും സ്‌നേ​ഹ​ദ​യ​യിൽ സമ്പന്നനും” ആകുന്നു. (നെഹെ​മ്യാവ്‌ 9:17) അവൻ തന്റെ നീതി​യുള്ള നിലവാ​ര​ങ്ങ​ളിൽ ഉറച്ചു നിൽക്കു​ന്നു എങ്കിലും അനുത​പി​ക്കു​ന്ന​തി​നും അവനു​മാ​യി ഒരു നല്ല ബന്ധം ആസ്വദി​ക്കു​ന്ന​തി​നും ദുഷ്‌പ്ര​വൃ​ത്തി​ക്കാ​രെ ക്ഷണിക്കു​ന്നു. അനുസ​ര​ണം​കെട്ട യിസ്രാ​യേ​ല്യ​രോട്‌ തന്റെ പ്രവാ​ചകൻ മുഖാ​ന്തരം പറഞ്ഞ കാര്യ​ങ്ങ​ളാൽ ഇത്‌ എത്ര നന്നായി ചിത്രീ​ക​രി​ച്ചി​രു​ന്നു!

ഹോ​ശേ​യ​യു​ടെ നാമം വഹിക്കുന്ന ബൈബിൾ പുസ്‌തകം പ്രവാ​ചകൻ ശമര്യാ ഡിസ്‌ട്രി​ക്ടിൽ വെച്ച്‌ അവന്റെ 59 വർഷത്തെ (ക്രി. മു. ഏകദേശം 804 മുതൽ 745-ന്‌ ശേഷം വരെ) ദീർഘ​കാല സേവന​ത്തി​നു​ശേഷം പൂർത്തീ​ക​രി​ച്ചു. ഹോശേയ യിസ്രാ​യേ​ലി​ന്റെ പത്തു​ഗോ​ത്ര രാജ്യ​ത്തിൽ യെരോ​ബ​യാം രണ്ടാമന്റെ കാലത്തും യഹൂദാ രാജാ​ക്കൻമാ​രായ ഉസ്സീയാവ്‌, യോഥാം, ആഹാസ്‌, ഹിസ്‌കീ​യാവ്‌ എന്നിവ​രു​ടെ കാലത്തും പ്രവചി​ച്ചു. (ഹോശേയ 1:1) യിസ്രാ​യേൽ അനുതാ​പ​ത്തി​നുള്ള അറിയി​പ്പു​കൾ തിരസ്‌ക​രി​ച്ച​തി​നാൽ ദേശം അസീറി​യാ​യാൽ തോൽപ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ക്രി. മു. 740-ൽ ശമര്യ നശിപ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഹോ​ശേ​യ​യു​ടെ പ്രവച​നങ്ങൾ പുരാതന നൂററാ​ണ്ടു​ക​ളി​ലെ ജനങ്ങളി​ലേക്ക്‌ തിരി​ച്ചു​വി​ട​പ്പെ​ട്ട​വ​യാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും, അതിൽ നമ്മുടെ ദൈവ​മായ യഹോ​വ​യു​ടെ കരുണ സംബന്ധിച്ച്‌ നമുക്കു​വേ​ണ്ടി​യുള്ള പാഠങ്ങൾ അടങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

