ബെബി​യും പപ്പയും ഉറ്റ സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ കുടും​ബ​സു​ഹൃ​ത്തി​ന്റെ ആ വാക്കുകൾ ബെബിയെ ആശ്വസി​പ്പി​ക്കു​കയല്ല, കൂടുതൽ വേദനി​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​ണു ചെയ്‌തത്‌. ബെബി തന്നോ​ടു​തന്നെ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു: “അല്ല, പപ്പയുടെ മരണം ഒരിക്ക​ലും നല്ലതി​നു​വേ​ണ്ടി​യല്ല.” വർഷങ്ങൾക്കു ശേഷം ബെബി ഈ സംഭവ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഒരു പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ എഴുതി. ബെബി​യു​ടെ വാക്കു​ക​ളിൽ അപ്പോ​ഴും ദുഃഖം നിഴലി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ബെബി​യു​ടെ അനുഭവം കാണി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, വേർപാ​ടി​ന്റെ വേദന മറക്കാൻ കാലങ്ങൾ എടു​ത്തേ​ക്കാം. പ്രത്യേ​കിച്ച്‌, മരിച്ചതു നമുക്കു വേണ്ടപ്പെട്ട ഒരാളാ​ണെ​ങ്കിൽ. മരണത്തെ ബൈബിൾ “അവസാന ശത്രു” എന്നു വിളി​ക്കു​ന്നത്‌ എത്ര ശരിയാണ്‌! (1 കൊരി​ന്ത്യർ 15:26) അനുവാ​ദ​മി​ല്ലാ​തെ അതു നമ്മുടെ ജീവി​ത​ത്തി​ലേക്കു കടന്നു​വ​രും; അതിനെ തടയാൻ നമുക്കു കഴിയില്ല. പ്രിയ​പ്പെ​ട്ട​വരെ അതു നമ്മളിൽനിന്ന്‌ തട്ടി​യെ​ടു​ക്കും. ഇന്നല്ലെ​ങ്കിൽ നാളെ ആ വേദന എല്ലാ മനുഷ്യ​രെ​യും പിടി​കൂ​ടും. അതു​കൊണ്ട്‌, ഉറ്റവരു​ടെ മരണവു​മാ​യി പൊരു​ത്ത​പ്പെ​ടാൻ ശ്രമി​ക്കു​മ്പോൾ നമുക്കു നിസ്സഹാ​യാ​വസ്ഥ തോന്നു​ന്ന​തിൽ അതിശ​യി​ക്കാ​നില്ല.

ഒരുപക്ഷേ നിങ്ങൾ ഇങ്ങനെ ചിന്തി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​കും: ‘വേർപാ​ടി​ന്റെ വേദന മറക്കാൻ എത്ര നാൾ വേണ്ടി​വ​രും? ആ വേദന​യു​മാ​യി പൊരു​ത്ത​പ്പെ​ടാൻ എങ്ങനെ സാധി​ക്കും? ഉറ്റവരെ നഷ്ടപ്പെ​ട്ട​വർക്ക്‌ ആശ്വാസം പകരാൻ എനിക്ക്‌ എങ്ങനെ കഴിയും? മരിച്ചു​പോയ പ്രിയ​പ്പെ​ട്ട​വർക്ക്‌ എന്തെങ്കി​ലും പ്രത്യാ​ശ​യു​ണ്ടോ?’ (w16-E No. 3)

നിങ്ങൾക്ക്‌ എന്നെങ്കി​ലും പനിയോ തലവേ​ദ​ന​യോ വന്നിട്ടു​ണ്ടോ? അതു പെട്ടെന്നു മാറി​യ​തു​കൊണ്ട്‌ ആ സംഭവം​പോ​ലും നിങ്ങൾ ഇപ്പോൾ ഓർക്കു​ന്നി​ല്ലാ​യി​രി​ക്കും. പക്ഷേ വേർപാ​ടി​ന്റെ വേദന അങ്ങനെയല്ല. വിരഹ​ദുഃ​ഖം പേറുന്ന ഇണയ്‌ക്ക്‌ ആശ്വാസം (ഇംഗ്ലീഷ്‌) എന്ന പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽ ഡോക്‌ടർ അലൻ വുൾഫെൽറ്റ്‌ എഴുതി: “വേർപാ​ടി​ന്റെ വേദന എന്നെ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി പിഴു​തെ​റി​യാൻ കഴിയില്ല.” പക്ഷേ അദ്ദേഹം പറയുന്നു: “കാലം കടന്നു​പോ​കു​മ്പോൾ, മറ്റുള്ള​വ​രു​ടെ സഹായ​ത്താൽ മെല്ലെ​മെല്ലെ ആ വേദന​യു​ടെ തീവ്രത കുറയും.”

ഭാര്യ​യാ​യ സാറ മരിച്ച​പ്പോൾ ജൂതന്മാ​രു​ടെ പൂർവി​ക​നായ അബ്രാ​ഹാ​മി​ന്റെ വികാരം എന്തായി​രു​ന്നു​വെന്നു നോക്കുക. “അബ്രാ​ഹാം സാറ​യെ​ക്കു​റിച്ച്‌ വിലപിച്ച്‌ കരയാൻതു​ടങ്ങി” എന്നാണു ബൈബി​ളി​ന്റെ മൂലഭാ​ഷാ​ന്ത​ര​ത്തിൽ എഴുതി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. “തുടങ്ങി” എന്ന പ്രയോ​ഗം അബ്രാ​ഹാ​മി​ന്റെ ദുഃഖം മാറാൻ കുറച്ച്‌ കാലം എടുത്തു എന്നു കാണി​ക്കു​ന്നു.a യാക്കോ​ബി​നും സമാന​മായ ഒരു അനുഭവം ഉണ്ടായി. മകനായ യോ​സേ​ഫി​നെ ഒരു കാട്ടു​മൃ​ഗം കൊന്നു എന്നു തെറ്റി​ദ്ധ​രിച്ച യാക്കോബ്‌ “ഏറിയ​നാൾ” ദുഃഖി​ച്ചു​ക​രഞ്ഞു. കുടും​ബാം​ഗ​ങ്ങൾക്കും യാക്കോ​ബി​നെ ആശ്വസി​പ്പി​ക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല. വർഷം ഏറെ കഴിഞ്ഞി​ട്ടും ആ വേദന​യു​ടെ തീ യാക്കോ​ബി​ന്റെ മനസ്സിൽ എരിഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.—ഉൽപത്തി 23:2; 37:34, 35; 42:36; 45:28.

