അധികാ​ര​ത്തിന്‌ എന്തു സംഭവി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു?

ചിന്തക​രായ ആളുകൾ അധികാ​രം സംബന്ധിച്ച ആവശ്യം മനസ്സി​ലാ​ക്കു​ന്നു. ഏതെങ്കി​ലും തരത്തി​ലുള്ള അധികാ​ര​ഘ​ട​ന​യി​ല്ലെ​ങ്കിൽ മനുഷ്യ​സ​മൂ​ഹം പൊടു​ന്നനെ കുത്തഴി​ഞ്ഞ​താ​യി​ത്തീ​രും. അതു​കൊണ്ട്‌, ഭരണഘ​ട​നാ​പ​ര​മായ നിയമ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു പ്രതി​പാ​ദി​ക്കുന്ന ഒരു വിശിഷ്ട ഫ്രഞ്ച്‌ പാഠപു​സ്‌തകം ഇങ്ങനെ പ്രസ്‌താ​വി​ക്കു​ന്നു: “ഏതു മനുഷ്യ​ഗ​ണ​ത്തി​ലും രണ്ടുകൂ​ട്ടം ആളുകളെ കാണാ​വു​ന്ന​താണ്‌: കൽപ്പി​ക്കു​ന്ന​വ​രും കൽപ്പന​യ​നു​സ​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രും, ആജ്ഞാപി​ക്കു​ന്ന​വ​രും ആജ്ഞാനു​വർത്തി​ക​ളും, നേതാ​ക്കൻമാ​രും അണിക​ളും, ഭരിക്കു​ന്ന​വ​രും ഭരിക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​രും. . . . ഏതൊരു മനുഷ്യ​സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ലും അധികാ​രം സ്ഥിതി​ചെ​യ്യു​ന്ന​താ​യി കാണാ​വു​ന്ന​താണ്‌.”a

എന്നിരു​ന്നാ​ലും, രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധം മുതൽ, വിശേ​ഷി​ച്ചും 1960-കൾ മുതൽ അധികാ​ര​ത്തോ​ടുള്ള മനോ​ഭാ​വ​ത്തി​നു മാററം വന്നിരി​ക്കു​ക​യാണ്‌. പ്രസ്‌തുത കാലഘ​ട്ട​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു പരാമർശി​ക്കവേ, ഫ്രഞ്ച്‌ എൻ​സൈ​ക്ലോ​പീ​ഡിയ യൂണി​വേ​ഴ്‌സാ​ലിസ്‌ “പുരോ​ഹി​ത​വാ​ഴ്‌ചാ​വി​രു​ദ്ധ​വും അധികാ​ര​വി​രു​ദ്ധ​വു​മായ പ്രതി​സന്ധി”യെക്കു​റി​ച്ചു പറയുന്നു. അത്തരത്തി​ലുള്ള പ്രതി​സന്ധി ബൈബിൾവി​ദ്യാർഥി​കളെ വിസ്‌മ​യി​പ്പി​ക്കു​ന്നില്ല. അപ്പോ​സ്‌ത​ല​നായ പൗലോസ്‌ ഇങ്ങനെ മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റഞ്ഞു: “ഓർത്തു​കൊ​ള്ളുക, ഈ ലോക​ത്തി​ന്റെ അന്ത്യയു​ഗം കലാപ​ത്തി​ന്റേ​തായ ഒരു കാലമാ​യി​രി​ക്കും! ജനങ്ങൾ തങ്ങളെ​ത്ത​ന്നെ​യും പണത്തെ​യു​മ​ല്ലാ​തെ മറെറാ​ന്നി​നെ​യും സ്‌നേ​ഹി​ക്കു​ക​യില്ല; അവർ പൊങ്ങച്ചം പറയു​ന്ന​വ​രും ഗർവി​ഷ്‌ഠ​രും ദുർവി​നി​യോ​ഗി​ക​ളും ആയിരി​ക്കും; മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളോട്‌ അനുസ​ര​ണ​മി​ല്ലാ​ത്തവർ . . . ; അവർക്ക്‌ അടങ്ങാത്ത പകയാ​യി​രി​ക്കും, . . . അവർ അനിയ​ന്ത്രി​ത​രും അക്രമാ​സ​ക്ത​രും, . . . ആത്മപ്രാ​മു​ഖ്യ​ത​യാൽ ചീർത്ത​വ​രു​മാ​യി​രി​ക്കും. ദൈവ​ത്തെ​ക്കാൾ അവർ സ്‌നേ​ഹി​ക്കുക അവരുടെ സുഖാ​നു​ഭൂ​തി​കളെ ആയിരി​ക്കും.”—2 തിമോ​ത്തി 3:1-4, ദ റി​വൈ​സ്‌ഡ്‌ ഇംഗ്ലീഷ്‌ ബൈബിൾ.

അധികാ​രം പ്രതി​സ​ന്ധി​യിൽ

ഈ പ്രവചനം നമ്മുടെ നാളി​നെ​യും യുഗ​ത്തെ​യും നന്നായി വർണി​ക്കു​ന്നു. സർവത​ല​ങ്ങ​ളി​ലും—കുടും​ബം, പൊതു​സ്‌കൂൾ, യൂണി​വേ​ഴ്‌സി​ററി, ബിസി​നസ്സ്‌ സംരംഭം, പ്രാ​ദേ​ശി​ക​വും ദേശീ​യ​വു​മായ ഗവൺമെൻറ്‌ എന്നിവി​ട​ങ്ങ​ളി​ലെ​ല്ലാം അധികാ​രം വെല്ലു​വി​ളി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. ലൈം​ഗി​ക​വി​പ്‌ളവം, ശുദ്ധ റാപ്‌ മ്യൂസിക്‌, വിദ്യാർഥി​പ്ര​ക​ട​നങ്ങൾ, നിയമ​വി​രുദ്ധ തൊഴിൽസ​മ​രങ്ങൾ, സിവിൽ നിയമ​ലം​ഘ​നങ്ങൾ, ഭീകര​പ്ര​വർത്ത​നങ്ങൾ എന്നിവ​യെ​ല്ലാം അധികാ​ര​ത്തോ​ടുള്ള ആദരവിന്‌ ഏററ തകർച്ച​യു​ടെ ലക്ഷണങ്ങ​ളാണ്‌.