യിസ്രാ​യേ​ലി​ന്റെ അനുസ​ര​ണം​കെട്ട ഗതി

യഹോവ ഒരു പാപി​യു​ടെ ഹൃദയം​ഗ​മ​മായ അനുതാ​പ​ത്തി​ന്റെ അടിസ്ഥാ​ന​ത്തിൽ കരുണ കാണി​ക്കു​ന്നു. (സങ്കീർത്തനം 51:17; സദൃശ​വാ​ക്യ​ങ്ങൾ 28:13) യിസ്രാ​യേ​ലി​നോട്‌ കരുണ കാണി​ക്കു​ന്ന​തി​നുള്ള ദൈവ​ത്തി​ന്റെ മനസ്സൊ​രു​ക്കത്തെ, ഹോ​ശേ​യ​യു​ടെ ഭാര്യ​യായ ഗോമ​രി​നോ​ടുള്ള അവന്റെ ഇടപെ​ട​ലു​ക​ളാൽ ചിത്രീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. കൽപ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത​നു​സ​രിച്ച്‌ അവൻ “പരസംഗം ചെയ്യുന്ന ഒരു ഭാര്യയെ” എടുത്തു. ഹോ​ശേ​യക്ക്‌ ഒരു മകൻ ജനിച്ച​ശേഷം തെളി​വ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഗോമർ പരസം​ഗ​ത്തിൽ രണ്ട്‌ മക്കളെ പ്രസവി​ച്ചു. എന്നിട്ടും പ്രവാ​ചകൻ കരുണാ​പൂർവം തന്റെ ഭാര്യയെ തിരി​ച്ചെ​ടു​ത്തു. സമാന​മാ​യി, യിസ്രാ​യേൽ വ്യാജ​ദൈ​വ​മായ ബാലിൽനിന്ന്‌ അനു​ഗ്ര​ഹങ്ങൾ വരുന്ന​താ​യി തെററാ​യി പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌, യഹോ​വക്ക്‌ ഒരു അവിശ്വസ്‌ത ഭാര്യ​യെ​പ്പോ​ലെ ആയിരു​ന്നു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും അവർ തങ്ങളുടെ ആത്മീയ പരസംഗം സംബന്ധിച്ച്‌ അനുത​പി​ച്ചി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ യഹോവ അവരോട്‌ കരുണ​കാ​ണി​ക്കാൻ മനസ്സൊ​രു​ക്ക​മു​ള്ള​വ​നാ​യി​രു​ന്നു.—1:1-3:5.

ദിവ്യ കരുണ ആഗ്രഹി​ക്കുന്ന പാപികൾ തങ്ങളുടെ പാപപൂർണ്ണ​മായ ഗതിയിൽനിന്ന്‌ തിരി​യു​ക​യും ദൈവ​ത്തെ​സം​ബ​ന്ധി​ച്ചുള്ള അറിവി​നോട്‌ അനുരൂ​പ​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെയ്യണം. (സങ്കീർത്തനം 119:59, 66, 67) യഹോ​വക്ക്‌ യിസ്രാ​യേൽ നിവാ​സി​ക​ളോട്‌ ഒരു വ്യവഹാ​ര​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ അവരുടെ ദേശത്ത്‌ സത്യവും സ്‌നേ​ഹ​ദ​യ​യും ദൈവിക പരിജ്ഞാ​ന​വും ഇല്ലാതാ​യി​ത്തീർന്നി​രു​ന്നു. അവർ പരിജ്ഞാ​നത്തെ ത്യജി​ക്ക​യാൽ യഹോവ അവരെ ത്യജി​ക്കും. വിഗ്ര​ഹാ​രാ​ധി​ക​ളായ യിസ്രാ​യേ​ലും യഹൂദ​യും കണക്കു ബോധി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. അവർ “പീഡന​ത്താൽ കഷ്ടത്തിൽ” അകപ്പെ​ടു​മ്പോൾ ദൈവത്തെ അന്വേ​ഷി​ക്കു​മെന്ന്‌ പ്രവചി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു.—4:1-5:15.

ഒരു കൊടു​ങ്കാ​ററ കൊയ്യു​ന്നു!

