നിർദ്ദ​യ​മായ അസ്സീറി​യാ രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​ശ​ക്തി

പുരാതന അസ്സീറി​യൻ രാജാ​ക്കൻമാ​രു​ടെ കൊട്ടാ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ പുരാ​വ​സ്‌തു സംബന്ധ​മായ കണ്ടുപി​ടു​ത്ത​ങ്ങൾക്ക്‌ ബൈബി​ളി​ന്റെ കൃത്യ​ത​യി​ലുള്ള നിങ്ങളു​ടെ വിശ്വാ​സത്തെ വർദ്ധി​പ്പി​ക്കാൻ സാധി​ക്കും. ആ കണ്ടുപി​ടു​ത്തങ്ങൾ ബൈബിൾ ചരിത്രം സംബന്ധിച്ച്‌ എന്ത്‌ പ്രകട​മാ​ക്കു​ന്നു, അത്‌ നിങ്ങൾക്ക്‌ എന്ത്‌ അർത്ഥമാ​ക്കണം?

അസ്സീറി​യ​ക്കാർ അക്രമാ​സ​ക്ത​രും യുദ്ധ​പ്രി​യ​രു​മായ ഒരു ജനമാ​യി​രു​ന്നു. അവർ മെസ​പ്പെ​ട്ടേ​മി​യൻ സമതല​ത്തി​ന്റെ വടക്കേ അററത്തുള്ള അവരുടെ സ്വദേശം മുതൽ പരന്നു കിടന്നി​രുന്ന വിസ്‌തൃ​ത​വും നിർദ്ദ​യ​വു​മായ ഒരു സാമ്രാ​ജ്യം വികസി​പ്പി​ച്ചെ​ടു​ത്തു. യഹൂദ്യ​യു​ടെ​യും യിസ്രാ​യേ​ലി​ന്റെ​യും ശത്രുക്കൾ എന്ന നിലയിൽ അവരെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ബൈബിൾ പലപ്രാ​വ​ശ്യം പരാമർശി​ക്കു​ന്നു.

ഈ പുരാതന ജനത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള കൂടു​ത​ലായ അറിവ്‌ ബൈബിൾ പറയുന്ന കാര്യങ്ങൾ മനസ്സി​ലാ​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ തീർച്ച​യാ​യും നമ്മെ സഹായി​ക്കും. അസ്സീറി​യാ​യു​ടെ സ്വന്തം രേഖകൾ പോലും ബൈബിൾ ചരി​ത്ര​ത്തി​ന്റെ​യും പ്രവച​ന​ത്തി​ന്റെ​യും സത്യതയെ സ്ഥിരീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ അസ്സീറി​യ​ക്കാർ എവി​ടെ​നി​ന്നാണ്‌ ഉത്ഭവി​ച്ചത്‌?

തടിച്ച പുരി​യ​ങ്ങ​ളോ​ടും താടി​മീ​ശ​ക​ളോ​ടും കൂടെ തങ്ങളെ​ത്തന്നെ ചിത്രീ​ക​രിച്ച ഈ ശക്തമായ ജനത നോഹ​യു​ടെ ഒരു പൗത്ര​നാ​യി​രുന്ന അശൂറിൽനി​ന്നാണ്‌ ഉത്ഭവി​ച്ചത്‌. യഥാർത്ഥ​ത്തിൽ അതേ എബ്രായ പദത്തിന്റെ അർത്ഥം “അശൂർ” എന്നും “അസ്സീറിയ(ൻ)” എന്നുമാണ്‌. “യഹോ​വ​ക്കെ​തി​രെ ഒരു ശക്തനായ നായാ​ട്ടു​കാ​രൻ” എന്ന നിലയിൽ ബൈബി​ളിൽ ഗൗനി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കുന്ന നി​മ്രോദ്‌ നിനവെ, കാലഹ്‌ എന്നീ നഗരങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചു. അശൂർ, കോർസാ​ബാഡ്‌ എന്നീ നഗരങ്ങ​ളോ​ടു​കൂ​ടെ ഈ രണ്ട്‌ നഗരങ്ങൾ പിൽക്കാ​ലത്ത്‌ അസ്സീറി​യൻ തലസ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളാ​യി​ത്തീർന്നു.—ഉൽപ്പത്തി 10:8-12, 22.

അസ്സീറി​യാ​യു​ടെ തലസ്ഥാ​ന​മായ “നിന​വെ​ക്കെ​തി​രായ ഒരു പ്രഖ്യാ​പനം” എന്ന വാക്കു​ക​ളോ​ടെ​യാണ്‌ നഹൂമി​ന്റെ പുസ്‌തകം ആരംഭി​ക്കു​ന്നത്‌? എന്തു​കൊണ്ട്‌? എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ നഹൂം പ്രവാ​ചകൻ പിൽക്കാ​ലത്ത്‌ വർണ്ണി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, നിനവെ “രക്തപാ​ത​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ നഗരം . . . ആകെ വഞ്ചനവും കവർച്ച​യും നിറഞ്ഞത്‌” ആയിരു​ന്നു. (നഹൂം 1:1; 3:1) അവൻ അതിശ​യോ​ക്തി പറയു​ക​യാ​യി​രു​ന്നോ? ഒരിക്ക​ലു​മല്ല!