ഉറ്റവരു​ടെ വേർപാ​ടിൽ വിലപി​ക്കുന്ന പലരു​ടെ​യും കാര്യ​ത്തിൽ ഇന്നും ഇതു സത്യമാണ്‌. രണ്ടു പേരുടെ അനുഭവം നമുക്കു നോക്കാം.

• “2008 ജൂലൈ 9-നാണ്‌ എന്റെ ഭർത്താവ്‌ റോബർട്ട്‌ ഒരു അപകട​ത്തിൽ മരിച്ചത്‌. എന്നത്തെ​യും​പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു അന്നും. രാവി​ലത്തെ ഭക്ഷണം കഴിച്ചു; പിന്നെ പോകു​ന്ന​തി​നു​മുമ്പ്‌ പതിവു​പോ​ലെ ഞങ്ങൾ കെട്ടി​പ്പി​ടിച്ച്‌ ഉമ്മ കൊടു​ത്തു; ‘ഐ ലവ്‌ യൂ’ എന്നും പറഞ്ഞു. ചേട്ടൻ മരിച്ചിട്ട്‌ ആറു വർഷം കഴിഞ്ഞു. പക്ഷേ ആ വേദന ഇപ്പോ​ഴും എന്റെ ഹൃദയ​ത്തി​ലുണ്ട്‌; ആ ദുഃഖം ഒരിക്ക​ലും എന്നെ വിട്ടു​പോ​കു​മെന്നു തോന്നു​ന്നില്ല.”—ഗെയ്‌ൽ, വയസ്സ്‌ 60.

• “എന്റെ പ്രിയ​ഭാ​ര്യ​യെ എനിക്കു നഷ്ടപ്പെ​ട്ടിട്ട്‌ 18 വർഷം കഴിഞ്ഞു. പക്ഷേ ഇപ്പോ​ഴും അവളി​ല്ലാ​ത്ത​തി​ന്റെ സങ്കടം എനിക്കു തോന്നാ​റുണ്ട്‌. പ്രകൃ​തി​ഭം​ഗി​യൊ​ക്കെ കാണു​മ്പോൾ ഞാൻ അവളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഓർക്കും. അവളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ അവൾക്ക്‌ ഇതൊക്കെ കണ്ടാസ്വ​ദി​ക്കാ​മാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ എന്നു ഞാൻ ചിന്തി​ച്ചു​പോ​കും.”—ഏയ്‌റ്റൻ, വയസ്സ്‌ 84.

അതെ, വേദനാ​നിർഭ​ര​വും നീണ്ടു​നിൽക്കു​ന്ന​തും ആയ ഇത്തരം വികാ​രങ്ങൾ സ്വാഭാ​വി​കം മാത്ര​മാണ്‌. ഓരോ വ്യക്തി​യും ദുഃഖം പ്രകടി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌ ഓരോ വിധത്തി​ലാണ്‌. അതു​കൊണ്ട്‌ ഇത്തരം സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ ആളുകൾ പ്രതി​ക​രി​ക്കുന്ന വിധത്തെ കുറ്റ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നതു ശരിയല്ല. ഉറ്റവർ മരിക്കു​മ്പോൾ നമ്മുടെ ദുഃഖം അതിരു​ക​ട​ന്നു​പോ​കു​ന്ന​താ​യി തോന്നു​ന്നെ​ങ്കിൽ നമ്മളെ​ത്തന്നെ കുറ്റ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തും ഒഴിവാ​ക്കേ​ണ്ട​തുണ്ട്‌. വേർപാ​ടി​ന്റെ വേദന​യു​മാ​യി നമുക്ക്‌ എങ്ങനെ പൊരു​ത്ത​പ്പെ​ടാം? (w16-E No. 3)

ഈ വിഷയ​ത്തിൽ ഉപദേ​ശ​ങ്ങൾക്ക്‌ ഒരു പഞ്ഞവു​മില്ല. പക്ഷേ പലതും പ്രയോ​ജനം ചെയ്യു​ന്നതല്ല. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, നിങ്ങൾ കരയു​ക​യോ മറ്റ്‌ ഏതെങ്കി​ലും വിധത്തിൽ വികാ​രങ്ങൾ പ്രകടി​പ്പി​ക്കു​ക​യോ ചെയ്യരുത്‌ എന്നായി​രി​ക്കാം ചിലർ പറയു​ന്നത്‌. ഇനി മറ്റു ചിലർ, നിങ്ങളു​ടെ വികാ​ര​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം തുറന്ന്‌ പ്രകടി​പ്പി​ക്കാൻ നിർബ​ന്ധി​ച്ചേ​ക്കാം. ഇക്കാര്യ​ത്തിൽ സമനി​ല​യുള്ള ഒരു നിലപാ​ടാ​ണു ബൈബി​ളി​നു​ള്ളത്‌. ആ വീക്ഷണത്തെ ആധുനി​ക​പ​ഠ​ന​ങ്ങ​ളും ശരി​വെ​ക്കു​ന്നു.