ദുഷ്‌പ്ര​വൃ​ത്തി​ക്കാർ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ കരുണ അനുഭ​വി​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കിൽ അനുതാ​പ​ത്തി​നു ചേർച്ച​യായ പ്രവൃ​ത്തി​കൾ അത്യാ​വ​ശ്യ​മാണ്‌. (പ്രവൃ​ത്തി​കൾ 26:20) “നമുക്ക്‌ യഹോ​വ​യി​ങ്ക​ലേക്കു തിരി​യാം” എന്ന്‌ ഹോശേയ ആത്മാർത്ഥ​മാ​യി ആവശ്യ​പ്പെട്ടു. എന്നാൽ യിസ്രാ​യേ​ലി​ന്റെ​യും (മുഖ്യ ഗോ​ത്ര​മായ എഫ്രയീ​മി​ന്റെ പേർ വിളി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു) യഹൂദ​യു​ടെ​യും സ്‌നേ​ഹദയ “രാവിലെ മാഞ്ഞു​പോ​കുന്ന മഞ്ഞു പോലെ” ആയിരു​ന്നു. ജനങ്ങൾ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ഉടമ്പടി​യെ മറിക​ട​ക്കു​ക​യും അനുതാ​പ​ത്തി​നു യോജിച്ച ഫലങ്ങൾ ഉൽപ്പാ​ദി​പ്പി​ക്കാ​തി​രി​ക്ക​യും ചെയ്‌തു. “ഹൃദയ​ശൂ​ന്യ​മായ ബുദ്ധി​യി​ല്ലാത്ത പ്രാവി​നെ​പ്പോ​ലെ” അവർ ഈജി​പ്‌റ​റിൽ നിന്നും അസീറി​യാ​യിൽ നിന്നും സഹായം തേടി. എന്നാൽ ഈ രാഷ്‌ട്രീയ ശക്തികൾക്ക്‌ ഒരു ലക്ഷ്യത്തി​ലേക്ക്‌ അമ്പുകൾ തൊടു​ത്തു വിടാൻ കഴിയാത്ത “ഒരു അയഞ്ഞ വില്ലി”നേക്കാൾ അധിക​മാ​യി ഒരു നൻമയും ചെയ്യാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നില്ല.—6:1-7:16.

നൻമ കൊയ്യു​ന്ന​തി​നു​വേണ്ടി യഹോ​വ​യു​ടെ കരുണ തേടു​ന്നവർ നൻമ വിതക്കണം. (ഗലാത്യർ 6:7, 8) യിസ്രാ​യേ​ല്യർ നൻമയെ തള്ളിക്ക​ള​ഞ്ഞ​തി​നാൽ അവർ തിൻമ കൊയ്‌തു. ‘അവർ കാററു വിതച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു, ഒരു കൊടു​ങ്കാ​ററ്‌ കൊയ്യു​ക​യും ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു.’ ദൈവം “അവരുടെ പാപങ്ങളെ ശ്രദ്ധി​ക്ക​യും” അവർ അവന്റെ കരുണയല്ല പിന്നെ​യൊ അവന്റെ പ്രതി​കൂല ന്യായ​വി​ധി കൊയ്യു​ക​യും ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു. അവർ “രാഷ്‌ട്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ​യി​ട​യിൽ അഭയാർത്ഥി​ക​ളാ​യി”ത്തീരേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. അസീറി​യാ​യു​ടെ ആക്രമണം പ്രായേണ ഈ സാഹച​ര്യ​ത്തിന്‌ സംഭാവന ചെയ്‌തു.—8:1-9:17; ആവർത്തനം 28:64, 65; 2 രാജാ​ക്കൻമാർ 15:29; 17:1-6, 22, 23; 18:9-12; 1 ദിനവൃ​ത്താ​ന്തം 5:26.