അസ്സീറി​യ​ക്കാർക്ക്‌ മൃഗീയത സംബന്ധിച്ച്‌ കിടയററ കീർത്തി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അവരുടെ വമ്പിച്ച സ്വന്തം കൊട്ടാ​ര​ങ്ങ​ളി​ലെ അലങ്കര​ണങ്ങൾ ഒരു രാജ്യ​ത്തി​നു​പി​ന്നാ​ലെ മറെറാ​ന്നിൽ അവർ കവർച്ച​യും കൊള്ളി​വ​യ്‌പും നശീക​ര​ണ​വും നടത്തു​ന്ന​താ​യി കാണിച്ചു. അവരുടെ രാജാ​വായ അശൂർനാ​സിർപാൽ തന്റെ ശത്രു​ക്ക​ളു​ടെ ത്വക്കു​കൾകൊണ്ട്‌ ഒരു തൂൺ ആവരണം ചെയ്യു​ന്ന​താ​യി പൊങ്ങച്ചം പറയുന്നു. അയാൾ പറയുന്നു: “അവരുടെ ഇടയിൽനി​ന്നുള്ള അനേകം ബന്ദികളെ ഞാൻ തീകൊണ്ട്‌ ചുട്ടെ​രി​ച്ചു . . . ഞാൻ ചിലരു​ടെ മൂക്കു​ക​ളും ചെവി​ക​ളും വിരലു​ക​ളും വെട്ടി​ക്ക​ളഞ്ഞു. അനേക​രു​ടെ​യും കണ്ണുകൾ ഞാൻ തുര​ന്നെ​ടു​ത്തു. ഞാൻ ജീവനു​ള്ള​വ​രെ​ക്കൊണ്ട്‌ ഒരു തൂണും തലകൊണ്ട്‌ മറെറാ​ന്നും നിർമ്മി​ച്ചു.”

മതപര​മായ സ്വാധീ​നം

എന്നിരു​ന്നാ​ലും, ഈ ജനം വളരെ മതഭക്ത​രാ​യി​രു​ന്നു. പുരാതന അസ്സീറി​യാ​ക്കാ​രെ സംബന്ധിച്ച്‌ ഇങ്ങനെ പറയ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു: “ജനതയു​ടെ തൊഴിൽ പോരാ​ട്ട​മാ​യി​രു​ന്നു, പുരോ​ഹി​തൻമാർ ഇടമു​റി​യാ​തെ യുദ്ധം ഇളക്കി​വി​ടു​ന്ന​വ​രാ​യി​രു​ന്നു. ദിഗ്‌വി​ജ​യ​ത്തി​ന്റെ കൊള്ള​ക​ളിൽ നിന്നാ​യി​രു​ന്നു അവർ ഏറെയും പുലർത്ത​പ്പെ​ട്ടത്‌ . . . കവർച്ച​ക്കാ​രു​ടെ ഈ വർഗ്ഗം അത്യധി​കം മതഭക്ത​രാ​യി​രു​ന്നു.”—പുരാ​ത​ന​ന​ഗ​രങ്ങൾ, ഡബ്‌ളി​യു. ബി. റൈററ്‌, പേജ്‌ 25.

അസ്സീറി​യ​ക്കാർ തങ്ങളുടെ മതം അവകാ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യത്‌ ബാബി​ലോ​നിൽനി​ന്നാ​യി​രു​ന്നു. ഇലസ്‌​ട്രേ​റ​റഡ്‌ ബൈബിൾ ഡിക്‌ഷ്‌നറി ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: “മിക്ക കാര്യ​ങ്ങ​ളി​ലും അസ്സീറി​യാ മതം ബാബി​ലോ​നി​ലെ മതത്തിൽ നിന്നും വ്യത്യ​സ്‌ത​മ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അതിൽ നിന്നാണ്‌ അത്‌ ഉത്ഭവി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌.” ഇപ്പോൾ ലണ്ടനിലെ ബ്രിട്ടീഷ്‌ കാഴ്‌ച​ബം​ഗ്ലാ​വിൽ പ്രദർശി​പ്പി​ച്ചി​രുന്ന ഒരു അസ്സീറി​യൻ മുദ്ര മൂന്ന്‌ തലക​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ അവളുടെ ദേശീയ ദൈവ​മായ അശൂറി​നെ പ്രദർശി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. അവരുടെ ആരാധ​ന​യിൽ ദൈവ​ത്ര​യ​ങ്ങ​ളി​ലുള്ള വിശ്വാ​സം സാധാ​ര​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌, അവരുടെ ക്രൂര​ത​യു​ടെ​യും അക്രമ​ത്തി​ന്റെ​യും രേഖ പരിഗ​ണി​ക്കു​മ്പോൾ ഏകസത്യ​ദൈ​വ​മായ യഹോവ അസ്സീറി​യ​ക്കാ​രോട്‌ “പ്രതി​കാ​രം ചെയ്യു​ക​യും ഉഗ്ര​ക്രോ​ധ​ത്തിന്‌ ചായ്‌വ്‌ കാണി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യുന്നു” എന്ന്‌ ബൈബിൾ പ്രവാ​ച​ക​നായ നഹൂം എഴുതി​യത്‌ അതിശ​യമല്ല.—നഹൂം 1:2.