കരയു​ന്ന​തു പുരു​ഷ​ന്മാർക്കു ചേർന്നതല്ല എന്നാണു ചില സംസ്‌കാ​ര​ങ്ങ​ളി​ലു​ള്ളവർ കരുതു​ന്നത്‌. പരസ്യ​മാ​യോ രഹസ്യ​മാ​യോ ആകട്ടെ, കരയു​ന്നതു ശരിക്കും നാണ​ക്കേ​ടാ​ണോ? ദുഃഖം തോന്നുന്ന ഒരു വ്യക്തി കരയു​ന്നതു സ്വാഭാ​വി​ക​മാ​ണെ​ന്നാ​ണു മാനസി​കാ​രോ​ഗ്യ​വി​ദ​ഗ്‌ധർ പറയു​ന്നത്‌. ദുഃഖം പ്രകടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു​കൊണ്ട്‌ ഗുണമുണ്ട്‌. നിങ്ങളു​ടെ നഷ്ടം എത്ര വലുതാ​ണെ​ങ്കി​ലും കാലാ​ന്ത​ര​ത്തിൽ ജീവി​ത​വു​മാ​യി മുന്നോ​ട്ടു​പോ​കാൻ അതു നിങ്ങളെ സഹായി​ക്കും. ദുഃഖം അടക്കി​വെ​ക്കു​ന്നതു ഗുണ​ത്തെ​ക്കാ​ളേറെ ദോഷ​മാ​യി​രി​ക്കും ചെയ്യുക. കരയു​ന്നതു തെറ്റാ​ണെ​ന്നോ പുരു​ഷ​ന്മാർക്കു ചേരാ​ത്ത​താ​ണെ​ന്നോ ഉള്ള ആശയത്തെ ബൈബിൾ പിന്താ​ങ്ങു​ന്നില്ല. യേശു​വി​ന്റെ കാര്യം നോക്കുക. മരിച്ച​വരെ ജീവനി​ലേക്കു കൊണ്ടു​വ​രാ​നുള്ള പ്രാപ്‌തി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടു​പോ​ലും പ്രിയ​സു​ഹൃ​ത്തായ ലാസർ മരിച്ച​പ്പോൾ യേശു പരസ്യ​മാ​യി കരഞ്ഞു.—യോഹ​ന്നാൻ 11:33-35.

ഉറ്റവർ അപ്രതീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി മരണമ​ട​യു​മ്പോൾ ദുഃഖം കാരണം ചിലർ, നിസ്സാ​ര​മെന്നു തോന്നുന്ന കാര്യ​ങ്ങൾക്കു​പോ​ലും കോപി​ച്ചേ​ക്കാം. കോപി​ക്കാൻ പല കാരണങ്ങൾ കണ്ടേക്കാം. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, അവർ ആദരി​ക്കുന്ന വ്യക്തികൾ ഒട്ടും ചിന്തി​ക്കാ​തെ അടിസ്ഥാ​ന​ര​ഹി​ത​മായ കാര്യങ്ങൾ പറയു​മ്പോൾ ഉറ്റവരെ നഷ്ടപ്പെട്ട ചിലർക്കു കോപം അടക്കാ​നാ​കില്ല. സൗത്ത്‌ ആഫ്രി​ക്ക​ക്കാ​ര​നായ മൈക്ക്‌ പറയുന്നു: “പപ്പ മരിക്കു​മ്പോൾ എനിക്ക്‌ 14 വയസ്സേ ഉള്ളൂ. ശവസം​സ്‌കാ​ര​ച്ച​ട​ങ്ങി​നി​ടെ ഒരു ആംഗ്ലിക്കൻ മതശു​ശ്രൂ​ഷകൻ പറഞ്ഞത്‌, ദൈവ​ത്തി​നു നല്ലവരെ ആവശ്യ​മു​ണ്ടെ​ന്നും അവരെ പെട്ടെന്നു വിളി​ക്കു​മെ​ന്നും ആണ്‌.a അതു കേട്ട​പ്പോൾ എനിക്കു വല്ലാത്ത ദേഷ്യം തോന്നി. കാരണം, പപ്പയി​ല്ലാത്ത ജീവി​ത​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഞങ്ങൾക്കു ചിന്തി​ക്കാ​നാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. 63 വർഷത്തി​നു ശേഷം ഇപ്പോ​ഴും ആ വാക്കുകൾ എന്നെ വേദനി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.”

ചിലർക്കു വല്ലാത്ത കുറ്റ​ബോ​ധ​മാ​യി​രി​ക്കും തോന്നു​ന്നത്‌, പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ പ്രിയ​പ്പെ​ട്ടവർ അപ്രതീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി മരിക്കു​മ്പോൾ. ‘ഇങ്ങനെ ചെയ്‌തി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ അല്ലെങ്കിൽ അങ്ങനെ ചെയ്‌തി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ ഇത്‌ ഒരിക്ക​ലും സംഭവി​ക്കി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു’ എന്നൊക്കെ നിങ്ങൾ ചിന്തി​ച്ചേ​ക്കാം. അല്ലെങ്കിൽ, ഏറ്റവും ഒടുവിൽ നിങ്ങൾ ആ വ്യക്തി​യു​മാ​യി സംസാ​രി​ച്ച​പ്പോൾ വഴക്കോ വാക്കു​തർക്ക​മോ ഉണ്ടായി​ട്ടു​ണ്ടാ​കാം. ഇതു നിങ്ങളു​ടെ കുറ്റ​ബോ​ധ​ത്തി​ന്റെ ആഴം കൂട്ടും.

കുറ്റ​ബോ​ധ​മോ ദേഷ്യ​മോ തോന്നു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കിൽ അതു കടിച്ച​മർത്ത​രുത്‌. പകരം നിങ്ങളെ ശ്രദ്ധി​ക്കാൻ ഒരുക്ക​മുള്ള ഒരു സുഹൃ​ത്തി​നോ​ടു സംസാ​രി​ക്കുക. ഉറ്റവരെ നഷ്ടപ്പെ​ട്ട​വർക്കു കുറ്റ​ബോ​ധ​വും ദേഷ്യ​വും തോന്നു​ന്നതു സ്വാഭാ​വി​ക​മാ​ണെന്നു പറഞ്ഞ്‌ ആ സുഹൃത്ത്‌ നിങ്ങളെ ആശ്വസി​പ്പി​ച്ചേ​ക്കും. ബൈബിൾ പറയുന്നു: “സ്‌നേ​ഹി​തൻ എല്ലാകാ​ല​ത്തും സ്‌നേ​ഹി​ക്കു​ന്നു; അനർത്ഥ​കാ​ലത്തു അവൻ സഹോ​ദ​ര​നാ​യ്‌തീ​രു​ന്നു.”—സദൃശ​വാ​ക്യ​ങ്ങൾ 17:17.