നാം വിശു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ങ്ങളെ വിലമ​തി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽമാ​ത്രമേ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ കരുണ​യിൽ നിന്ന്‌ പ്രയോ​ജനം നേടി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്ക​യു​ള്ളു. (എബ്രായർ 12:14-16) യിസ്രാ​യേ​ല്യർ അങ്ങനെ​യുള്ള വിലമ​തി​പ്പി​ന്റെ അഭാവ​മു​ള്ള​വ​രാ​യി​രു​ന്നു. നീതി​യിൽ വിത്തു​വി​ത​ക്കു​ക​യും സ്‌നേ​ഹ​ദ​യക്കു ചേർച്ച​യാ​യി കൊയ്യു​ക​യും ചെയ്യു​ന്ന​തി​നു പകരം, അവർ ദുഷ്ടത നടുക​യും അനീതി കൊയ്യു​ക​യും ചെയ്‌തു. ദൈവം യിസ്രാ​യേ​ലി​നെ ഒരു മകനെ​പ്പോ​ലെ ഈജി​പ്‌റ​റിൽ നിന്ന്‌ വിളി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​വന്നു, എന്നാൽ അവന്റെ സ്‌നേ​ഹ​ത്തി​നു പകരം വഞ്ചന അവർ തിരിച്ചു നൽകി. “സ്‌നേ​ഹ​ദ​യ​യും നീതി​യും പാലി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ നിങ്ങൾ നിങ്ങളു​ടെ ദൈവ​ത്തി​ലേക്ക്‌ മടങ്ങി വരണം,” എന്ന്‌ യഹോവ ബുദ്ധി​യു​പ​ദേ​ശി​ച്ചു. എന്നാൽ എഫ്രയീം ഗൗരവ​ത​ര​മായ ദുഷ്‌പ്ര​വൃ​ത്തി​യിൽ ഏർപ്പെ​ടു​ക​യും കരുണക്കു പകരം ശിക്ഷണ​ത്തി​നർഹ​രാ​യി​ത്തീ​രു​ക​യും ചെയ്‌തു.—10:1-12:14.

യഹോ​വ​യി​ങ്ക​ലേക്ക്‌ മടങ്ങി വരിക

ഗൗരവ​ത​ര​മായ തെററ​ചെ​യ്യു​ന്ന​വർക്കു​പോ​ലും യഹോ​വ​യി​ങ്ക​ലേക്ക്‌ മടങ്ങി​വ​രു​ന്ന​തി​നും കരുണ ലഭിക്കു​ന്ന​തി​നും കഴിയും. (സങ്കീർത്തനം 145:8, 9) ഹോശേയ വീണ്ടും യിസ്രാ​യേ​ലി​നു​വേ​ണ്ടി​യുള്ള ദൈവ​ത്തി​ന്റെ വാൽസ​ല്യ​പൂർവ​ക​മായ കരുത​ലി​നെ പരാമർശി​ച്ചു. ആ ജനത യഹോ​വ​ക്കെ​തി​രെ തിരി​ഞ്ഞെ​ങ്കി​ലും അവൻ ഇപ്രകാ​രം പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ പുനഃ​സ്ഥാ​പനം വാഗ്‌ദാ​നം ചെയ്‌തു: ‘ഷിയോ​ളിൽ നിന്ന്‌ ഞാൻ അവരെ വീണ്ടെ​ടു​ക്കും; മരണത്തിൽനിന്ന്‌ ഞാൻ അവരെ വിടു​വി​ക്കും.’ ശമര്യ (യിസ്രാ​യേൽ) മൽസര​ത്തിന്‌ ഒരു വില ഒടു​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ യിസ്രാ​യേ​ല്യർ ‘അധരാർപ്പ​ണ​മായ കാളക​ളോ​ടെ’ മടങ്ങി​വ​രു​ന്ന​തിന്‌ ആത്മാർത്ഥ​മായ വാക്കു​ക​ളോ​ടെ പ്രോൽസാ​ഹി​പ്പി​ക്ക​പ്പെട്ടു. യഹോ​വ​യു​ടെ നീതി​യുള്ള വഴിക​ളിൽ നടക്കുന്ന, ജ്ഞാനവും നീതി​യു​മു​ള്ളവർ അവന്റെ കരുണ​യും സ്‌നേ​ഹ​വും ആസ്വദി​ക്കു​മെ​ന്നുള്ള ആശ്വാ​സ​ക​ര​മായ ചിന്ത​യോ​ടെ പ്രവചനം ഉപസം​ഹ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.—13:1-14:9.