ഫ്രഞ്ച്‌ ഇൻസ്‌റ​റി​റ​റ്യൂട്ട്‌ ഓഫ്‌ പൊളി​റ​റി​ക്കൽ സയൻസും പാരീസ്‌ ദിനപ​ത്ര​മായ ല മോണ്ട ചേർന്നു സംഘടി​പ്പിച്ച ഒരു സിമ്പോ​സി​യ​ത്തിൽ പ്രൊ​ഫസർ ഈവ്‌ മേയ്‌നി പ്രസ്‌താ​വി​ച്ചത്‌ ഇങ്ങനെ​യാ​യി​രു​ന്നു: “നിയമ​സാ​ധു​ത​യു​ടെ പിൻബ​ല​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലേ അധികാ​ര​ത്തി​നു നിലനിൽപ്പു​ള്ളൂ.” അധികാ​ര​ത്തി​ലി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ നിയമ​സാ​ധു​തയെ അനേക​രും സംശയി​ക്കു​ന്നു എന്നതാണ്‌ ഇന്നത്തെ അധികാ​ര​പ്ര​തി​സ​ന്ധി​യു​ടെ ഒരു കാരണം. അതായത്‌, അധികാ​ര​ത്തി​ലി​രി​ക്കാ​നുള്ള അവരുടെ അവകാ​ശത്തെ അവർ സംശയി​ക്കു​ന്നു. 1980-കളുടെ ആരംഭ​ത്തിൽ, ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളിൽ ജനസം​ഖ്യ​യു​ടെ 9 ശതമാ​ന​വും ഓസ്‌​ട്രേ​ലി​യ​യിൽ 10 ശതമാ​ന​വും ബ്രിട്ട​നിൽ 24 ശതമാ​ന​വും ഫ്രാൻസിൽ 26 ശതമാ​ന​വും ഇന്ത്യയിൽ 41 ശതമാ​ന​വും തങ്ങളുടെ ഗവൺമെൻറു​കൾക്ക്‌ നിയമ​സാ​ധു​ത​യു​ള്ള​താ​യി അംഗീ​ക​രി​ച്ചി​ല്ലെന്ന്‌ ഒരു അഭി​പ്രായ വോ​ട്ടെ​ടുപ്പ്‌ വെളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

നിയമ​സാ​ധു​ത​യുള്ള അധികാ​ര​ത്തി​നാ​യുള്ള മമനു​ഷ്യ​ന്റെ തിരച്ചിൽ

ബൈബിൾ പറയു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌, ആരംഭ​ത്തിൽ മനുഷ്യൻ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ നേരി​ട്ടുള്ള അധികാ​ര​ത്തിൻ കീഴി​ലാ​യി​രു​ന്നു. (ഉല്‌പത്തി 1:27, 28; 2:16, 17) എന്നിരു​ന്നാ​ലും, ആദ്യകാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തിൽത്തന്നെ മനുഷ്യർ സ്രഷ്ടാ​വിൽനി​ന്നുള്ള ധാർമിക സ്വാത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നു​വേണ്ടി അവകാശം ഉന്നയിച്ചു. (ഉല്‌പത്തി 3:1-6) ദിവ്യാ​ധി​പ​ത്യം അഥവാ ദൈവ​ഭ​രണം തിരസ്‌ക​രിച്ച അവർക്കു മററ്‌ അധികാ​ര​സ​മ്പ്ര​ദാ​യങ്ങൾ കണ്ടെ​ത്തേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. (സഭാ​പ്ര​സം​ഗി 8:9) ചിലർ ശക്തി പ്രയോ​ഗിച്ച്‌ അധികാ​രം ഉറപ്പിച്ചു. അവരെ​സം​ബ​ന്ധിച്ച്‌, ശക്തിയാ​യി​രു​ന്നു ശരി. തങ്ങളുടെ ഇഷ്ടം നടപ്പാ​ക്കാ​നാ​വ​ശ്യ​മായ ശക്തിയു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അവർക്ക്‌ അതു ധാരാളം മതിയാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു. എങ്കിലും, ഭരിക്കാ​നുള്ള തങ്ങളുടെ അവകാശം നിയമാ​നു​സൃ​ത​മാ​ക്ക​ണ​മെന്നു മിക്കവർക്കും തോന്നി​യി​രു​ന്നു.

തങ്ങൾതന്നെ ദൈവ​ങ്ങ​ളാ​ണെ​ന്നോ തങ്ങൾക്ക്‌ അധികാ​രം കിട്ടി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ ദൈവ​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നാ​ണെ​ന്നോ പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ അനേകം ഭരണാ​ധി​പൻമാർ ആദ്യകാ​ലം തൊട്ടേ ഇതു ചെയ്‌തു​പോ​ന്നു. മെസോ​പൊ​ട്ടാ​മി​യ​യി​ലെ ആദ്യകാല ഭരണാധിപൻമാരും പുരാതന ഈജി​പ്‌തി​ലെ ഫറവോൻമാ​രും അവകാ​ശ​പ്പെ​ട്ടി​രുന്ന “വിശുദ്ധ രാജത്വം” എന്ന സാങ്കല്‌പിക ആശയം ഇതാണ്‌.