ദുഃഖി​ക്കു​ന്ന ഒരു വ്യക്തിക്കു കിട്ടാ​വു​ന്ന​തി​ലും​വെച്ച്‌ ഏറ്റവും നല്ല സുഹൃ​ത്താ​ണു നമ്മുടെ സ്രഷ്ടാ​വും ദൈവ​വും ആയ യഹോവ. ആ ദൈവ​ത്തോട്‌ ഉള്ളുരു​കി പ്രാർഥി​ക്കുക. കാരണം, ദൈവം ‘നിങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ കരുത​ലു​ള്ള​വ​നാണ്‌.’ (1 പത്രോസ്‌ 5:7) പ്രാർഥി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ, “മനുഷ്യ​ബു​ദ്ധിക്ക്‌ അതീത​മായ ദൈവ​സ​മാ​ധാ​നം” നിങ്ങളു​ടെ വികാ​ര​വി​ചാ​ര​ങ്ങളെ ശാന്തമാ​ക്കു​മെന്നു ദൈവം വാഗ്‌ദാ​നം ചെയ്യുന്നു. (ഫിലി​പ്പി​യർ 4:6, 7) ദൈവ​വ​ച​ന​മായ ബൈബി​ളി​ലെ ആശ്വാ​സ​വാ​ക്കു​ക​ളും നിങ്ങളു​ടെ മനസ്സിനെ സാന്ത്വ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തും. അങ്ങനെ​യുള്ള തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളു​ടെ ഒരു ലിസ്റ്റ്‌ ഉണ്ടാക്കുക. (ഈ ലേഖന​ത്തോ​ടൊ​പ്പ​മുള്ള ചതുരം കാണുക.) അവയിൽ ചിലതു കാണാതെ പഠിക്കു​ന്ന​തും ഗുണം ചെയ്‌തേ​ക്കാം. അത്തരം കാര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ചിന്തി​ക്കു​ന്നത്‌, ഉറക്കം വരാത്ത രാത്രി​ക​ളിൽ ഒറ്റയ്‌ക്കാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോൾ നിങ്ങളെ സഹായി​ക്കും.—യശയ്യ 57:15.

40-കാരനായ ഒരാളു​ടെ അനുഭവം നോക്കാം. നമുക്ക്‌ അദ്ദേഹത്തെ ജാക്ക്‌ എന്നു വിളി​ക്കാം. ക്യാൻസർ വന്ന്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ഭാര്യ മരിച്ചിട്ട്‌ അധിക​നാ​ളാ​യി​ട്ടില്ല. പലപ്പോ​ഴും വല്ലാത്ത ഏകാന്തത തോന്നാ​റു​ണ്ടെന്നു ജാക്ക്‌ പറയുന്നു. പക്ഷേ പ്രാർഥന അദ്ദേഹത്തെ ഒരുപാ​ടു സഹായി​ച്ചു. ജാക്ക്‌ പറയുന്നു: “യഹോ​വ​യോ​ടു പ്രാർഥി​ക്കു​മ്പോൾ, ഒറ്റയ്‌ക്കാ​ണെന്ന തോന്ന​ലൊ​ക്കെ ഇല്ലാതാ​കും. പല രാത്രി​ക​ളി​ലും ഉറക്കമു​ണർന്നാൽപ്പി​ന്നെ ഉറങ്ങാൻ പറ്റാറില്ല. അപ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ഞാൻ ബൈബി​ളി​ലെ ആശ്വാ​സ​ക​ര​മായ വാക്യങ്ങൾ വായി​ക്കു​ക​യും ധ്യാനി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യും; പിന്നെ മനസ്സു തുറന്ന്‌ പ്രാർഥി​ക്കും. അപ്പോൾ എനിക്കു ശാന്തത​യും സമാധാ​ന​വും ലഭിക്കും. മനസ്സും ഹൃദയ​വും സ്വസ്ഥമാ​കു​ന്ന​തോ​ടെ എനിക്കു വീണ്ടും ഉറങ്ങാൻ കഴിയും.”

വനേസ എന്ന യുവതി​യും പ്രാർഥ​ന​യു​ടെ ശക്തി അനുഭ​വി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. ഒരു രോഗം വന്നാണു വനേസ​യു​ടെ അമ്മ മരിച്ചത്‌. വനേസ പറയുന്നു: “എനിക്കു വലിയ വിഷമം തോന്നു​മ്പോൾ ഞാൻ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ പേര്‌ വിളിച്ച്‌ പ്രാർഥിച്ച്‌ കരയു​മാ​യി​രു​ന്നു. യഹോവ എപ്പോ​ഴും എന്റെ പ്രാർഥ​നകൾ കേട്ട്‌ എനിക്കു പിടി​ച്ചു​നിൽക്കാൻ വേണ്ട ശക്തി തന്നു.”