ഓർമ്മി​ക്കു​ന്ന​തി​നുള്ള പാഠങ്ങൾ: യഹോവ ഒരു ദുഷ്‌പ്ര​വൃ​ത്തി​ക്കാ​രന്റെ ഹൃദയം​ഗ​മ​മായ അനുതാ​പ​ത്തി​ന്റെ അടിസ്ഥാ​ന​ത്തിൽ കരുണ നൽകുന്നു. എന്നാൽ അവന്റെ കരുണ ആഗ്രഹി​ക്കുന്ന പാപികൾ ദൈവ​ത്തെ​സം​ബ​ന്ധിച്ച അറിവിന്‌ അനുരൂ​പ​രാ​യി​ത്തീ​രു​ക​യും അനുതാ​പ​ത്തി​നു​ചേർച്ച​യായ പ്രവൃ​ത്തി​കൾ ഉൽപ്പാ​ദി​പ്പി​ക്കു​ക​യും വേണം. അവർ നൻമ വിതക്കു​ക​യും വിശു​ദ്ധ​കാ​ര്യ​ങ്ങൾ വിലമ​തി​ക്കു​ന്ന​തിൽ തുടരു​ക​യും വേണം. ഗൗരവ​മുള്ള തെററി​ല​ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​വർക്കു​പോ​ലും അത്യു​ന്ന​ത​നി​ലേക്ക്‌ പ്രത്യാ​ശ​യോ​ടെ തിരി​ഞ്ഞു​വ​രാൻ സാധി​ക്കു​മെ​ന്നുള്ള അറിവിൽനിന്ന്‌ ആശ്വാസം കൈ​ക്കൊ​ള്ളാൻ കഴിയും, എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ നമ്മുടെ ദൈവ​മായ യഹോവ കരുണ​യു​ള്ള​വ​നാണ്‌. (w89 3/1)

[31-ാം പേജിലെ ചതുരം]

ബൈബിൾ വാക്യങ്ങൾ പരി​ശോ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു

○ 2:21-23—ജസ്രീയൽ എന്നാൽ ‘ദൈവം വിത്തു വിതക്കും’ എന്നർത്ഥം. യഹോവ ഒരു വിശ്വസ്‌ത ശേഷി​പ്പി​നെ കൂട്ടി​ച്ചേർക്കു​ക​യും വിത്തെ​ന്ന​പോ​ലെ യഹൂദ​യിൽ വിതക്കു​ക​യും ചെയ്യും. അവിടെ ധാന്യ​വും മധുര​മുള്ള വീഞ്ഞും എണ്ണയും ഉണ്ടായി​രി​ക്കും. ദരി​ദ്ര​രായ ശേഷി​പ്പി​നു​വേണ്ടി, ഈ നല്ല വസ്‌തു​ക്കൾ ഭൂമി​യോട്‌ ധാന്യ​ച്ചെ​ടി​കൾക്കും മുന്തി​രി​വ​ള്ളി​കൾക്കും ഒലിവു വൃക്ഷങ്ങൾക്കും ധാതുക്കൾ വിട്ടു​കൊ​ടു​ക്കാൻ ആവശ്യ​പ്പെ​ടും. ഭൂമി മഴക്കു​വേണ്ടി ആകാശ​ങ്ങ​ളോട്‌ അപേക്ഷി​ക്കും, അവ ദൈവ​ത്തോട്‌ ആവശ്യ​മായ മഴ നൽകുന്ന കാർമേ​ഘങ്ങൾ ഉൽപ്പാ​ദി​പ്പി​ക്കാൻ അപേക്ഷി​ക്കും.