നിനവെ നിപതി​ച്ച​പ്പോൾ അതിന്റെ സ്ഥാനം നൂററാ​ണ്ടു​ക​ളോ​ളം വിസ്‌മ​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​പോ​കാൻ തക്കവണ്ണം പോലും അതിന്റെ നാശം അത്ര സമ്പൂർണ്ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. ചില വിമർശ​കൻമാർ ഈ നഗരം ഒരിക്ക​ലും സ്ഥിതി​ചെ​യ്‌തി​രു​ന്നില്ല എന്ന്‌ പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ ബൈബി​ളി​നെ പരിഹ​സി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. എന്നാൽ അത്‌ സ്ഥിതി​ചെ​യ്യു​ക​തന്നെ ചെയ്‌തു! അത്‌ വീണ്ടും കണ്ടുപി​ടി​ക്ക​പ്പെട്ടു, പുരാ​വ​സ്‌തു​ശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാർ അവിടെ കണ്ടെത്തി​യത്‌ തീർച്ച​യാ​യും ആവേശ​ജ​ന​ക​മാ​യി​രു​ന്നു! വമ്പിച്ച കൊട്ടാ​രങ്ങൾ കണ്ടുപി​ടി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഫ്രഞ്ച്‌ പ്രതി​നി​ധി​യാ​യി​രുന്ന പോൾ എമിലി ബോട്ടാ 1843-ൽ കോർസാ​ബാ​ഡിൽ ഖനനം നടത്തി. അത്‌ പുരാതന നിനവെ ആയിരി​ക്കു​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു പ്രത്യാശ. പകരം അയാൾ “അസ്സീറി​യാ രാജാ​വായ സർഗ്ഗോ​ന്റെ” മനോ​ജ്ഞ​മായ കൊട്ടാ​രം കണ്ടുപി​ടി​ച്ചു. ബൈബി​ളിൽ യെശയ്യാ 20:1-ൽ അയാളു​ടെ പേർ പറഞ്ഞി​ട്ടുണ്ട്‌. ഈ രാജാ​വി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറയുന്ന, അറിയ​പ്പെ​ടുന്ന ഏക പുരാതന പ്രമാണം ബൈബിൾ ആയതു​കൊണ്ട്‌ അത്‌ തെററാ​ണെന്ന്‌ നിരൂ​പ​കൻമാർ അവകാ​ശ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. എന്നാൽ സർഗ്ഗോൻ ജീവി​ച്ചി​രി​ക്ക​തന്നെ ചെയ്‌തു, എന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാൽ പുരാ​വ​സ്‌തു ശാസ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാർ 200 മുറി​ക​ളുള്ള അയാളു​ടെ കൊട്ടാ​ര​വും ആലേഖ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും മററു വസ്‌തു​ക്ക​ളു​ടെ​യും ഒരു ബൃഹത്തായ നിക്ഷേ​പ​വും കുഴി​ച്ചെ​ടു​ത്തു. ഇവയിൽ സർഗ്ഗോ​ന്റെ വൃത്താ​ന്ത​ച​രി​ത്ര​വും ഉൾപ്പെ​ടു​ന്നു. അത്‌ ബൈബി​ളിൽ പറഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന സംഭവ​ങ്ങളെ അസ്സീറി​യൻ വീക്ഷണ​ത്തിൽ സ്ഥിരീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു. 19-ാം നൂററാ​ണ്ടി​ന്റെ മദ്ധ്യം മുതൽ അസ്സീറി​യൻ രാജാ​ക്കൻമാ​രിൽ ഏററവും അധികം അറിയ​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​രിൽ ഒരാൾ സർഗ്ഗോൻ ആണ്‌, അയാളെ സംബന്ധിച്ച്‌ അനേകം വിശദാം​ശങ്ങൾ ഇപ്പോ​ഴും അപൂർണ്ണ​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും.

അങ്ങനെ​യി​രി​ക്കെ, 1847-ൽ ഓഗസ്‌റ​റിൻ ഹെൻട്രി ലേയാർഡ്‌ കോർസാ​ബാ​ഡിൽ നിന്ന്‌ 12 മൈൽ തെക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റു മാറി​യുള്ള നിന​വെ​യിൽ സെൻഹ​രീ​ബി​ന്റെ കൊട്ടാ​രം കണ്ടുപി​ടി​ച്ചു. ഇത്‌ യരൂശ​ലേ​മി​നെ ഉഗ്രമാ​യി എതിർത്ത​വ​നും ബൈബി​ളിൽ 13 പ്രാവ​ശ്യം പേർ പറയ​പ്പെ​ട്ട​വ​നു​മായ അതേ സെൻഹ​രീബ്‌ തന്നെയാണ്‌. ലേയാർഡ്‌ ഈ കൊട്ടാ​ര​ത്തി​ന്റെ 71 മുറികൾ പരി​ശോ​ധി​ച്ചു. അത്‌ യുദ്ധങ്ങ​ളു​ടെ​യും വിജയ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും മതചട​ങ്ങു​ക​ളു​ടെ​യും രംഗങ്ങ​ളാൽ ആർഭാ​ട​മാ​യി അലങ്കരി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു.

അതിലും അത്ഭുത​ക​ര​മാ​യി, പുരാ​വ​സ്‌തു ശാസ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാർ സെൻഹ​രീ​ബി​ന്റെ സ്വന്തം വൃത്താ​ന്ത​ച​രി​ത്രം കണ്ടെത്തി—കളിമൺ സിലി​ണ്ട​റു​ക​ളി​ലൊ പ്രിസ​ങ്ങ​ളി​ലോ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന സംഭവ​ങ്ങ​ളു​ടെ വാർഷിക റിപ്പോർട്ടു​കൾ. ഒരെണ്ണം ചിക്കാ​ഗോ യൂണി​വേ​ഴ്‌സി​റ​റി​യു​ടെ ഓറി​യൻറൽ ഇൻസ്‌റ​റി​റ​റ്യൂ​ട്ടിൽ സൂക്ഷി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. മറെറാന്ന്‌, ടെയ്‌ലർ പ്രിസം, ബ്രിട്ടീഷ്‌ കാഴ്‌ച ബംഗ്ലാ​വി​ലുണ്ട്‌.

ഈ കണ്ടുപി​ടു​ത്തങ്ങൾ എന്ത്‌ പ്രകട​മാ​ക്കു​ന്നു? ഈ ജനത്തെ സംബന്ധി​ച്ചും അവർ ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രുന്ന സംഭവ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചും ബൈബിൾ പറയു​ന്നത്‌ കൃത്യ​മാ​യും സത്യമാ​ണെന്നു തന്നെ—അസ്സീറി​യൻ ഭരണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളു​ടെ പേരുകൾ പോലും!