മറ്റുള്ള​വ​രെ സഹായി​ക്കു​ന്ന​തും ഏതെങ്കി​ലും സാമൂ​ഹി​ക​സേ​വ​ന​ത്തിൽ ഏർപ്പെ​ടു​ന്ന​തും ഉറ്റവരെ നഷ്ടപ്പെ​ട്ട​തി​ന്റെ വേദന കുറയ്‌ക്കു​മെ​ന്നാ​ണു ചില ഉപദേ​ശകർ പറയു​ന്നത്‌. ദുഃഖ​ഭാ​രം കുറയ്‌ക്കാ​നും സന്തോഷം വീണ്ടെ​ടു​ക്കാ​നും ഉള്ള നല്ലൊരു മാർഗ​മാണ്‌ അത്‌. (പ്രവൃ​ത്തി​കൾ 20:35) മറ്റുള്ള​വരെ സഹായി​ക്കാൻ മുന്നി​ട്ടി​റ​ങ്ങു​ന്നതു മനസ്സിന്‌ ആശ്വാസം തരു​മെന്നു ദുഃഖി​ത​രാ​യി​രുന്ന പല ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളും തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞി​ട്ടുണ്ട്‌.—2 കൊരി​ന്ത്യർ 1:3, 4. (w16-E No. 3)

നിങ്ങൾക്ക്‌ അടുപ്പ​മുള്ള ഒരാൾ ഉറ്റവരു​ടെ വേർപാ​ടിൽ ദുഃഖി​ക്കു​മ്പോൾ നിസ്സഹാ​യ​ത​യോ​ടെ നോക്കി​നിൽക്കേണ്ടി വന്നിട്ടു​ണ്ടോ? എന്തു പറയണ​മെ​ന്നോ എന്തു ചെയ്യണ​മെ​ന്നോ നിങ്ങൾക്ക്‌ അറിയി​ല്ലാ​യി​രി​ക്കും. പക്ഷേ അത്തരം സാഹച​ര്യ​ങ്ങ​ളിൽ നമുക്കു പലതും ചെയ്യാ​നുണ്ട്‌.

നിങ്ങൾ അവിടെ ചെന്ന്‌ അവരെ കാണു​ന്ന​തു​തന്നെ അവർക്കു വലിയ ആശ്വാ​സ​മാ​യി​രി​ക്കും. “എനിക്കും വിഷമ​മുണ്ട്‌” എന്നോ മറ്റോ അവരോ​ടു പറയാ​നാ​കും. പല സംസ്‌കാ​ര​ങ്ങ​ളി​ലും, ആലിം​ഗനം ചെയ്യു​ന്ന​തോ കൈയിൽ ഒന്നു മൃദു​വാ​യി പിടി​ക്കു​ന്ന​തോ ഒക്കെ മതിയാ​കും ആ വ്യക്തി​യോ​ടുള്ള സ്‌നേഹം കാണി​ക്കാൻ. അവർ സംസാ​രി​ക്കാൻ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ സഹാനു​ഭൂ​തി​യോ​ടെ ശ്രദ്ധി​ച്ചു​കേൾക്കുക. അവർക്ക്‌ ആ സമയത്ത്‌ ആവശ്യ​മായ എന്തെങ്കി​ലും ചെയ്‌തു​കൊ​ടു​ക്കാ​നാ​യാൽ അതു വലി​യൊ​രു കാര്യ​മാ​യി​രി​ക്കും. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, അവർ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ ശവസം​സ്‌കാ​ര​ത്തി​നുള്ള ഒരുക്കങ്ങൾ ചെയ്യാ​നോ ഭക്ഷണം ഉണ്ടാക്കാ​നോ കുട്ടി​കളെ നോക്കാ​നോ നിങ്ങൾക്കു സാധി​ക്കും. തിര​ഞ്ഞെ​ടുത്ത ചില വാക്കു​ക​ളെ​ക്കാൾ അവരുടെ ഹൃദയ​ങ്ങളെ സ്‌പർശി​ക്കു​ന്നത്‌ അത്തരം സ്‌നേ​ഹ​പ്ര​വൃ​ത്തി​ക​ളാ​യി​രി​ക്കും.

പിന്നീട്‌ അവസരം കിട്ടു​മ്പോൾ, മരിച്ചു​പോയ വ്യക്തി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചുള്ള നല്ലനല്ല കാര്യങ്ങൾ പറയു​ന്നത്‌ അവരെ ആശ്വസി​പ്പി​ക്കും. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, ആ വ്യക്തി​യു​ടെ നല്ല ഗുണങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചും അയാ​ളോ​ടൊ​പ്പം ചെലവ​ഴിച്ച സന്തോ​ഷ​ക​ര​മായ സമയങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചും നിങ്ങൾ പറയു​മ്പോൾ, ദുഃഖം നിറഞ്ഞ ആ മുഖത്ത്‌ പുഞ്ചിരി വിടർന്നേ​ക്കാം. ഭർത്താ​വായ ഇയ്യാനെ ആറു വർഷം മുമ്പ്‌ നഷ്ടപ്പെട്ട പാം പറയുന്നു: “എനിക്ക്‌ അറിയി​ല്ലാത്ത പല നല്ല കാര്യ​ങ്ങ​ളും ആളുകൾ ഇയ്യാ​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ പറയു​ന്നതു കേൾക്കു​മ്പോൾ എനിക്ക്‌ ഒരുപാ​ടു സന്തോഷം തോന്നും.”

ദുഃഖി​തരെ ആശ്വസി​പ്പി​ക്കാൻ തുടക്ക​ത്തിൽ സുഹൃ​ത്തു​ക്കൾ പലതും ചെയ്‌തേ​ക്കാ​മെ​ങ്കി​ലും ജീവി​ത​ത്തി​ര​ക്കു​കൾ കാരണം, അവരെ സഹായി​ക്കുന്ന കാര്യം സുഹൃ​ത്തു​ക്കൾ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ മറന്നു​പോ​കാ​റു​ണ്ടെന്നു ഗവേഷകർ പറയുന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌, ദുഃഖി​ച്ചു​ക​ഴി​യുന്ന ഒരു സുഹൃ​ത്തി​നോ​ടു പതിവാ​യി സംസാ​രി​ക്കാൻ പ്രത്യേ​ക​ശ്രമം ചെയ്യുക.a കാലങ്ങ​ളാ​യുള്ള ദുഃഖ​ത്തിൽനിന്ന്‌ കരകയ​റാൻ സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളു​മാ​യുള്ള സംഭാ​ഷണം സഹായി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെന്നു പലരും അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