മഹാനായ അലക്‌സാ​ണ്ടർ, അദ്ദേഹ​ത്തി​നു​ശേ​ഷ​മുള്ള യവന രാജാ​ക്കൻമാർ, ഒരു നല്ല പങ്ക്‌ റോമാ ചക്രവർത്തി​മാർ തുടങ്ങി​യ​വ​രും തങ്ങൾ ദൈവ​ങ്ങ​ളാ​ണെന്ന്‌ അവകാ​ശ​പ്പെ​ടു​ക​യും തങ്ങളെ ആരാധി​ക്കാൻപോ​ലും ആവശ്യ​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെയ്‌തി​രു​ന്നു. അത്തരം ഭരണാ​ധി​പൻമാ​രു​ടെ കീഴി​ലുള്ള സമ്പ്രദാ​യങ്ങൾ അറിയ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നത്‌ “ഭരണാ​ധി​പ​പൂ​ജാ​ക്ര​മങ്ങൾ” എന്നായി​രു​ന്നു. കീഴട​ക്കിയ മിശ്ര​ജ​ന​ത​ക​ളു​ടെ​മേൽ ഭരണാ​ധി​പന്റെ അധികാ​ര​മു​റ​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു അവരുടെ ഉദ്ദേശ്യം. ഭരണാ​ധി​പനെ ആരാധി​ക്കാൻ വിസ്സമ്മ​തി​ച്ചാൽ അതു രാഷ്‌ട്ര​ത്തി​നെ​തി​രായ ഒരു കുററ​മാ​യി വിധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. റോമി​ന്റെ പൈതൃ​കം [ഇംഗ്ലീഷ്‌] എന്ന പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ പ്രൊ​ഫസ്സർ ഏർണസ്‌ററ്‌ ബാർക്കർ എഴുതി: “[റോമാ] ചക്രവർത്തി​യു​ടെ ദിവ്യ​ത്വം സ്വീക​രി​ക്ക​ലും തന്റെ ദിവ്യ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ പേരിൽ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു ലഭിക്കുന്ന കൂറും വ്യക്തമാ​യും സാമ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ അടിത്ത​റ​യാണ്‌ അഥവാ ഏതുവി​ധേ​ന​യും കൂട്ടി​യോ​ജി​പ്പി​ച്ചു നിർത്തുന്ന സിമൻറാണ്‌.”

(പൊ.യു. [പൊതു​യു​ഗം] 306-337 വരെ ഭരിച്ച) കോൺസ്‌റ​റ​ന്റൈൻ ചക്രവർത്തി “ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ത്വ”ത്തെ നിയമ​പ​ര​മാ​ക്കി​യ​തി​നു ശേഷവും ഈ നില അതേപടി തുടർന്നു​പോ​ന്നു. പിന്നീട്‌, (പൊ.യു. 379-395 വരെ ഭരിച്ച) തിയോ​ഡോ​സി​യസ്‌ 1-ാമൻ ചക്രവർത്തി അതിനെ റോമാ​സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ രാഷ്‌ട്ര​മ​ത​മാ​യി അംഗീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. പൊ.യു. അഞ്ചാം നൂററാ​ണ്ടു​വരെ ചില “ക്രിസ്‌തീയ” ചക്രവർത്തി​മാ​രെ ദൈവ​ങ്ങ​ളാ​യി ആരാധി​ച്ചു​പോ​ന്നു.

“രണ്ടു ശക്തികൾ,” “രണ്ടു വാളുകൾ”

പാപ്പാ​ധി​പ​ത്യം കൂടുതൽ ശക്തിയാർജി​ച്ച​തോ​ടെ സഭയും രാഷ്‌ട്ര​വും തമ്മിലുള്ള പ്രശ്‌നം രൂക്ഷമാ​യി​ത്തീർന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌, അഞ്ചാം നൂററാ​ണ്ടി​ന്റെ അന്ത്യത്തിൽ ജെലാ​സി​യസ്‌ പാപ്പാ “രണ്ടു ശക്തികൾ” എന്ന തത്ത്വം മുന്നോ​ട്ടു​വെച്ചു: രാജാ​വി​നു രാജാ​ധി​കാ​രം, പാപ്പാ​മാർക്കു വിശു​ദ്ധാ​ധി​കാ​രം, എന്നാൽ അതേസ​മയം രാജാ​ക്കൻമാർ പാപ്പാ​മാർക്കു കീഴ്‌പെ​ട്ടി​രി​ക്കും. ഈ തത്ത്വമാണ്‌ പിന്നീട്‌ “രണ്ടു വാളുകൾ” എന്ന തത്ത്വമാ​യി വികാസം പ്രാപി​ച്ചത്‌: “ഐഹിക വാൾ ലൗകിക ഭരണാ​ധി​പൻമാർക്കു വിട്ടു​കൊ​ടു​ത്തു​കൊണ്ട്‌ പാപ്പാ​മാർതന്നെ ആത്മീയ വാൾ കയ്യാളി. പക്ഷേ, ഐഹിക വാൾ ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്നത്‌ പാപ്പാ​യു​ടെ നിർദേ​ശ​ങ്ങൾക്കു ചേർച്ച​യി​ലാ​യി​രി​ക്കണം.” (ദ ന്യൂ എൻ​സൈ​ക്ലോ​പീ​ഡിയ ബ്രിട്ടാ​ണിക്ക) ഈ തത്ത്വത്തി​ന്റെ അടിസ്ഥാ​ന​ത്തിൽ, ചക്രവർത്തി​മാ​രെ​യും രാജാ​ക്കൻമാ​രെ​യും വാഴി​ക്കാ​നുള്ള അധികാ​രം തങ്ങൾക്കു​ണ്ടെന്ന്‌ മധ്യകാ​ല​ങ്ങ​ളിൽ കത്തോ​ലി​ക്കാ സഭ അവകാ​ശ​പ്പെട്ടു. തങ്ങളുടെ അധികാ​രത്തെ നിയമ​സാ​ധു​ത​യു​ള്ള​താ​ക്കാ​നും, അപ്രകാ​രം “വിശു​ദ്ധ​രാ​ജ​ത്വം” എന്ന പുരാതന സങ്കല്‌പത്തെ നിലനിർത്താ​നും വേണ്ടി​യാ​യി​രു​ന്നു ഈ നടപടി.