അസ്സീറി​യൻ രാജാ​ക്കൻമാർ

ഈ പുരാതന രാജാ​ക്കൻമാ​രു​ടെ പേരുകൾ നിങ്ങൾക്ക്‌ വിചി​ത്ര​മാ​യി തോന്നി​യേ​ക്കാം. എന്നിരു​ന്നാ​ലും അവയിൽ ഏഴെണ്ണ​മെ​ങ്കി​ലും പരിചി​ത​മാ​ക്കു​ന്നത്‌ നല്ലതാണ്‌. കാരണം, അവർ ബൈബി​ളിൽ പ്രതി​പാ​ദി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന സംഭവ​ങ്ങ​ളോട്‌ അടുത്ത്‌ ബന്ധപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു.

ശൽമ​നേ​സ്സർ III സിംഹാ​സ​ന​ത്തിൽ അവന്റെ പിതാ​വായ അശൂർനാ​സ്സിർപാ​ലി​ന്റെ പിൻഗാ​മി​യാ​യി. നിമ്രൂ​ദിൽ (കാലഹ്‌) കണ്ടെത്ത​പ്പെ​ട്ട​തും ബ്രിട്ടീഷ്‌ കാഴ്‌ച​ബം​ഗ്ലാ​വിൽ പ്രദർശി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​മായ അയാളു​ടെ കറുത്ത ശ്രദ്ധാ സംജ്ഞയിൽ ഒരുപക്ഷേ ഒരു രഹസ്യ​ദൂ​തൻ മുഖേന യിസ്രാ​യേ​ലി​ലെ യേഹൂ​രാ​ജാവ്‌ അയാൾക്ക്‌ കപ്പം കൊടു​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ ഒരു കൊത്തു പണി ഉണ്ട്‌.—2 രാജാ​ക്കൻമാർ 10:31-33-ൽ പറഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന വ്യവസ്ഥകൾ താരത​മ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തുക.

അതേ നൂററാ​ണ്ടിൽ പിന്നീട്‌ ക്രി. മു. 844-ാം ആണ്ടി​നോ​ട​ടുത്ത്‌ ഒരു സമയത്ത്‌ യോനാ​പ്ര​വാ​ചകൻ വരാനി​രി​ക്കുന്ന നാശ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ നിന​വെ​യ്‌ക്ക്‌ മുന്നറി​യി​പ്പു​കൊ​ടു​ക്കാൻ അയക്ക​പ്പെട്ടു.a നഗരം അനുത​പി​ക്കു​ക​യും നാശത്തിൽ നിന്ന്‌ ഒഴിവാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഇത്‌ സംഭവി​ച്ച​പ്പോ​ഴത്തെ നിന​വെ​യി​ലെ രാജാവ്‌ കൃതൃ​മാ​യി ആരാ​ണെന്ന്‌ നമുക്ക്‌ അറിവി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ഈ കാലഘട്ടം അസ്സീറി​യൻ ആക്രമ​ണോൽസു​ക​ത​യു​ടെ അധ:പതനത്തി​ന്റെ ഒരു ഘട്ടമാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നത്‌ കുറി​ക്കൊ​ള്ളു​ന്നത്‌ താൽപ​ര്യ​ജ​ന​ക​മാണ്‌.

തിഗ്‌ളത്ത്‌-പിലേസ്സർ III (പൂൽ എന്നും വിളി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു) ബൈബി​ളിൽ പേർ പറഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന ആദ്യത്തെ അസ്സീറി​യൻ രാജാ​വാണ്‌. അയാൾ മെനാ​ഹ​മി​ന്റെ (ക്രി. മു. 791-780) വാഴ്‌ച​ക്കാ​ലത്ത്‌ വടക്കേ യിസ്രാ​യേൽ രാജ്യ​ത്തേക്ക്‌ നീങ്ങി. മെനാഹം അയാൾ പിൻമാ​റു​ന്ന​തി​നു​വേണ്ടി ആയിരം താലന്ത്‌ വെള്ളി അയാൾക്ക്‌ കൊടു​ത്തു എന്ന്‌ ബൈബിൾ പറയുന്നു.—2 രാജാ​ക്കൻമാർ 15:19, 20.

കാലഹിൽ കണ്ടെത്ത​പ്പെട്ട തന്റെ സ്വന്തം വൃത്താന്ത ചരി​ത്ര​ത്തിൽ “ഞാൻ ശമര്യ​യി​ലെ മെനാ​ഹ​മിൽ നിന്ന്‌ . . . കപ്പം വാങ്ങി” എന്ന്‌ പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ തിഗ്‌ളത്ത്‌-പിലേസ്സർ ഈ ബൈബിൾ വസ്‌തു​തയെ സ്ഥിരീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു.

ശമര്യ വീഴുന്നു

എന്നിരു​ന്നാ​ലും, ശമര്യ​യും വടക്കേ പത്ത്‌ ഗോത്ര യിസ്രാ​യേൽ രാജ്യ​വും അസ്സീറി​യ​ക്കാ​രു​മാ​യി മാത്രമല്ല ആകാശ​ത്തി​ന്റെ​യും ഭൂമി​യു​ടെ​യും സ്രഷ്ടാ​വായ യഹോ​വ​യാം ദൈവ​വു​മാ​യും കുഴപ്പ​ത്തി​ലാ​യി. അവർ അവന്റെ ആരാധ​ന​യിൽ നിന്ന്‌ അനിയ​ന്ത്രി​ത​മായ, മത്തുപി​ടിച്ച, ബാൽ ആരാധ​ന​യി​ലേക്ക്‌ തിരി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. (ഹോശയാ 2:13) യഹോ​വ​യു​ടെ പ്രവാ​ച​കൻമാ​രിൽനിന്ന്‌ അവർക്ക്‌ ധാരാളം മുന്നറി​യി​പ്പു​കൾ ലഭിച്ചി​രു​ന്നി​ട്ടും അവർ പിൻതി​രി​യാൻ വിസമ്മ​തി​ച്ചു. അതു​കൊണ്ട്‌ ഹോശയാ പ്രവാ​ചകൻ ഇങ്ങനെ എഴുതാൻ നിശ്വ​സ്‌ത​നാ​യി: “ശമര്യ​യും അവളുടെ രാജാ​വും തീർച്ച​യാ​യും നിശബ്ദ​രാ​ക്ക​പ്പെ​ടും. ജലോ​പ​രി​ത​ല​ത്തി​ലെ മുറിഞ്ഞ ചുള്ളി​പോ​ലെ​തന്നെ.” (ഹോശയാ 10:7; 2 രാജാ​ക്കൻമാർ 17:7; 12-18) അസ്സീറി​യ​ക്കാർ യിസ്രാ​യേ​ലി​നോട്‌ ഇത്‌ ചെയ്‌തെന്ന്‌ ബൈബിൾ നമ്മോടു പറയുന്നു—നാം കാണാൻ പോകു​ന്ന​തു​പോ​ലെ അസ്സീറി​യ​ക്കാ​രു​ടെ സ്വന്തം രേഖക​ളും അത്‌ പറയുന്നു.