ജപ്പാനി​ലു​ള്ള കാവോ​രി എന്ന യുവതിക്ക്‌ ആദ്യം അമ്മയെ​യും 15 മാസത്തി​നു ശേഷം ചേച്ചി​യെ​യും മരണത്തിൽ നഷ്ടമായി. കാവോ​രി ആകെ തകർന്നു​പോ​യി. ആ സമയം​മു​തൽ സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളിൽനിന്ന്‌ ലഭിച്ച നിലയ്‌ക്കാത്ത സഹായ​ത്തെ​ക്കു​റിച്ച്‌ കാവോ​രി നന്ദി​യോ​ടെ ഓർക്കു​ന്നു. കാവോ​രി​യെ​ക്കാൾ ഒരുപാ​ടു പ്രായ​ക്കൂ​ടു​ത​ലുള്ള റിറ്റ്‌സു​കോ കാവോ​രി​യു​ടെ ഉറ്റ സുഹൃ​ത്താ​യി​ത്തീർന്നു. കാവോ​രി പറയുന്നു: “സത്യം പറഞ്ഞാൽ, ആദ്യം എനിക്ക്‌ അത്‌ അത്ര ഇഷ്ടപ്പെ​ട്ടില്ല. മറ്റാ​രെ​യും എനിക്ക്‌ എന്റെ അമ്മയെ​പ്പോ​ലെ കാണാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നില്ല; ആരും ആ സ്ഥാനം ഏറ്റെടു​ക്കു​ന്നത്‌ എനിക്ക്‌ ഇഷ്ടമല്ലാ​യി​രു​ന്നു. പക്ഷേ റിറ്റ്‌സു​കോ മമ്മി എന്നോടു കാണിച്ച സ്‌നേഹം, അത്‌ എന്നെ വല്ലാതെ സ്‌പർശി​ച്ചു. പതു​ക്കെ​പ്പ​തു​ക്കെ ഞങ്ങൾ തമ്മിൽ അടുത്തു. എല്ലാ ആഴ്‌ച​യും ഞങ്ങൾ ഒരുമിച്ച്‌ സുവി​ശേ​ഷ​പ്ര​വർത്ത​ന​ത്തി​നും ക്രിസ്‌തീ​യ​യോ​ഗ​ങ്ങൾക്കും പോകാൻതു​ടങ്ങി. അതു​പോ​ലെ, റിറ്റ്‌സു​കോ മമ്മി എന്നെ പല തവണ ചായ കുടി​ക്കാൻ ക്ഷണിച്ചു, എനിക്കു ഭക്ഷണം കൊണ്ടു​വ​ന്നു​തന്നു, പലപ്പോ​ഴും എനിക്കു കാർഡു​ക​ളും കത്തുക​ളും അയച്ചു. റിറ്റ്‌സു​കോ മമ്മിയു​ടെ നല്ല പെരു​മാ​റ്റം എന്റെ ജീവി​തത്തെ ഒരുപാ​ടു സ്വാധീ​നി​ച്ചു.”

കാവോ​രി​യു​ടെ അമ്മ മരിച്ചിട്ട്‌ ഇപ്പോൾ 12 വർഷം പിന്നി​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. കാവോ​രി​യും ഭർത്താ​വും ഇപ്പോൾ മുഴു​സമയ സുവി​ശേ​ഷ​പ്ര​വർത്ത​ക​രാണ്‌. കാവോ​രി പറയുന്നു: “റിറ്റ്‌സു​കോ മമ്മിയു​ടെ സ്‌നേ​ഹ​ത്തിന്‌ ഒരു കുറവും വന്നിട്ടില്ല. നാട്ടിൽ പോകു​മ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ഞാൻ മമ്മിയെ ചെന്ന്‌ കാണാ​റുണ്ട്‌. മമ്മി​യോ​ടു സംസാ​രി​ക്കു​ന്നത്‌ എനിക്ക്‌ ഒരുപാ​ടു ശക്തി തരുന്നു.”

യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​യായ പോളി​യും സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളു​ടെ നിലയ്‌ക്കാത്ത സ്‌നേ​ഹ​വും പിന്തു​ണ​യും അനുഭ​വി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. സൈ​പ്ര​സി​ലാ​ണു പോളി താമസി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. ക്രിസ്‌തീ​യ​സ​ഭ​യിൽ നേതൃ​ത്വം വഹിച്ചി​രുന്ന മാതൃ​കാ​യോ​ഗ്യ​നായ ഒരു വ്യക്തി​യാ​യി​രു​ന്നു പോളി​യു​ടെ ഭർത്താ​വായ സോ​സോസ്‌. ദയാലു​വായ അദ്ദേഹം അനാഥ​രെ​യും വിധവ​മാ​രെ​യും ഇടയ്‌ക്കി​ടെ വീട്ടി​ലേക്കു ക്ഷണിച്ച്‌ ഒരു നേരത്തെ ആഹാരം കൊടു​ക്കു​ക​യും അവരോ​ടു സംസാ​രി​ക്കു​ക​യും ഒക്കെ ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു. (യാക്കോബ്‌ 1:27) എന്നാൽ ദുഃഖ​ക​ര​മെന്നു പറയട്ടെ, ബ്രെയിൻ ട്യൂമർ വന്നതി​നെ​ത്തു​ടർന്ന്‌ 53-ാം വയസ്സിൽ അദ്ദേഹം മരിച്ചു. പോളി പറയുന്നു: “33 വർഷത്തെ വിവാ​ഹ​ജീ​വി​ത​ത്തി​നു ശേഷം എന്റെ ഭർത്താവ്‌ എന്നെ വിട്ടു​പോ​യി.”