എന്നുവ​രി​കി​ലും, രാജാ​ക്കൻമാ​രു​ടെ ദിവ്യാ​വ​കാ​ശം എന്നു പറയ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു​മാ​യി ഇതിനെ കൂട്ടി​ക്കു​ഴ​ക്ക​രുത്‌. പാപ്പാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തോ​ടുള്ള വിധേ​യ​ത്വ​ത്തിൽനി​ന്നു രാഷ്‌ട്രീയ ഭരണാ​ധി​പൻമാ​രെ സ്വത​ന്ത്ര​മാ​ക്കാൻ ഉദ്ദേശി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടുള്ള ഒരു പിൽക്കാല വികാ​സ​മാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. രാജാ​ക്കൻമാർക്കു ഭരിക്കാ​നുള്ള അവരുടെ അവകാശം ലഭിക്കു​ന്നത്‌ നേരിട്ട്‌ ദൈവ​ത്തിൽനി​ന്നാണ്‌, അല്ലാതെ റോമി​ലെ പാപ്പാ​യി​ലൂ​ടെയല്ല എന്നു ദിവ്യാ​വ​കാശ സിദ്ധാന്തം പറയുന്നു. ദ ന്യൂ കാത്തലിക്‌ എൻ​സൈ​ക്ലോ​പീ​ഡിയ പ്രസ്‌താ​വി​ക്കു​ന്നു: “രാഷ്‌ട്ര​ത്ത​ല​വൻമാ​രു​ടെ​മേൽ പാപ്പാ ആത്മീയ​മായ, ഐഹി​കം​പോ​ലു​മായ സാർവ​ത്രിക അധികാ​രം കയ്യാളി​യി​രുന്ന സമയത്ത്‌, ദിവ്യാ​വ​കാ​ശ​മെന്ന ആശയം ദേശീയ രാഷ്‌ട്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ രാജാ​ക്കൻമാ​രെ പാപ്പാ​യു​ടേ​തി​നു തുല്യം ദിവ്യ​മാണ്‌ തങ്ങളു​ടെ​യും അധികാ​രം എന്നു ന്യായീ​ക​രി​ക്കാ​വുന്ന സ്ഥാനത്താ​ക്കി​വെച്ചു.”b

ജനകീയ പരമാ​ധി​കാ​രം എന്ന സങ്കൽപ്പം

കാലം കടന്നു​പോ​യ​തോ​ടെ മനുഷ്യർ അധികാ​ര​ത്തി​ന്റെ മററ്‌ ഉറവുകൾ തേടി. ജനങ്ങളു​ടെ അധികാ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു ഒന്ന്‌. ഈ ആശയത്തി​ന്റെ ഉത്ഭവം ഗ്രീസിൽനി​ന്നാ​ണെന്ന്‌ അനേക​രും വിശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, പുരാതന ഗ്രീക്കു ജനാധി​പ​ത്യം ഏതാനും നഗരരാ​ഷ്‌ട്ര​ങ്ങ​ളിൽ മാത്ര​മാണ്‌ നടപ്പി​ലാ​യി​രു​ന്നത്‌. ഇവയിൽപ്പോ​ലും പുരു​ഷൻമാ​രായ പൗരൻമാർ മാത്രമേ വോട്ടു​ചെ​യ്‌തി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. ജനസം​ഖ്യ​യു​ടെ പകുതി​മു​തൽ അഞ്ചിൽ നാലു ഭാഗം​വ​രെ​യുള്ള സ്‌ത്രീ​കൾ, അടിമകൾ, അവിടെ താമസി​ക്കുന്ന ഇതരരാ​ജ്യ​ക്കാർ എന്നിവർ ഒഴിവാ​ക്ക​പ്പെട്ടു. ജനകീയ പരമാ​ധി​കാ​ര​മെന്നു പറയാനേ കഴിയില്ല!

ജനങ്ങളു​ടെ പരമാ​ധി​കാ​ര​മെന്ന ആശയം ഊട്ടി​വ​ളർത്തി​യത്‌ ആരാണ്‌? വിസ്‌മ​യ​ക​ര​മെന്നു പറയട്ടെ, മധ്യകാ​ലത്ത്‌ റോമൻ കത്തോ​ലി​ക്കാ ദൈവ​ശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാ​രാണ്‌ അത്‌ അവതരി​പ്പി​ച്ചത്‌. പരമാ​ധി​കാ​രം ദൈവ​ത്തിൽനിന്ന്‌ ഉത്ഭവി​ക്കു​ന്നു, എന്നാൽ അതിനെ ജനങ്ങളിൽ ഭരമേൽപ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നായി​രു​ന്നു 13-ാം നൂററാ​ണ്ടി​ലെ തോമസ്‌ അക്വീ​നാ​സി​ന്റെ വാദം. ഈ ആശയത്തി​നു ജനപ്രീ​തി ലഭിച്ചു. ദ ന്യൂ കാത്തലിക്‌ എൻ​സൈ​ക്ലോ​പീ​ഡിയ പറയുന്നു: “അധികാ​ര​ത്തി​ന്റെ ഉറവ്‌ ജനങ്ങളാ​ണെന്ന ആശയത്തെ 17-ാം നൂററാ​ണ്ടി​ലെ ബഹുഭൂ​രി​പക്ഷം കത്തോ​ലി​ക്കാ ദൈവ​ശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാ​രും പിന്താങ്ങി.”