തിഗ്ലത്ത്‌-പിലേ​സ​റു​ടെ പിൻഗാ​മി​യായ ശൽമ​നേസ്സർ V യിസ്രാ​യേ​ലി​ന്റെ വടക്കേ പത്ത്‌ ഗോ​ത്ര​രാ​ജ്യ​ത്തെ ആക്രമി​ക്കു​ക​യും അതിന്റെ അതിബ​ലി​ഷ്‌ഠ​മാ​യി​രുന്ന തലസ്ഥാ​ന​മായ ശമര്യയെ ഉപരോ​ധി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. യഹോ​വ​യു​ടെ പ്രവാ​ച​കൻമാർ സംഭവി​ക്കു​മെന്ന്‌ പറഞ്ഞി​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ മൂന്ന്‌ വർഷത്തെ ഉപരോ​ധ​ത്തി​നു​ശേഷം ശമര്യ വീണു. (ക്രി. മു. 740).—മീഖാ 1:1, 6; 2 രാജാ​ക്കൻമാർ 17:5.

സാർഗോൻ II ശൽമ​നേ​സ്സ​റി​ന്റെ പിൻഗാ​മി​യാ​യി. അയാളു​ടെ വാഴ്‌ച​യു​ടെ ആരംഭം നഗരം വീണവർഷ​ത്തോട്‌ ഒത്തു വരുന്ന​താ​യി പറയ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ അയാൾ ശമര്യ​യു​ടെ ജയിച്ച​ടക്കൽ പൂർത്തീ​ക​രി​ച്ചി​രി​ക്കാം. ശമര്യ വീണ​ശേഷം അസ്സീറി​യാ​രാ​ജാവ്‌ “യിസ്രാ​യേ​ലി​നെ അസ്സീറി​യാ​യി​ലെ പ്രവാ​സ​ത്തി​ലേക്ക്‌ കൊണ്ടു​പോ​യി” എന്ന്‌ ബൈബിൾ പറയുന്നു. (2 രാജാ​ക്കൻമാർ 17:6) കോർസാ​ബാ​ഡിൽ കണ്ടെത്ത​പ്പെട്ട ഒരു അസ്സീറി​യൻ ലിഖിതം ഇതിനെ സ്ഥിരീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു. അതിൽ സർഗ്ഗോൻ ഇങ്ങനെ പ്രസ്‌താ​വി​ക്കു​ന്നു: “ഞാൻ ശമര്യയെ ഉപരോ​ധി​ക്കു​ക​യും ജയിച്ച​ട​ക്കു​ക​യും അതിലെ 27,290 നിവാ​സി​കളെ കവർച്ച​യാ​യി പിടി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​വു​ക​യും ചെയ്‌തു.”

യിസ്രാ​യേ​ല്യ​രെ നീക്കം ചെയ്‌ത​ശേഷം അസ്സീറി​യാ​യി​ലെ രാജാവ്‌ “മററ്‌ പ്രദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നുള്ള ആളുകളെ കൊണ്ടു​വ​രി​ക​യും ശമര്യ നഗരങ്ങ​ളിൽ യിസ്രാ​യേൽ പുത്രൻമാർക്ക്‌ പകരം അവരെ പാർപ്പി​ക്ക​യും ചെയ്‌തു; അവർ ശമര്യ കൈവ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്തി, അതിലെ നഗരങ്ങ​ളിൽ വസിച്ചു​തു​ടങ്ങി,” എന്ന്‌ ബൈബിൾ കൂടു​ത​ലാ​യി പറയുന്നു.—2 രാജാ​ക്കൻമാർ 17:24.

അസ്സീറി​യൻ രേഖ ഇതി​നെ​യും സ്ഥിരീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു​വോ? ഉവ്വ്‌, നിമ്രൂദ്‌ പ്രിസ​ത്തിൽ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന സർഗ്ഗോ​ന്റെ സ്വന്തം വൃത്താന്ത ചരിത്രം പറയുന്നു: “ഞാൻ ശമര്യ നഗരത്തെ പുന:സ്ഥിതീ​ക​രി​ച്ചു . . . എന്റെ സ്വന്തം കൈക​ളാൽ ജയിച്ച​ട​ക്ക​പ്പെട്ട രാജ്യ​ങ്ങ​ളിൽ നിന്ന്‌ ആളുകളെ ഞാൻ അതി​ലേക്ക്‌ കൊണ്ടു​വന്നു.”—പഴയ നിയമ​ച​രി​ത്ര ചിത്രീ​ക​ര​ണങ്ങൾ, ആർ. ഡി. ബാണററ്‌, പേജ്‌ 52.