സോ​സോ​സി​ന്റെ മരണത്തി​നു ശേഷം പോളി 15 വയസ്സുള്ള ഏറ്റവും ഇളയമകൻ ഡാനി​യേ​ലി​നോ​ടൊ​പ്പം കനഡയി​ലേക്കു താമസം മാറി. അവർ ആരാധ​ന​യ്‌ക്കാ​യി അവി​ടെ​യുള്ള യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളോ​ടൊ​പ്പം കൂടി​വ​രാൻതു​ടങ്ങി. പോളി ഓർമി​ക്കു​ന്നു: “പുതിയ സഭയിലെ സുഹൃ​ത്തു​ക്കൾക്കു ഞങ്ങളുടെ കഴിഞ്ഞ കാല​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചോ ഞങ്ങൾ നേരിട്ട ബുദ്ധി​മു​ട്ടു​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചോ അറിയി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. പക്ഷേ അവർ ഒരു മടിയും കൂടാതെ ഞങ്ങളുടെ അടുത്ത്‌ വന്ന്‌ സ്‌നേ​ഹ​ത്തോ​ടെ സംസാ​രി​ക്കു​ക​യും ഞങ്ങൾക്ക്‌ ആവശ്യ​മാ​യ​തൊ​ക്കെ ചെയ്‌തു​ത​രു​ക​യും ചെയ്‌തു. അതു ശരിക്കും തക്കസമ​യത്തെ ഒരു സഹായ​മാ​യി​രു​ന്നു. കാരണം എന്റെ മകനു വഴികാ​ട്ടി​യാ​യി അച്ഛനെ ആവശ്യ​മുള്ള ഒരു സമയമാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. സഭയിൽ നേതൃ​ത്വം എടുക്കു​ന്നവർ ഡാനി​യേ​ലി​ന്റെ കാര്യ​ത്തിൽ പ്രത്യേ​ക​താ​ത്‌പ​ര്യം എടുത്തു. കൂട്ടു​കാ​രു​ടെ​കൂ​ടെ കൂടു​മ്പോ​ഴും പന്തു കളിക്കാൻ പോകു​മ്പോ​ഴും ഒക്കെ ഡാനി​യേ​ലി​നെ​യും കൂടെ കൂട്ടാൻ അവരിൽ ഒരാൾ പ്രത്യേ​കം ശ്രദ്ധിച്ചു.” ഇന്ന്‌ ആ അമ്മയും മകനും സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ കഴിയു​ന്നു.

ദുഃഖി​ക്കു​ന്ന​വ​രെ ആശ്വസി​പ്പി​ക്കാ​നും അവരെ സഹായി​ക്കാ​നും നമുക്കു പല മാർഗ​ങ്ങ​ളുണ്ട്‌. പുളക​പ്ര​ദ​മായ ഒരു ഭാവി​പ്ര​ത്യാ​ശ നൽകി​ക്കൊ​ണ്ടും ബൈബിൾ നമ്മളെ ആശ്വസി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. (w16-E No. 3)

ഭർത്താ​വായ റോബർട്ട്‌ മരിച്ച​തി​ന്റെ ദുഃഖം മറക്കാ​നാ​വി​ല്ലെന്ന്‌ ഈ ലേഖന​പ​ര​മ്പ​ര​യിൽ മുമ്പ്‌ പരാമർശിച്ച ഗെയ്‌ൽ കരുതു​ന്നു. എങ്കിലും ദൈവം വാഗ്‌ദാ​നം ചെയ്‌തി​രി​ക്കുന്ന പുതിയ ലോക​ത്തിൽ അദ്ദേഹത്തെ വീണ്ടും കാണാ​നാ​യി ഗെയ്‌ൽ നോക്കി​യി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌. ഗെയ്‌ൽ പറയുന്നു: “എനിക്ക്‌ ഏറ്റവും ഇഷ്ടമുള്ള വാക്യ​മാ​ണു വെളി​പാട്‌ 21:3, 4.” അവിടെ ഇങ്ങനെ വായി​ക്കു​ന്നു: “ദൈവം​തന്നെ അവരോ​ടു​കൂ​ടെ ഉണ്ടായി​രി​ക്കും. അവൻ അവരുടെ കണ്ണിൽനി​ന്നു കണ്ണുനീ​രെ​ല്ലാം തുടച്ചു​ക​ള​യും. മേലാൽ മരണം ഉണ്ടായി​രി​ക്കു​ക​യില്ല. വിലാ​പ​മോ മുറവി​ളി​യോ വേദന​യോ ഇനി ഉണ്ടായി​രി​ക്കു​ക​യില്ല. ഒന്നാമ​ത്തേതു കഴിഞ്ഞു​പോ​യി.”

ഗെയ്‌ൽ പറയുന്നു: “ഈ വാഗ്‌ദാ​ന​ത്തിൽ എല്ലാം അടങ്ങി​യി​ട്ടുണ്ട്‌. മരിച്ചു​പോയ പ്രിയ​പ്പെ​ട്ട​വരെ വീണ്ടും കാണാ​നാ​കു​മെന്ന കാര്യം അറിയി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ഓർക്കു​മ്പോൾ എനിക്കു ശരിക്കും സങ്കടം തോന്നു​ന്നു.” അതു​കൊണ്ട്‌, “മേലാൽ മരണം ഉണ്ടായി​രി​ക്കു​ക​യില്ല” എന്ന ദൈവ​ത്തി​ന്റെ വാഗ്‌ദാ​നം അയൽക്കാ​രെ അറിയി​ക്കുന്ന മുഴു​സമയ സുവി​ശേ​ഷ​പ്ര​വർത്ത​ന​ത്തിൽ സ്വമന​സ്സാ​ലെ ഏർപ്പെ​ട്ടു​കൊണ്ട്‌ ഗെയ്‌ൽ ഇപ്പോൾ തന്റെ വിശ്വാ​സ​ങ്ങൾക്കു ചേർച്ച​യിൽ പ്രവർത്തി​ക്കു​ന്നു.