പാപ്പാ, ബിഷപ്പ്‌, അല്ലെങ്കിൽ പുരോ​ഹി​തൻ എന്നിവരെ തിര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കുന്ന കാര്യ​ത്തിൽ ജനങ്ങൾക്കു പങ്കില്ലാത്ത ഒരു സഭയുടെ ദൈവ​ശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാർ ജനങ്ങളു​ടെ പരമാ​ധി​കാ​രം എന്ന ആശയം എന്തിന്‌ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കണം? എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ ചില യൂറോ​പ്യൻ രാജാ​ക്കൻമാർ പാപ്പാ​യു​ടെ അധികാ​ര​ത്തിൻ കീഴിൽ കൂടു​തൽക്കൂ​ടു​തൽ അസ്വസ്ഥ​രാ​യി​രു​ന്നു. ആവശ്യ​മെന്നു കണ്ടാൽ പാപ്പാ​യ്‌ക്ക്‌ ഒരു ചക്രവർത്തി​യെ​യോ രാജാ​വി​നെ​യോ സ്ഥാന​ഭ്ര​ഷ്ട​നാ​ക്കാ​നുള്ള അധികാ​രം കൊടു​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു ജനകീയ പരമാ​ധി​കാ​രം എന്ന ആശയം. ചരി​ത്ര​കാ​ര​നായ വില്ലും ചരി​ത്ര​കാ​രി​യായ അരിയേൽ ഡ്യുറൻഡും എഴുതി: “ജനകീയ പരമാ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ അനുകൂ​ലി​ക​ളിൽ അനേകം ഈശോ​സ​ഭ​ക്കാ​രു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പാപ്പാ​യു​ടെ അധികാ​ര​ത്തോ​ടുള്ള താരത​മ്യ​ത്തിൽ രാജാ​വി​ന്റെ അധികാ​രത്തെ ദുർബ​ല​മാ​ക്കാ​നുള്ള ഒരു ഉപാധി അവർ ഈ സമ്പ്രദാ​യ​ത്തിൽ കണ്ടു. രാജാ​ക്കൻമാ​രു​ടെ അധികാ​രം ജനങ്ങളിൽനി​ന്നു വരുന്ന​തും, അതു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ അവരെ ആശ്രയി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​മാ​ണെ​ങ്കിൽ അതു വ്യക്തമാ​യും പാപ്പാ​മാ​രു​ടെ അധികാ​ര​ത്തി​നു കീഴ്‌പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു . . . എന്നു കർദി​നാൾ ബല്ലാർമൻ വാദിച്ചു. മതേതര അധികാ​ര​ത്തി​ന്റെ ഉറവ്‌ എന്നനി​ല​യിൽ ജനങ്ങൾക്ക്‌—മുറയ​നു​സ​രി​ച്ചുള്ള നടപടി​ക്ര​മ​ത്തി​ലൂ​ടെ—നീതി​ര​ഹി​ത​നായ ഒരു രാജാ​വി​നെ നീതി​പൂർവ​ക​മാ​യി താഴെ​യി​റ​ക്കാം എന്നായി​രു​ന്നു സ്‌പാ​നീ​ഷു​കാ​ര​നായ ലൂയിസ്‌ മൊലീന എന്ന ഈശോ​സ​ഭ​ക്കാ​രന്റെ നിഗമനം.”

തീർച്ച​യാ​യും, “മുറയ​നു​സ​രി​ച്ചുള്ള നടപടി​ക്രമം” ആവിഷ്‌ക​രി​ക്കു​ന്നതു പാപ്പാ​യാ​യി​രി​ക്കും. ഇതിനെ ദൃഢീ​ക​രി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌, ഈസ്‌റ​റ്‌വർ യൂണി​വേ​ഴ്‌സൽല്ലെ ഡേ ലേയ്‌ഗ്‌ളിസ്‌ കത്തോ​ലിക്‌ എന്ന ഫ്രഞ്ച്‌ കത്തോ​ലി​ക്കാ കൃതി പിൻവ​രു​ന്ന​പ്ര​കാ​രം പ്രസ്‌താ​വി​ക്കുന്ന ബയോ​ഗ്രഫി യൂണി​വേ​ഴ്‌സ​ലി​നെ ഉദ്ധരി​ക്കു​ന്നു: “ജനങ്ങളു​ടെ തിര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പിൽനി​ന്നു പ്രഭു​ക്കൻമാർക്ക്‌ അധികാ​രം ലഭിക്കു​ന്നു, എന്നാൽ പാപ്പാ​യു​ടെ സ്വാധീ​ന​ത്തിൻകീ​ഴിൽ മാത്രമേ ജനങ്ങൾക്ക്‌ ഈ അവകാശം ഉപയോ​ഗി​ക്കാൻ കഴിയൂ എന്ന കത്തോ​ലി​ക്കാ ഉപദേശം സർവസാ​ധാ​ര​ണ​മെന്ന നിലയിൽ . . . ബല്ലാർമൻ പഠിപ്പി​ക്കു​ന്നു.” (ചെരി​ച്ചെ​ഴുത്ത്‌ ഞങ്ങളു​ടേത്‌.) അങ്ങനെ, ഭരണാ​ധി​പൻമാ​രു​ടെ തിര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​നെ സ്വാധീ​നി​ക്കാ​നും വേണ​മെന്നു തോന്നി​യാൽ അവരെ സ്ഥാനത്തു​നി​ന്നു തെറി​പ്പി​ക്കാ​നും പാപ്പാ​യ്‌ക്ക്‌ ഉപയോ​ഗി​ക്കാ​നാ​വുന്ന ഒരു ഉപകര​ണ​മാ​യി​ത്തീർന്നു ജനകീയ പരമാ​ധി​കാ​രം. ഈ അടുത്ത കാലങ്ങ​ളി​ലാ​ണെ​ങ്കിൽ, ഇതു പ്രാതി​നി​ധ്യ ജനാധി​പ​ത്യ​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലെ കത്തോ​ലി​ക്കാ വോട്ടർമാ​രെ സ്വാധീ​നി​ക്കു​ന്ന​തിൽ കത്തോ​ലി​ക്കാ പുരോ​ഹിത മേധാ​വി​ത്വ​ത്തെ തുണച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