യരൂശ​ലേം രക്ഷിക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു

സർഗ്ഗോ​ന്റെ പുത്ര​നും പിൻഗാ​മി​യു​മായ സൻഹെ​രീബ്‌ ബൈബിൾ വിദ്യാർത്ഥി​കൾക്ക്‌ സുപരി​ചി​ത​നാണ്‌. ക്രി. മു. 732-ൽ ഈ സൈനിക മനസ്‌ക​നായ രാജാവ്‌ തെക്കേ യഹൂദാ​രാ​ജ്യ​ത്തി​നെ​തി​രെ ശക്തമായ ഒരു യുദ്ധയ​ന്ത്രം കൊണ്ടു​വന്നു.

“അസ്സീറി​യൻ രാജാ​വായ സൻഹെ​രീബ്‌ യഹൂദ​യി​ലെ ഉറപ്പുള്ള സകല നഗരങ്ങൾക്കു​മെ​തി​രെ വരിക​യും അവയെ പിടി​ച്ച​ട​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു.” ഈ ഭീഷണി​യാൽ ഭയചകി​ത​നായ യരൂശ​ലേ​മി​ലെ ഹിസ്‌കി​യാ​രാ​ജാവ്‌ “ലാഖീ​ശിൽ അസ്സീറി​യാ രാജാ​വി​ന്റെ അടുക്ക​ലേക്ക്‌ ആളയക്കു​ക​യും” വലിയ ഒരു കപ്പം കൊടുത്ത്‌ അവനെ പ്രീണി​പ്പി​ക്കാൻ ഒരു​മ്പെ​ടു​ക​യും ചെയ്‌തു.—2 രാജാ​ക്കൻമാർ 18:13, 14.

താൻ ലാഖീ​ശി​ലാ​യി​രു​ന്നു​വെന്ന്‌ സൻഹെ​രീബ്‌ സ്ഥിരീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ? തീർച്ച​യാ​യും! അയാൾ തന്റെ പടുകൂ​ററൻ കൊട്ടാ​ര​ത്തി​ന്റെ വലിയ തടിച്ചു​വ​രു​ക​ളിൽ ഈ ഉപരോ​ധ​ത്തി​ന്റെ രംഗങ്ങൾ പ്രദർശി​പ്പി​ച്ചു. പുരാ​വ​സ്‌തു ശാസ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാർ നിന​വെ​യിൽ ഇത്‌ ഗവേഷണം ചെയ്‌തി​ട്ടുണ്ട്‌. ബ്രിട്ടീഷ്‌ കാഴ്‌ച​ബം​ഗ്ലാ​വി​ലെ ഈ വിശദ​മായ തടിച്ചു​വ​രു​കൾ ആക്രമ​ണ​ത്തിൻ കീഴി​ലാ​യി​രി​ക്കുന്ന ലാഖീ​ശി​നെ കാണിച്ചു തരുന്നു. ബന്ദികളെ നടത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു പോകു​ന്നു. ചിലരെ തൂണു​ക​ളിൽ തറച്ചി​രി​ക്ക​യാണ്‌. ചിലർ ബൈബിൾ വിവര​ണ​ത്തിൽ പറഞ്ഞി​രി​ക്കുന്ന ആളുത​ന്നെ​യായ സൻഹെ​രീ​ബി​നെ പ്രണമി​ക്കു​ന്നു. ആപ്പാകൃ​തി​യി​ലുള്ള ഒരു ക്യൂനി​ഫോം ആലേഖനം ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: “അശൂർ രാജാ​വും ലോക​രാ​ജാ​വു​മായ സൻഹെ​രീബ്‌ ഒരു നിമേഡു-സിംഹാ​സ​ന​ത്തിൽ ഇരിക്ക​യും ലാഖീ​ശിൽനിന്ന്‌ എടുത്ത കൊള്ള പുന:പരി​ശോ​ധി​ക്ക​യും ചെയ്‌തു.”

ഹിസ്‌ക്കി​യാ രാജാവ്‌ “300 വെള്ളി​ത്താ​ല​ന്തു​ക​ളും 30 പൊൻതാ​ല​ന്തു​ക​ളും” കപ്പമായി കൊടു​ത്തു എന്ന്‌ ബൈബിൾ പറയുന്നു. (2 രാജാ​ക്കൻമാർ 18:14, 15) തനിക്ക്‌ “800 താലന്ത്‌ വെള്ളി” കിട്ടി​യെന്ന്‌ സൻഹെ​രീബ്‌ അവകാ​ശ​പ്പെ​ടു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും, സൻഹെ​രീ​ബി​ന്റെ വൃത്താ​ന്ത​ച​രി​ത്ര​ത്തിൽ ഈ കപ്പം കൊടു​ക്കൽ സ്ഥിരീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു.

ഈ കപ്പം കൊടു​ക്കൽ ഗണ്യമാ​ക്കാ​തെ അസ്സീറി​യൻ രാജാ​വി​ന്റെ സന്ദേശ​വാ​ഹ​കൻമാർ യരൂശ​ലേ​മി​ന്റെ മതിലു​കൾക്ക്‌ പുറത്ത്‌ നിന്നു​കൊണ്ട്‌ യഹോ​വ​യാം​ദൈ​വത്തെ പരിഹ​സി​ക്കു​ക​യും അവന്റെ വിശുദ്ധ നഗരത്തെ ഭീഷണി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെയ്‌തു. യരുശ​ലേ​മി​നു​ള്ളി​ലു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന യെശയ്യാവ്‌ മുഖാ​ന്തരം യഹോവ സൻഹെ​രീ​ബി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു: “അവൻ ഈ നഗരത്തി​ലേക്ക്‌ വരുക​യോ അവിടെ ഒരു അമ്പ്‌ എയ്‌ക​യോ ഒരു പരിച​കൊണ്ട്‌ അതിനെ നേരി​ടു​ക​യോ അതി​നെ​തി​രെ കൊത്തളം പണിയു​ക​യോ ചെയ്‌ക​യില്ല. അവൻ വന്ന വഴിയെ മടങ്ങി​പ്പോ​കും, ഈ നഗരത്തി​ലേക്ക്‌ അവൻ വരുക​യില്ല.”—2 രാജാ​ക്കൻമാർ 18:17-19:8, 32, 33.