“ഇതൊ​ന്നും നടക്കാൻപോ​കുന്ന കാര്യമല്ല” എന്നു നിങ്ങൾ പറഞ്ഞേ​ക്കാം. പക്ഷേ ഇയ്യോബ്‌ എന്ന വ്യക്തി​യു​ടെ കാര്യ​മെ​ടു​ക്കുക. ഇയ്യോ​ബി​നു മാരക​മായ ഒരു രോഗം വന്നു. (ഇയ്യോബ്‌ 2:7) മരിക്കാൻ ആഗ്രഹി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും, തനിക്കു വീണ്ടും ജീവൻ നൽകി ഭൂമി​യി​ലേക്കു കൊണ്ടു​വ​രാ​നുള്ള ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ശക്തിയിൽ ഇയ്യോ​ബി​നു വിശ്വാ​സ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ആത്മവി​ശ്വാ​സ​ത്തോ​ടെ ഇയ്യോബ്‌ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു: ‘നീ എന്നെ പാതാ​ള​ത്തിൽ മറെച്ചു​വെ​ക്കും. നീ വിളി​ക്കും; ഞാൻ നിന്നോ​ടു ഉത്തരം പറയും; നിന്റെ കൈ​വേ​ല​യോ​ടു നിനക്കു താല്‌പ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​കും.’ (ഇയ്യോബ്‌ 14:13, 15) താൻ മരിച്ചാൽ ദൈവ​ത്തി​നു ദുഃഖം തോന്നു​മെ​ന്നും തന്നെ ജീവനി​ലേക്കു തിരികെ കൊണ്ടു​വ​രാൻ ദൈവം ആഗ്രഹി​ക്കു​മെ​ന്നും ഇയ്യോ​ബിന്‌ ഉറപ്പാ​യി​രു​ന്നു.

അധികം വൈകാ​തെ ഭൂമി ഒരു പറുദീ​സ​യാ​യി​ത്തീ​രു​മ്പോൾ ദൈവം ഇയ്യോ​ബി​നെ​യും എണ്ണമറ്റ മറ്റ്‌ അനേക​രെ​യും പുനരു​ത്ഥാ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തും അഥവാ ജീവനി​ലേക്കു കൊണ്ടു​വ​രും. (ലൂക്കോസ്‌ 23:42, 43) പ്രവൃ​ത്തി​കൾ 24:15-ൽ ‘പുനരു​ത്ഥാ​നം ഉണ്ടാകും’ എന്ന ഉറപ്പു നമ്മൾ കാണുന്നു. യേശു​വും ഇതേ ഉറപ്പു നൽകി: “ഇതിൽ ആശ്ചര്യ​പ്പെ​ട​രുത്‌: സ്‌മാ​ര​ക​ക്ക​ല്ല​റ​ക​ളി​ലുള്ള എല്ലാവ​രും അവന്റെ ശബ്ദം കേട്ടു പുറത്തു​വ​രുന്ന സമയം വരുന്നു.” (യോഹ​ന്നാൻ 5:28, 29) ആ വാഗ്‌ദാ​നം നിവൃ​ത്തി​യേ​റു​ന്നത്‌ ഇയ്യോബ്‌ സ്വന്തം കണ്ണാൽ കാണും. ‘ബാല്യ​പ്രാ​യ​ത്തി​ന്റെ’ പ്രസരി​പ്പു തിരികെ കിട്ടു​മെ​ന്നും ‘യൌവ​ന​ചൈ​ത​ന്യം’ നിലനി​റു​ത്താ​മെ​ന്നും ഉള്ള പ്രതീ​ക്ഷ​യോ​ടെ​യാ​യി​രി​ക്കും ഇയ്യോബ്‌ പുനരു​ത്ഥാ​ന​പ്പെ​ടുക. (ഇയ്യോബ്‌ 33:24, 25) പുനരു​ത്ഥാ​ന​മെന്ന കരുണാ​പൂർവ​ക​മായ ക്രമീ​ക​ര​ണ​ത്തോ​ടു വിലമ​തി​പ്പുള്ള എല്ലാവർക്കും ഇതേ അനു​ഗ്രഹം ലഭിക്കും.

ഉറ്റവരു​ടെ വേർപാ​ടി​ന്റെ വേദന അനുഭ​വി​ക്കുന്ന ഒരാളാ​ണു നിങ്ങ​ളെ​ങ്കിൽ ഈ ലേഖന​ത്തി​ലെ വിവരങ്ങൾ നിങ്ങളു​ടെ ദുഃഖം പൂർണ​മാ​യും ഇല്ലാതാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നില്ല. എന്നാൽ ദൈവം ബൈബി​ളി​ലൂ​ടെ തന്നിരി​ക്കുന്ന വാഗ്‌ദാ​ന​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ ആഴമായി ചിന്തി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ യഥാർഥ​പ്ര​ത്യാ​ശ​യും മുന്നോ​ട്ടു പോകാ​നുള്ള ശക്തിയും നിങ്ങൾക്കു ലഭിക്കും.—1 തെസ്സ​ലോ​നി​ക്യർ 4:13.

വേർപാ​ടി​ന്റെ വേദന​യു​മാ​യി പൊരു​ത്ത​പ്പെ​ടാൻ എങ്ങനെ കഴിയും എന്നതി​നെ​ക്കു​റിച്ച്‌ കൂടുതൽ അറിയാൻ ആഗ്രഹ​മു​ണ്ടോ? “ദൈവം തിന്മയും കഷ്ടപ്പാ​ടും അനുവ​ദി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ എന്തു​കൊണ്ട്‌” എന്നതു​പോ​ലുള്ള ചോദ്യ​ങ്ങൾ നിങ്ങൾക്കു​ണ്ടോ? എങ്കിൽ, ബൈബിൾ തരുന്ന പ്രാ​യോ​ഗി​ക​വും ആശ്വാ​സ​ദാ​യ​ക​വും ആയ ഉത്തരങ്ങൾ കണ്ടെത്താൻ ഞങ്ങളുടെ വെബ്‌​സൈ​റ്റായ jw.org സന്ദർശി​ക്കുക.▪ (w16-E No. 3)