ആധുനിക ജനാധി​പ​ത്യ​ങ്ങ​ളിൽ, “ഭരിക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​രു​ടെ സമ്മതം” എന്നു പറയുന്ന സംഗതി​യി​ലാണ്‌ ഗവൺമെൻറി​ന്റെ നിയമ​സാ​ധുത അധിഷ്‌ഠി​ത​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ഏററവും അനുകൂ​ല​മായ സാഹച​ര്യ​ത്തി​ലാ​ണെ​ങ്കിൽപ്പോ​ലും ഇത്‌ “ഭൂരി​പ​ക്ഷ​ത്തി​ന്റെ സമ്മതമേ” ആകുന്നു​ള്ളൂ. വോട്ടർമാ​രു​ടെ ഉദാസീ​ന​ത​യും രാഷ്‌ട്രീയ കുത​ന്ത്ര​ങ്ങ​ളും നിമിത്തം വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ ഈ “ഭൂരി​പക്ഷം” പലപ്പോ​ഴും ജനസം​ഖ്യ​യു​ടെ ഒരു ന്യൂന​പക്ഷം മാത്രമേ ആകുന്നു​ള്ളൂ. ഇന്ന്‌, “ഭരിക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​രു​ടെ സമ്മതം” എന്നതിനു മിക്കവാ​റും “ഭരിക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​രു​ടെ മൗനാ​നു​വാ​ദം, അഥവാ വകവെ​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കൽ” എന്നാണ്‌ അർഥം.

ദേശീയ പരമാ​ധി​കാ​രം എന്ന സങ്കൽപ്പം

വിശു​ദ്ധ​രാ​ജ​ത്വം രാജാ​ക്കൻമാ​രു​ടെ ദിവ്യാ​വ​കാ​ശ​മാ​യി രൂപാ​ന്തരം പ്രാപി​ച്ച​തോ​ടെ ആദ്യകാല പാപ്പാ​മാർ ഊട്ടി​വ​ളർത്തിയ വിശുദ്ധ രാജത്വം എന്ന സങ്കൽപ്പം പാപ്പാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​നു​തന്നെ ഒരു തിരി​ച്ച​ടി​യാ​യി. അതു​പോ​ലെ, ജനകീയ പരമാ​ധി​കാര സിദ്ധാ​ന്ത​വും കത്തോ​ലി​ക്കാ സഭയു​ടെ​മേൽ തിരി​ഞ്ഞു​കൊ​ത്തി. 17-ഉം 18-ഉം നൂററാ​ണ്ടു​ക​ളിൽ ഇംഗ്ലീ​ഷു​കാ​രായ തോമസ്‌ ഹോബ്‌സ്‌, ജോൺ ലോക്ക്‌, ഫ്രഞ്ചു​കാ​ര​നായ ജീൻ ജാക്വിസ്‌ റൂസ്സോ എന്നിവ​രെ​പ്പോ​ലെ​യുള്ള ലൗകിക തത്ത്വചി​ന്തകർ ജനകീയ പരമാ​ധി​കാ​ര​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ചിന്തി​ക്കാൻ തുടങ്ങി. ഭരിക്കു​ന്ന​വ​രും ഭരിക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​രും തമ്മിലുള്ള “സാമൂ​ഹി​ക​ക്ക​രാർ” സിദ്ധാ​ന്ത​ത്തി​ന്റെ പതിപ്പു​കൾ അവർ വികസി​പ്പി​ച്ചെ​ടു​ത്തു. അവരുടെ തത്ത്വങ്ങൾ അധിഷ്‌ഠി​ത​മാ​യി​രു​ന്നത്‌ ദൈവശാസ്‌ത്രത്തിലായിരുന്നില്ല, മറിച്ച്‌, “പ്രാകൃ​തി​ക​നി​യമ”ത്തിലാ​യി​രു​ന്നു. കത്തോ​ലി​ക്കാ സഭയ്‌ക്കും പാപ്പാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​നും ഗുരു​ത​ര​മായ വിനയാ​യി​ത്തീർന്ന ആശയങ്ങ​ളി​ലാ​യി​രു​ന്നു പ്രസ്‌തുത സങ്കൽപ്പം വളർന്നെ​ത്തി​യത്‌.

റൂസ്സോ മരിച്ച്‌ അധികം താമസി​യാ​തെ ഫ്രഞ്ചു​വി​പ്‌ളവം പൊട്ടി​പ്പു​റ​പ്പെട്ടു. നിയമ​സാ​ധു​ത​യു​ടേ​തായ ചില ആശയങ്ങൾ ഈ വിപ്‌ളവം തകർത്തെ​റി​ഞ്ഞു. എന്നാൽ പുതി​യ​തൊന്ന്‌ അതു സൃഷ്ടി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു, ദേശീയ പരമാ​ധി​കാ​രം എന്ന ആശയം. ദ ന്യൂ എൻ​സൈ​ക്ലോ​പീ​ഡിയ ബ്രിട്ടാ​ണിക്ക ഇങ്ങനെ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു: “രാജാ​ക്കൻമാ​രു​ടെ ദിവ്യാ​വ​കാ​ശം, കുലീ​ന​രു​ടെ ഔന്നത്യം, റോമൻ കത്തോ​ലി​ക്കാ സഭയുടെ പദവികൾ എന്നിവ ഫ്രഞ്ചു​കാർ നിരാ​ക​രി​ച്ചു.” പക്ഷേ, “വിപ്‌ളവം ഒരു പുതിയ കണ്ടുപി​ടി​ത്തത്തെ, ദേശീ​യ​രാ​ഷ്‌ട്ര​ങ്ങളെ, ആനയിച്ചു” എന്നും ബ്രിട്ടാ​ണിക്ക പറയുന്നു. വിപ്‌ള​വ​കാ​രി​കൾക്ക്‌ ഈ പുതിയ “കണ്ടുപി​ടി​ത്തം” ആവശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്തു​കൊണ്ട്‌?

എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ, റൂസ്സോ മുന്നോ​ട്ടു​വെച്ച സമ്പ്രദാ​യ​ത്തിൻ കീഴിൽ ഭരണാ​ധി​പൻമാ​രു​ടെ തിര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പിൽ സകല പൗരൻമാർക്കും ഒരു തുല്യ അവകാ​ശ​മു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കും. ഇത്‌ ഫ്രഞ്ചു​വി​പ്‌ളവ നേതാ​ക്കൻമാർ അനുകൂ​ലി​ക്കാഞ്ഞ സാർവ​ലൗ​കി​ക​മായ വോട്ട​വ​കാ​ശ​ത്തിൽ അധിഷ്‌ഠി​ത​മായ ഒരു ജനാധി​പ​ത്യ​ത്തിൽ കലാശി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. പ്രൊ​ഫസ്സർ ഡുവെർജ​റു​ടെ വിശദീ​ക​രണം ഇങ്ങനെ​യാണ്‌: “അനഭി​കാ​മ്യ​മാ​യി കരുതിയ ഈ പരിസ​മാ​പ്‌തി കണിശ​മാ​യും ഒഴിവാ​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു 1789 മുതൽ 1791 വരെ ഭരണഘ​ട​നാ​നിർമാ​ണ​സ​ഭ​യി​ലെ സ്വാധീ​ന​മുള്ള ഇടത്തര​ക്കാർ ദേശീയ പരമാ​ധി​കാ​രം എന്ന സിദ്ധാന്തം കണ്ടുപി​ടി​ച്ചത്‌. അവർ ജനങ്ങളെ ‘രാഷ്‌ട്ര’മായി തിരി​ച്ച​റി​യി​ച്ചു. രാഷ്‌ട്രത്തെ അതിന്റെ ഘടക ഭാഗങ്ങ​ളിൽനി​ന്നു വ്യതി​രി​ക്ത​മായ സത്വമാ​യി അവർ കണക്കാക്കി. പ്രതി​നി​ധി​ക​ളി​ലൂ​ടെ പരമാ​ധി​കാ​രം പ്രയോ​ഗി​ക്കാ​നുള്ള അർഹത​യു​ള്ളത്‌ രാഷ്‌ട്ര​ത്തി​നു മാത്രം . . . മട്ടും ഭാവവും കണ്ടാൽ ജനാധി​പ​ത്യം. എന്നാൽ ദേശീ​യ​പ​ര​മാ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ തത്ത്വം വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ ജനാധി​പ​ത്യ​മേയല്ല. കാരണം ഏതു വിധത്തി​ലുള്ള ഗവൺമെൻറി​നെ​യും, പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ സ്വേച്ഛാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തെ നിഷ്‌പ്ര​യാ​സം അതുപ​യോ​ഗി​ച്ചു ന്യായീ​ക​രി​ക്കാ​നാ​വും.” (ചെരി​ച്ചെ​ഴുത്ത്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റേത്‌.)

മാനു​ഷി​ക​ശ്ര​മങ്ങൾ ഒരു പരാജയം

അധികാ​ര​ത്തി​ന്റെ നിയമാ​നു​സൃ​ത​മായ ഉറവായി ദേശീ​യ​രാ​ഷ്‌ട്ര​ങ്ങളെ സ്വീക​രി​ച്ചു. ഇതു സംഗതി​കളെ കൊ​ണ്ടെ​ത്തി​ച്ച​തോ ദേശീ​യ​ത​യി​ലും. ദ ന്യൂ എൻ​സൈ​ക്ലോ​പീ​ഡിയ ബ്രിട്ടാ​ണിക്ക പ്രസ്‌താ​വി​ക്കു​ന്നു: “വളരെ പഴക്കം​ചെ​ന്നത്‌ എന്നായി​രു​ന്നു ദേശി​യ​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ധാരണ; രാഷ്‌ട്രീ​യ​വൃ​ത്തി​യിൽ അതിനെ ഒരു സ്ഥിരഘ​ട​ക​മാ​യി ചില​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ തെററി​ധ​രി​ക്കാ​റുണ്ട്‌. വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ, അമേരി​ക്ക​യി​ലെ​യും ഫ്രാൻസി​ലെ​യും വിപ്‌ള​വ​ങ്ങളെ അതിന്റെ ആദ്യത്തെ ശക്തമായ പ്രകട​ന​ങ്ങ​ളാ​യി വീക്ഷി​ക്കാ​വു​ന്ന​താണ്‌.” ആ വിപ്‌ള​വ​ങ്ങൾക്കു​ശേഷം, അമേരി​ക്കകൾ, യൂറോപ്പ്‌, ആഫ്രിക്ക, ഏഷ്യ എന്നിവി​ട​ങ്ങ​ളി​ലെ​ല്ലാം ദേശീയത അലയടി​ച്ചു​ക​യറി. കൊടും​പ​ക​നി​റഞ്ഞ യുദ്ധങ്ങളെ ദേശീ​യ​ത​യു​ടെ പേരു​പ​റഞ്ഞ്‌ നിയമാ​നു​സൃ​ത​മാ​ക്കി.