യഹോവ വാഗ്‌ദത്തം ചെയ്‌തി​രു​ന്ന​തു​പോ​ലെ സൻഹെ​രീ​ബി​നെ തടഞ്ഞോ? അന്ന്‌ രാത്രി​തന്നെ 1,85,000 അസ്സീറി​യ​ക്കാർ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ദൂതനാൽ വീഴി​ക്ക​പ്പെട്ടു. സെൻഹെ​രീബ്‌ പിൻവാ​ങ്ങു​ക​യും നിന​വെ​യി​ലേക്ക്‌ മടങ്ങി​പ്പോ​കു​ക​യും ചെയ്‌തു. പിന്നീട്‌ അവൻ തന്റെ ദൈവ​മാ​യി​രുന്ന നി​സ്രോ​ക്കി​ന്റെ മുമ്പാകെ കുമ്പി​ട്ടു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​പ്പോൾ അവന്റെ രണ്ട്‌ പുത്രൻമാർ അവനെ കൊന്നു.—2 രാജാ​ക്കൻമാർ 19:35-37.

തീർച്ച​യാ​യും ധിക്കാ​രി​യായ സൻഹെ​രീബ്‌ തന്റെ ഈ സൈനിക നഷ്ടത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പൊങ്ങച്ചം പറയു​മെന്ന്‌ പ്രതീ​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നില്ല. എന്നാൽ അവൻ പറയു​ന്നത്‌ താൽപ്പ​ര്യ​ജ​ന​ക​മാണ്‌. ഓറി​യൻറൽ ഇൻസ്‌റ​റി​ട്യൂട്ട്‌ പ്രിസ​ത്തി​ലും ടെയ്‌ലർ പ്രിസ​ത്തി​ലും രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കുന്ന അവന്റെ വൃത്താ​ന്ത​ച​രി​ത്രം പറയുന്നു: “യഹൂദ​നായ ഹിസ്‌ക്കി​യാ​വി​നെ സംബന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം അവൻ എന്റെ നുകത്തിന്‌ കീഴ്‌പ്പെ​ട്ടില്ല. അവന്റെ ബലമുള്ള നഗരങ്ങ​ളിൽ 46 എണ്ണത്തെ​യും ചുവരു​ക​ളോ​ടു​കൂ​ടിയ കോട്ട​ക​ളെ​യും അവയുടെ പരിസ​ര​ത്തുള്ള അസംഖ്യം ചെറു​ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ളെ​യും ഞാൻ ഉപരോ​ധി​ക്ക​യും (അവയെ കീഴട​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു) . . . അവനെ​ത്തന്നെ അവന്റെ രാജകീയ വസതി​യായ യരൂശ​ലേ​മിൽ ഞാൻ തടവി​ലാ​ക്കി, കൂട്ടിലെ ഒരു പക്ഷി​യെ​പ്പോ​ലെ”. “ഭയജന​ക​മായ നമ്മുടെ പ്രതാപം” ഹിസ്‌ക്കി​യാ​വി​നെ കവിഞ്ഞു എന്ന്‌ സൻഹെ​രീബ്‌ പറയുന്നു. എന്നാൽ അവൻ “ബലമുള്ള നഗര”ങ്ങളെയും “ചെറിയ ഗ്രാമ”ങ്ങളെയും കുറിച്ച്‌ പറഞ്ഞതു​പോ​ലെ താൻ ഹിസ്‌ക്കി​യാ​വി​നെ കീഴട​ക്കി​യെ​ന്നോ യരൂശ​ലേ​മി​നെ ജയിച്ച​ട​ക്കി​യെ​ന്നോ അവൻ പറയു​ന്നില്ല. എന്തു​കൊണ്ട്‌? ബൈബിൾ പ്രകട​മാ​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ അതിനു​വേണ്ടി സൻഹെ​രീബ്‌ അയച്ച സൈന്യ​ത്തി​ലെ ശ്രേഷ്‌ഠൻമാർ നശിപ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു.

സൻഹെ​രീ​ബി​ന്റെ ഒരു ഇളയപു​ത്ര​നും പിൻഗാ​മി​യു​മായ ഏസെർ-ഹദ്ദോ​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ബൈബി​ളിൽ മൂന്ന്‌ പ്രാവ​ശ്യം പറയ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു—2 രാജാ​ക്കൻമാ​രി​ലും എസ്രാ​യി​ലും യെശയ്യാ​വി​ലും. അസ്സീറി​യ​ക്കാർ യഹൂദാ​രാ​ജാ​വായ മനശ്ശെയെ കീഴട​ക്കി​യെന്ന്‌ ബൈബിൾ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. പുരാ​വ​സ്‌തു ശാസ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാർ ഏസെർ-ഹദ്ദോന്‌ കപ്പം കൊടു​ത്ത​വ​രിൽ “യഹൂദ​രാ​ജാ​വായ മനശ്ശെ”യെ ഉൾപ്പെ​ടു​ത്തുന്ന ഒരു അസ്സീറി​യൻ പട്ടിക കണ്ടെത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌.—2 ദിനവൃ​ത്താ​ന്തം 33:11.

ഏസെർ-ഹദ്ദോന്റെ പുത്ര​നായ അശൂർബാ​നി​പ്പാൽ എസ്രാ 4:10-ൽ പറയ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കുന്ന “മഹാനും മാന്യ​നു​മായ അസനപ്പർ” ആണെന്ന്‌ വിചാ​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. അയാൾ അശൂർ സാമ്രാ​ജ്യ​ത്തെ ഏററവും വിപു​ല​മാ​യി വികസി​പ്പി​ച്ചു.