○ 5:1—യിസ്രാ​യേ​ലി​ലെ വിശ്വാ​സ​ത്യാ​ഗി​ക​ളായ പുരോ​ഹി​തൻമാ​രും രാജാ​ക്കൻമാ​രും ജനങ്ങളെ വ്യാജാ​രാ​ധ​ന​യിൽ ഏർപ്പെ​ടാൻ വിലോ​ഭി​പ്പി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ അവർക്ക്‌ ഒരു കെണി​യും വലയും ആയിത്തീർന്നു. സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ താബോർ മലയും (യോർദ്ദാൻ നദിക്ക്‌ പടിഞ്ഞാറ്‌) മിസ്‌പ​യും (ആ നദിക്ക്‌ കിഴക്കുള്ള ഒരു നഗരം) വ്യാജാ​രാ​ധ​ന​യു​ടെ കേന്ദ്ര​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. യിസ്രാ​യേ​ലിൽ എല്ലായി​ട​ത്തു​മു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ജനങ്ങൾ, ദൈവ​ത്തി​ന്റെ പ്രതി​കൂല ന്യായ​വി​ധി അനുഭ​വിച്ച തങ്ങളുടെ നേതാ​ക്കൻമാ​രു​ടെ ചീത്ത ദൃഷ്ടാന്തം നിമിത്തം വിഗ്ര​ഹാ​രാ​ധന നടത്തി​യി​രു​ന്നു.

○ 7:4-8—പരസം​ഗി​ക​ളായ യിസ്രാ​യേ​ല്യ​രെ ഒരു അപ്പക്കാ​രന്റെ അടുപ്പി​നോ​ടൊ അല്ലെങ്കിൽ ചൂള​യോ​ടൊ താരത​മ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രു​ന്നു, സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌ അതിന്‌ കാരണം അവരിൽ കിടന്ന്‌ എരിയുന്ന ദുഷിച്ച ആഗ്രഹ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. ജനതക​ളു​ടെ വഴികൾ സ്വീക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടും അവരു​മാ​യി സഖ്യത അന്വേ​ഷി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടും അവരു​മാ​യി ഇടകലർന്ന​തി​നാൽ, എഫ്രയീം (യിസ്രാ​യേൽ) ഒരുവശം മാത്രം വേവിച്ച വൃത്താ​കാ​ര​മായ കെയ്‌ക്ക്‌ പോ​ലെ​യും ആയിരു​ന്നു.

○ 9:10—യിസ്രാ​യേ​ല്യർ മോവാ​ബ്യ സമഭൂ​മി​യിൽ വെച്ച്‌ ബാൽപെ​യോ​രി​നോട്‌ ചേർന്ന​പ്പോൾ അവർ ‘ലജ്ജാക​ര​മായ കാര്യ​ത്തിന്‌ തങ്ങളെ​ത്തന്നെ സമർപ്പി​ച്ചു.’ (സംഖ്യാ​പു​സ്‌തകം 25:1-5) ഹോശേയ “തങ്ങളേ​ത്തന്നെ പിൻവ​ലി​ക്കുക; തങ്ങളേ​ത്തന്നെ വേർപെ​ടു​ത്തി​നിർത്തുക” എന്നർത്ഥം വരുന്ന ഒരു എബ്രായ ക്രിയ ഉപയോ​ഗി​ച്ചു. യിസ്രാ​യേ​ല്യർ ദൈവ​ത്തി​നു സമർപ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു, എന്നാൽ ബാൽപെ​യോ​രി​നു​വേണ്ടി തങ്ങളേ​ത്തന്നെ വേർതി​രി​ച്ചു. ആ സംഭവത്തെ പരാമർശി​ച്ചി​രു​ന്നി​രി​ക്കും, എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ ബാലാ​രാ​ധന പത്തു​ഗോ​ത്ര രാജ്യ​ത്തി​ന്റെ പ്രമുഖ പാപമാ​യി​രു​ന്നു. (ഹോശേയ 2:8, 13) നമുക്ക്‌ ഈ മുന്നറി​യി​പ്പിന്‌ ശ്രദ്ധ കൊടു​ക്കു​ക​യും യഹോ​വ​ക്കുള്ള നമ്മുടെ സമർപ്പ​ണത്തെ ഒരിക്ക​ലും തകർക്കാ​തി​രി​ക്ക​യും ചെയ്യാം.—1 കൊരി​ന്ത്യർ 10:8,11.