ബ്രിട്ടീഷ്‌ ചരി​ത്ര​കാ​ര​നായ അർനോൾഡ്‌ ടോയൻബി എഴുതി: “ഗോ​ത്ര​ത്വം എന്ന പഴയ കുപ്പി​ക​ളി​ലെ ജനാധി​പ​ത്യ​മെന്ന പുതു​വീ​ഞ്ഞായ പുളി​പ്പു​കാ​ടി​യാണ്‌ ദേശീ​യ​ത​യു​ടെ ആത്മാവ്‌. . . . ജനാധി​പ​ത്യ​വും ഗോ​ത്ര​ത്വ​വും തമ്മിലുള്ള ഈ വിചി​ത്ര​മായ അനുര​ഞ്‌ജനം ജനാധി​പ​ത്യ​ത്തി​ലെ​ക്കാൾ നമ്മുടെ ആധുനിക പാശ്ചാ​ത്യ​ലോ​ക​ത്തി​ലുള്ള പ്രാ​യോ​ഗിക രാഷ്‌ട്രീ​യ​ത്തിൽ വളരെ പ്രബല​മാ​യി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌.” ദേശീയത ഒരു സമാധാ​ന​പൂർണ​മായ ലോകം ഉളവാ​ക്കി​യി​ട്ടില്ല. ടോയൻബി പറഞ്ഞു: “മതയു​ദ്ധ​ങ്ങൾക്കു​ശേഷം തികച്ചും ഹ്രസ്വ​മായ ഒരു വിരാമം. പിന്നാലെ സംഭവി​ച്ച​തോ ദേശീ​യ​താ​യു​ദ്ധങ്ങൾ; നമ്മുടെ ആധുനിക പാശ്ചാ​ത്യ​ലോ​കത്ത്‌ മതഭ്രാ​ന്തി​ന്റെ ആത്മാവും ദേശീ​യ​ഭ്രാ​ന്തി​ന്റെ ആത്മാവും ഒന്നുത​ന്നെ​യാണ്‌ എന്നു പ്രകട​മാണ്‌, കുൽസി​ത​മായ അതേ കമ്പം.”

“വിശു​ദ്ധ​രാ​ജ​ത്വം,” “രാജാ​ക്കൻമാ​രു​ടെ ദിവ്യാ​വ​കാ​ശം,” “ജനകീയ പരമാ​ധി​കാ​രം,” “ദേശീയ പരമാ​ധി​കാ​രം” എന്നിവ​യി​ലൂ​ടെ​യെ​ല്ലാം ഭരണാ​ധി​പൻമാർ സഹമനു​ഷ്യ​രു​ടെ​മേൽ തങ്ങൾക്കുള്ള അധികാ​ര​ത്തി​നു നിയമ​സാ​ധുത വരുത്താൻ ശ്രമി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. എന്നിരു​ന്നാ​ലും മാനു​ഷിക ഭരണാ​ധി​പൻമാ​രു​ടെ രേഖ പരിഗ​ണി​ച്ചാൽ ഒരു ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക്കു ശലോ​മോൻ പ്രകടി​പ്പിച്ച ചിന്തയിൽ പങ്കു​ചേ​രാ​തെ തരമില്ല എന്നു വരുന്നു: “മനുഷ്യൻ മനുഷ്യ​ന്റെ​മേൽ അധികാ​രം സ്‌ഥാ​പിച്ച്‌ ദ്രോ​ഹി​ക്കു”ന്നു.—സഭാ​പ്ര​സം​ഗകൻ 8:9, പി.ഒ.സി. ബൈബിൾ.

ഒരു ദേശീയ രാഷ്‌ട്രത്തെ ആരാധി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പകരം ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ ദൈവത്തെ ആരാധി​ക്കു​ക​യും അവനിൽ സകല അധികാ​ര​ത്തി​ന്റെ​യും ഉറവു​ള്ള​താ​യി അംഗീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യുന്നു. അവർ സങ്കീർത്ത​ന​ക്കാ​ര​നായ ദാവീ​ദി​നോ​ടു യോജി​ക്കു​ന്നു. അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു: “യാഹ്‌വേ, പെരു​മ​യും ശക്തിയും തേജസ്സും നാളു​ക​ളു​ടെ ദൈർഘ്യ​വും മഹത്വ​വും നിന്റേ​താ​കു​ന്നു. സ്വർഗ​ത്തി​ലും ഭൂമി​യി​ലും ഉള്ളതെ​ല്ലാം നിന്റേ​താ​കു​ന്നു. യാഹ്‌വേ, പരമാ​ധി​കാ​രം നിന്റേ​താ​കു​ന്നു. നീ എല്ലാറ​റി​ന്റെ​യും പരമാ​ധീ​ശ​നാ​യി ഉയർത്ത​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു.” (1 ദിനവൃ​ത്താ​ന്തം 29:11, ദ ന്യൂ ജെറു​സ​ലേം ബൈബിൾ) എങ്കിലും, ദൈവ​ത്തോ​ടുള്ള ആദരവു നിമിത്തം അവർ ലൗകി​ക​വും ആത്മിക​വു​മായ മേഖല​ക​ളി​ലുള്ള അധികാ​രി​ക​ളോട്‌ ഉചിത​മായ ആദരവു കാട്ടുന്നു. അവർക്ക്‌ ഇത്‌ എങ്ങനെ, എന്തു​കൊണ്ട്‌ സന്തോ​ഷ​പൂർവം ചെയ്യാൻ കഴിയും എന്നത്‌ പിൻവ​രുന്ന രണ്ടു ലേഖന​ങ്ങ​ളിൽ പരിചി​ന്തി​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രി​ക്കും.

[അടിക്കു​റി​പ്പു​കൾ]

[15-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ചക്രവർത്തിമാരെയും രാജാ​ക്കൻമാ​രെ​യും വാഴി​ക്കാ​നുള്ള അധികാ​രം തങ്ങൾക്കു​ണ്ടെന്ന്‌ കത്തോ​ലി​ക്കാ സഭ അവകാ​ശ​പ്പെ​ട്ടു

[ചിത്ര​ത്തി​നു കടപ്പാട്‌]

Consecration of Charlemagne: Bibliothèque Nationale, Paris