ഒരു ലോക​ശ​ക്തി​യു​ടെ അവസാനം

അസ്സീറി​യാ​യു​ടെ ദുഷ്ടത നിമിത്തം അതിന്റെ നാശം വിധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. അതിന്റെ തലസ്ഥാ​ന​മായ നിനവെ “നദിക​ളു​ടെ ചീപ്പു​ക​ളിൽ” ഭേദി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​വെ​ന്നും “കൊട്ടാ​രം തന്നെ യഥാർത്ഥ​ത്തിൽ വിലയി​ക്ക​പ്പെ​ടു​മെ​ന്നും” യഹോ​വ​യു​ടെ പ്രവാ​ച​ക​നായ നഹൂം എഴുതി​യി​രു​ന്നു. വെള്ളി​യു​ടെ​യും പൊന്നി​ന്റെ​യും ഒരു കവർച്ച നടക്കും. നഗരം ശൂന്യ​മാ​ക്ക​പ്പെ​ടും, “നിനവെ ശൂന്യ​മാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു! ആർ അവളോട്‌ സഹതപി​ക്കും?” എന്ന്‌ ജനം പറയും.—നഹൂം 2:6-10; 3:7.

ഇതും സംഭവി​ച്ചോ? നിന​വെ​യു​ടെ ജേതാക്കൾ ഉത്തരം പറയട്ടെ. ക്രി. മു. 632-ൽ ബാബി​ലോ​ന്യ​രും മേദ്യ​രും അസീറി​യൻ തലസ്ഥാ​ന​ത്തോട്‌ കഠിന​മാ​യി പ്രതി​കാ​രം ചെയ്‌തു. ബാബി​ലോ​ന്റെ വൃത്താ​ന്തങ്ങൾ റിപ്പോർട്ട്‌ ചെയ്യുന്നു: “നഗരത്തി​ലെ​യും ആലയത്തി​ലെ​യും കൊള്ള അവർ എടുത്തു​കൊ​ണ്ടു​പോ​വു​ക​യും നഗരത്തെ അവർ ഒരു ശൂന്യ കൂമ്പാ​ര​മാ​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു.”

രണ്ട്‌ വലിയ കൂനകൾ ഈ ഗർവ്വി​ഷ്‌ഠ​മായ തലസ്ഥാ​നത്ത്‌ ഇപ്പോൾ കാണ​പ്പെ​ടു​ന്നുണ്ട്‌. അവ യാതൊ​രു ജനതയ്‌ക്കും—ഗർവ്വി​ഷ്‌ഠ​വും അക്രമാ​സ​ക്ത​വു​മായ അസ്സീറി​യ​ക്കാർക്കു​പോ​ലും—യഹോ​വ​യു​ടെ പ്രവച​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ സുനി​ശ്ചി​ത​മായ നിവൃ​ത്തി​യെ തടയാൻ കഴിയു​ക​യി​ല്ലെ​ന്നുള്ള വസ്‌തു​ത​യു​ടെ ഒരു സാക്ഷ്യ​മാണ്‌. (w88 2/15)

[അടിക്കു​റി​പ്പു​കൾ]

[24-ാം പേജിലെ ഭൂപടം]

[പൂർണ​രൂ​പ​ത്തിൽ കാണു​ന്ന​തി​നു പ്രസി​ദ്ധീ​ക​രണം നോക്കുക]

അസ്സീറിയ സാമ്രാ​ജ്യം

നിനെവ

ബാബിലോൻ

ദമാസ്‌ക്കസ്‌

ശമര്യ

ലാഖീശ്‌

യരൂശേലം

അറേബ്യ

ഈജിപ്‌റ്റ്‌

മഹാസമുദ്രം

[കടപ്പാട്‌]

Based on a map copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel

[27-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

അശൂർബാനിപ്പാൽ രാജാവ്‌ കൊല്ല​പ്പെട്ട സിംഹ​ങ്ങ​ളു​ടെ​മേൽ ഒരു വീഞ്ഞ്‌ ബലി പകരുന്നു. ഇത്‌ നിങ്ങളെ നി​മ്രോ​ദി​നെ ഓർമ്മി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ?

[കടപ്പാട്‌]

Courtesy of the British Museum, London

[28-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ലാഖീശ്‌ എന്ന ബലിഷ്‌ഠ യഹൂദ്യ​ന​ഗ​ര​ത്തി​നെ​തി​രെ ഒരു ഉപരോധ യന്ത്രം കൊണ്ട്‌ ആക്രമണം നടത്തു​ന്ന​തി​നെ ചിത്രീ​ക​രി​ക്കുന്ന അസ്സീറി​യൻ കൊത്തു​പ​ണി

[കടപ്പാട്‌]

Courtesy of the British Museum, London

റെറൽ ലാഖീശ്‌. ഈ തെക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റെ പ്രധാ​ന​പ്പെട്ട ഔട്ട്‌പോ​സ്‌ററ്‌ അസ്സീറി​യ​ക്കാർ ലാഖീ​ശി​നെ ഉപരോ​ധിച്ച്‌ ജയിച്ച​ട​ക്കു​ന്ന​തു​വരെ യഹൂദാ​കു​ന്നിൻപ്ര​ദേ​ശത്തെ കാവൽ ചെയ്‌തു

[കടപ്പാട്‌]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[29-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

രാജകുമാരൻ ആയിരി​ക്കാ​വുന്ന സൻഹെ​രീബ്‌ എന്ന അസ്സീറി​യൻ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥനെ അഭിമു​ഖീ​ക​രിച്ച്‌ നിൽക്കുന്ന സർഗ്ഗോൻ II-ന്റെ (ഇടതു വശത്ത്‌) കൊത്തു​പ​ണി