○ 10:5—“ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ഭവനം” എന്നർത്ഥ​മുള്ള ബഥേൽ എന്നതിനു പകരം ഒരു ദുഷി​ക്കുന്ന അർത്ഥം വരുന്ന ബേത്ത്‌-ആവേൻ (അർത്ഥം, “ദ്രോ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഭവനം”) എന്ന്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ബെഥേൽ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ഒരു ഭവനമാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ അവിടെ അരം​ങ്ങേ​റി​ക്കൊ​ണ്ടി​രുന്ന കാളക്കു​ട്ടി​യാ​രാ​ധന നിമിത്തം അത്‌ ദ്രോ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഭവനമാ​യി​ത്തീർന്നു. (1 രാജാ​ക്കൻമാർ 12:28-30) കാളക്കു​ട്ടി​യു​ടെ വിഗ്രഹം നാടു കടത്ത​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ ആളുകൾ അതിനാൽ ഭയപ്പെ​ട്ടു​പോ​യി​രി​ക്കും. ജീവനി​ല്ലാത്ത വിഗ്ര​ഹ​ത്തിന്‌ അതി​നെ​ത്തന്നെ സംരക്ഷി​ക്കാൻ കഴിഞ്ഞി​രു​ന്നില്ല, അവയെ ആരാധി​ച്ചി​രു​ന്ന​വരെ അത്ര​പോ​ലും കഴിഞ്ഞി​രു​ന്നില്ല.—സങ്കീർത്തനം 115:4-8.

○ 13:14—യഹോവ അനുസ​ര​ണം​കെട്ട യിസ്രാ​യേ​ല്യ​രെ ആ സമയത്ത്‌ ഷിയോ​ളി​ന്റെ ശക്തിയിൽനിന്ന്‌ വീണ്ടെ​ടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടോ മരണത്തിൽനിന്ന്‌ വിടു​വി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടോ സംരക്ഷി​ക്ക​യി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അവൻ അനുകമ്പ കാണി​ക്ക​യില്ല, എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ അവർ കരുണ അർഹി​ക്കു​ന്നി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ ദൈവം ക്രമേണ മരണത്തെ സദാകാ​ല​ത്തേ​ക്കും വിഴു​ങ്ങി​ക്ക​ള​യു​ക​യും അതിന്റെ വിജയത്തെ ഇല്ലായ്‌മ ചെയ്യു​ക​യും ചെയ്യും എന്ന്‌ അപ്പോ​സ്‌ത​ല​നായ പൗലോസ്‌ പ്രകട​മാ​ക്കു​ന്നു. യഹോവ അപ്രകാ​രം ചെയ്യു​ന്ന​തി​നുള്ള തന്റെ ശക്തി യേശു​ക്രി​സ്‌തു​വി​നെ മരണത്തിൽനി​ന്നും ഷിയോ​ളിൽനി​ന്നും ഉയർത്തി​ക്കൊണ്ട്‌ പ്രകട​മാ​ക്കി. അപ്രകാ​രം രാജ്യ​ഭ​ര​ണ​ത്തിൻ കീഴിൽ, ദൈവ​ത്തി​ന്റെ സ്‌മര​ണ​യി​ലു​ള്ളവർ തന്റെ പുത്രൻ മുഖാ​ന്തരം ഉയിർപ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​മെ​ന്ന​തിന്‌ ഒരു ഉറപ്പും നൽകുന്നു.—യോഹ​ന്നാൻ 5:28, 29.